Morgunblaðið - 31.03.1993, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 31. MARZ 1993
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 3.1. MARZ 1993
23

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. ( lausasölu 110 kr. eintakið.
Oráðlegt að ávísa á
galtóman ríkissjóð
Langvinn efnahagslægð á
helztu markaðssvæðum
okkar og minnkandi sjávarafli
hafa um árabil lagzt á eitt um
að draga úr þjóðartekjum og
rýra skilyrði til hagvaxtar.
Undirstöðuatvinnuvegur þjóð-
arinnar, sjávarútvegurinn,
stríðir að auki við mikil fjár-
hags- og rekstrarvandamál
vegna of mikillar fjárfestingar
á liðnum árum, þungrar
skuldabyrði og verðlækkunar á
sjávarvörum.
Einsýnt er öllum, sem til
þekkja, að torvelt verður að
blása nýju lífí í atvinnu- og
efnahagsstarf hér á landi fyrr
en ytri skilyrði þjóðarbúskap-
arins batna. Þá er einkum horft
til hagvaxtarmöguleika í við-
skiptalöndum okkar, sem eru
sýnd veiði en ekki gefín, og
bættrar markaðsstöðu útflutn-
ings okkar með EES-aðild. Á
heimavígstöðvum ber að leggja
höfuðáherzlu á skipulagsbreyt-
ingar og fjárhagslega endur-
skipulagningu í atvinnulífínu,
einkum í sjávarútvegi, og að
tryggja batnandi rekstrarskil-
yrði atvinnufyrirtækja. Mikil-
vægt verkefni á þeim vettvangi
er að tryggja framhald þess
stöðugleika í verðlagsþróun,
sem náðst hefur hér á landi á
undanförnum árum.
Það eru þessi þröngu skil-
yrði, þjóðareyðsla langt um
tekjur fram, vaxandi erlend
skuldabyrði og víðtækara at-
vinnuleysi en hér hefur þekkst
í aldarfjórðung, sem eru bak-
land kjarasamninga á almenn-
um vinnumarkaði þessa dag-
ana.
Meginreglan í kjarasamn-
ingum á almennum vinnu-
markaði er sú, eða á að vera
sú, að vinnukaupendur og
vinnuseljendur semji um kaup
og kjör á grundvelli efnahags-
staðreynda á hveijum tíma og
beri ábyrgð á eigin samnings-
gerð. Samingsaðilar hafa hins
vegar á síðustu áratugum og
í vaxandi mæli dregið ríkis-
valdið inn í samningsgerðina,
einkum þegar samningsstaðan
er eins þröng og nú er; skipta-
hluturinn á þjóðarskútunni
hefur skroppið umtalsvert
saman.
Þetta er út af fyrir sig skilj-
anlegt. í fyrsta lagi er ríkið
langstærsti einstaki atvinnu-
rekandinn í landinu. í annan
stað hefur löggjafínn ríkuíeg
áhrif á kjarastöðu fólks gegn
um tekju- og neyzluskatta og
margs konar opinbera þjón-
ustu. Núverandi staða ríkis-
sjóðs, með samansafnaðan
langleiðina í tuttugu ára ríkis-
sjóðshalla í erlendum og inn-
lendum skuldum á herðunum,
og líkur á rúmlega tíu milljarða
reikningslegum halla til viðbót-
ar á líðandi ári, býður á hinn
bóginn hvorki upp á tekjusam-
drátt né útgjaldaauka í ríkisbú-
skapnum.
Það er mikils virði að tryggja
áframhaldandi stöðugleika í
þjóðarbúskapnum með raun-
hæfum samningum á almenn-
um og opinberum vinnumark-
aði, helzt til tveggja ára; marg-
ir segja forsenda þess að at-
vinnulífíð geti unnið sig upp
úr öldudalnum og bægt vofu
atvinnuleysisins frá dyrum
fólks. Fólk talar og gjaman
um að réttlætanlegt sé þótt
samningar af þessu tagi kosti
eitthvað. Ríkissjóður hefur hins
vegar litla burði til að bera
þann kostnað. Aukinn ríkis-
sjóðshalli og tilheyrandi aukin
opinber lánsíjáreftirspurn
þrýsta vöxtum upp, þvert á
kröfur aðila vinnumarkaðarins.
