Morgunblaðið - 03.05.1992, Page 20

▼
20
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3. MAÍ 1992
Til þess að uppbyggingin
geti haldið áfram verður Happdrætti DAS
að ganga vel, segir Pétur Sigurðsson
fyrrverandi sjómaður og
alþingismaður í 28 ár
HRAFNISTURNAR
LEYSA MARGAN
VANDANN
Eftir Svein Sæmundsson
ÞAÐ ÞÓTTI tíðindum sæta þegar spurðist að stýri-
maður af Gullfossi myndi að líkindum setjast, á Al-
þingi að loknum kosningum árið 1959. Þótt skipsfélag-
ar Péturs Sigurðssonar treystu honum til góðra verka
voru þeir þó margir sem sögðu að þessi ungi sjómað-
ur hefði líklega lítið að gera í þessa gamalreyndu
kjaftaska sem sætu í húsinu við Austurvöll.
Mynd tekin á sjómannadaginn 8. júní 1952 á Húsavík. Goða-
foss til hspgri og Lagarfoss við hafnargarðinn fánum skrýddir
stafna á milli. Ljósmyndari sennilega Guðbjartur Ásgeirsson
matsveinnáGoðafossi.
Reynslan er ólygnust er
stundum sagt. Pétur
var kosinn á þing og
sat þar lengi og lét
margt gott af sér leiða
fyrir land og lýð. Ekki
hvað síst fyrir sjómenn og annað
alþýðufólk þessa lands. Undirritaður
minnist þess heldur ekki að hann
hafi látið þá gamalgrónu á Alþingi
eiga neitt hjá sér í orðræðu, hvorki
samflokksmenn né hina. Þó það þyki
merkilegt að sitja á Alþingi í næstum
þijá áratugi verður þó Péturs Sig-
urðssonar Iíklega enn fremur minnst
sem þess manns sem hvað atkvæða-
mestur var við uppbyggingu heimila
fyrir aldraða sjómenn og sjómanna-
ekkjur. Og reyndar heimila fyrir fólk
sem búið var að skila dagaverkinu
í þágu lands og þjóðar en átti að
því loknu í fá _hús að venda. Sem
mannsins sem Ásgeir Jakobsson rit-
höfundur segir í bókinni Siglingar-
saga sjómannadagsins að hafi gert
kraftaverk við byggingu Hrafnistu
í Hafnarfirði tvímælalaust fegursta
og best búna dvalarheimili aldraðra
á Norðurlöndum.
Fyrir nokkrum dögum lét Pétur
Sigurðsson af starfi sem forstjóri
þessa stórglæsilega og fjölmenna
heimilis og Guðmundur Hallvarðsson
formaður Sjómannafélags Reykja-
víkur og alþingismaður tók við. Um
það sagði Pétur í samtali við undir-
ritaðan:
-Það var mér metnaðarmál að við
þessu starfi tæki góðviljaður ágætis-
maður, röggsamur stjórnandi og for-
svarsmaður sjómanna í mörg ár.
Þessu var vel ráðið.
Pétur Sigurðsson verður nú starf-
andi formaður Sjómannadagsráðs
en þeirri forystu hefir hann gegnt
allt frá árinu 1962.
Pétur Sigurðsson leit fyrst ljós
þessa heims í Keflavík 2. júlí 1928.
Hann er sá yngri tveggja sona hjón-
anna Sigurðar Péturssonar skip-
stjóra og útgerðarmanns og Birnu
Hafliðadóttur. - Hafliði afi minn var
bróðir séra Bjarna Jórissonar. Afi
átti móður mína með konu austan
af Héraði. Þessi amma mín hafði
áður verið gift færeyskum sjómanni
sem drukknaði við skyldustörf.
FÓR UNGUR Á SJÓINN
Pétur Sigurðsson hóf sjómennsk-
una með föður sínum 14 ára gamall.
- Við veiddum aðallega með snur-
voð en líka með línu. Bátur föður
míns var lítill, eitthvað 14-15 lestir.
Þetta gekk samt sæmilega og Qöl-
skyldan hafði í sig og á. í Keflavík
byggði faðir minn stórt hús á tveim
hæðum. Niðri voru íbúðir fyrir ver-
menn en uppi íbúð fjölskyldunnar
og skrifstofa hans. Það gekk á ýmsu
með afkomu útgerðarinnar og stund-
um urðu erfiðleikamir miklir og
gjaldþrot blasti við. En pabba var
útgerðin hugsjón og hann byijaði
alltaf aftur, borgaði skuldirnar og
hélt áfram að gera út. Svona gekk
þetta þar til hann varð fyrir miklu
tjóni. Hann átti orðið miklar eignir
í Keflavík og var m.a. að byggja
nýtt íbúðarhús. Húsið brann og þetta
áfall varð til þess að hann hætti við
útgerðina og flutti til Reykjavíkur.
Ég var þá á unglingsaldri.
MEÐ ÓLAFITHORS
Ég má til að geta þess að faðir
minn var mjög áhugasamur um
stjómmál. Fylgdi Sjálfstæðisflokkn-
um að málum og dró ekki af sér
þegar kosningar voru í aðsigi. Þeir
Ólafur Thors voru miklir vinir og
Ólafur tíður gestur heima. Hann
hélt marga fundi með stuðnings-
mönnum sínum í skrifstofu pabba.
Mér fannst alltaf mikið til um Ólaf.
Honum fylgdi yfirbragð heims-
mannsins og hann var alltaf hress
og glaður.
- Þú hefir strax í bernsku fengið
uppeldi sem verðandi stjórnmála-
maður og sjálfstæðismaður.
- Sjálfstæðismaður hefi ég alltaf
verið. Annað kom ekki til greina.
