Morgunblaðið - 20.09.1992, Blaðsíða 1

72 SIÐUR B
214. tbl. 80. árg.
SUNNUDAGUR 20. SEPTEMBER 1992
PRENTSMIÐJA MORG UNBLAÐSINS
-

v wmm. 4« m mmm mu i n
A SIÐSUMRI
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Þjóðaratkvæði um Maastricht í Frakklandi ákveður framtíð Evrópu
Helstu áhrífamenn skora á
frönsku þjóðína að segja já
Frá Þorfinni Ómnrssyni, fréttaritara Morgunblaðsins í París.
FRAKKAR ganga að kjörborði í dag og greiða atkvæði um Maastricht-samkomulagið,
varðandi efnahagslegan og pólítískan samruna Evrópubandalagsrílqa. Talið er full-
víst, að niðurstaðan hafi úrslitaáhrif á framtíð Evrópubandalagsins (EB). Hafni
Frakkar samkomulaginu, verður sameining Evrópu jafnvel úr sögunni langt franí
yfir aldamót. Rösklega 38 milljónir manna eru á kjörskrá, en varla má búast við
að fleiri en 30 milljónir greiði atkvæði. Formlegri kosningabaráttu lauk seint á
föstudagskvöld, en óleyfilegt er að reka áróður daginn fyrir kjördag. Gert er ráð
fyrir fyrstu niðurstöðum skömmu eftir að kjörstöðum lokar klukkan átta í kvöld
(18 að íslenskum tima). Kosningabaráttan hefur verið hörð og óvægin síðustu vikur
og hafa báðar fylkingar myndað öflug hræðslubandalög um hugsanlegar afleiðing-
ar kosninganna.
Fá borgað fyrir
að sitja heima
MIÐALDRA stjórnendur stórfyrirtækja
í Japan eru með kviðnari mönnum og
óttast nú sumir að fá ekki lengur að
mæta í vinnuna. Stórfyrirtækið TDK,
sem framleiðir hljóðsnældur meðal ann-
ars, hefur bryddað upp á þeirri nýjung
að borga afkastalitlum eldri starfsmönn-
um kaup eins og ekkert hafi í skorist
þar til þeir ná eftirlaunaaldri sextugir
gegn því að þeir haldi sig fjarri skrif-
stofum sínum. Þannig segist forstjórinn
Hiroshi Sato búast við að spara milljón-
ir jena í ferðakostnaði, símtölum og alls-
kyns risnu. „Þeir geta fengið sér hluta-
starf eða leikið golf myrkranna á milli,"
segir Hito en hljóðið er heldur þungt í
starfsmönnum hans sem sem komnir eru
á sextugsaldur. 51 árs gamall yfirmaður
hjá TDK segir þá sífellt velta fyrir sér
hver missi fótanna á þennan hátt næst-
ur.
Mál lifnar á Mön
MOGHREY mie ætti bráðum að heyrast
á eynni Mön á morguana, þannig buðu
éyjarskeggjar góðan daginn þar til upp-
runalegt tung-umál þeirra dó með síð-
asta notandanum fyrir tuttugu árum.
Nú lítur hins vegar út fyrir að manískan
lifni við, 2.000 nemendur á aldrinum sjö
til átján ára sóttu um að fá að læra
málið í vetur. Maníska er sögð hljóma
líkt og blanda af skosku og gelísku, en
stafsetningu svipar mjög til ensku með
velsku ívafi. Málið er merkilega nútíma-
legt, galgopum á Mön þykir til að mynda
skemmtilegra að þjóta um á mótorhjóli,
gweeylaght, heldur en að hanga yfir
tölvu, coearrooder. En Manarmcnn eru
þekktir fyrir að halda vel í peningana
sína og geta nú aftur sagt ta my phogga-
id follym, ég á ekki aur.
