Alþýðublaðið - 05.02.1959, Blaðsíða 10

Slgurður Olason
iiæstareuarlógu.aöui,
og
E^orvaldur
Lúðvíkssoii
héraðsdómslögmaður
Austurstræti 14.
Sími 1 55 35.
Húseigendur.
Önnumst allskonar vatns-
og hítaiagnir
HITALAG'N.IE h.f.
Símar 33V12 og ÖZö*-*.
Msnningarsplöld
DAS
£6st hjá Happdrætti DAS, Vest-
•irveri, sími 17757 — Veiðafæra-
verzl. Verðanda, sími 13786 —
Sjómannafélagi Reykjavíkui
aámi 11915 — Jónasi Bergmann.
Háteigsvegi 52, sími 14784 —
Bókaverzl. Fróða, Leifsgötu 4,
*ími 12037 — Ólafí Jóhannss.,
Rauðagerði 15, sími 33096 —
Nesbúð, Nesvegi 29 — Guðm.
Andréssyni, gullsmið, Laugavegi
SO, sími 13769 — í Hafnarfirði
í Pósthúsinu, sími 50267.
Bifreiðssalan
og leigan
Ingólfsstræli 9
Sími 19092 og 18966
Kynnið yður hið stóra úr
val sem við höfum af alls
konar bifreiðum.
Stórt og rúmgott
sýningarsvæði.
Bifreiðasalan
og leigan
tngólfssfræli 9
Sími 19092 og 18966
LEIGUBÍLAR
Bifreiðastöft Steindórs
Sími 1-15-80
Bifreiðastnð Reykjavíkur
Sími 1-17-2»
Aki Jakobsson
ogr
Kristján Eiríksson
hæstaréttar- og héraðs-
ðómslögmenn.
Málflutningur, innheimta,
samningagerðir. fasteigna-
og skipasala.
Laugaveg 27. Sími 1-14-53.
PILTAR,
CFI>WEI6r<>l/l»»MtM '■.
ÞÁ Á ÍO HRINS/iNf. ■//.
; /fte'sr/■c .
Keflvíkingar!
Suðurnes j amenn!
Innlansdeild Kaupfélags
Suðurnesja greiðir yður
hæstu fáanlega vexti af
innstæðu yðar.
Þér getið verið örugg um
sparifé yðar hjá oss.
Kaupfélag
Suðurnesja,
Faxabraut 27.
Sandblástur
Sandblástur og málmhúð
un, mynztrun á gler og
legsteinagerð.
S. Helgason.
Súðavogi 20.
Sími 36177.
Málaflutnings-
skrifstofa
LúÖvik
Gizurarson
héraðsdómslögmaður.
Klapparstíg 29.
Sími 17677.
Samúðarkort
Slysavarnaféiags íslands kaupa
Elestir. Fást hjá slysavarnadeild-
am um land allt. f Reykjavík i
Mannyrðaverzl Bankastræti 6,
Verzl. Gunnþórunnar Halldórs-
ióttur og í skrifstofu félagsins,
Grófin 1. Afgreidd í síma 14897.
Heitið á Slysavarnafélagið —
Það bregst ekki
Láfið okkur
aðstoða yður við kaup og
sölu bifreiðarinnar.
Úrvalið er hjá okkur.
AÐSTOD
við Kalkofnsveg.
Sími 15812.
Leiðir allra, sem ætla að
kaupa eða selja
BÍL
liggja til okkar
B í I a s a I a n
Klapparstíg 37. Sími 19032.
oO rr
P S
03 -tn.
Fa
Z uu
# 18-2-18 %
10 5. febr, 1959 — Atfiýðublaðið
(Framhald af 5. síðu)
fyrir að byggja há hús hér á
landi kemur ýmislegt til
greina, sem síður þarf að
reikna með á hinum Norður-
löndunum, er þá fyrst að geta
hinna úðu jarðskjálfta og
þarf því. styrkleiki húsanna
að vera meiri hér og í öðru
lagi hin síkvikula veðrátta,
en hvort tveggja gjörir húsin
dýrari hér.
Er þá næst að yfirvega,
hvað við eigum að reisa há
hús, svona almennt í stærri
stærri kaupstöðum landsins.
Nú orðið finnst þeim úti
gætum við vel tekið þá til
fyrirmyndar 1 því.
Ef ég dreg svo ályktanir.af
þeim fróðleik, sem ég kynnt-
ist á Norðurlöndum í bygg-
ingamálum almennt verður
mér enn Ijósar en fyrr hví-
líkur buslugangur hér er með
byggingarefni og vinnubrögð,
þótt í einstöku tilfellum sé
um góð afköst að ræða og
hagnýtingu efnis.
