Morgunblaðið - 25.04.1991, Qupperneq 12

12 e
MORGÚNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/flTVIMNULÍT 'pffiffflM'f!fjR 25: APRÍL 1991
Iðnaður
Við höfum áunnið okkur
ákveðinn orðstír og traust
Rætt við Bjarna Jónasson, framkvæmdastjóra íslensk skinnaiðanðar hf. á Aknreyri, sem flutti
skinnavörur fyrir um 450 milljónir króna til Ítalíu á síðasta ári
Á UNDANFÖRNUM árum hafa markaðslönd Skinnaiðnaðar Sam-
bandsins, sem fékk nafnið Islenskur Skinnaiðnaður hf. um síðustu
áramót þegar deildum Sambandsins var breytt í hlutafélög, verið að
gjörbreytast. Áður fyrr voru stærstu markaðirnir Norðurlönd og
Norður-Evrópa, en síðustu fjögur ár hefur orðið kúvending, þar sem
Norðurlönd hafa fallið úr 47,8% niður í 6,3% markaðshlutdeildar, en
sala til Ítalíu sem var 6,8% árið 1987 er orðin 52,4% af heildarútflut-
ingi eða 450 milljónir króna að söluverðmæti. Sala innanlands hefur
einnig verið að aukast litillega undanfarin ár en er þó einungis 4,1%
heildarsölunnar — og þá aðallega ull meðan útflutningurinn er aðal-
lega mokkaskinn. Nýjasti markaðurinn sem miklar vonir eru bundnar
við er Kórea.
Bjarni Jónasson er framkvæmda-
stjóri fyrirtækisins. Hann hóf störf
sem efnafræðingur hjá Skinnaiðnaði
Sambandsins árið 1980. Varð fram-
leiðslustjóri þremur árum seinna og
árið 1988 varð hann forstöðumaður
Skinnaiðnaðar Sambandsins. Við
núverandi starfi tók hann um síð-
ustu áramót.
Bjarni segir að ástæðurnar fyrir
því að Norðurlönd duttu út af mark-
aði hafi verið margþættar. Nefna
megi að vinnulaun séu há, þá hafi
komið hlýir vetur sem hindruðu sölu,
auk þess sem Norðurlandabúarnir
hafi ekki fylgst eins vel með tisku-
sveiflum og t.d. ítalarnir. ,;Þegar við
hófum aukin viðskipti við Ítalíu urð-
um við að endurskipuleggja alla
okkar hugsun varðandi vöruþróun,
einkum í sambandi við liti. Við urð-
um að bjóða upp á þá Iiti sem voru
í tísku, en auk þess þurftum við að
endurbæta skinnin, gera þau þéttari
og mýkri og fá ullina meira glans-
andi. Með þessari breyttu áferð auk-
ast möguleikarnir á að framleiða
tískuvöru," segir Bjarni og bætir við
að fyrirtækinu hafi gengið mjög vel
síðan þessar breytingar gengu í
gegn. Það sé farið að festa sig veru-
lega í sessi.
Unnið úr hálfri milljón
skinna á ári
Aðalhráefni fyrirtækisins er ís-
lenskt lambsskinn. „Við höfum verið
að vinna úr um það bil 500 þúsund
skinnum á ári og mestur hlutinn,
eða um 85% er mokkaskinn. Þó ekki
eins og það leit út fyrir nokkrum
árum,“ bætir hann við. „Varan hefur
þróast verulega og er nú framleidd
í miklu fleiri litum. Það má segja að
á hveiju ári þurfum við að bæta við
8-9 litum og fer það allega eftir
hvað er í tísku hveiju sinni.
Lítill hluti framleiðslu okkar er
ieðurvinnsla, eða um það bil 15%.
Leðrið höfum við aðallega selt til
Norðurlanda, Bretlands og Ítalíu.
Einungis brot af því er selt hér inn-
aniands. Þá vinnum við trippa- og
hrosshúðir í litlum mæli, sem fluttar
eru til Frakklands og að lokum má
nefna skrautgærur." Skrautgærurn-
ar hafa m.a. verið seldar til Walt
Disney-fyrirtækisins og víðar, þar
sem þær eru notaðar í brúðugerð.
