Morgunblaðið - 31.07.1993, Blaðsíða 6

6 B
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 31. JÚLÍ 1993
Menningarlíf í mörgum löndum
Mikið er um dýrðir í Tívolí í Kaupmannahöfn á 150 ára Áhugafólk um óperu í Stokkhólmi heimsækir
afmælinu. Drottningholm.
Óperuhúsið í Bayreuth þar sem hetjur Wagners syngja.
Orsay impressjónista safnið i París er meðal fjölmargra
viðkomustaða myndlistarunnenda þar.
OAHMORK
MENNINGIN í Danmörku fer ekki í
neitt sumarfrf og á næstunni er að
ýmsu að huga. í Tívolí eru reglulega
haldnir tónleikar og sérlega mikið
haft við í ár á 150 ára afmæli garðs-
ins. Konunglega leikhúsið hefur tekið
upp þann sið að hafa sýningar í ág-
úst, þó að starfsárið byiji ekki form-
lega fyrr en í september. Louisiana
er fastur liður í menningarlífinu og
þannig má lengi telja. Og það er
gaman að heimsækja Kaupmanna-
höfn í fylgd bama.
Tívolí er opið til 19. september. Á
hveijum degi í ágúst eru tónleikar í
garðinum, sumir ókeypis, aðrir ekki.
Af ýmsu góðu má nefna ljóðakvöld
Bo Boje Skovhus 3. ágúst, hann er
ungur danskur söngvari sem hefur
getið sér gott orð í ýmsum Mozart-
hlutverkum í Vínaróperunni og víðar.
Requem Verdis verður flutt 5. og 7.
ágúst með Sharon Sweet og fleiri
góðum söngvurum undir sljóm Garys
Bertinis. Píanóleikarinn Murray
Perahia er kærkominn gestur hér
eins og víðar og 12. ágúst spilar
hann verk eftir 'Schumann, Brahms
og Chopin. Þann 25. ágúst verður
Ótelló Verdis flutt á tónleikum með
Renato Bruson og fleiri söngvumm
undir stjóm Marcello Viotti. Heim-
sókn New York City ballettsins
7.-12. september er mikill viðburður
í þessari ballettelsku borg.
Heimsókn í Konunglega leikhúsið
er kapítuli útaf fyrir sig, því húsið
er eitt af fallegustu leikhúsum í heimi.
Frá 6.-18. ágúst verða nokkrar sýn-
ingar á glæsiballettinum um dönsku
drottninguna Caroline Mathilde og
ópera Rossinis um rakarann í Sevilla
10.-24. ágúst. Ballett hússins er
þekktur fyrir að ávaxta arf Boumon-
villes og ballett hans, Napólí, verður
sýndur 11. og 17. ágúst. Ópera Biz-
ets, Carmen, verður sýnd 20. og 25.
ágúst. Ein best heppnaða uppfærsla
hússins frá síðasta ári, ballettinn
Rómeó og Júlía eftir bailettmeistar-
ann í Hamburg, John Neumeier, verð-
ur sýnd 26.-31. ágúst. Áhrifamikil
uppsetning á Sorg klæðir Elektru
eftir Eugene O’Neill er á dagskrá
28.-31. ágúst, með ijómanum af
dönskum leikumm.
I september byijar starfsárið. Af
óperam verða þá sýndar Töfraflauta
Mozarts, Ariadne á Naxos eftir
Strauss og Drot og Marsk eftir
danska þjóðartónskáldið Peter Heise.
Af leikritum má nefna Melampe eftir
Ludvig Holberg, en verk eftir hann
er unun að sjá hér, þegar vel tekst
til. Afmælisboðið eftir Harold Pinter,
er líka á dagskrá. í september verða
ballettkvöld með stuttum þáttum og
ballettinn Vitnið eftir Alvin Alley, við
ameríska negrasálma.
Árósa-óperan hefur undanfarin ár
getið sér svo gott orð fyrir Wagner-
uppfærslur að borgin hefur verið
kölluð Bayreuth norðursins. í ár
verða þijár sýningar á Valkyijunum,
27. og 29. ágúst og 2. september.
Sýningamar era nokkurs konar inn-
gangur að árlegri listahátíð í borg-
inni 4.-12. september. Framúr-
stefnuleikhópar era áberandi á dag-
skránni, meðal annars Wooster hóp-
urinn, sem er einn af þekktustu leik-
flokkum sinnar tegundar í Bandaríkj-
unum. Vísnasöngvarinn og ljóðskáld-
ið Leonard Cohen hélt tónleika í
Danmörku við góðar undirtektir í
vetur og kemur nú aftur á Árósahá-
tíðina. Auk þess er boðið upp á klass-
íska tónlist, nútímadans og jazz, svo
eitthvað sé nefnt. Sumaróperan í
Árósum sýnir Falstaff eftir Verdi á
tímabilinu 1.—11. september.
