Morgunblaðið - 14.01.1994, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. JANUAR 1994
4
Clinton
fer fram
á óháða
rannsókn
Washington. Reuter.
BILL Clinton, forseti Bandaríkj-
anna, hefur óskað eftir óháðri
rannsókn á aðild hans og konu
hans að fasteignaviðskiptum sem
kennd hafa verið við fyrirtækið
Whitewater í heimaríki hans,
Arkansas. Janet Reno dómsmála-
ráðherra, sem hafði ítrekað hafn-
að kröfum um óháða rannsókn,
kvaðst ætla að verða við ósk for-
setans og skipa sérstakan rann-
sóknarmann „eins fljótt og kostur
er“.
George Stephanopoulos, háttsett-
ur embættismaður í Hvíta húsinu,
sagði við fréttamenn að Clinton hefði
neyðst til að láta af andstöðu sinni
við sérstaka rannsókn þar sem deil-
an væri farin að valda honum of
miklu ónæði. „Þrátt fyrir algjöra og
sjálfviljuga samvinnu þeirra hafa
Clinton-hjónin orðið fyrir alvarlegum
aðdróttunum og óábyrgum ásökun-
um.“
Áður en ákvörðun forsetans var
tilkynnt höfðu demókratar á Banda-
ríkjaþingi snúist á sveif með repú-
blikönum og óskað eftir sérstakri
rannsókn. Þeir sögðu nauðsynlegt
að hreinsa forsetann af ásökunum
sem sköpuðu vaxandi tortryggni
meðal almennings.
Repúblikaninn og öldungadeild-
arþingmaðurinn Bob Dole sagði að
þrátt fyrir ákvörðun Clintons hygð-
ist hann óska eftir að öldungadeild-
in skipaði sérstaka nefnd til að
rannsaka málið þegar hún kemur
saman síðar í mánuðinum. Hann
sagði að hvorki repúblikanar né
demókratar gætu sætt sig við að
möguleiki skapaðist á yfirhylmingu.
George Mitchell, leiðtogi demó-
krata í öldungadeildinni, sagði að
ekki væri nauðsynlegt að skipa
þingnefnd og sakaði Dole um að
vilja hagnýta sér málið í pólitískum
tilgangi.
Deilan snýst um tengsl Clinton-
hjónanna við fjármálamanninn
James McDougal, fyrrverandi yfir-
mann sparisjóðs í Arkansas sem
varð gjaldþrota árið 1989. Gjald-
þrotið kostaði skattgreiðendur 60
milljónir dala.
Grunur leikur á að sparisjóðurinn
hafi fjármagnað á ólöglegan hátt
misheppnaða fjárfestingu White-
water-fyrirtækisins, sem McDougal
og Clinton-hjónin áttu hlut í. Clin-
ton-hjónin segjast hafa tapað
69.000 dölum á ijárfestingunni.
Ennfremur hefur því verið haldið
fram að McDougal hafi notað fé
úr sparisjóðnum til að greiða 50.000
dala skuld Clintons vegna kosninga-
baráttu árið 1984.
Johan Jörgen Holst utanríkisráðherra Noregs lést í svefni aðfaranótt fimmtudags
Naut mikillar virðingar á al-
þjóðavettvangi fyrir störf sín
Osló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara
Morgunblaðsins. Reuter.
JOHAN Jörgen Holst, utanríkis-
ráðherra Noregs, Iést úr heilblóð-
falli snemma í gærmorgun á
Sunnaas-sjúkrahúsinu skammt
fyrir utan Osló. Hann var 56 ára
gamall. Holst fékk vægt heila-
blóðfall í síðasta mánuði og hafði
dvalist á sjúkrahúsi undanfarnar
vikur. Hann hafði þó verið talinn
á batavegi og var fluttur frá Riks-
hospitalet til Sunnaas sjúkrahúss-
ins daginn áður en hann lést, en
þar átti hann að fara í endurhæf-
ingu. Að sögn lækna lést Holst í
svefni milli klukkan fimm og sjö
um morguninn. Þeir segja að
flutningurinn milli sjúkrahúsa
hafi engin áhrif haft á heilsu
hans. Holst hefði getað fengið
síðara áfallið hvar sem er.
Kona Holsts heimsótti hann á
sjúkrahúsið á miðvikudag og lék
hann þá á alls oddi. „Hann var í
góðu skapi, borðaði, hvíldi sig og
horfði á sjónvarp áður en hann fór
að sofa um miðnætti," sagði yfir-
hjúkrunarkona á sjúkrahúsinu.
Starfsfólk sjúkrahússins leit til hans
á tveggja klukkustunda fresti og í
síðasta skiptið, klukkan firrftn um
morguninn, virtist allt vera með
eðlilegu móti.
Flaggað var í hálfa stöng á öllum
opinberum byggingum í Noregi í
gær og hófst ríkisstjómarfundur,
sem haldinn var, með mínútu þögn
eftir að Gro Harlem Brundtland for-
sætisráðherra hafði minnst Holsts.