Auknar erlendar skuldir (sem
námu 54% af landsframleiðslu
1992) rýrðu enn skiptahlutinn,
sem tekizt er á um við samn-
ingaborðin. Það er nánast tómt
mál við ríkjandi aðstæður að
tala um að færa einhvern um-
talsverðan „kostnað“ við kjara-
samninga alfarið í reikning rík-
issjóðs, það er á greiðslukort
skattborgarans og framtíðar-
innar.
Það sem að ríkisstjóminni
snýr um þessar mundir og þá
fjármálaráðherra sérstaklega
er að leggja fram tillögur á
Alþingi um það, hvemig fyrir-
sjáanlegur halli á ríkissjóði í
ár verði minnkaður a.m.k. nið-
ur í það, sem fjárlög gera ráð
fyrir. Eftir þær skattahækkan-
ir, sem ákveðnar vora í nóv-
embermánuði sl. er nánast
óhugsandi að hækka skatta
meira. Þess vegna er ekki önn-
ur leið fær til þess að draga
úr ríkissjóðshallanum en að
draga úr kostnaði. Það er aug-
ljóst, að lítið vit er í því að
leggja aukinn kostnað á ríkis-
sjóð við þær aðstæður.
Hluthafar liðlega 90% hlutafjár mættu á fyrsta aðalfund Islandsbanka eftir samruna eignarhaldsfélaga Iðnaðarbanka og Verslunarbanka
Búist við liagn-
aði af rekstri
bankans á árinu
HEILDARREKSTRARKOSTNAÐUR íslandsbanka nam
3.338 milljónum króna á síðasta ári samanborið við 3.566
milljónir árið 1991, sem er um 6,4% lækkun á milli ára. í
ræðu sinni á aðalfundi bankans sagði Valur Valsson banka-
stjóri að undanfarin ár hefði stöðugt verið unnið að því að
spara í rekstri bankans. Til dæmis hefði útibúum fækkað
og þessar vikurnar væri verið að sameina útibú í Reykjavík
þannig að þeim muni fækka um þrjú. Starfsmannafjöldi
hefði farið lækkandi og frá því bankinn var stofnaður og
til loka þessa árs væri reiknað með að stöðugildum hefði
fækkað um 21,5%. Valur sagði aðgerðir til að lækka rekstrar-
kostnað og ýmislegt annað sem unnið væri að gefa tilefni
til að ætla að jafnvel þótt árið 1993 yrði erfitt í bankarekstri
á Islandi, verði Islandsbanki rekinn með hagnaði.
Tap íslandsbanka var 176,5 millj-
ónir í fyrra samanborið við 61,6
milljón króna hagnað árið áður.
Vegna minni verðbólgu lækkuðu
fjármunatekjur og fjármagnsgjöld
umtalsvert frá fyrra ári. Fjármuna-
telqur bankans námu alls rúmlega
6.500 milljónum króna samanborið
við rúmlega 8.500 milljónir króna
árið 1991. Fjármagnsgjöld námu í
heild tæplega 3.700 milljónum í stað
tæplega 5.850 milljóna króna árið
1991. Aðrar rekstrartekjur voru í
fyrra 1.803 milljónir samanborið við
1.716 milljónir árið áður.
Eigið fé íslandsbanka var 5.175
milljónir í lok síðasta árs og hafði
lækkað frá fyrra ári um 216 milljón-
ir. Hlutafé er 3.879 milljónir sem
svarar til 75% af öllu eiginfé. Arð-
semi eiginfjár bankans áður en tekið
er tillit til afskriftareiknings var
rúmlega 25%. Eiginfjárhlutfall skv.
alþjóðlegum reglum, svonefnt BIS-
hlutfall, var 10% en lögboðið lág-
mark er 8%.