í mörgum söfnum era reglulega
tónleikar. I Louisiana í Humlebæk
(lest frá Hovedbanegárden) era sum-
artónleikar á miðvikudögum allan
ágúst. Dagana 20.-22. og 27.-29.
verða tónleikar helgaðir nútímatón-
list, meðal annars með hópi frá IRC-
AM í París, auk þess sem gestum
gefst tækifæri til að ræða við tónlist-
arfólkið og skoða þau tæki og tól sem
það notar. Sýning á verkum þýska
myndlistarmannsins Georg Baselitz
stendur út ágúst og í ágúst verður
einnig kvikmyndahátíð í safninu með
myndum Morries Louies og Wims
Wenders.
Fram til 13. ágúst er sumartón-
leikahátíð í hátíðarsal Charlotten-
borgar við Nýhöfnina, þar sem ýmsir
listamenn flytja kammertónlist á síð-
degistónleikum. í ágúst og september
verða ókeypis tónleikar á sunnudags-
morgnum í Thorvaldsens-safninu og
á Glyptotekinu era sjö kammertón-
leikar á þriðjudagskvöldum í ágúst
og september, svo eitthvað sé nefnt
af þeim ijöldamörgu safntónleikum
sem gefast.
í garði Kunstindustrimuseet við
Breiðgötu hafa undanfarin ár verið
leikin leikrit Holbergs. Nú er röðin
komin að öðram og í ár er Sigur
ástarinnar eftir franska átjándu aldar
rithöfundinn Pierre Marivaux á dag-
skrá. Búningamir era eftir danska
tískuhönnuðinn Erik Mortensen, sem
annars teiknar hátískufatnað í París.
Garðurinn opnar tveim tímum fyrir
sýningu og kjörið að fá sér hressingu
þar.
Fram í ágústlok starfar brúðuleik-
hús í Kongens Have við Rosenborg-
arhöll, sem færir upp leikrit bæði
fyrir böm og fullorðna. Fram til 21.
ágúst er leikin á kvöldin sagan um
Hamlet prins eins og hún var sögð
af Saxa hinum gamla. Tvisvar á dag
er svo bamaleikrit. Aðgangur að
brúðuleikhúsinu er ókeypis.
Við innganginn að Fælledparken
við Trianglen á Austurbrú hefur ver-
ið komið upp heljarmiklu listaverki,
sem gestir bæði kanna og verða hluti
af. Maurice Agis heitir listamaðurinn,
sem hefur hannað þessi 900 fermetra
marglitu silkigöng, sem þátttakendur
ramba um í silkiskikkjum í lit að eig-
in vali við undarlega tónlist.
Að lokum er rétt að minna á bíóin
í Kaupmannahöfn, sem sýna ekki
aðeins > nýjustu myndirnar, heldur
einnig bíó sem sýna eldri myndir.
Af góðum bíóum með blandaða dag-
skrá má nefna Vester Vov Vov á
Vesturbrú, Grand í hliðargötu við
Strikið og Ráðhústorgið og Park Bio
við Austurbrú, ofan við Trianglen.
SVfÞJÓD
TÓNLISTARLÍFIÐ í Svíþjóð er auð-
ugt og þjóðleg hefð birtist víða í döns-
um og tónlist yfir sumar- og haust-
mánuðina. Þegar athyglin beinist að
Stokkhólmi muna margir eftir bar-
okkleikhúsinu á Drottningholm, sem
nánast fannst aftur eftir að hafa
verið ónotað um árabil. Bæði í Stokk-
hólmi, Gautaborg og Málmey eru auk
þess listahátíðir, sem draga að sér
athyglina.
Drottningholm hefur sérhæft sig í
barokkóperam, bæði þekktum og
óþekktum, og getur státað af mörg-
um eftirminnilegum uppfærslum á
Mozart-óperum. Sem stendur era á
dagskrá þijár lítt þekktar barokkó-
perar, sem gerir staðinn forvitnilegan
til heimsóknar, auk þess sem húsið
og umhverfi þess er einstakt. Fram
í septemberbyijun stendur yfir kast-
alahátíð í Stokkhólmskastala, þar
sem bæði er boðið upp á hljómsveit-
ar- og kammerverk með þekktum og
óþekktum listamönnum.
Svokölluð Vatnshátíð í Stokkhólmi
stendur í tíu daga frá 6. til 15. ág-
úst með fjölbreyttum uppákomum á
tólf stöðum í miðborginni. Rokktón-
leikar verða, flugeldasýningar og
brúðuleikhús, ópera og almennur
dans og götuleikhús. Ágóða af hátíð-
inni á að veija til umhverfisverð-
launa, sem nema tæpum 10 milljón-
um ÍSK, og hún er helguð verndun
vatnsins. Dagana 6.-15. september
verður önnur listahátíð í borginni:
Tónlist, leikrit og íþróttaviðburðir.
