Morgunblaðið - 14.07.1990, Page 17

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. JÚLÍ 1990
17
■ VARSJA - Pólskur öryggis-
lögreglumaður, sem afplánar 15 ára
dóm fyrir morð á kaþólskum presti,
sagðist síðar í bréfi til þáverandi
innanríkisráðherra, kommúnistans
Czeslaws Kiszczaks, hafa verið
að sinna skyldustörfum sínum.
Þetta kemur fram í blaði Samstöðu,
Gazeta Wyborcza, er birt hefur
kafla úr bréfi lögreglumannsins,
Grzegorz Piotrowskis höfuðs-
manns. „Herra, aðgerð okkar var
ekki „skelfilegt lagabrot" heldur
unnum við af kostgæfni og trúnaði
við stofnunina og þér vitið það,“
segir í bréfinu. Sakborningurinn
segir ennfremur að helsta sök sín
hafi verið að láta koma upp um
sig, það hafi verið „gegn reglun-
um.“ Kiszcak lét af embætti fyrir
viku og yfirvöld hyggjast láta taka
morðmálið upp á ný vegna þess að
margt sé enn á huldu varðandi
ábyrgð á glæpnum.
Reuter
Öryggisvördur við tékkneska
sendiráðið í Havana.
■ PRAG - Stjórn Tékkóslóv-
akíu hvatti í gær kommúnista-
stjórnina á Kúbu til að veita 14
andófsmönnum, er leitað hafa hælis
í tékkneska sendiráðinu í Havana,
leyfi til að fara úr landi. Utanríkis-
ráðuneytið í Prag segir að fimm
menn að auki hafi ráðist inn á heim-
ili fyrsta sendiráðsritara og haldið
honum í gíslingu í nokkrar stundir.
Þeir hafi heimtað að fá hæli í sendi-
ráðinu en ritarinn hafi neitað. Lob-
os Dobrovsky aðstoðarutanríkis-
ráðherra segir tékknesk stjórnvöld
ekki hafa í huga að afhenda andófs-
mennina 14 kúbversku stjórninni.
■ KAMPALA - Uganda
hyggst selja Sovétmönnum 3.000
apa af markattaætt. Ætlunin er að
nota dýrin til rannsókna á alnæmi
og fleiri sjúkdómum, að sögn stjórn-
arblaðsins New Vision. Fyrsta send-
ingin, 200 apar, leggur af stað flug-
leiðis í næstu viku.
■ NIKOSIU - Æðsti dómari í
íran, Ayatollah Mohammad Ali
Yazdi, sagði í gær að klerkastjórn-
in hygðist höfða mál fyrir alþjóðleg-
um dómstólum gegn Saudi-Aröbum
vegna dauða rúmlega 1.400
pílagríma í Mekka fyrir skömmu.
Fólkið tróðst undir eða kafnaði í
undirgöngum. Dagblað í Saudi-
Arabíu segii' að stjórnin í Teheran
beri hluta af sökinni á slysinu vegna
þess að æði hafi gripið um sig vegna
ótta við árás íranskra flugumanna.
íransstjórn vill að umsjón hinna
heilögu staða múslima í Saudi-
Arabíu verði tekin úr höndum þar-
lendra stjórnvalda. Fyrir tveim
árum féllu um 400 pílagrímar í
átökum er Saudi-Arabar segja
íranska flugumenn hafa staðið fyr-
Nicholas Ridley um þá sem ráða í Evrópubandalaginu:
Alveg eins hægt að afsala
sér forræði í hendur Hitler
UMMÆLI breska ráðherrans Nicholas Ridleys í viðtali við breska
tímaritið The Spectator hafa vakið mikla athygli. Það var Dominic
Lawson, ritstjóri The Spectator, sem tók viðtalið sem bii-tist í fyrr-
dag. Þar kemur skýrt fram að viðmælandinn hafí ekki drukkið
meira en eitt léttvínsglas á meðan því stóð (Sumir sögðu að hann
lilyti að hafa verið drukkinn). Hins vegar hafí hann reykt þeim mun
meira af sígarettum! Þess má geta að Dominic Lawson er sonur
Nigels Lawsons sem sagði af sér embætti íjármálaráðherra Bret-
lands vegna ágreinings við Margaret Thatcher forsætisráðherra.
