Morgunblaðið - 13.06.1991, Síða 8

8 B
MORGUNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/ATVINNULÍF FIMMTUDAGUR 13. JÚNÍ 1991
Verslun
Samvmnuversluniim á að reka
sem eina verslunarkeðju
Rætt við Ólaf Friðriksson framkvæmdastjóra Miklagarðs um þá endurskipulagningu sem á
sér stað á verslunarrekstri Sambandsins
ÞAÐ blés ekki byrlega í verslunarrekstri Sambandsins á síðasta ári.
Hallinn af rekstri verslunardeildar nam 485 milljónum sem er heldur
meira tap en árið áður. Þennan taprekstur má að stórum hluta rekja
til uppsafnaðs vanda frá fyrri árum og of stórs húsnæðis auk óhag-
kvæmrar vörudreifingar og framleiðslustarfsemi. Á sl. ári kom skýrt
í ljós að innkaupaþjónusta á vegum heildsölu verslunardeildarinnar
fengi ekki staðist nema í nánum tengslum við smásöluverslunina á
þéttbýlum stöðum, sérstaklega Reykjavíkursvæðinu. Þessi niðurstaða
leiddi síðan til þess að 15. október var ákveðið að sameina verslunar-
deildina og Miklagarð sem þá nýlega hafði komist í meirihlutaeigu
Sambandsins. TU að tryggja fjárhagslegan grundvöll fyrirtækisins
ákvað Sambandið nýlega að auka hlutafé í Miklagarði um 400 milljón-
ir og er nú stefnt að því að reksturinn verði kominn í jafnvægi á
næsta ári.
Mikligarður samanstendur nú af
fimm stórverslunum sem eru við
Sund, við Garðatorg í Garðabæ, við
Miðvang í Hafnarfírði, í vesturbæn-
um og í Mjódd í Breiðholti. Einnig
starfrækir Mikilgarður Rafbúð Sam-
bandsins í Holtagörðum og fataversl-
unina Herraríki við Snorrabraut
ásamt innflutnings- og heildsölu-
starfsemi.
Heildarvelta verslunardeildar
Sambandsins varð um 2.159 m.kr. á
árinu 1990 og hafði dregist saman
um 23,3% frá fyrra ári. Þessa minnk-
un má rekja til sölu byggingarvöru-
deildar og fataverksmiðjunnar Gefj-
unar. Velta þessara deilda nam um
899 m.kr. á árinu 1989, að umboðs-
sölu byggingarvörudeildar meðtal-
inni. Ef þessar deildir eru ekki taldar
með eykst velta verslunardeildar lítil-
lega milli ára eða úr 1.966 milljónum
í 1.997 milljónir sem er um 1%. Hins
vegar er gert ráð fyrir að velta hins
nýja fyrirtækis á þessu ári verði um
4,8 milljarðar.
Tók að halla alvarlega
undan fæti árið 1984
Erfiðleika í rekstri verslunardeild-
ar má rekja nokkuð langt aftur í
tímann. Starfsemi hennar var um
árabil haldið uppi af tekjum af kaffí-
viðskiptum. En árið 1984 varð breyt-
ing þar á og tók þá að halla alvar-
lega undan fæti í rekstrinum. Um
það leyti voru miklar skipulagsbreyt-
ingar gerðar hjá Sambandinu sem
fólu í sér að hluti af framleiðslu iðn-
aðardeildar var fluttur til verslunar-
deildarinnar. Þar var einkum um að
ræða framleiðslueiningar þar sem
miklir erfiðleikar höfðu verið gegnum
árin. Á sama tíma missti deildin tekj-
ur af kaffiviðskiptum og viðskipti
með fóðurbæti voru flutt yfir í aðrar
deildir. Þannig minnkuðu tekjur á
sama tíma og verslunardeildin þurfti
að yfírtaka nokkrar óhagkvæmar
rekstrareiningar þ.á.m. Skóverk-
smiðju Sambandsins, Fataverksmiðj-
una Gefjun, Saumastofuna Heklu og
Ylrúnu á Sauðárkróki. Á þessum
árum var verðlag smátt og smátt
gefið ftjálst þannig að við bættist
aukin samkeppni í versluninni."
„Mitt starf hefur falist í að
skera niður“
„Ég hóf hér störf um mitt ár 1988
og þá störfuðu 270 manns hjá versl-
unardeildinni," segir Ólafur Friðriks-
son, framkvæmdastjóri Miklagarðs,
í viðtali við Morgunblaðið. „Mitt starf
hefur ekki alltaf verið skemmtilegt
því það hefur fyrst og fremst falist
í að skera niður. Ég hef unnið að
því skera niður kostnað, fækka
starfsfólki, ýmist að selja eða leggja
niður einingar eða sameina þær öðr-
um. Um síðustu áramót hafði starfs-
mönnum fækkað í 90 hjá deildinni.