Fjórföld afkastageta miðað
við upphaflega áætlun
Verksmiðjan getur nú annað 4
milljónum feta í vinnslu eða Ijórum
sinnum meira en gert var ráð fyrir
þegar núverandi verksmiðjuhúsnæði
var byggt 1971. í fyrstu var hráefn-
ið ýmist hálfunnið eða fullunnið, en
árið 1982 var farið að fullvinna
skinnin meira og minna, sem þýddi
endurskipulagningu á öllu vinnslu-
ferlinu ásamt nýjum tækjakaupum.
Árið 1987 voru nánast öll skinn full-
unnin á staðnum.
Lægra verð fæst fyrir leðrið held-
ur en mokkaskinnið, en á móti kem-
ur að vinnslukostnaður við leðrið er
lægri. Af hveiju er þá ekki lögð
meiri áhersla á að auka leðui-vinnslu?
Bjarni segir að í upphafi hafi verk-
smiðjan verið byggð sem mokka-
skinnaverksmiðja og allur vélbúnað-
ur sé að mestu leyti miðaður við
það. Ef vel gangi í mokkaskinnasölu
Morgunblaðið/Rúnar Þór
SKINNAIÐNAÐUR — Bjarni Jónasson framkvæmdastjóri
íslensks Skinnaíðnaðar segist geta selt meira af íslenskum skinnum
en með minnkandi sauðfjárslátrun sjái hann fram á skort á innlendu
hráefni og hefur hafið innflutning á enskum lambsskinnum.
Helstu markaðir íslensks
skinnaiðnaðar* 1987-1990
’Fyrirtækið hét áður Skinnaiðnaður Sambandsins
52,4
N- Evrópa
42,5
37,4
26,9
23,5
Italía
43Í
Norður-
lönd
29,2
87 ‘88 '89 '90 '87 '8f
||
6,3 £
1 u
'87 '88 '83 '90 '87
gefi þau ívið meira en leðrið þegar
upp sé staðið, miðað við þann tækja-
kost sem til er. „En það gefur okkur
auðvitað meiri sveigjanleika að geta
unnið hvort tveggja," segir hann.
„Nú þegar sauðfjárslátrun minnkar
sjáum við fram á minnkandi hrá-
efni. Þar sem afkastageta okkar er
meiri en við getum aflað innanlands
erum við farin að leita fyrir okkur
annars staðar. Við höfum því hafið
innflutning á enskum lambsskinnum
sem hafa verið forunnin og eru tilbú-
in í leðursútun. Við höfum einnig
verið að leita fyrir okkur, hvort
hægt sé að nota skinn af t.d. hrein-
dýrum, dádýrum og elg, en það -er
ekki komin endanleg niðurstaða af
því ennþá."
Vinnsla á roði gæti orðið
vaxtarbroddur fyrir-
tækisins
Bjarni nefnir annars konar skinn,
sem gæti orðið vaxtarbroddur í fyrir-
tækinu, ef vel tekst til, en það er
vinnsla á roði. „Verið er að athuga
hvort ekki sé hægt að koma á sam-
starfsverkefni milli íslensks skinna-
iðnaðar, Loðskinns á Sauðárkróki,
Háskólans á Akureyri og Rannsókn-’
astofnunar fiskiðnaðarins. í því
skyni hefur verið sótt um styrk til
Rannsóknaráðs ríkisins, sem ég veit
ekki hvort verkefnið fær. Ef styrkur
er veittur er meiningin að sjá hvort
grundvöllur er fyrir að vinna leður
úr t.d. steinbíts- eða hlíraroði.
Gangi verkefnið upp ætti það að
skera úr um hvaða roð er hentugast
til að skila einhveijum fjármunum.
Það er hægt að gera margt sniðugt
úr roði,“ segir Bjarni og dregur fram
sýnishorn af kínverskum karpa, sem
litaður hefur verið blár. „Það er til
dæmis hægt að búa til töskur úr
þessu leðri, belti eða ólar á úr.“
Styrkur okkar er tækni- og
markaðsþekking
Við ræðum hvort borgi sig að
flytja inn hráefni í skinnaiðnaðinn,
vinna það hér heima og flytja það
síðan út aftur. Bjarni segir að með
því komi auðvitað einhver auka-
kostnaður inn í verðið. Sútunariðn-
aðurinn sé að mörgu leyti alþjóðleg-
ur, menn kaupi hráefni langt að,
vinni það í einu landi og flytji það
síðan fullunnið til baka jafnvel til
sama lands. I framhaldi af þessum
umræðum nefnir Bjarni dæmi um
stóra sútunarverksmiðju í Frakk-
landi sem kaupi mest af sínu skinni
frá Nýja-Sjálandi og flytji út um
allan heim. Þeir hafi þekkinguna
bæði varðandi tækni og markaðinn.