Vaxtamunur lækkaði
úr 4,7% í 2,2%
Valur sagði að íslenskir bankar
væru gagnrýndir fyrir það að vaxta-
munur hér á landi væri hærri en í
nágrannalöndunum. Hann sagði
vaxtamuninn hafa minnkað úr 5,2%
árið 1989 í 4,7% árið 1992 sé hann
reiknaður fyrir framlag í afskrifta-
reikning, en þegar tillit hefði verið
tekið til framlags í afskriftareikning
hefði vaxtamunurinn lækkað úr 4,2%
árið 1989 í 2,2% í fyrra. „Þessi þró-
un hefur mikil áhrif á afkomu bank-
ans. Sem dæmi má nefna að ef ís-
landsbanki hefði notið sama vaxta-
munar á síðasta ári eins og hann
naut á fyrsta starfsári sínu árið 1990
hefðu hreinar fjármunatekjur bank-
ans verið 1.063 millj. kr. hærri en
raun varð á og hagnaður hefði orðið
á bankanum að fjárhæð tæplega 900
millj. kr. Hvert prósentustig í vaxta-
mun þýðir tæplega 590 millj. kr.
tekjur fyrir bankann. Þetta vil ég
undirstrika, því það skýrir þá þungu
áherslu sem stjórnendur bankans
þurfa að leggja á vaxtamuninn og
hvers vegna ekki er hægt að hlaupa
eftir pólitískum óskum um lækkun
vaxtamunar hveiju sinni.“
Valur sagði að lækka mætti
vaxtamun viðskiptabankanna á Is-
landi á þrennan hátt. í fyrsta lagi
með því að auka löng lán í útlána-
starfsemi þeirra á kostnað styttri
lána þannig að samsetning útlán-
anna yrði hagkvæmari. En löng lán
krefíast minni vaxtamunar. í öðru
lagi mætti minnka vaxtamuninn með
því að draga úr rekstrarkostnaði og
auka þjónustutekjur. í þriðja lagi
með því að minnka opinberar álögur
á banka og sparisjóði, en þær væru
tiltölulega miklar hér á landi miðað
við erlendis.
Ranglæti
Valur gerði greiðslur bankanna í
Atvinnuleysistryggingasjóð að um-
ræðuefni og sagði það vera hið mesta
ranglæti að bankar þyrftu að greiða
gjald til sjóðsins en þyrftu samt sjálf-
ir að greiða atvinnuleysisbætur til
bankafólks. „Bankamenn fá atvinnu-
leysisbætur greiddar frá bönkunum
en ekki frá Atvinnuleysistrygginga-
sjóði, eins og annað launafólk." Hann
sagði jafnframt að íslandsbanki
hefði í vaxandi mæli þurft að standa
straum af útgjöldum vegna atvinnu-
leysisbóta.
Morgunblaðið/Þorkell
Frá aðalfundinum
ORRI Vigfússon framkvæmdastjóri Sprota fékk flest atkvæði í kjöri í bankaráð íslandsbanka. Myndin til vinstri var tekin að loknu kjöri
í bankaráðið þegar nokkuð var liðið á aðalfund bankans og hluthöfum var farið að fækka í salnum. Við hlið Orra situr Jón Sigurðsson,
(til hægri), framkvæmdasljóri Rammagerðarinnar. Á myndinni til hægri er Valur Valsson bankastjóri, ásamt Brynjólfi Bjarnasyni
forstjóra Granda, sem ekki gaf kost á sér til áframhaldandi setu í bankaráði.
Kristján Ragnarsson formaður bankaráðs á aðalfundi Islandsbanka
Áhersla lögð á að bæta
stjóm á útlánum bankans
TIL AÐ bæta stjórnun útlána hjá íslandsbanka er m.a. í
athugun að lækka heimildir sem einstakir starfsmenn,
útibú, lánaeftirlit og lánanefnd hafa til útlána. Þetta kom
fram í ræðu bankaráðsformanns, Kristjáns Ragnarssonar,
á aðalfundi bankans sl. mánudag. Hann sagði þetta gert
til að leggja áherslu á að bankinn vildi bæta útlánin og
forðast útlánatap. Einnig væri í athugun á hvern hátt höfuð-
stöðvar gætu betur aðstoðað útibúin í útlánamálum, þann-
ig að sem tryggast væri að með nýjum útlánum nú væri
ekki verið að búa til útlánavanda framtíðarinnar.
Kristján Ragnarsson sagði jafn-
framt að nú þegar hefði verið glímt
við vandann og reynt að greina í
hveiju vandamálið væri fólgið.