Þann 27.-29. ágúst og 3.-5. septem-
ber verður óperan Orfeus og Evridís
færð upp á sænska þjóðminjasafninu.
Frá 7. september og fram til ára-
móta verða sýningar í brúðuleikhús-
inu, Marionetteatern, eftir smásögu
Tove Jansons, sem er höfundur Múm-
ínálfanna. Sýningin höfðar jafnt til
bama og fullorðinna og er undir
stjóm Michaels Meschkes.
Jazzhátíð í Gautaborg verður hald-
in 13.-15. ágúst og yfir þijátíu hóp-
ar koma fram. Af gestum má nefna
Sammy Rimington, Scott Hamilton,
Monty Sunshine, Doc Cheatham og
Ulf Wakenius. Níunda bókastefnan
Bok och bibliotek verður í borginni
9.-12. september og að þessu sinni
er aðallega lögð áhersla á norrænar
bókmenntir.
Málmey er höfuðborg Skánar og
hefur undanfarin ár spreytt sig á að
halda listahátíð við góðar undirtektir
almennings og gagnrýnenda. í ár
verður hátíðin haldin 13.-28. ágúst.
Venjulega liggur dagskráin frammi
í afgreiðslu flugbátanna í Nýhöfn-
inni, fyrir þá sem era á ferðinni í
Kaupmannahöfn. Auk hefðbundinna
atriða eins og tónleika og leiksýninga
er ýmislegt í boði fyrir böm. Þar sem
Skánveijar eru stoltir af matarhefð
sinni þá er hún kynnt sérstaklega og
ýmislegt gott á boðstólum.
ÍTALfA
MENNINGARLÍFIÐ á Ítalíu er eins
og annað í því landi, yfírþyrmandi
og ekki sérlega skipulagt. Þó að fram-
boðið sé mikið era gæðin upp og ofan,
en vegna þess að tónleikar og aðrar
uppákomur era oft haldnar í görðum,
höllum, kirkjum eða á öðram falleg-
um stöðum, þá verður ferðin ánægju-
leg, þótt tilefnið sé ekki alltaf til að
hrópa húrra fyrir.
Tvíæringurinn í Feneyjum stendur
fram í vetrarbyijun og aðeins tryllt-
ustu myndlistaráhugamenn skoða
allt, því það tekur nokkra daga. Aðr-
ir láta sér nægja valda hluta sýning-
arinnar sem dregur líka ýmislegt
annað að sér, svo það er mikið um
að vera í Feneyjum þessar vikur.
Flestum Islendingum er vegna
Kristjáns Jóhannssonar söngvara
kunnugt um stórfenglegar óperasýn-
ingar í rómverska hringleikahúsinu í
Veróna. í ágúst verða fímm óperar
á dagskrá, Cavalleria rasticana, I
Pagliacci, Carmen, La Traviata og
Aida.
Fomar rústir era líka notaðar í
Róm sem rammi um óperar, í Carac-
alla-böðunum, Terme di Caracalla,
þar sem tenóraþríeykið Pavarotti,
Domingo og Carreras hélt tónleika
sína forðum. Á dagskránni era meðal
annars Aida og einnig ballett eftir
Fellinimyndinni La strada, sem sýnd-
ur hefur verið á móti Cavalleria
rasticana.
Ein af mörgum tónlistarhátíðum á
Ítalíu er haldin í Tórínó í september.
Þar er klassísk tónlist og samtíma-
tónlist spiluð jöfnum höndum og að
þessu sinni hefst hátfðin með tónleik-
um Scala-fílharmóníunnar 1. septem-
ber undir stjórn Riccardo Mutis. Þann
4. heldur Madrigala-hópurinn frá
Prag tónleika og 6. september er
Pinchas Zukerman bæði stjómandi
og einleikari á tónleikum með Ensku
kammersveitinni. Rússneska tón-
skáldið Alfred Schnittke er sérlegur
gestur á hátíðinni. Sex tónleikar
verða með verkum hans, meðal ann-
ars í flutningi InterContemporrain-
hópsins undir sijóm Pierre Boulez,
sem sjálfur er þekkt tónskáld. Kron-
os-kvartettinn kemur fram á tónleik-
um 17. september og flytur samtíma-
tónlist.
Sigrún Daviðsdóttir
BANDARÍKIN
NEW YORK verður fulltrúi Banda-
ríkjanna hér. Á sumrin færist stór
hluti af listalífí borgarinnar úr hátim-
bruðum sölum út undir bert loft í
Central Park, sem er ábyggilega hluti
af skýringunni á því að óeirðir era
ekki algengari en raun ber vitni í
hitamollunni^ sem iðulega angrar
borgarbúa. I garðinum er eitthvað
um að vera flesta daga vikunnar í
júlí og ágúst og ekki spillir það
ánægjunni að obbinn af því ókeypis.
