Alþýðublaðið - 05.02.1959, Blaðsíða 4

<jtgefandl: Alþýðufioltkurinn. Eitstiórar: Benedikt Gröridal, Gísli J. Ast-
J)órsson og Helgi Sæœundssori (áb). FuUtrúi ritstjórnar: Sigvaldi Hjálmars-
6011. Fréttastjóri: Björgvin Guðmundison. Auglýsinga.stjóri Fétur Péturs-
6011. Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902. Auglýsingasími: 1490G. AfgreiíSslu-
6ími: 14900. Aðsetur: Alþýðuhúsið. Prentsmiðja Áiþýöubl. Hverfisg. 8—ÍO.
Bölvaðar verðlœkkanirnar!
ÞESSA DAGAMA koma til framkvæmda
verðlækkanirnar. sem eru árangurinn af úrræðum
ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálunum. Skipta þær
missulega miklu máli til viðbótar niðurgreiðslun-
tum um áramótin, en með þeim 'sannaði ríkisstjórn-
in þá viðleitni sína að byrja á verðlækkununum
og ganga til mófcs við fólkið í landinu. Þessi at-
burður markar tímamót. Áður hefur dýrtíðin auk-
izt æ og ævinlega um langt áraskeið. Nú er skriðan
| stöðvuð, og verðlækkanir koma í stað verðlækkana.
Hver eru svo viðbrögð þeirra, sem fúliyrtu, að
^ loforð ríkisstjórnarinnar um verðlækkanir væru
t’ aðeins blekkingar? Nú sýna verkin merkin. En þá
Bgera kommúnistar sér hægt um vik og mótmæla
j því, að verðlækkanirnar hafi nokkur áhrif. Þeir
| berja höfðinu við steininrr. Og Tímanum finnst svo
i mikið til um þessa baráttuaðferð kommúnista, að
hann tekur undir með Þjóðviljanum og reynir jafn
vel að hafa hærra. Afstaðan, sem ræður málíiutn-
ingi Tímans og Þjóðviljans, er sú að bölva verð-
lækkununum í hljóði, en afneita þeim 1 orði.
Hvað kemur eiginlega til? Er ekki fagnaðar-
efni, að ríkisstjórnin geti framkvæmt þá stefr.u
sína að lækka vöruverðið, en hún er grundvöiíur
þess. að niðurfærsluleiðin reynist fær? Svo mun
flestum virðast. En kommúnistum svíður það, að
þetta tókst ekki á valdadögum Hannibals Valdi-
marssonar og Lúðvíks Jósepssonar. Þvert á móti
hélt þá verð á vörum og þjónustu áfram að hækka-
enda þótt Hannibal væri æðsti maður verðlagseft-
irlitsins og Lúðvík færi með viðskiptamálin. Auð-
vitað vildu Hannibal og Lúðvík verðlækkun, en
þeir komu henni einhvern veginn ekki í verk. Nú-
verandi ríkisstjórn reynist vaxin þeim vanda, sem
var þeim ofraun. Og þess vegna á Þjóðviljinn ó-
mögulegt með að viðurkenna árangurinn. Skýring-
in er þannig sálfræðilegs eðlis.
Og þetta finnst Tímanum til fyrirmyndar.
Ætli sú afstaða hans verði ekki Framsóknarflokkn-
um að góðu í næstu kosningum?
1 HafiíarfJörSur.
i Oolt herhergi
1 óskast til leigu strax. — Upplýsingar í síma
! / 50165.
i SaHendur hrogeia.
Að gefmi tilefni vill utflutningsnefnd sjávar
! afurða vekja athygli á því, að bannað er að
nota ansia'ð en nýjar og hreinar íunnur undir
I ItíH söltuð hrogn.
Framvegis verða útflutningsleyfi fyrir hrogn
um busidin þessu skilyrði.