„Jafnframt hefur verið lagt allt kapp
á að fá sem raunhæfasta mynd af
útlánahættunni og að leita uppi öll
lán sem hugsanlega hefðu áhættu í
för með sér. Þá hafa allar lánareglur
bankans og skipulag lánamála verið
yfirfarnar og endurskoðaðar. Á síð-
asta ári var fenginn hingað til lands
erlendur ráðgjafí á þessu sviði og
hann fenginn til að benda á hvað
betur mætti fara. í samræmi við
okkar eigin athugun og tillögur ráð-
gjafans hefur þegar verið gripið til
margvíslegra ráðstafana og aðrar
eru í undirbúningi. Lánareglurnar
hafa allar verið endurskoðaðar og
þær hertar. Þær hafa jafnframt ver-
ið einfaldaðar. Auknar kröfur eru
gerðar um upplýsingar fyrir ákvarð-
arnir um ný útlán. Reglur um trygg-
ingar fyrir lánum hafa vérið hertar
og sjálfskuldarábyrgðir á nýjum lán-
um eru nú undantekning í bankan-
um. Nýir samningar hafa verið gerð-
ir við lögfræðinga um innheimtu
vanskilamáia. Fræðsla og þjálfun
allra sem um lánamál fjalla hefur
verið aukin mikið. Úrvinnsla sér-
stakra vandamála hefur verið bætt
til muna og sérstakar reglur settar
um kaup á uppboðseignum. Lánasér-
fræðingar hafa verið ráðnir í stærstu
útibúin til eftirlits og aðstoðar."
Veruleg hagræðing hefur
náðst
Kristján sagði jafnframt að fjár-
hagserfiðleikar heimila og fyrir-
tækja, ásamt rýrnandi verðmæti
eigna í landinu, endurspegluðust í
afskriftum útlána hjá lánastofnun-
um, en framlög í afskriftarreikning
hefðu vaxið mjög undanfarin ár.
„Allt fram á síðustu ár var algeng-
ast að afskriftir útlána væru innan
við hálft prósent af niðurstöðu efna-
Formaður bankaráðs
KRISTJÁN Ragnarsson gerði
afskriftir útlána að aðalumræðu-
efni sínu á aðalfundi íslands-
banka. Hann sagði þó að ekki
mætti gleyma því að verulegur
árangur hefði náðst í hagræð-
ingu.
hagsreiknings banka og sparisjóða.
Áhættan af lánastarfseminni var
talin sáralítil og var vart merkjanleg
í afkomutölum. Árið 1986 voru
framlög banka og sparisjóða á ís-
landi í afskriftarreikning 0,3% af
niðurstöðu efnahagsreiknings. Árið
1991 hafði hlutfallið rúmlega þre-
faldast og var 1,08%. Gert er ráð
fyrir að á síðasta ári hafi þetta hlut-
fall enn vaxið mikið og sé nú 2,5%.“
íslandsbanki hefur þurft að af-
skrifa rúmlega 2.000 milljónir króna
af útlánum sínum síðastliðin þrjú ár.
Kristján sagði að þegar afskriftirnar
væru greindar eftir stærð kæmi í
ljós að afskriftarþörfin hefði annars
vegar legið í smæstu málunum, þ.e.
minni en 3 milljónir, og hins vegar
stærstu málunum, þ.e. 50 milljónum
eða meira. Endanlegar afskriftir
voru 17% vegna einstaklinga en um
83% vegna fyrirtækja. Af afskriftum
atvinnugreina væri hlutfall verslun-
ar þessi þijú ár 27,7%, hlutur fisk-
eldis 22,2%, þjónustu 14,4%, iðnaðar
14,3% og hlutur sjávarútvegs 10,3%.
í tengslum við miklar afskriftir
sagði Kristján að menn hefðu hvorki
viljað sópa vandanum undir teppið
né reynt að fresta honum til seinni
tíma. Hann sagðist hafa trú á því
að þó enn væri samdráttur í efna-
hagslífinu og þótt yfirstandandi ár
yrði íslandsbanka enn erfitt af þeim
sökum, þá hefði bankinn náð tökum
á vandanum. „Þótt afskriftir útlána
yfirskyggi flest annað megum við
ekki gleyma því að verulegur árang-
ur hefur nást í hagræðingu. Rekstr-
arhagkvæmnin hefur farið vaxandi
og umtalsverður árangur hefur
náðst í sparnaði í rekstri bankans,"
sagði Kristján Ragnarsson.
