Morgunblaðið - 14.01.1994, Síða 7

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. JANÚAR 1994
7
Héraðsdómur dæmir viðskiptamanni ávöxtunarsjóðanna tæplega 100 þúsund í skaðabætur frá Seðlabanka
Bankaeftirlitið sinnti ekki
eftirlitsskyldu með Avöxtun
Verði niðurstaðan endanleg veitir hún ótilteknum fjölda
úr hópi 1.100 kröfuhafa rétt til bóta frá bankanum
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur dæmdi í gær Seðlabanka íslands til að
greiða Haligrími A. Ottóssyni, fyrrverandi viðskiptamanni Avöxtunar
hf., tæplega 100 þúsund krónur í skaðabætur þar sem bankaeftirlit Seðla-
bankans hafi ekki sinnt eftirlitsskyldum sinum með starfsemi Avöxtunar
með fullnægjandi hætti frá 12. júlí 1988 þar til starfsemi fyrirtækisins
var hætt 20. ágúst 1988. Seðlabankinn var dæmdur til að greiða þau
u.þ.b. 60% sem vantaði á að maðurinn hefði fengið ,til baka það fé sem
hann fól fyrirtækinu að ávaxta eftir 12. júlí. Birgir ísleifur Gunnarsson,
bankastjóri Seðlabankans, sagði í gær í samtali við Morgunblaðið að
ekki hefði verið tekin ákvörðun um hvort dóminum yrði áfrýjað til
Hæstaréttar. Aðspurður um hvort niðurstaðan gefi tilefni til breytinga
á starfsháttum bankaeftirlits sagði hann að starfsemin lyti í dag öðrum
reglum en verið hefðu á þessum tíma. Að sögn Birgis ísleifs og Arnmund-
ar Backmans hrl., sem er lögmaður Hallgríms Ottóssonar og fleiri úr
hópi kröfuhafa, liggur ekki fyrir hve stór hópur fyrrverandi viðskipta-
manna Avöxtunar gæti byggt kröfu á hendur Seðlabankanum á forsend-
um dómsins um að bankinn sé ábyrgur frá og með 12. júlí eða um hve
miklar fjárhæðir geti verið að ræða þar sem óvissa ríkir enn um hve
mikil viðskiptin voru frá þeim tíma og þar til starfsemin var stöðvuð.
Starfsemi Ávöxtunar sf. stöðvaðist
20. ágúst 1988, bankaeftirlit Seðla-
bankans hóf sérstaka rapnsókn á
starfsemi Verðbréfasjóðs Ávöxtunar
hf. og Rekstrarsjóðs Ávöxtunar hf.
tveimur dögum síðar og í framhaldi
af því var starfrækslu þeirra hætt
og skilanefndir kosnar.
Fengu 40%
Skilanefndirnar hafa greitt eigend-
um hlutdeildarskírteina í sjóðunum
liðlega 40% af nafnverði innstæðna
sinna og eru taldar hverfandi líkur á
að um frekari úthlutun verði að ræða
að því er fram kemur í dóminum.
Um 1.100 aðilar lýstu kröfum í sjóð-
ina fyrir um 250 milljónir króna að
nafnvirði. Eigendur Ávöxtunar voru
dæmdir í Hæstarétti í 2 og 2'/2 árs
fangelsi fyrir ýmis brot í tengslum
við rekstur Ávöxtunar og verðbréfa-
sjóðanna.
Málshöfðunin, sem dæmt var um í
gær, var byggð á því að eftir þrot
sjóðanna hafí komið í ljós langvarandi
misferli forsvarsmannanna tveggja í
atriðum sem bankaeftirlitið hefði í
flestum tilvikum getað bætt úr hefði
það sinnt eftirlitsskyldu sinni. Við-
skiptamaðurinn hefði verið féflettur
með vitneskju bankaeftirlitsins sem
hafí haft undir höndum upplýsingar
um ólöglega starfsemi og mikla fjár-
málaóreiðu forráðamanna ^.vöxtunar
þannig að einföld skoðun hefði leitt í
ljós að viðskiptahættir þeir sem leiddu
að lokum til hruns sjóðanna hafi verið
stundaðir nánast frá upphafí starf-
seminnar.
í niðurstoðum dómsins segir um
þetta atriði að á fundi á skrifstofu
bankaeftirlitsins 7. mars 1988 hafí
verið mættir stjórnarmenn í verðbréfa-
sjóðnum og þar hafi því verið lýst
yfír af þeirra hálfu þegar óskað var
skýringa á því að fyrirtækið hefði
auglýst sömu ávöxtunarprósentu á
Ávöxtunarbréfunum meginhluta árs-
ins 1987 að ekki væri um að ræða
raunverulega ávöxtun heldur þá
ávöxtunarprósentu sem stefnt var að.
Við þetta hafí verið gerðar mjög
ákveðnar athugasemdir og krafíst
úrbóta. „Ekki er hins vegar að sjá að
gengið hafí verið eftir upplýsingum
um hver raunveruleg ávöxtun væri
eða hefði verið með réttu,“ segir í
dóminum.
Síðan er rakið að 29. júní 1988
sagði dr. Páll Sigurðsson af sér for-
mennsku í verðbréfasjóðum Ávöxt-
unar og tilkynnti bankaeftirliti Seðla-
bankans um úrsögn sína 4. júlí. Á
fyrri hluta júlímánaðar ræddi Páll við
Þórð Ólafsson, forstöðumann banka-
eftirlitsins, 5 síma. Fyrir dómi kvaðst
Páll þá hafa skýrt frá ástæðum af-
sagnar sinnar, þar á meðal skulda-
stöðu sjóðanna og miklum skuldum
Ávöxtunar sf. og annarra fyrirtækja
í eigu eigenda Ávöxtunar, Ármanns
Reynissonar og Péturs Björnssonar.