Nú um mánaðamótin, svo dæmi
séu tekin af viðburðum í Central
Park, gefst óperaunnendum tækifæri
að sjá La Traviata eftir Verdi, en
þeir sem vilja nútímalegri tónlist geta
hlýtt á Thomas Mapfumo, helsta
poppgoð Zimbabwe-búa, eða á They
Might be Giants, innfædda New
York-búa. Uppfærslur á leikritum
Shakespeares era líka fastur liður á
sumarkvöldum.
Kínversk ópera, sem er veisla fyrir
augað þó að tónlistin kunni að vera
framandi, verður sett á svið í Lincoln
Center, steinsnar frá Central Park,
hinn 8. ágúst. Þær sýningar era líka
utandyra og ókeypis.
Hafí fólk hug á að njóta tón- eða
leiklistar í garðinum síðar í sumar,
era upplýsingar um dagskrá helst að
finna hjá upplýsingaskrifstofum
borgarinnar fyrir ferðamenn, eða í
vikublaðinu The Village Voice.
„Heitustu" miðamir á Broadway í
sumar era á söngleikinn Tommy og
leikritið Englar í Ameríku.
Englarnir fengu Pulitzer-verðlaun-
in fyrir besta leikrit ársins og dóm í
New York Times þar sem þeir voru
sagðir besta leikrit síðari ára í Banda-
ríkjunum. Leikritið getur vart talist
léttmeti; það er þriggja og hálfrar
stundar hugleiðing um stjórnmál,
kynlíf og dauðann frá sjónarhóli fólks
sem í fljótu bragði virðist ekki eiga
margt sameiginlegt: Homma, Morm-
ónahjóna og hægrisinnaðs lögfræð-
ings. Þar að auki er það aðeins fyrri
hluti verks með yfírskriftina Við lok
árþúsundsins, en hinn hlutinn, sem
nefnist Perestroika, verður frum-
sýndur í haust.
Tommy er ný uppfærsla á söngleik
The Who frá árinu 1969 og hefur
fengið mjög góða dóma, er jafnvel
sagður besti rokksöngleikur á Broad-
way í tvo áratugi. Sumir gagnrýnend-
ur segja þó að mesti broddurinn sé
farinn úr verkinu, en það sama má
líklega segja um áhorfendur, sem
flestir eru gamlir hippar.
Hugi Ólafsson
SPÁNN
NAUTAAT, flamenco og mannlíf á
götunum eru einkennisorð höfuð-
borgar Spánar að sumri til. Fólk
flykkist út á kvöldin og sest niður á
vertshúsum til að svala þorstanum
og virða aðra fyrir sér. Þeir sem vilja
geta vitanlega fundið söfn og sýning-
ar að skoða á daginn, myndlistin
blómstrar best lista í Madrid.
Madríd er upp á sitt besta yfír
sumarmánuðina þegar útibarimir era
opnir langt fram á nótt. í ár hefur
nýr staður í Retiro-garðinum notið
vinsælda og margir skemmtilegir era
við Paseo de la Castellana, aðalum-
ferðaræð borgarinnar, en vertshúsin
á Plaza Mayor bjóða upp á rólegra
andrúmsloft.
Nautaöt eru haldin í Las Ventas
nautahringnum, mekka nautaats-
íþróttarinnar, alla laugardaga kl.
22.30 og alla sunnudaga kl. 19.30,
út september.
Fyrir þá sem hafa áhuga á að
kynna sér flamenco tónlist og dans
býðst upplagt tækifæri í Patio de
Conde Duque (við Calle Conde
Duque). Fram til 11. september troða
þar upp fyrsta flokks skemmtikraftar
á hveiju fímmtudags-, föstudag- og
laugardagskvöldi frá kl. 22.30 til
miðnættis. Miðaverðið er 1.500 peset-
ar eða 750 krónur.
Fyrir listáhugamenn er hið nýopn-
aða Thyssen-Bornemisza safn ómiss-
andi. Einkasafn Thyssens baróns
inniheldur verk úr allri listasögunni
og flesta af frægustu málurum heims.
Spænska ríkið hefur nú fest kaup á
safninu og sett það í stórkostleg
húsakynni í Paseo del Prado, beint á
móti einu merkilegasta listasafni
Evrópu, Prado.
Geta má mikillar ljósmyndasýning-
ar Magnum-samsteypunnar í Nation-
al Centro de Arte Reina Sofia, sem
er í Atocha hverfínu í suðurhluta
borgarinnar. Sýningin spannar hálfa
öld í ljósmyndasögunni.
Helstu leikhús borgarinnar era lok-