Hamingjusamar
á flóamörkuðum
HVERNIG er Evrópubandalagskonan
spurði franska tímaritið Madame Figaro
lesendur nýlega og viti menn, í Ijós komu
ýmis sameiginleg einkenni með konum
í löndum bandalagsins. Tímaritið spáir
í millistéttarkonur á fertugsaldri, segir
þær fara snemma á fætur, milli 6.30 og
7, passa vel hvað þær láta ofan í sig,
te(ja vinnuna mikilvæga og búa heimili
sín gamaldags húsgögnum sem þýði tíð-
ar ferðir á fornsölur og flóamarkaði.
Heilsa skiptir þessar konur meira máli
en fegurð, þeim þykir gaman að elda
og vi(ja frekar leika við börnin sín á
kvöldin en horfa á sjónvarp. Margar
segja kvenréttindabaráttu heyra fortíð-
inni til og finnst þær vera hamingjusam-
ari en mæður þeirra voru. Fæstar kon-
urnar eru guðhræddar en te(ja „siðferði-
leg gildi“ mikilvæg.
Þetta er áttunda þjóðaratkvæðagreiðslan í
Frakklandi frá stofnun fímmta lýðveldisins
árið 1958. Aðeins einu sinni hafa kjósendur
hafnað tillögum valdhafa. Árið 1969 felldi
franska þjóðin tiilögur de Gaulle hershöfð-
ingja um skipulagsbreytingar á héruðum
landsins og segist Francois Mitterand forseti
ekki ætla að segja af sér þótt þjóðin hafni
Maastricht-samkomulaginu. Á hinn bóginn
hyggst Jacques Delors, forseti framkvæmda-
stjórnar EB, víkja úr embætti ef svo fer.
Líkt og í Danmörku er me'írihluti stjórn-
málamanna fylgjandi samkomulaginu og nær
allir fjölmiðlar sýna óbeinan stuðning. Tveir
vinsælustu stjórnmálamenn á hægri vængn-
um, Jacques Chirac, forseti gaullista (RPR)
og borgarstjóri Parísar, og Valéry Giscard
d’Estaing, fyrrum Frakklandsforseti (UDF),
hafa tekið afdráttarlausa afstöðu með sam-
komulaginu, enda þótt meirihluti kjósenda
Chiracs sé því andvígur. Afstaða þeirra hefur
gert umræðuna málefnalegri og fært hana
frá hártogunum um óvinsældir forsetans og
ríkisstjóm sósíalista. Á síðasta kosningafundi
sínum sagði Chirac, að með því að segja ,já“
í dag, gætu Frakkar „áfram gegnt forystu-
hlutverki í uppbyggingu Evrópu". Flokksbróð-
ir hans, Philippe Séguin, einn helsti andstæð-
ingur samkomulagsins, sakaði Pierre Bé-
régovoy, forsætisráðherra, um að segja ósatt
um alvarlegar efnahagslegar afleiðingar,
verði samkomulagið felit.
í gær, laugardag, voru frönsku dagblöðin
undirlögð vangaveltum um atkvæðagreiðsl-
una og skora flest þeirra á frönsku þjóðina
að veita samkomulaginu brautargengi. í leið-
ara Le Figaro er þess getið að sósíalistar
verði aldrei sigurvegarar kosninganna, jafn-
vel þótt samkomulagið verði samþykkt. „Slík
niðurstaða fæst aðeins með stuðningi stjóm-
arandstæðinga, sem fylgja leiðtogum sínum,“
segir í leiðaranum. Dagblaðið Le Monde kveð-
ur enn fastar að orði. Jacques Lesourne, aðal-
ritstjóri, segir í forsíðugrein, að ef Frakkar
hafna Maastricht-samkomulaginu, megi bú-
ast við „verstu óförum í sögu Frakklands og
allrar Evrópu allt frá því Hitler komst til
valda".
Alein
heima
Frá lyklaböm-
um til poka-
bama
10
LEIÐIR ,AEJ“
til jmn
I R ELDMIM
í ísskApmm
Viðtal við Patrick
Wogan am-
bassador og frú
Afsaneh Wogan
ÁSKAIITIM