Það hafa hins vegar ekki eingöngu
verið erfíðleikar í innflutningsversl-
uninni heldur hafa miklar sviftingar
verið hér á smásölumarkaðnum. Við
vitum hvernig farið hefur fyrir Vöru-
markaðnum, Víði, Sláturfélaginu,
Kjötmiðstöðinni, Grundarkjöri og nú
síðast KRON.“
Mikligarður sf. var stofnaður árið
1983 og var stórverslun í Holtagörð-
um opnuð 13. nóvember sama ár.
Félagið var fyrst í stað sameignarfé-
lag að meirihluta í eigu KRON en
var breytt í hlutafélag árið 1988.
Fram yfír áramótin 1988/1989 var
félagið aðeins með eina verslun, þ.e.
Miklagarð við Sund, ení byrjun apríl
1990 náðist samkomulag um að
Mikligarður tæki við öllum verslunar-
rekstri KRON. Þar með var öll smá-
söluverslun samvinnumanna á þessu
svæði komin í hendur fyrirtækisins.
„Við erum í raun búnir að sameina
að einhveiju leyti rekstur þriggja
fyrirtækja," segir Ólafur. „Mikli-
garður sf. yfírtók verslunarrekstur
KRON 1. apríl á sl. ári og síðan
þegar Sambandið var orðið meiri-
hlutaeigandi að fyrirtækinu þótti
sjálfsagt að slá þessu öllu saman og
sameina innflutningsversluninni.
Samhliða þessu var sú ákvörðun tek-
in um áramótin að draga stórlega
úr innlendri vörudreifingu en hún
hafði verið um 55% af veltu matvöru-
deildarinnar eða birgðastöðvarinnar.
Núna leggjum við megináherslu á
innflutninginn vegna þess að þessi
innlenda vörudreifing stóð ekki undir
sér og var of dýr.“
Húsnæðið í Holtagörðum
þriðjungi of stórt
Húsnæði sem verslunardeildin hef-
^IIKllGflRDUR HF.
Áætlaður efnahagsreikningur 1. júní 1991
CiíTi Eigið fé, 307 milljónir kr. Hlutur Sambandsins 88%
Eignir, 1.665 millj.kr.
Skuldir, 1.358 millj.kr. þar
af 90% skammtímaskuldir
Veltufjármunir, 1.250 millj.kr.
Fastafjármunir, 415 milljJtr.
AÆTLUÐ SALA1991
| -39 Áætluð afkoma 1991,39 millj.kr. tap
Verslunardeild Sambandsins
Velta einstakra vörudeilda 1989 og 1990
HEILDSÖLUDEILDIR:
Lagersala í millj.kr.: 1989 1990 Breyting
Heimilisvörudeild 183,8 159,2 -13,3%
Fatadeild 313,8 393,2 25,3%
Byggingarvörur 91,2 34,3 -42,4%
Matvörudeild 1.169,8 1.234,3 5,5%
Alls: Umboðssala 1.785,6 1.821,0 3,5%
Byggingarvörur 295,7 21,0 -92,9%
Matvörudeild 68,4 9,3 -86,4%
Alls: SMÁSÖLUDEILDIR: 364,1 30,3 -91,7%
Rafbúð/Rafmagnsverkstæði 139,3 48,0 6,3%
Herraríki, Snorrabraut 57,2 53,7 -6,1 %
Byggingarvörur 494,5 105,9 -78,6%
Alls: 691,0 307,6 -55,5%
Heildarvelta samtals: 2.813,7 2.158,9 -23,3%
jyx
VIÐ SUND RAFBÚÐ SAMB. Holtagörðum

HEILDVERSLUN
Holtagörðum
HERRARÍKI
v/Snorrabraut
\
Bessastaðahreppur
•X
Kópavogur
\
jyx
í MJÓDD
Garðabær
Hafnarfjörður
\ -
ÍMK1IG4RDUR HP.
ur haft yfir að ráða í Holtagörðum
er u.þ.b. 25 þúsund fermetrar að
stærð. Mikligarður kemur hins vegar
ekki til með að nota nema 16 þúsund
fermetra að meðtöldu rými verslun-
arinnar. „Það verður að segjast eins
og er menn voru ákaflega stórhuga
þegar húsið var byggt undir starf-
semi verslunardeildarinnar árið
1977. Ég held að óhætt sé að segja
að húsið hafí verið þriðjungi of stórt
eða meira. Versiunardeildin hefur
alltaf þurft að standa undir rekstri
þess og greiða húsaleigu. Það er fyrst
núna sem menn hafa fengist til að
horfast í augu við þennan vanda og
rétt að minna á það að Samskip mun
flytja hingað. Mikligarður getur því
skilað kringum 7 þúsund fm.“
— En hvers vegna voru ekki gerð-
ar ráðstafanir með að nýta betur
húsnæðið við Holtagarða áður en
húsið við Kirkjusand var byggt?