Útflutningsnefnd sjávarafurða.
ts- ,
★ Eg skora á ríkisstjórn-
ina
★ Bifreiðaeign og launa-
kjör
★ Aðeins eitt mál af mörg
um
k Mál, sem snertir ekki
fáa, heldur alla
MÖRGU er og: hefur verið á-
fátt í stjórnarfari okkar íslend-
inga og ýmsum blöskrar siðleysi
í opinberum rekstri, ekki að-
eins hjá ríkinu heldur og hjá
Beykjavíkurbœ. Margar sögur
ganga um þetta. Þær eru sem
betur fer ekki allar sannar, nóg
er samt, Margt er sagt um bif-
reiðanotkiin og bifreiðaeignir
ýmissa stofnana og launakjör yf-
irmanna. Það er.rétt, að það á
sér síað, að forstjóri hafi jafnvel
þreföld laun miðað Við hin raun
verulegu embættislaun, saw-
kvæmt þeim launaflokki, sem
hann er í.
RÍKISSTJÓRNIN mun hafa
selt einn af ráðherrabílunum, —
enda þarf ekki eins marga ráð-
herrabíla, þegar ráðherrarnir
n nes
o r n i n u
eru fjórir og þsgar þeir era
sex. Mér finnst eðlileg't og sjálf-
sagt að rá&herr-ar hafi sérstaka
bíla. í>að er alls staðar talið sjálf
sagt — og þá ekki sízt hér, þar
sem annir ráðhefranna eru og
hafa aLltaf verið miklu meiri en
annars staðar.
EN ÞAR með er líka allt
sagt. Rikisstjórnin mun vera í
þann vegin að selja þrjá bíla tii
viðbótar. En þetta er ekki nóg.
Nú vil ég leyfa mér að skora á
ríkistsjórnina, að hún gefi út
tilkynningu til allra s.tofnana,
sem á einn eða annan hátt heyra
undir ríkissjóð og hann ber á-
byrgð á, og krefjist skýrslu um
bifreiða.kaup þeirra, bifreiða-
notkun og bifreiðakostnað. Þeg-
ar sú skýrsla liggúr fyrir er
hægt að átta sig á því hvað sé
nauðsynlégt og eðiilegt og hvað
ekki.
BIFREIÐiVR í eigu opinberra
stofnana eru fjplda margar og.
kostnaðurinn við þær gífurleg-
ur. Ráðamönnum þjóðarinnar
ber að hafa eftirlit með þessu.
í sambandi við þetta vil ég segja
það, að of forstjórar opinberra
stofnana þurfa nauðsynlega að
hafa. bifreiðar, sem þeir standa
ekki straujn af sjálfir, hvorki
kaupum á þeim né viðhaldl
þeirra, hvers vegna fá þá ekki
héraðslæknar bifreiðar með.
sömu kjörum? .,
: HVERS VEGNA fá þá prest-
ar í sveitum landsins og sýslu-
mennirnir ekki bifreiðar frítt?,
Ef það er rétt að stofnanirnar,
sem í raun og veru þurfa alls
ekki að hafa bifreiðar í þjón-
ustu sinni, er leyft að fá þær,
hvers vegna þá ekki þeir önnum
köfnu embættismenn, sem ég
nsfndi. En ef farið væri út á þá
braut — og framfylgt reglunnl'
um stofnanir hins opinbera til
dæmis hér í Reykjavík, þá færi
bifreiðaeign hins opinbera held-
ur en ekki að vaxn.
FJÁRMÁUARÁÐHERRA
mun nýlega hafa iagt blátt bann
við framkvæmd máls af þessari
gerð. Þag er gott, og heiður sé
honum fyrir framtakið. En mál-
ið er veigameira. Skýrslan ura
bifreiðaeign og bifreiðanotkun
('íkisins og ríkisstofnana, er nauð
synleg svo að hægt sé að átta
sig á málinu tii íuiis. Mér er það
vel ljóst, að hér er aðeins um
eitt einasta rmál að ræða. Nauð-
syniegt er líka að fá nákvæma
skýrslu um launakiör og taka
svo skynsamlegar ákvarðanir.
