Morgunblaðið - 18.09.1992, Síða 19

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. SEPTEMBER 1992
19
Ahrif samruna fjármagns-
markaða EFTA og EB á verðbréfa-
og tryggingastarfsemi hérlendis
eftir Agnar Jón
Agústsson
Samkvæmt erlendri könnun sem
gerð var yfír kostnað við verðbréfa-
viðskipti í EFTA- og EB-löndum er
591% dýrara að versla með hluta-
bréf hérlendis.
Með nýrri reglugerð um skipan
gjaldeyris- og viðskiptamála var á
árinu 1990 stigið stórt skref í fijáls-
ræðisátt. Breytingamar fólu í sér
að slakað yrði á hömlum um flár-
magnsflutninga milli landa í áföng-
um til ársins 1993. Frá og með
næstu áramótum lýkur löngu tíma-
bili einangrunar fyrir innlenda verð-
bréfa- og tryggingastarfsemi.
Ef Evrópska efnahagssvæðið
verður að veruleika verður til sam-
eiginlegur markaður 19 ríkja með
375 milljónir íbúa. Markmiðið með
afnámi hafta á viðskipti með vörur
og þjónustu byggir á þeirri gmnn-
hugmynd að aukið frelsi í viðskiptum
tryggi aukna samkeppni sem leiði
til meiri hagkvæmni í rekstri fyrir-
tækja og lægra verðs til kaupenda.
Spá 4,5% aukningu í
landsframleiðslu
Til að meta fjárhagslegan ávinn-
ing af sameiginlegum fjármagns-
markaði var gerð rannsókn á verðm-
ismun fjármagnsþjónustu aðildar-
ríkja EB. Samícvæmt Checcini-
skýrslunni svokölluðu getur heild-
arávinningurinn af markaðssamein-
ingu Evrópubandalagsríkjanna num-
ið 22 milljörðum ECU. Talið er að
landsframleiðsla EB-ríkjanna geti
aukist um 4,5% árlega í sex ár við
markaðssameininguna og vegur
samruni fjármagnsmarkaða áðildar-
ríkjanna '/, af hagvaxtaraukanum.
Agnar Jón Ágústsson
fjármagnsmarkaður í beinni sam-
keppni við aðra markaði í EFTA og
EB-ríkjunum. í svipaðri könnun sem
gerð var fyrir EFTA voru könnuð
áhrif sameiningar ijármagnsmark-
aða EFTA- og EB-ríkjanna á trygg-
inga- og verðbréfastarfsemi. Kemur
í ljós að vænta megi iækkunar kostn-
aðar á ýmsum þjónústuliðum hér á
landi. Við það að markaðurinn opn-
ast geta Islendingar í byrjun árs
1993 átt viðskipti beint við erlenda
aðila á efnahagssvæðinu með verð-
bréfaþjónustu en 1. júlí 1994 með
almenna tryggingaþjónustu. Þangað
til geta einstaklingar aðeins skipt
við erlend tryggingafélög hafí þau
starfsleyfí hérlendis.
í töflu 2 sést verðmismunur ein-
stakra þjónustuliða þegar miðað er
og sölugengi hlutabréfa var þá um
5%. Með tilkomu tveggja tilboðs-
markaða með hlutabréf, Verðbréfa-
þings íslands og Opna tilboðsmark-
aðarins, hefur kostnaður við hluta-
bréfakaup einstaklinga lækkað úr
5% í 1,0-1,5%.
í sömu könnun og að ofan greinir
var einnig reynt að meta verðmis-
mun eftir atvinnustarfsemi milli
landa þar sem miðað var við meðal-
tal lægstu verða í verðbréfa- og
tryggingastarfsemi. aðildarríkjanna.
Verðmismunur var mestur á íslandi,
80% hærri kostnaður að meðaltali í
Verðbréfastarfsemi og 53% hærri
iðgjöld í tryggingastarfsemi.
(SJÁ TÖFLU 3)
Samruni fjármagnsmarkaða og
samkeppni erlendis frá mun hafa
mikil áhrif á verðbréfa- og trygg-
ingastarfsemi á næstu árum. Sér-
staklega má vænta breytinga á verð-
bréfamarkaðnum þar sem íslenski
verðbréfamarkaðurinn er vanþróað-
ur miðað við verðbréfamarkaði í
nágrannalöndum okkar. Búast má
við að spamaðarvalkostum munu
fjölga og meiri tækni verði notuð
við viðskiptin. Breytingamar munu
ekki gerast í einu vetfangi heldur
mun samruni fjármagnsmarkaða
flýta fyrir þróuninni hérlendis. Auk-
in samkeppni erlendis frá ætti því
að vera hagsbót fyrir okkur íslend-
inga.