Brundtland var á leið til norræns
fundar í Helsinki er hún frétti af
andláti utanríkisráðherrans og hætti
hún við ferðina þegar í stað.
armálaráðherra Noregs á árunum
1986-1989 en tók við embætti utan-
ríkisráðherra er Thorvald Stolten-
berg gerðist milligöngumaður Sam-
einuðu þjóðanna í Bosníu-deilunni.
Tilnefndur til friðarverðlauna
Reuter
Holst þakkað
YASSER Arafat, leiðtogi PLO, þakkar Johan Jörgen Holst framlag
hans til þeirra sögulegu sátta sem tókust með ísraelum og Palestínu-
mönnum á liðnu ári.
Brundtland sagði í gær: „Við
höfum misst mann sem bjó yfir
óvenjumiklum krafti, manni með
mikla þekkingu og innsýn. Norð-
menn hafa misst utanríkisráðherra,
sem var ekki bara virtur heimafyrir
heldur naut mikillar virðingar á al-
þjóðavettvangi."
Godal starfandi
utanríkisráðherra
Starfandi utanríkisráðherra eftir
fráfall Holsts er Björn Tore Godal
viðskiptaráðherra en hann var í
opinberri heimsókn í Chile er Holst
lést. Er búist við að Brundtland
muni ekki strax skipa eftirmann
Holsts.
Holst fæddist í Osló þann 29.
nóvember 1937. Hann lauk meist-
aragráðu frá Oslóháskóla og stund-
aði rannsóknir í alþjóðamálum um
árabil meðal annars við Harvardhá-
skóla og Hudson Institute í New
York. Hann var aðstoðarráðherra í
norska varnarmálaráðuneytinu á
árunum 1976-79 og í utanríkisráðu-
neytinu 1979-1981. Holst var varn-
Holst var talinn einn líklegasti
arftaki Manfreds Wömers, fram-
kvæmdastjóra Atlantshafsbanda-
lagsins (NATO) þegar hann lætur
af störfum eftir tvö og hálft ár.
Hátindur ferils Holsts var að
miðla málum milli ísraela og Palest-
ínumanna á síðasta ári sem varð til
þess að samningar náðust milli þess-
ara þjóða um friðarsamkomulag.
Hafði Holst verið tilnefndur til frið-
arverðlauna Nóbels fyrir það afrek.
Wömer sagði í gær að fráfall
Holsts væri mikið áfall fyrir NATO.
Var flaggað í hálfa stöng við höfuð-
stöðvar bandalagsins í Brussel í
gær. „Það er sorglegt að Holst skuli
látast einmitt nú þegar vonir fólks
um allan heim vom bundnar við
hann,“ sagði Wörner.
Deiluaðilar í Mið-Austurlöndum
minntust einnig Holsts í gær. „Sorg
ríkir jafnt meðal ísraelskra stjóm-
málaleiðtoga sem almennings,"
sagði Joel Alon, sendiherra ísraels
í Osló. Abdul Razek, á skrifstofu
PLO í París, sagði að allir, ekki síst
Palestínumenn hefðu misst mann,
sem hefði lagt mikið af mörkum í
nafni friðar.
Holst var kvæntur Marianne Hei-
berg og áttu þau saman einn son.
Holst átti einnig fjögur börn úr fyrra
hjónabandi.
Holst var mikiil tónlistaraðdáandi
og hafði sérstakt dálæti á tónskáld-
inu Gustav Mahler.
Forseti dúmiuinar verður úr
röðum andstæðinga Jeltsíns
Vladímír Zhírínovskíj sagði að senda ætti þingmennina á geðveikrahæli
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands, bauð kommúnistum og þjóðernissinn-
um byrginn í gær með því að gefa út tilskipun um að Anatolíj Tsjúbajs
yrði áfram ráðherra einkavæðingarmála. Jeltsín vann sigur í efri deild
þingsins, Sambandsráðinu, því samstarfsmaður hans bar sigurorð af
þjóðernissinna og var kjörinn forseti deildarinnar. Ljóst er hins vegar
að forseti dúmunnar verður ekki stuðningsmaður Jeltsíns. Vladímír
Zhírínovskíj dró til baka framboð sitt og jós úr skálum reiði sinnar
yfir þingmenn dúmunnar, sagði að senda ætti þá á geiðveikrahæli.
Vlasov, sem þjóðernissinninn
Sergej Babúrín tilnefndi. Rybkín
fékk 233 atkvæði í fyrri umferð-
inni, Vlasov 200 og frambjóðandi
Valkosts Rússlands, helsta umbó-
taflokksins, var í fimmta sæti með
aðeins 138 atkvæði.
tveggja daga dvöl mín þar varð til
þess að allur heimurinn fór á ann-
an endann.“
♦ ♦ ♦
Eyrarsundsbrúin
Hótaði ráðherra fangelsisvist
íhaldsflokkurimi vændur um spillingu
Sakaðir um að
kaupa atkvæði
Lundúnum. Reuter.