í slíkum. máium eins o,g öðrum
verður reglan að gilda. Jafnt
skal ganga yfir alla, enginn, —
ekki einn einasti, undanskilinn,
Ákvörðunin verður að vera rétt-
lát gagnvart einstaklingunum,
sem hlut eiga að máli. Þó má
aldrei gleyma því, að þjóðin
■öll á líka hlut að máli,
ÞESSI áskorun mín á ríkis-
stjórnina er ekki ástæðulaus. —
Eg ber hana fram, — þsir, sem
hún er stefnt til vita það, að
hún er studd af öilum almenn-
ingi.
þeir enn af kvikfjárrækt o« er konungurinn nefndur ka
InNI í miðri hinni svörtu
álfu, Afríku,.er rfki, þar sem
enn situr svartur konungur á
valdastóli. Það er Buganda í
Uganda, brezku verndar-
svæði. Og það bendir ekkert
sérstakt til, að veldi hans sé
nokkur hætta búin. Þvert á
móti gerast nú þær raddir æ
háværari, að Bretar sleppi
hendinni af ríki hans.
U 3-ANDA er allstórt land,
vestan og norðan við Viktor-
íuvatn. Austan þess er Kenýa,
að norðan Súdan, en Belgíska
Kongó að vestan og suðvest-
an, Suðurlandamærin liggja
um þvert Viktoríuvatn, og
vestan vatnsins mætir Ug-
anda Tanganyika á kafla.
Náttúruíar iandsins er mjög
breytilegt. Við Viktoxíuvatn-
ið og Níl er gróskumikill hita-
beltisgró.ður, en í norðaustur-
hlutanum, í grennd við Rú-
dolfsvatn, eru eyðimerkur-
svæði. Vesturlandamærin
ligg.ja eftir Ruvyenzorifjall-
garðinum, Mánafjöll, sem
eru eitt helzta undraland álf-
unnar.
IBÚAR þessa lands eru
blakkir ahir, en. ekki af sama
uppruna. Við uppíök Semliki-
fljóts úr Játvarðarvatni. í
norð.vesturhorni landsins búa
blökkudvergar,. þeir, hinir.
sömu og frægir eru. í skógar-
þykkni Kongós. Aðrir íbúar
landsinis eru af hamítískum
nlótískuni og súdönskum upp-
runa, og helmingurinn talar
bantúmál. Frægastir eru ba-
gandar, hávaxnir, myndarleg
ir og vel gefnir hamítar, sem
tala bantúmál, einkum þó yf-
irstéttin, bahimarnir. Lifa
hefur veldi þeirra og sérstæð
menning blómstrað um alda-
raðir.
UgANDA er skipt í fjögur
héruð eftir ættbálkum. Það
ríkja raunar . konungar yfir
þeim öllum, viðurkenndir af
Bretum, en konungurinn í
héraðinu Buganda er voldug-
astur og mundi valdi hinna
ærin hætta búin, ef hann yrði
hrakinn frá, en annars er
hann síður en svo vinsæli hjá
þeim. Buganda er líka
voldugasta héraðið í Uganda.
Núverandi konungur í Bu-
ganda heitir Muteza II. Hann
er menntaður í Cambridge og
talar ensku sem væri hann
menntaður Englendingur. Á
tungu þeirra þarna í Buganda
baka. Við hlið konungsins eru
þrír þeldökkir’ ráðherrar, og
einnig hefur hann þing, luki-
ko, sér til aðstoðar við lands-
stjórnina.
VöLD Breta standa allföst
um fótum í Uganda. Þeir
hafa löngum riáðið þar lögum
og lofum, síðan hvítir menn
náðu þar nokkurri fótfestu.
Raunar var það ekki fyrr en
1862, að fyrsti hvíti maður-
inn, Bretinn Speke, kom á
þessar slóðir, og' 1894 var land
ið gert að brezku verndar-
svæði. Buganda hefur um
skeið viljað losna úr tengsl-
um við hina ríkishlutana, sem
mynda Uganda, og var kon-
ungurinn fluttur á brott úr
Framhald á 11. síðu.
f 5. febr. 1953 —- Alþýðublaðið