Morgunblaðið - 05.02.1992, Side 1

48 SIÐUR B
29. tbl. 80. árg.
MIÐVIKUDAGUR 5. FEBRÚAR 1992 Prentsmiðja Morgunblaðsins
Valdaránstilraun í Venezúela:
Forsetinn komst með
naumindum undan
uppreisnarmönnum
Caracas. Reuter.
SVEITUM úr her Venezúela, hliðhollum Carlos Andres Perez for-
seta, tókst að bijóta á bak aftur tilraun til stjórnarbyltingar aðfara-
nótt þriðjudagsins, sem fimm herdeildir stóðu að. Töluvert mann-
fall varð í hörðum átökum milli uppreisnarmanna og sveita forset-
ans en engar opinberar tölur hafa enn verið gefnar út um fjölda
látinna. Talið er að óánægja með efnahagsaðgerðir stjórnarinnar
og samningur við Kólumbíumenn, sem veitir þeim réttindi á
Venezúelaflóa, hafi verið kveikjan að uppreisninni.
Hermenn hollir stjórnvöldum, búnir skriðdrekum og brynvörðum bílum, á verði fyrir utan aðsetur ríkis-
stjórnarinnar, Miraflores-höllina í Caracas. Helsta skýring á byltingartilrauninni er talin óánægja með
efnahagsaðgerðir stjórnarinnar.
Finnland:
Umsókn um EB-aðild
ákveðin í mánaðarlok
Helsinki. Frá fréttaritara Morgunblaðsins, Lars Lundsten.
PAAVO Vayrynen, utanríkisráðherra Finnlands, skýrði frá því í
gær, að ríkisstjórnin ætlaði að taka ákvörðun um umsókn að Evr-
ópubandalaginu, EB, 27. febrúar næstkomandi. Lægi niðurstaðan
þá fyrir þegar utanríkisráðherrar EB-ríkjanna koma saman til
fundar 2. mars en formleg umsókn yrði ekki lögð fram fyrr en
um miðjan mars þegar finnska þingið hefði tekið afstöðu til henn-
ar. Sagði Vayrynen, að með þessu væri tryggt, að umsókn Finna
yrði tekin fyrir á sama tíma og Svía og Austurríkismanna.
Háttsettur embættismaður í
hernum sagði í samtali við Reut-
ers-fréttastofuna, að Perez hefði
í tvígang naumlega tekist að forða
lífí sínu meðan á uppreisninni stóð.
Hann sagði forsetann hafa verið
staddan á heimili sínu þegar upp-
reisnarmennirnir gerðu þar árás
skömmu upp úr miðnætti. Lög-
reglumenn komu til varnar en
gátu litla mótspyrnu veitt þar sem
við mikið ofurefli var að etja. Féllu
og særðust margir lögreglumenn
í skotbardaganum.
Hermönnum hliðhollum for-
setanum tókst hins vegar að koma
honum út úr húsinu áður en upp-
reisnarmennirnir réðust þar inn
og fóru með hann í forsetahöllina
en nokkrum mínútum síðar var
einnig gerð árás á hana. Voru
uppreisnarmennimir komnir inn í
forsetahöllina og staddir einungis
nokkrum herbergjum frá forsetan-
um þegar tókst að stöðva fram-
gang þeirra og koma forsetanum
í skjól.
Þegar leið að morgni hafði tek-
ist að bijóta uppreisnina á bak
aftur og flestir uppreisnarmann-
anna gefíst upp þó til svæðisbund-
inna skæra hafí komið fram eftir
degi.
Perez tilkynnti síðdegis í gær
að hann hefði fellt stjórnarskrá
landsins tímabundið úr gildi til að
lögregla gæti framkvæmt hús-
rannsóknir og sett menn í gæslu-
varðhald án dómsúrskurðar. Verk-
föll og almennir fundir voru einnig
bannaðir og viðskipti með erlendan
gjaldeyri stöðvuð í tvo sólarhringa
til að koma í veg fyrir útstreymi
erlends fjármagns úr landinu.
George Bush Bandaríkjaforseti
fordæmdi stjórnarbyltingartil-
raunina harðlega í gær og 'sagðist
hafa fullvissað Perez símleiðis um
fullan stuðning Bandaríkjamanna
við hann og lýðræði í Venezúela.
Evrópubandalagið og sextán ríki
Rómönsku-Ameríku fordæmdu
einnig stjórnarbyltingartilraunina
opinberlega.
Samkvæmt þessu hafa ríkis-
stjórnarflokkarnir þrjár vikur til
gera endanlega upp við sig hvort
sækja skuli um aðild að Evrópu-
bandalaginu. Hægriflokkurinn og
Sænski þjóðarflokkurinn eru
hlynntir henni en mikill ágreining-
ur er innan Miðflokksins, flokks
Eskos Ahos forsætisráðherra.