Spenna og átök
við kosningar
Á fyrsta aðalfundi Islandsbanka eftir samruna Eignarhaldsfé-
lags Iðnaðarbanka og Verslunarbanka við bankann mættu
hluthafar fyrir liðlega 90% hlutafjár. Aðalsalurinn í Borgar-
leikhúsinu var þéttskipaður og á fundinum var m.a. sam-
þykkt breyting á fyrirkomulagi við stjórnarkjör. Mikil spenna
var á fundinum m.a. um kosningu í bankaráð og deilt var
um arðgreiðslur, sem bankaráð gerði tillögu um að yrðu 2,5%.
Kristján Ragnarsson fylgdi tillögu
stjórnarinnar, um 2,5% arðgreiðslur,
úr hlaði með þeim orðum að 176,5
milljón króna tap hefði orðið á rekstri
bankans. „Taprekstur hefur það í för
með sér að hugsanlegur arður hlut-
hafa kemur ekki af hagnaði ársins
heldur uppsöfnuðum hagnaði fyrri
ára. Bankinn býr við lögbundið lág-
mark eiginfjárhlutfalls og því þarf
að gæta fyllstu varúðar í því að
ganga á eigin fé. Traust eiginfjár-
staða er líka undirstaða þess að
bankinn njóti trausts viðskiptamanna
sinna innanlands og erlendis. Það er
jafnframt mikilvægt að mati bankar-
áðsins að meta vilja hluthafanna til
að leggja bankanum til áhættufé.
Þeir eiga rétt á umbun fyrir sitt fram-
lag bæði í góðæri og þegar verr ár-
ar. I ljósi alls þessa gerir bankaráð
það að tillögu sinni að greiddur verði
arður sem nemi 2,5% af hlutafé. í
þessu sambandi er nauðsynlegt að
hafa í huga að hlutafé í íslandsbanka
er mjög hátt hlutfall heildareiginfj-
ár.“ Hann sagði að ef tiilaga bankar-
áðsins yrði samþykkt yrði heildararð-
greiðslan um 97 milljónir króna, þ.e.
um 1,9% af eiginfé bankans.
Óánægja með arð
Upp komu nokkrar óánægjuraddir
hluthafa með lágar arðgreiðslur og
var m.a. lagt til að arðgreiðslur yrðu
7%. Fundarstjóri, Pétur Guðmundar-
son, sagði hins vegar að tillagan
væri ekki tæk þar sem ákvæði hluta-
félagalaga segðu að ekki mætti
ákvarða að úthluta meiri arði en fé-
lagsstjórn legði til eða samþykkti.
Pétur sagði jafnframt að ef tillaga
stjórnarinnar um 2,5% arð yrði felld
ætti hann ekki von á að greiddur
yrði út arður þar sem aðalfundur
hefði þá ekki tekið ákvörðun um
arðgreiðslur, „nema þá að stjórnin
vilji standa að annarri tillögu en það
þekki ég ekki,“ sagði Pétur. í kjölfar-
ið var tillagan samþykkt.
Þóknun tengd afkomu
Á aðalfundinum var lagt til að
þóknun til bankaráðs og skoðunar-
manna yrði 46.000 krónur á mánuði
eða formaður hefði tvöfalda þá upp-
hæð. Pétur Blöndal kom með breyt-
ingartillögu við þá tillögu þannig að
til viðbótar kæmi: „Komi þessi þókn-
un til greiðslu eftir aðalfund félags
bankans 1994 auk vaxta enda verði
hagnaður ársins 1993 eigi lægri en
300 milljónir króna.“ Pétur sagði
jafnframt: „Eg vil að þeir sem bera
ábyrgð á rekstrinum hafi eitthvað
markmið. Þeir verða að skila hagn-
aði af bankanum. Það má ekki ger-
ast aftur að bankinn skili tapi. Mín
vegna má tvöfalda stjómarlaunin ef
hagnaðurinn verður 500 milljónir.
Eg tel að markmið bankaráðs eigi
að vera það að ná fram a.m.k. 10%
af eigin fé sem hagnaði," sagði Pétur.
Um viðbótartillögu Péturs fór
fram skrifleg atkvæðagreiðsla þar
sem 27,87% sögðu já en 72,13%
sögðu nei við því að hagnaður ís-
landsbanka þyrfti að vera 300 millj-
ónir króna til að stjórnarmenn fengju
greidd sín laun.