Sem betur fer hafa nokkrir
framsýnir menn komið auga
á þetta líka og væri æskilegt
að sem flestir hefðu raunhæfa
samvinnu um að skipuleggja
byggingariðnaðinn meir en
gjört er ásamt húsateikning-
um.
Það þarf að samræma húsa-
gerðir í sveit og við sjó, hús-
in geta verið misjafnlega stór
fyrir því. Óþarfi sýnist að
hafa 3—400 gerðir og næst-
um engan glugga eins. Það
er ekki til að hefta frjálsa
hugsun manna, þó að þar sé
nokkru breytt til hagkvæm-
ari úrlausnar en nú er. Hver
skyldi halda því fram í alvöru
að hagkvæmt sé að hafa hús
með 8—12 hornum og stöll-
um. Hvers vegna má helzt
ekkert hús líta eins út að utan
sem innan? Svipuð er þó
þörfin hjá því fó’lki, sem í
þeim býr. Það ber mörgum
saman um að skemmtilegt sé
og hagkvæmt að hafa við eina
götu sömu húsagerð og við
næstu götu aðra, sem þarf þó
ekki að vera mikið frábrugð-
in. Séu þau byggð úr hellum
er hægt að spara svo tugum
þúsunda skiptir á einu húsi,
hvað þá stórri húsasamstæðu.
Hvers vegna þarf bygging
á einu litlu húsi að standa yfir
í heilt ár, ef hægt er að ljúka
verkinu á 2—3 mánuðum?
Sumir sem ráðast í hús-
byggingu fara til húsateikn-
ara, biðja hann að áætia kostn
að og teikna, síðan til húsa-
smiðs og spyrja hann á1its og
að lokum til kunningja, sem
hefur byggt og spyrja hann,
að vísu gjörir sá lítið meir en
hrista höfuðið. Síðan er byrj-
að pö byggja með alla þessa
sundurlausu þanka, en engin
af bessum áætlunum og' upp-
lýsingum stenzt, kostnaður-
inn hleypur unp um tugi þús-
unda. bað voru heldur mörg
horn og stallar á musterinu,
en allir þessir aðilar, sem
upplýsingar gáfu, vissu þó
bezt, en samt reka menn sig
því miður á al’tof mörg horn.
A.ð efnismagni í steypu er
hægt að byggja minnst þrjú
hús. 'úr hellum á móti einu
með gamla lagínu og þykku
veggjunum, sem oft hafa ver-
ið úr mjög lélegri steypu og
veit ég um bónda, einn af
mörgum, sem byggði fyrir
átta árum hlöðu, fjós og fjár-
hús úr steinsteypu með þykk-
um veggjum, sagði bóndinn
þá, sem er mjög samvizku-
liaaólli, IdLO 0$ §§~
ingar væru álitnar sérstak-
lega vandaðar í alla staði, en
nú eru þessi hús að grotna
niður og spring'a hér og þar
og pússningin dettur af á stór-
um pörtum.
Saina sagan endurtekur sig
mjög víða út um land. Á Aust
uriandi var mér tjáð í fyrra,
aa víúa væru íbúðar og. pen-
hýs. sem hlaðin væru úr
vikur eða brunasteinum og
vffiui nema 3—5 ára, svo
bagborin, að nærri lægi að
þau yrðu ónýt eftir 3—4 ár
í viðbót. Skyldi það vera satt?
Það er ekki nóg að skipa
bygginganefndir og ráð út um
a 1; land, að vísu ætti það
ekki að skaða. Þær nefndir
eiga þá helzt að sjá til með
byggingarefninu og auka hag-
kvæmni og sparnað.
Það þarf helzt að setja upp
steinsteypuverksmiðjur á fjór
um s öðum á landinu til þess
að framleiða hús, bæði íbúð-
arhús og búpeningshús, einn-
ig í kaupstöðum verbúðir, í-
búðarhús og aðrar þær bygg-
ingar, sem þurfa þykir.
Eftir nokkra áratugi, þegar
stórborgar bragur og menn-
ing er komin á þessa bæi er
hægt að losa þessi steinhús í
sundur án þess að brjóta þau
niður, eins og gert er nú með
hin gömlu og úreltu steinhús
og síðan setja þau saman ann-
ars staðar og breyta þeim, ef
þurfa þykir, því hellum er
auðvelt að fjö'ga í vegg.
Það eru nokkuð mörg ár
síðan byrjað var að hlaða hús
úr vikursteini, síðar kom
hleðslusteinn úr hraunbruna.
Það er ekki til að kasta rýrð
á neinn múrarameistara eða
aðra þa> sem hlaða hús úr
þessum efnum, þó að illa fari,
hér ræður lögmál efnisins og
mjög breytilegt veðurfar.