OPINBER endurskoðahdi sakaði í gær eitt bæjarráða íhaldsflokks-
ins um að að selja húseignir í miðborg Lundúna til að kaupa sér
atkvæði og hefði þetta athæfi kostað skattgreiðendur um 21 millj-
ón punda, eða rúma tvo milljarða kr. ísl. Er þetta talið mikið áfall
fyrir stjórn Johns Majors, sem boðaði bætt siðferði á landsfundi
sinum á síðasta ári en frá þeim tíma hefur hvert hneykslið rekið
annað.
Bæjarráðsfulltrúar í Westminst-
er í Lundúnum eru sakaðir um að
hafa selt kjósendum Ihaldsflokks-
ins eignir í borgarhlutanum,
skömmu fyrir kosningar. Hafi þeir
ákveðið að selja aukalega um 500
íbúðir á eftirsóttum svæðum til að
fjölga kjósendum flokksins þar.
Bæjarráðsmennirnir hafa
brugðist hart við ásökununum og
segjast reiðubúnir að veija sig fyr-
ir rétti, enda hafi þeir talið sig
hafa haft vissu fyrir því að salan
væri fullkomlega lögleg. Verka-
mannaflokkurinn hefur hins vegar
sagt ásakanirnar vera sönnun þess
að íhaldsflokkurinn sé spilltur og
standi í vafasömum viðskiptum,
líkt og tíðkist í bananalýðveldum.
Boðuð hefur verið uppstokkun á
stjórn Rússlands á mánudag og
búist hafði verið við því að Tsjúbajs
yrði látinn víkja. Ekki er enn vitað
hvort umbótasinninn Borís Fjod-
orov haldi embætti fjármálaráð-
herra en hagfræðingar í Moskvu
segja að Viktor Gerastsjenko, sem
telst til afturhaldssinna, verði
áfram seðlabankastjóri.
Vladímír Shúmejko, aðstoðar-
forsætisráðherra og náinn sam-
starfsmaður Jeltsíns, var kjörinn
forseti Sambandsráðsins í gær.
Hann bar sigurorð af þjóðernis-
sinnanum Pjotr Romanov. Sam-
bandsráðið verður að staðfesta lög
frá dúmunni og hefði Romanov náð
kjöri hefði það verið mikið áfall
fyrir Jeltsín og veikt stöðu hans í
baráttunni við dúmuna.
Fyrri umferð forsetakjörsins í
dúmunni fór fram í gær og sex
frambjóðendur voru í framboði.
Aðeins tveir þeirra verða í seinni
umferðinni og báðir eru þeir á
meðal andstæðinga Jeltsíns. Þeir
eru ívan Rybkín, kommúnisti sem
Bændaflokkurinn tilnefndi, og Júrí
Vladímír Zhírínovskíj var æva-
reiður þegar hann dró framboð sitt
til baka.
„Með hjálp sérsveita okkar fáum
við að vita eftir tvö ár hveijir voru
sjúkir og hverju þeir voru haldnir,"
hrópaði hann á ræðupallinum og
gaf til kynna að hann myndi hefna
sín á andstæðingum sínum kæmist
hann til valda í næstu forsetakosn-
ingum.
„Haldið kjafti! Allir út úr salnum!
Það verður að senda alla sem bjóða
sig fram til þingforseta á geð-
veikrahæli!" æpti þjóðernissinninn
og sló í ræðupúltið til að þagga
niður í þingmönnum sem mót-
mæltu orðum hans.
Anatolíj Tsjúbajs einkavæð-
ingarráðherra benti á úrið sitt til
að freista þess að fá Zhírínovskíj
til að þagna. „Herra Tsjúbajs, þetta
átt þú eftir að gera í fangelsisklef-
anum þegar þig fer að lengja eftir
matnum,“ gall þá í þjóðernis-
sinnanum. „Eg hefði orðið frábær
forseti og góð fyrirmynd, ekki að-
eins fyrir Rússland, heldur allan
heiminn . .. Ég fór til Evrópu og
Svíar fresta
enn ákvörðun
Kaupmannahöfn. Frá Sigrúnu Davíðsdótt-
ur, fréttaritara Morgunblaðsins.
SÆNSKA stjórnin hefur sneitt hjá
sljórnarkreppu með því að fresta
ákvörðum um Eyrarsundsbrúna,
þar til vatnsdómstóllinn sænski
hefur tekið framkvæmdina til at-
hugunar að nýju. Poul Nyrup Ras-
mussen, forsætisráðherra Dan-
merkur segir að ófært sé að Svíar
dragi ákvörðun sína á langinn og
er danska stjórnin uggandi um
skuldbindinar sínar vegna fram-
kvæmda í Danmörku.
Carl Bildt forsætisráðherra sagð-
ist ánægður með ákvörðunina en
sagði jafnframt að endanlegt svar
stjórnarinnar kæmi fyrir kosningar
í september. Olof Johansson, um-
hverfismálaráðherra og formaður
Miðflokksins hafði þegar lýst því
yfir að stjórnin hefði ákveðið fyrir
rúmri viku að hafna framkvæmdinni
og heldur fast við þá afstöðu, nema
umhverfissjónarmið séu tryggð.
Skoðanakannanir í Svíþjóð sýna að
48% eru á móti brúarbyggingunni,
29% með og 23% óvissir.