Mjótt á munum
Átta aðilar voru í kjöri til sjö
manna bankaráðs. Fyrirfram var
mjög mikil óvissa um úrslit kosning-
anna og enda varð reyndin sú að lít-
ill munur var á mönnum. Fram fór
margfeldiskosning,sem felur m.a.í
sér að hver hlutur er margfaldaður
með íjölda stjórnarmanna, og þannig
voru samtals greidd atkvæði rúmlega
23,6 milljarðar.
Orri Vigfússon forstjóri Sprota
fékk flest atkvæði eða 15,62%, næst-
ur kom Sveinn Valfells forstjóri
Steypustöðvarinnar með 12,83%,
Magnús Geirsson formaður Rafiðn-
aðarsambandsins með 12,81%, Guð-
mundur H. Garðarsson stjórnarmað-
ur í Lífeyrissjóði Verslunarmanna
með 12,6%, Einar Sveinsson forstjóri
Sjóvár-Almennra með 11,95%, Krist-
ján Ragnarsson formaður LÍÚ með
11,81% og Örn Friðriksson formaður
Málm- og skipasmiðasambands ís-
lands með 11,02%. Haraldur Sumarl-
iðason forseti Landssambands iðnað-
armanna fékk 10,31% atkvæða en
náði ekki kjöri.
Ógildir seðlar voru tæplega 1% af
greiddum atkvæðum. Samkvæmt
heimildum Morgunblaðsihs greiddi
einn aðili Orra Vigfússyni þessi at-
kvæði sín en á röngum atkvæðaseðli
og því voru þau talin ógild. Auðir
seðlar voru fyrir rúmlega 29 milljón-
ir.
John S. Kirkpatrick, stjórnarformaður Fishcor í Namibíu sem leitar eftir samstarfi í sjávarútvegi
Ottumst ekkí íslendinga
„VIÐ LEITUM fyrst og fremst til ykkar íslendinga vegna þeirr-
ar sérfræðiþekkingar sem þið búið yfir á sviði fiskveiða, vinnslu,
markaðsstarfsemi og rekstri sjávarútvegsfyrirtækja. Þið hafið
hjálpað okkur í hafrannsóknum við góðan orðstír og við ótt-
umst ekki að íslendingar reyni að gleypa okkur upp til agna,
eins og margar stórþjóðir gætu gert ef við færum út í samstarf
við þær,“ sagði John S. Kirkpatrick, stjórnarformaður Fishcor,
í samtali við Morgunblaðið, en hann var staddur hér á landi í
liðinni viku ásamt tveimur öðrum stjórnarmönnum fyrirtækisins.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Rætt um samstarf
W.S. Kamati, stjórnarmaður í Fishcor, John S. Kirkpatrick stjórnarfor-
maður og Stefán Þórarinsson, rekstrarráðgjafi hjá Nýsi hf.
Fishcor er nýstofnað útgerðar- og
fiskvinnslufyrirtæki í namibískri rik-
iseigu og er ráðgert að hlutafé þess
verði allt að sex milljarðar kr. Nýlega
keypti Fishcor upp starfandi fyrirtæki
í Lúderitz sem heitir Sea Flower og
hefur íslenskur forstjóri verið ráðinn
að því. Hann mun síðan sjálfur ráða
sér samstarfsfólk og líklegt er að þar
verði um fleiri íslendinga að ræða.
Kirkpatrick sagði að hjá Sea Flower
yrði öll útgerðar- og fiskvinnslustarf-
semin. Hins vegar yrði Fishcor aðeins
eignarhaldsfélag, með aðsetur í
höfuðborginni Windhoek. Ráðgert er
að starfsmannafjöldi fyrirtækisins
verði um 600 manns, en þess má
geta að atvinnuleysi í Namibíu er um
37%. Að sögn Kirkpatricks er Sea
Flower vel búið fyrirtæki, sem hefur
í gegnum árin einbeitt sér mest að
humarveiðum og -vinnslu og nema
eignir fyrirtækisins rúmum hálfum
milljarði króna.