Það hafa allmargir tekið
eftir því, þegar hlaðið er úr
þessum efnm, að hárfínar
sprungur koma víðasthvar
við endasamskeyti steinanna,
koma þær fram, þsgar stéin-
límið þornar eftir nokkra daga
eða vikur. Það dregur sig sam
an og vatnið úr því sígur í
endana á báðum steinunum,
þótt þeir séu bleyttir áður.
En að neðan eru steinarnir
fastir, vegna þess að þeir
fylgja efíir laginu með sínum
eðlisþunga, þegar það þornar
og harðnar.
Nú segja fagmennirnir að
þetta geri ekkert til, það lag-
ist, þegar húsið sé pússað að
utan. En þessar sprungur
koma flestar einnig frám í
pússningalaginu og enn
blekkja menn sjálfa sig og
aðra, þeir mála yfir sprung-
urnar, en þá eru líka flest ráð
úti.
Það rignir fyrri part dags
með 8—9 vindstigum og hit-
inn er 7—8 stig, vindurinn og
vatnið prýstast inn í hinar
hárfínu rifur og augu í pússn-
ingunni, seinni part dags stytt
ir svo upp og um kvöldið er
komið heiðskírt veður og um t
nót'ina er komið 6 stiga frost
eða meir, vatnið í pússlaginu
og bað við það frýs og þenur
sig og losnar um korn þau,
sem pússlaginu hakla. Þetta
endurtekur sig nokkur ár, þar
til pússlagið dettur af í ske’l-
um, ef pússlagið fer ekki,
þrýstist vatnið inn í holrúm-
ið og verður að nokkru leyti
að raka, sígur niður í neðri
raðir hleðslunnar og kemur
inn með gólflistanum. Ef hús-
xnunif standa upp við vegg
myndast fúkkalykt og raki
þar bak við og tollir engin
málning á veggjum. Að vísu
er hægt að vega nokkuð upp
á móti þessum ókosti með því
að kynda húsið mikið, en eins
og allir vita er það heldur ill
raunabót.
Á þessum ókostum ber þó
minna á veggjum þeim, sem
í skjóli eru fyrir verstu átt-
unum þó sþrungnir séu. Þess
vegna hallast fleiri og fleiri
að því að hafa steypuna í viss-
um stærðum, sterka og svo
þétta, sem kostur er og minni
að efnismagni. Það fæst ekki
enn með öðrum betri aðferð-
um en hellusteypan sýnir.
Nú er orðin knýjandi nauð-
syn að gjöra ráðstafanir til
þess að framleiða skilrúms-
hellur, lofthellur ásamt út-
veggjahellum og einnig þak-
klæðningu úr sérstakri steypu
blöndu, sem kemur í staðinn
fyrir timburklæðningu og
þakjárn. Þetta er hægt, ef
fjármagn fyrir tækjum og
öðrum tilheyrandi útbúnaði
er fyrir hendi og vilji til að
nota hið innlenda efni. Hér
verða margir að leggja hönd
að verki og ekki sízt arkitekt-
ar og verkfræðingar, til að
auka og efla það, sem náðst
hefur, því annars er hætt við
að niður faili sá vísir að fram-
taki, sem hefur náðst í þessu
efni. Það er sett þröngum
skilyrðum fjárhagslega, sem
einn maður getur gjört í til-
raunum með húsbyggingar
með sinni daglegu vinnu,
einnig eru slíkar tilraunir
tímafrekar.
Það er talað um, að menn
vanti til að inna af hendi
margs konar störf í þágu at-
vinnuveganna, hvers vegna
má ekki endurskipuleggja
hvers konar húsbyggingar viö
sjó og sveit? Það er ekki gjörfc
um leið og hefja skal verkið,
það þarf að gjöra slíkar breyt
ingar í alvöru og einlægni. Af
hverju hættu bændur við að
binda hey sitt í reipi og reiða
það heim á klökkum.
Svipað er með hina gömlu
byggingaraðferð, það er keypt
dýrt timbur í mót, fengnir
margir iðnaðarmenn, ekið
fleiri bílhlössum af möl og
sandi, sem er oft ónothæfm-
og að síðustu cement, oft þarf
að sækja efnið 50—80 km.
vega^engd eða lengra.
Það þarf óneitanlega mikið
þol og þrautseigju til að halda
svo fast við gamlar og óheppi
legar venjur, að greiða í pen-
ingum úr sínum eigin vasa og
me& lánum svo tugþúsundum
skiptir í eitt hús að óþörfu,
í staðinn fyrir að semja við
nærliggjandi byggingarverk-
smiðju um kaup og uppsetn-
ingu húsanna.
Þau hús, sem ég hef byggt
á undanförnum árum, sanna
fullkomlega sína kosti fram
yfir aðrar aðferðir, þó ekki
hafi verið nema útveggirnir.
Sigurlinni Péturssön.
Rimlatjöld
í Carda-glugga
Sími 13743, Lindargötu 25