„Ég held að á fyrsta eða öðrum
fundi mínum í framkvæmdastjórn
Sambandsins hafí ég bent á það
hvort ekki væri rétt að hætta við
bygginguna við Kirkjusand og reyna
Jrjappa sér betur saman í þessu húsi.
Á þeim tíma voru menn ekki til í það
en eftir á að hyggja held ég að það
hefði verið hið eina rétta.“
Samvinnuverslun í eina
verslunarkeðju
— Nú hefur mikið verið rætt um
viðskipti kaupfélaganna við birgða-
stöð Sambandsins gegnum tíðina.
Hver er staða þess máls?
„Það var settur á fót vinnuhópur
árið 1985 sem fékk heitið SESAM-
nefnd, samstarfshópur um endur-
skipulagða samvinnuverslun. Þáver-
andi stjórnarformaður Sambandsins,
Valur Arnþórsson, var formaður
þeirrar nefndar. Það var unnið mikið
af upplýsingum sem bæði voru
fengnar hér innanlands og erlendis.
Niðurstaða nefndarinnar var m.a. sú
að þjappa ætti mönnum meira um
viðskiptin og takmarkið væri að reka
samvinnuverslunina sem eina versl-
unarkeðju.
Mín sannfæring er sú að það sé
það eina skynsamlega. Mitt fyrsta
verk átti að vera að koma þessu til
framkvæmda en þegar til átti að
taka þá voru menn ekki tilbúnir í
það. Við reyndum að gera ákveðna
samninga milli verslunardeildar og
kaupfélaganna en samstöðuna vant-
aði hjá tveimur stærstu félögunum.
Það var verið að afsala sér ákveðnum
völdum og sjálfstæði og menn voru
ekki tilbúnir í það þegar á reyndi.
Ég held að það muni aldrei ganga
fyrr en þessi rekstur verður á einni
hendi. Það kemur að því einhvem
tímann. Ég held að ef að vel tekst
til með Miklagarð þá verði það stefn-
an að fyrirtækið muni koma miklu
meira inn í verslunarrekstur, ekki
aðeins á suðvesturhominu heldur
víðar. En áður en farið er að hugsa
þannig vilja menn hafa fast land
undir fótum. Núna erum við með
mikil viðskipti við kaupfélögin og ég
held að mér sé óhætt að segja að
þau viðskipti em báðum mjög mikil-
væg.
Mikligarður að stofna
móðurlager
— Hvernig hefur hagræðingu og
endurskipulagningu verið háttað frá
því Mikligarður yfírtók verslunar-
deildina?
„Ég tók við Miklagarði í nóvember
sl. Síðan þá höfum við unnið að því
að sameina fyrirtækin. Það hefur
verið geisimikil vinna við endurskipu-
lagningu starfsmannahalds og bók-
halds en þessu verki hefur miðað
vel. Við höfum fækkað fólki með til-
færslum og ekki ráðið í nýjar stöður
en síður beitt uppsögnum. Því hefur
miðað alveg samkvasmt áætlun.. Það
verður umtalsverður sparnaður í
mannahaldi bæði í sambandi við inn-
kaupaþáttinn, lagerhald, skrifstofu
og bókhald.
Við erum núna að vinna að því
að koma á fót einum móðurlager
fyrir verslanirnar sem þegar hefur
verið tekinn í gagnið fyrir eina versl-
un. Um leið höfum við minnkað lag-
erinn í þeirri verslun. Þetta byggist
fyrst og fremst á því að skipuleggja
pantanir og fá upplýsingar um hvað
verslunin selur af hverri vörutegund
fyrir sig. Móðurlagerinn verður tek-
inn í notkun fyrir haustið í öllum
verslununum. Við höfum einnig tekið
okkur sérstakt tak í verslunum. Ár-
angurinn hefur komið fram í mjög
góðri söluaukningu þrátt fyrir harða
og óvægna samkeppni.“
Áætlað tap um 39 milljónir
á þessu ári
— Nú er ljóst að tilkoma Bónus
hefur aukið mjög samkeppnina á
matvörumarkaðnum. Hvernig snýr
það að ykkur?
„Auðvitað erum við í samkeppni
við alla sem stunda hér smásöluversl-
un en okkar aðalsamkeppnisaðili er
Hagkaup. Bónus er allt annars eðlis.
Ef við ætluðum að keppa við Bónus
myndum við gera það með samskon-
ar búðum. Bónus er með 600-800
vörutegundir meðan við erum með
fleiri þúsund tegundir og bjóðum upp
á allt annað vöruúrval og betri þjón-
ustu. Hvort sem það er Bónus eða
einhver önnur sambærileg verslun
þá held ég að þessi hluti smásölugeir-
ans sé kominn til með að vera. Hins
vegar hefur það sýnt sig erlendis að
sá markaður er takmarkaður."
— Nú kom fram á aðalfundi Sam-