Namibísk stjómvöld háfa boðið ís-
lendingum allt að 49% hlut í Sea Flow-
er. „Ég bind vonir við að íslenskir
aðilar í sem flestum greinum tengdum
sjávarútvegi, svo sem útgerð, físk-
vinnslu, þjónustu og markaðsstarfi,
taki höndum saman um stofnun sér-
hlutafélags, sem lagt gæti inn hlutafé
í Sea Flower, allt að 49%. Hins vegar
geta útlendingar aðeins keypt 4,9%
hlutabréfa í Fishcor, en hugmyndin
er að gera það að öflugu almennings-
hlutafélagi Namibíumanna sjálfra. Þó
namibíska ríkið ætli að eiga 51% í
Fishcor, munu aðeins 15% af ágóða
hvers árs renna til ríkisins. 85% fara
til annarra hluthafa. Þetta gerum við
til þess að laða heimamenn að fyrir-
tækinu," sagði Kirkpatrick.
Skortir sérfræðiþekkingu
„Okkur skortir sérfræðiþekkingu,
sem við vitum að er að finna á Is-
landi, og á meðan við erum að koma
undir okkur fótunum höfum við óskað
eftir nánu samstarfi við íslendinga.
Við höfum hins vegar fengið tilboð
frá Spáni, Alaska og Suður-Afríku,
en viljum sem minnst samskipti hafa
við þessar þjóðir í fiskveiðimálum að
fenginni reynslu."
Kirkpatrick segist binda vonir við
að eftir nokkur ár geti Namibíumenn
sjálfir tekið rekstur og stjórn fyrir-
tækisins í eigin hendur, „en á meðan
við höfum ekki þekkingu stólum við
á íslenska sérfræðiþekkingu". Tveir
verksmiðjutogarar eru nú þegar í eigu
fyrirtækisins sem samanlagt eru fær-
ir um að veiða um 8.000 tonn af lýs-
ingi á ári. Aftur á móti hafa namibísk
stjórnvöld gefið vilyrði um 30 þúsund
tonna lýsingskvóta til fyrirtækisins.
„Við munum því þurfa fleiri skip til
veiða og þau eru auðvitað mörg til í
heiminum á góðu verði,“ segir Kirkp-
atrick. JI
50 milljóna hagnaður
Sparisjóðs vélsijóra
HAGNAÐUR Sparisjóðs vélstjóra nam 50,5 milljónum króna
á síðastliðnu ári samanborið við 56,5 milljónir árið 1991. í
ársskýrslu sjóðsins, sem var lögð fram á aðalfundi hans 27
mars sl. kemur fram að markaðshlutdeild hans hafi aukist
á síðasta ári og nam innlánsaukningin alls 12% milli ára.
Eigið fé Sparisjóðs vélstjóra var í
árslok 1992 592,5 milljónir króna og
jókst á árinu um 62,7 milljónir eða
11,8%. Eiginfjárstaða sparisjóðsins
var 23,0% í árslok 1992 s: manborið
við 23,4% árið áður.
Góð útkoma
I ársskýrslu sjóðsins segir að sé
litið til þess rekstrarumhverfis sem
sparisjóðurinn bjó við á árinu 1992
hafi rekstur hans komið mjög vel út
á árinu. Einnig segir að afkoman sé
athyglisverð, ekki síst þegar litið sé
til stóraukinna tillaga í afskriftarsjóð.
Á síðasta ári nam afskriftarreikning-
ur útlána 75,3 milljónum samanborið
við 32,8 milljónir árið 1991.
Heildarinnlán Sparisjóðs vélstjóra
námu í árslok 1992 2.647 milljónum
og höfðu vaxið á árinu um 263,6
milljónir eða rúmlega 11%. Innláns-
aukning sparisjóðsins að veðdeild
meðtalinni nam um 12%, en meðal-
innlánsaukning banka og sparisjóða
var 3,9% á síðasta ári. Meðalinnláns-
aukning sparisjóða var 10,1% að
meðtöldum veðdeildarbréfum en innl-
ánsaukning bankanna var 2,8%.
Heildarútlán sparisjóðsins voru í
árslok 1992 2,763,9 milljónir og höfðu
vaxið á árinu um 353,3 milljónir eðá
14,7% Heildarútlán banka og spari-
sjóða voru í árslok 1994 milljarðar
og nam aukningin 5,5% frá árinu
1991.
Stjórn sparisjóðsins var endurkjör-
in á aðalfundinum. Hana skipa Jón
Júlíusson formaður, Jón Hjaltested
og Guðmundur Hallvarðsson, sem
kosinn er af Borgarstjórn Reykjavík-
ur. Sparisjóðsstjóri er Hallgrímur
Jónsson og aðstoðarsparisjóðsstjóri
er Oddný Oskarsdóttir.