Mikið var rætt um stjórnmál á heim-
ilinu, en þá hvarflaði ekki að mér
að ég yrði alþingismaður. Ég skal
síðar segja þér frá hvemig það bar
að. Heima á ég merkilegt borð smíð-
að úr kopar. Móðir mín sagði mér
sögu af þessu borði eða réttara sagt
borðfótum.
Það var þannig að einhveiju sinni
hafði verið boðað til stjórnmálafund-
ar í Keflavík og vinir og stuðning-
menn Ólafs Thors létu hann vita af
þessu. Ólafur kvaðst mundu koma
á fundinn og það var fastmælum
bundið. Andstæðingar hans í stjórn-
málum fréttu af þessu, að Ólafur
væri væntanlegur og höfðu við orð
að hleypa honum ekki inn í bæinn.
Stöðva hann á Vogastapa og halda
þar meðan fundurinn færi fram.
Nokkrir formenn og útgerðar-
menn komu saman og ákváðu að
láta þetta ekki viðgangast. Þeir hitt-
ust heima hjá okkur og þar sem
þeir bjuggust við að andstæðingarn-
ir kæmu með barefli þyrftu þeir líka
að hafa eitthvað í höndunum. Þeir
tóku koparborðið og skrúfuðu undan
því fæturna og fóru með þær að
vopni inn á Stapa. Ekki veit ég hvað
þar gerðist en til Keflavíkur komst
Ólafur á fundinn og borðfæturnir
komu óskemmdir til baka og voru
skrúfaðir undir að nýju. Þetta eru
sögulegar borðlappir. Voru á sínum
tíma notaðar til varnar Ólafi Thors.
Pólitíkin var hörð í þá daga. Menn
stóðu fastir á sinni sannfæringu og
létu ekki deigan síga.
Síðar kynntist ég Ólafi en þó
meira börnum þeirra hjóna. Við
Margrét dóttir þeirra vorum t.d.
skólasystkini um tíma.
TOGARAMAÐUR
Eftir að við fluttum til Reykjavík-
ur fór pabbi á togara, fékk skiprúm
hjá vini sínum Nikulási Jónssyni tog-
araskipstjóra. Hann var á sjó alla
tíð þangað til hann missti heilsuna.
En hann vildi ekki gefast upp. Þó
togaramennskan yrði honum of erfið
eftir að hann veiktist tók hann upp
fyrri hætti og byijaði aftur að gera
út og róa á vélbátum.
Um þetta leyti var eldri bróðir
minn, Guðjón Sverrir, í Menntaskól-
anum í Reykjavík. Það varð því stutt
í skólagöngu hjá mér. Það voru
hreinlega ekki tök á að láta báða
strákana læra. Slíkt kostaði mikla
peninga sem ekki voru til á þessum
tíma. Ég fór að vinna á eyrinni,
varð Dagsbrúnarmaður og kynntist
þá Eðvarð Sigurðssyni og Guðmundi
jaka og fleiri góðum mönnum sem
urðu vinir mínir alla tíð síðan.
Ég vildi samt heldur vera á sjó.
Var á vertíðarbátum frá Reykjavík
sem faðir minn gerði út og fleiri
skipum. Ég gekk í Sjómannafélag
Reykjavíkur árið 1945.
Það var fyrir kynni af Gísla og
Sigurði Kolbeinssonum að ég fékk
pláss á togara. Kolbeinn Sigurðsson
faðir þeirra var skipstjóri á togaran-
um Þórólfi og síðar á nýsköpunar-
togaranum Agli Skallagrímssyni.
Það var gott að vera með Kolbeini,
ég var á togurum í sex eða sjö ár.
Um þetta leyti fór ég í Stýrimann-
askólann, tók fiskimannadeildina á
einum vetri. Ég sá þá fram á að
erfitt myndi verða að komast í yfir-
mannsstöðu á togara. Allir stýri-
menn voru á þessum árum annað-
hvort synir skipstjóra eða útgerðar-
manna.
Eftir nokkra umhugsun ákvað ég
að halda áfram í Stýrimannaskól-
anum og að taka farmannapróf. Til
þess þurfti ég siglingatíma og ég fór
sem háseti á flutningaskipið Foldina.
Foldin var lítið skip en fór þó nokk-
uð víða og ég hafði gaman af far-
mennskunni. Eg fór svo aftur í Stýri-
mannaskólann og kláraði farmanna-
deildina á einum vetri. Mér gekk vel
að læra - varð efstur yfir skóiann
þetta vor.
Um þetta leyti var mér efst í
huga að komast í langfart. Helst að
komast til Bandaríkjanna og verða
stýrimaður á amerísku skipi. Þetta
höfðu margir Norðurlandabúar gert
og flestum gengið vel. En þá kom
ástin í spilið. Maður þurfti nú aðeins
að athuga sinn gang. Og ég fór aldr-
ei á amerísk skip.
Á FOSSUNUM
Það var svo árið 1952 að ég réðst
til Eimskips og varð viðvaningur á
Goðafossi. Það var þá sem við byij-
uðum að sigla saman, Sveinn, segir
Pétur Sigurðsson og brosir. í næstu
ferð var ég gerður að bátsmanni.
Undirrituðum er í fersku minni
atvik sem gerðist í fyrstu ferð Pét-
urs Sigurðssonar með okkur á Goða-
fossi. Það var kl. 7.00 að morgni
sjómannadagsins sem þá bar upp á
8. júní að við sigldum inn á Húsavík-
urhöfn. Goðafoss, sem kom frá Evr-
ópu m.a. með mikinn stafla af tóm-
um síldartunnum á dekki, var nýlega
lagstur að bryggju þegar Lagarfoss,
systurskip hins fyrrnefnda, kom og