Fer hér á eftir hluti viðtalsins
er þeir Ridley og Lawson ræða um
Þýskaland. Viðtalið hefst á því að
Lawson telur sig vera að horfa út
um gluggann á 18. aldar prests-
setri Ridleys en uppgötvar svo að
hann er að horfa á málverk eftir
viðmælandann. Lawson segir mál-
verkið dæmigert fyrir ástríðufullan
áhuga Ridleys á sjónhverfingum
en því fari þó fjarri að þær séu
helsta einkenni ráðherrans:
I stjórnmálum nútímans er eng-
inn sem heldur jafn harkalega á
lofti óþægilegum staðreyndum, án
tillits til tilfinninga. Jafnvel
Thatcher, sem sækir skoðanir sínar
að miklu leyti til Ridleys, er ekki
jafn andsnúin því að sveipa blákald-
ar staðreyndir hulu góðvildar eða
töfra stjórnmálamannsins ... En
jafnvel þótt ég gerði mér grein
fyrir þessum eiginleikum var ég
furðu lostinn yfir þeim ofsa sem
birtist í skoðunum Ridleys á mál-
efnum Evrópu og sérstaklega hlut-
verki Þýskalands.
Það virtist eiga vel við að brydda
upp á þessu efni því daginn eftir
fund okkar var von á Karl Otto
Pöhl, bankastjóra þýska seðlabank-
ans, í heimsókn til Bretlands til að
boða þá sælu sem fylgja mundi
sameiginlegri, evrópskri peninga-
stefnu. „Þetta eru allt saman þýsk-
ir fjárglæfrar til þess ætlaðir að
ná yfirráðum í gervallri Evrópu.
Þessu verður að afstýra. Þessi
skjóta yfirtaka Þjóðveija við verstu
mögulegu skilyrði, þar sem Frakk-
ar hegða sér eins og kjölturakkar
Þjóðveija, er algerlega óþolandi."
— Afsakið en á hvaða hátt er
hægt að túlka þróun í átt til mynt-
einingat' sem „Þjóðveija að reyna
að ná yfirráðum í gei'vallri Evr-
ópu“?
„Þýska markið verður alltaf
öflugasti gjaldmiðillinn vegna þess
hvernig þeir hegða sér.“
— En, herra Ridley, það eru nú
ekki óhagganleg sannindi að þýska
markið verði alltaf öflugast. ..?
„Jú, vegna þess að um Þjóðveija
er að ræða.“
— En Evrópubandalagið er
meira en bara Þjóðveijarnir.
Ridley beindi nú eldmóði sínum
— eins og venjulega reykti hann
af kappi — að bandalaginu í heild.
„Þegar ég virði fyrir mér stofn-
anirnar, sem við eigum að fela for-
ræði okkar í ýmsum málum, verð
ég skelfingu lostinn. Seytján upp-
gjafastjórnmálamenn, sem kjós-
endur hafa hafnað og enginn hefur
kosið til starfans . .. og sem ekki
þurfa að standa reikningsskil gagn-
vart neinum, bera ekki ábyrgð á
því að hækka skatta, eyða bara
peningum, sem auðmjúkt þing
gaukar að þeim, þing sem sjálft
þarf ekki að taka á sig ábyrgð á
skattahækkunum og er þegar farið
að sýna af sér frámunalegan hroka,
ég get ekki fallist á að sagt sé:
„Gott og vel, við afhendum þessu
gengi fullveldi okkar.“ Ég er í
sjálfu sér ekki mótfallinn því.að
afhenda forræði ýmissa mála en
Nicholas Ridley
ekki þessu gengi. Það væri alveg
eins bægt að fela það Adolf Hitler,
hreinskilnislega sagt.“
Umræðuefnið var aftur Þýska-
land og ég krafðist enn skýrari
svara, varð jafnvel málsvari Hitl-
ers:
— En Hitler var kosinn til valda.
„Jú, það var hann, það var hann
að minnsta kosti — en ég var ekki
sammála honum. En það er annar
handleggur."
— En vissulega er Kohl betri
kostur en Hitler. Hann mun ekki
sprengja okkur í loft upp, þegar
öllu er á botninn hvolft.
„Ég er ekki viss um að ég myndi
ekki frekar vilja“ — Mér flaug það
andartak í hug þegar Ridley gerði
hlé á máli sínu til að drepa í enn
einni sígarettunni að hann myndi
ætla að nefna nafn síðasta kansl-
ara sameinaðs Þýskalands —
„uhumm ... loftvarnarbyrgin og
þann_kost að geta varist frekar en
að láta sigra okkur efnahagslega.