Höfundur er deildarstjóri hjá
fjárfestingnrfélaginu Skandia hf.

W % J
<3*
ý
ÞAÐ VAR ANNAC&HVORT AÐ LEMGJA
ERMARNAR EÐA 5TYTTA VETURINN
Kemur upp um
lacoste þinn góða smekk!
únúr
Glæsibæ
Tafla 2
Verðmismunur í pósentu á fjármálaþjónustu aðildarríkja EFTA og EB
Austurríki Finnland ísland Tryggingast arfsemi: Noregur Sviss Svíþjóð
Líftryggingar 67 85 59 34 95 73
Heimilistryggingar 5 40 -37 70 413 22
Ökutækjatryggingar 119 25 256 123 -21 -15
Eignatryggingar fyrirtækja 2 44 34 53 64 3
Ábyrgðartryggingar V erðbréfastarfsemi 22 180 134 178 186 -66
Hlutabréfaviðskipti einstakl. 453 591 591 60 38 317
Ríkisverðbréfaviðsk. einstakl. 97 162 162 150 57 18
Hlutabréfaviðsk. stofnana 77 160 153 73 4 -14
Ríkisverðbréfaviðsk. stofnana 95 -3 Heimild: Occasional Paper No. 33 (Mars 1992 bls. 33) 51 36 30 -24
Tafla 3
Verðmismunur þjónustukostnaðar eftir starfsgreinum í prósentum
Austurríki Finnland ísland Noregur Sviss Sviþ
Tryggingastarfsemi 42 40 53 40 29 47
Verðbréfastarfsemi 75 80 80 40 65 28
Heimild: Occasional Papers No. 33 (Mars 1992, bls. 37.)
Niðurstöður könnunarinnar sýndu
að verulegur verðmismunur var á
einstökum þjónustuliðum en kannað-
ir voru 16 liðir. Til að mynda vom
fyrirtækjatryggingar um 245% dýr-
ari á Ítalíu en í þeim fjómm aðildar-
löndum þar sem tryggingamar vom
ódýrastar og var þá miðað við ið-
gjaldameðaltal þessara landa. Al-
mennt var fjármálaþjónusta EB-ríkj-
anna dýrast á Spáni eins og tafla 1
sýnir eða 34%. Prósentutölurnar
gefa einnig ákveðna vísbendingu um
samkeppnisstöðu fjármagnsmark-
aða innan bandalagsins.
við meðaltal fjögurra lægstu verða
á Evrópska efnahagssvæðinu. Al-
þjóðlegur verðsamanburður á trygg-
ingum er mjög erfíður en reynt var
að meta kostnaðinn miðað við sam-
svarandi þjónustu milli landa.
SJÁ TÖFLU 2
Samkvæmt könnuninni má gera
ráð fyrir að hér á landi geti heimilis-
tryggingar hækkað þar sem hún er
ódýrari en annars staðar á efnahags-
svæðinu en flestar aðrar tryggingar
geti lækkað við sameiningu fjár-
magnsmarkaða.
Tafla 1 Líkleg lækkun á fjármagnsþjónustu
Spánn 34%
Ítalía 28%
Þýskaland 25%
Frakkland 24%
Belgia 23%
Lúxemborg 17%
Bretland 13%
Holland 9%
Heimild: Cccchini-skýrslan.
Erlend samkeppni á íslenskum
fjármagnsmarkaði
Ef Evrópska efnahagssvæðið
verður að vemleika verður íslenskur
Dýr hlutabréfaviðskipti
hérlendis
Það vekur athygli að þjónustu-
kostnaður við hlutabréfakaup ein-
staklinga hérlendis var um 591%
hærri en meðaltalið var í fjóram
ódýmstuJöndunum þegar könnunin
var gerð. Kostnaður við hlutabréfa-
viðskipti einstaklinga hérlendis hef-
ur lækkað vemlega eftir að við-
skiptafyrirkomulag með hlutabréf
breyttist á þessu ári. Áður fyrr og
þegar könnunin var gerð vora verð-
bréfaviðskiptin viðskiptavakar með
hlutabréf. Keyptu þau hlutabréf í
sinn eigin reikning og tóku á sig
gengisáhættu. Mismunur á kaup-