„Það er í raun þetta sem málið snýst
um,“ segir hann. „að finna hentugt
Smáiðnaður
Leggjum áherslu á að vinna
úr íslensku leðri
— segir Júlíus Steinarsson feldskeri hjá Skinn-Galleríi
JÚLÍUS Steinarsson eigandi Skinn-Gallerís í Reykjavík er einn
þeirra fáu aðila, sem notað hefur íslenska lambsskinnið í fram-
leiðslu sína, en hann er með verslun og litla saumastofu við Lauga-
veginn. Hann segist leggja áherslu á að sauma úr íslensku hráefni
eins mikið og hægt er. „Náttúrueiginleikar íslenska skinnsins gera
það að verkum, að það er mjúkt, þunnt og fallegt og gefur því
mikla möguleika á fallegum flíkum. Við höfum undanfarin ár ver-
ið að sauma úr þessum skinnum og þau hafa líkað mjög vel. Við
eru einnig komin með nýja vinnsluaðferð á hið hefðbundna mokka-
skinn sem nefnist nappalan, þ.e. við leðurhúðum rússkinnshliðina.
Þetta hefur einnig vakið mikla athygli."
Júlíus á ekki langt að sækja
áhuga sinn á leðurvinnu, því faðir
hans Steinar Júlíusson feldskeri
rak vinnustofu í Reykjavík til
margra ára. Júlíus vann í fyrstu
hjá föður sínum, en fór til Svíþjóð-
ar að læra iðnina ásamt eiginkonu
sinni Sigrúnu Guðmundsdóttur.
Hún lærði pelsasaum ásamt feld-
skurði og starfar nú með Júlíusi á
verkstæðinu. Auk þess vinna þar
tvær konur við saumaskap.
Júlíus segir að þau hjónin leggi
áherslu á að hafa litla framleiðslu-
einingu og hafi ekkí áhuga á að
stækka búðina. „Útlendingar sem
koma hingað taka það sérstaklega
fram hvað þeim líkar vel að hafa
framleiðsluna á þessu handverks-
formi. Þrátt fyrir að þetta eigi
ekki samkvæmt bókunum að vera
hagkvæm eining,“ bætir hann við
hlæjandi og segir frá því að við-
skiptafræðinemar frá Háskólanum
á Ákureyri hafi sótt hann heim og
spurt hann spjörunum úr, því sam-
kvæmt þeirra bókum átti einíng
eins og þessi ekki að geta gengið
upp.
„Við gætum þess að framleiða
ekki mikið í einu til að liggja ekki
með stóran lager og sérsaumum
því mikið. Það hefur einnig þann
kost, að við getuni haft framleiðsl-
una Qölbreyttari og m.a. blandað
saman leðri og öðrum efnum. Þeg-
ar minna er að gera grípum við í
viðgerðir á leðurflíkum."
, — Er íslenska leðrið samkeppn-
ishæft í verði?
„Ég tel að íslenska leðrið sé
mjög samkeppnishæft í verði mið-
að við það sem við flytjum inn.
Litaúrvalið er reyndar ekki mjög
fjölbreytt ennþá en fer sífellt vax-
andi. Þeir Norðurlandabúar sem
koma hingað þekkja oft vpl inn á
skinn og þeim finnst þetta verð
mjög samkeppnishæft. Það er
hægt að kaupa ódýra vöru á Spáni,
en þá er yfirleitt um lélegra hrá-
FELDSKERAR — Júlíus Steinarsson feldskeri ásamt eig-
inkonu sinni Sigrúnu Guðmundsdóttur, sem hefur e'innig lært feld-
skurð og pelsasaum. Þau leggja mikla áherslu á að vinna úr íslensk-
um skinnum.
efni að ræða. Ég get t.d. ekki keypt
inn hráefni frá Spáni og Italíu af
því að þar eru góð skinn svo dýr.“
— Hvernig er hægt að þekkja
hvort um gott leður er að ræða?
„Það er mjög erfitt að þekkja
hvort leður er gott eða lélegt. Það
sem maður getur gert er að skoða
í sauminn og þá sést stundum í
ljósan lit undir, sem bendir til að
liturinn sé mjög grunnur í leðrinu
og það ber að varast. íslensku
skinnin hafa það fram yfir þau
innfluttu að litunin er betri. Þá
má einnig benda á að frágangurinn
á flíkinni segir töluvert um gæðin."