Brátt kemur hann og reynir að
segja að við ættum að gera svona
í bankamálum og svona ættu skatt-
arnir að vera hjá okkur. Ég meina,
brátt reynir hann að ná öllu á sitt
vald . ..“
Ridley þekktur fyrir
að tala tæpitungulaust
London. Tlie Daily Telegraph.
ENN einu sinni er breski ráðherrann Nicholas Ridley í miðri
hringiðu hneykslismáls. Þau hafa verið fylgifískar ráðherrans á
annars glæsilegum en óvenjulegum stjórnmálaferli hans. Stór-
reykingainaðurinn Ridley hefur aldrei reynt að leyna lítilsvirð-
ingu sinni á klækjum stjórnmála eða fyrirlitningu sinni á sumum
stjórnmálamönnum þótt hann hafi ekki aflað sér vinsælda meðal
óbreyttra flokksbræðra sinna í íhaldsflokknum fyrir bragðið.
Ridley er af aðalsættum, næst-
elsti sonur Ridley þriðja greifa.
Hann gekk í skóla í Eton og Balli-
ol og hlaut menntun sem bygging-
arverkfræðingur. Hann var dáður
af róttækum hægrimönnum fyrir
að segja af sér ráðherraembætti
í ríkisstjórn Edwards Heaths árið
1972 vegna ágreinings um íhlutun
ríkisins í rekstri iðnfyrirtækja.
Ridley er samkvæmur sjálfum sér
og sérlega stefnufastur. Hann er
talsmaður sjálfsákvörðunarréttar
einstaklingsins og lítilla ríkisaf-
skipta í efnahagsmálum og fundu
þessar hugmyndir hans farveg í
ríkisstjórn Margareth Thatcher.
Eftir tap Heaths í kosningum
árið 1974 kallaði Ridley nokkra
skoðanabræður sína til fundar við
sig í íbúð sinni í London til að
velja arftaka Heaths og foringja
hægrimanna. Þeir báru fyrst
víurnar í sir Keith Joseph en
ákváðu síðan að styðja Thatcher.
Við kjör hennar varð pólitiskt
samband hennar og Ridleys eitt
hið nánasta innan íhaldsflokksins
og hefur það staðið af sér öll þau
vandræðamál sem Ridley hefur
komið sér í.
Eftir sigur íhaldsmanna árið
1979 varð Ridley aðstoðarut-
anríkisráðherra og fékk það hlut-
verk að finna lausn á Falklands-
eyjadeilunni. Hugmyndir hans um
að Argentínumenn kaupleigðu
eyjarnar og friða þannig bæði íbúa
eyjanna, sem vildu bresk yfirráð,
og Argentínumenn, sem vildu ná
yfirráðum á eyjunum, hlutu engan
hljómgrunn heima fyrir. Ridley
var fluttur í fjármálaráðuneytið
og varð síðan samgönguráðherra
árið 1983. í því embætti tókst
honum að einkavæða hvert ríkis-
fyrirtækið á fætur öðru, m.a.
ríkisflugfélagið British Airways,
en í því máli mætti hann mikilli
andstöðu, meira að segja innan
eigin flokks. Hann varð síðan
umhverfisráðherra og sem slíkur
einkavæddi hann vatnsveitu og
kynnti hugmyndir að nefskattin-
um fræga, sem átti síðar eftir að
bylta innheimtu útsvars. Hann var
á öndverðum meiði við marga
flokksbræður sína eina ferðina
enn vegna þess máls og margra
annarra.
En Ridley er kannski eini ráð-
herrann í ríkisstjórn Thatcher sem
talar tæpitungulaust þegar hon-
um finnst hann hafa á réttu að
standa — sem hann gerir iðulega.
Hann er vel liðinn meðal aðstoðar-
manna sinna þótt framkoma hans
sé oft allt að því ruddaleg. Hann
er dyggur stuðningsmaður for-
sætisráðherrans, ekki síst í því
að afhenda ekki forræði ýmissa
mála til Evrópubandalagsins.
Þótt Ridley hafí sagt í viðtalinu
að tími hans væri ekki liðinn, þá
eru margir sem telja að honum
væri ekki á móti skapi að setjast
í helgan stein og sinna eftirlætis-
áhugamálunum á sveitasetri sínu.