Brýnt tilefni til skoðunar
Þá segir 5 dóminum: „Telja verður
að afsögn dr. Páls Sigurðssonar og
ástæður þær er telja verður sannað
að hann hafi skýrt forstöðumanni
bankaeftirlitsins frá, svo 'og fyrri at-
hugasemdir er eftirlitið hafði gert og
álit þess á öðrum fyrirsvarsmönnum
Ávöxtunar sf., hafi gefið eftirlitinu
brýnt tilefni til nákvæmrar skoðunar
á verðbréfasjóðunum tveimur. Fund-
ur sá er haldinn var á skrifstofu
bankaeftirlitsins verður ekki talinn
hafa verið nægileg skoðun af þess
hálfu. Verður ekki annað séð en þar
hafi einungis verið farið yfir stöðuna
eins og hún hafði verið um áramótin
1987-1988 en ekki beinlínis vikið að
stöðunni þá stundina.
Verður ekki talið að sú framganga
eftirlitsins að hefla raunverulega
skoðun meir en mánuði síðar hafi
verið fullnægjandi framkvæmd á
[lagaskyldum],“ segir í dóminum. Þá
segir að á fyrrgreindum degi, 12.
júlí 1988, hafi þegar verið svo komið
að verðmæti sjóðanna hafi ekki verið
nema brot af því sem uppgefið var
og ætlast var til. Augljóst er að þá
hafi skuldasöfnun skyldra aðila við
verðbréfasjóðina verið í hróplegu ós-
amræmi við markmið sjóðanna og
þá þegar fullvíst að til hruns myndi
koma innan tíðar.
„Verður vanræksla bankaeftirlits-
ins ekki talin hafa orðið til þess að
fé stefnanda, er hann hafði fram til
þess tíma lagt fram, hafí ‘glatast.
Hins vegar verður talið að þá hafi
verið svo komið að brýn skylda hvíldi
á eftirlitinu .. . að framkvæma skoð-
un á eignasamsetningu sjóðanna og
starfseminni í heild. Verður að telja
ljóst ... að þá þegar hafi staðan
verið slík að skylt hafi verið að stöðva
starfsemi sjóðanna ... verður að telja
að brýn skylda hafi hvílt á bankaeftir-
liti Seðlabankans hinn 12. júlí 1988
að hefja nákvæma athugun á starf-
semi Ávöxtunar sf. og verðbréfasjóða
í umsjá fyrirtækisins. Vafalaust er
að slík rannsókn hefði þegar í stað
leitt til rekstrarstöðvunar, svo sem
reyndin varð einum og hálfum mán-
uði síðar. Verður því talið vera or-
sakasamhengi milli þessarar van-
rækslu bankaeftirlitsins og þess tjóns
er stefnandi varð fyrir vegna kaupa
á hlutdeildarskírteinum hinn 20. júlí
1988,“ segir í dóminum.
Þann dag hafði maðurinn keypt
hlutdeildarskírtreini fyrir 148.999
krónur. Við úthlutun skilanefndar á
eignum sjóðanna komu 49.483 þús-
und krónur í hlut mannsins vegna
þessara viðskipta en alls hafði hann
átt skírteini fyrir 1,5 milljónir króna
í sjóðunum þegar fyrirtækinu var lok-
að. Bankinn var því dæmdur til þess
að greiða það sem á vantaði að mað-
urinn hefði fengið að fullu endur-
greitt það fé sem hann lagði í sjóðinn
20. júlí 1988.
Bitlausir
hnífar
í Blóð-
brullupi
SÉRPANTAÐIR bitlausir
leikhúshnífar eru notaðir í
bardagaatriði í Blóðbrullaupi
eftir Lorca í Þjóðleikhúsinu.
Slíkur hnífur lenti á æfingu á
miðvikudag í einum leikar-
anna í sýningunni. Óttast var
að hann hefði meiðst á auga.
Síðar kom í ljós að aðeins var
skeina á augabrún.
„Hnífurinn var algjörlega bit-
laus og búið er að æfa atriðið
mjög lengi með mönnum sem
kunna svona hluti. Sennilega
hafa hjöltun lent aðeins í hon-
um,“ sagði Þórunn Sigurðardótt-
ir, leikstjóri Blóðbrullaups, þegar
haft var samband við hana í
gær. Hún lagði áherslu á að
skeinan hefði aðeins orðið vegna
höggsins og hefði getað orðið
þó leikararnir hefðu verið með
kústskaft í hendinni. Engu að
síður sagði hún að atriðinu yrði
breytt til að sjá til þess að óhapp
af þessu tagi gerðist ekki aftur.
Prófkjör sjálfstæöismanna
Ekki auglýst í
ljósvakamiðlum
FRAMBJÓÐENDUR í prófkjöri
sjálfstæðismanna vegna borgar-
stjórnarkosninganna hafa gert
samkomulag um að auglýsa ekki
framboð sín í Ijósvakamiðlum.
Að sögn eins frambjóðendanna var
samkomulagið gert í þeim tilgangi
að draga úr kostnaði vegna próf-
kjörsþátttöku frambjóðendanna.
Stuðningsmenn eins frambjóðandans
hafa undanfarið auglýst framboð
hans í skjáauglýsingum, en í kjölfar
samkomulagsins sem gert hefur ver-
ið verður þeim væntanlega hætt.
I
..til framtíðar
Bílarnir fást til afliendingar strax!
Verið velkomin - Gerið verðsamanburð og reynsluakið
HYUNDAI PONY árgerð '94.
ÁSMÚLA 13, SÍMI: 68 12 OO
BEINN SÍMI: 3 12 36

<Su>
&