Leiðtogar flokksins, þeir Aho og
Vayrynen, lýstu um síðustu helgi
yfír stuðningi við EB-aðild en
bændaarmur flokksins er henni
andvígur. Fjórði stjórnarflokkur-
inn, Kristilegi flokkurinn, er á
móti aðild og talið er líklegt, að
eini ráðherra hans segi af sér og
flokkurinn hætti stjórnarsamstarf-
inu um leið og ákveðið hefur verið
að sækja um aðild að EB.
Búist er við, að Mauno Koivisto,
forseti Finnlands, lýsi skoðunum
sínum á hugsanlegri EB-aðild á
föstudag þegar hann setur finnska
þjóðþingið. Koivisto, sem fer með
æðstu yfirstjórn utanríkismála,
hefur ekki tekið neinn þátt í þeirri
umræðu, sem fram hefur farið um
EB-aðildina, og á síðasta ári
reyndi hann að koma í veg fyrir
mikla umræðu um það mál. í ára-
mótaávarpi sínu hvatti hann hins
vegar til, að ríkisstjórnin gerði upp
hug sinn til Evrópubandalagsins
sem allra fyrst.
Samkvæmt skoðanakönnun
dagblaðsins Helsingin Sanomat,
sem birt var í gær, er 51% lands-
Jevgeníj Prímakov, yfirmaður
njósnastarfsemi Rússa erlendis,
svaraði fyrirspurnum þingmanna í
gær og sagði, að verulega yrði dreg-
ið úr njósnum á Vesturlöndum, sem
væru ekki lengur „óvinaríki" Rúss-
lands, en auknar þess í stað í lönd-
um, sem Rússlandi stáfar hugsan-
leg hætta af. Hann vildi þó ekki
segja við hvaða lönd hann ætti.
A þingfundinum í gær sagði
Vadím Bakatín, sem sá um að
skipta KGB, sovésku öryggislög-
reglunni, upp í einstakar deildir
eftir valdaránstilraunina í ágúst,
að ástandið í Rússlandi væri hættu-
legra en það var í ágúst.
„Nýbolsévikar spá mikið í þjóðfé-
lagsástandið og erfiðleikana í efna-
manna hlynnt EB-aðild en 38% á
móti. Hefur stuðningur við aðild-
ina minnkað á síðustu tveimur
árum en hann var 65% í maí í
fýiTa. Hefur andstaðan einkum
aukist meðal bænda. Nú í janúar
voru stofnuð samtök EB-andstæð-
inga en þau leggja mikla áherslu
á, að EB-aðild samræmist ekki
hlutleysisstefnu Finna.
hagslífinu. Þeir eru búnir að jafna
sig á áfallinu, sem þeir urðu fyrir
þegar valdaránið fór út um þúfur,
og hafa tekið höndum saman við
þjóðrembumenn," sagði Bakatín.
„Þeir bíða síns tíma og það hlakkar
í þeim þegar erfiðleikarnir aukast.“
Sergei Stepashín, yfírmaður
rússnesku öryggisþjónustunnar
innanlands, sagði þingmönnum, að
KGB hefði á sínum tíma komið út-
sendurum fyrir meðal þingmanna
og í öllum samtökum og flokkum
stjórnarandstöðunnar. Hann kvaðst
þó ekki mundu gefa upp nöfn þess-
ara manna en nefnd, sem er að
rannsaka þátt KGB í valdaránstil-
rauninni, vill koma þeim frá með
lögum.
Reuter
Snjókast í Jerúsalem
ísraelskur landamæravörður leikur sér í snjókasti við palestínsk börn
í gamla borgarhlutanum í Jerúsalem en eins og sjá má er vetrar-
legt um að litast í Landinu helga. Er þetta í annað sinn á skömm-
um tíma, sem snjónum hefur kyngt þar niður og þarf að fara marga
áratugi aftur til að finna dæmi um jafn mikla ofankomu. í Jórdan-
íu hefur snjóað enn meira og þar hefur stundum legið við neyðará-
standi.
Rússland:
Njósnunum beint að
nýjum „óvinaríkjum“
Moskvu. Reuter.
YFIRMAÐUR njósnastarfseml Rússa erlendis sagði í gær, að dregið
yrði úr njósnum á Vesturlöndum en þær aftur auknar í þeim lönd-
um, sem Rússum stafaði nú meiri hætta af. Þá kom fram, að hætta
á valdaráni í Rússlandi hefði ekki verið meiri en nú síðan í ágúst
síðastliðnum þegar harðlínukommúnistar reyndu að ná völdunum í
sínar hendur.