Morgunblaðið - 20.03.1994, Síða 2

2 B
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. MARZ 1994
19"
ÍtflllSlÍÍ-fHffiJ
ÍP'ÍÍV.'
Sendiherrafrú Sunanl Rey-Coquais biöur eftir gestum sínum viö eitt af sínum uppdekk-
uöu veisluboröum i franska sendiráöinu i Reykjavik.
Það kemur svolítið á óvart þegar
Madame Rey-Coquais segir mér um
þetta í upphafi spjalls okkar að
þegar hún 25 ára gömul giftist
frönskum diplómata, þá sagði hún
meðvitað skilið í sjö ár við sitt fyrra
líf, fjölskyldu, land, trú og siði til
að geta gengið inn í og rækt eins
vel og hún vildi sitt nýja hlutverk
í lífínu. Ákvað að ekkert þýddi ann-
að. Þau giftu sig í kaþólskri kirkju
í París og hún tók þar upp nám í
frönsku, franskri matargerð, og
lærði og tileinkaði sér franska siði
og háttu þar til það var henni rót-
gróið. Foreldrar hennar voru ekkert
ánægðir, enda kom hún ekki í heim-
sókn til þeirra á meðan. Hún ætlaði
að rækja sitt hlutverk fullkomlega
sem fulltrúi Frakka og að sjö árum
liðnum tók hún aftur upp samband-
ið við fjölskvldu sína og var einmitt
nú janúarmánuð í heimsókn heima
í Bangkok. Það varð ekkert mál að
taka aftur upp fjölskyldutengslin,
segir hún.
Skildi viö uppruna sinn i
sjö ór
Áður en þau giftu sig á sjöunda
áratugnum var heilmikið vandamál
fyrir Frakka í utanríkisþjónustunni
að kvænast útlendum konum. Það
var yflrleitt ekki leyft. Francois
Ray-Coquais var þá annar sendi-
ráðsritari í franska sendiráðinu í
Bangkok. „Við vorum því í erfiðri
stöðu. En úr því leystist því maður-
inn minn þekkti franskan sendi-
herra í Pakistan, sem hafði verið
með De Gaulles í stríðinu, leitaði
til hans og sagði að ef hann fengi
ekki að ganga að eiga þessa konu,
þá mundi hann segja starfi sínu
lausu og fara í blaðamennsku.
Sendiherrann gekk í málið og sjálf-
ur De Gaulles gaf leyfið. Hún tekur
fram að nú sé þetta ekki eins
strangt í utanríkisþjónustunni. Eftir
það kom upp mál, þar sem utanrík-
isþjónustumanni var bannað að
kvænast rúmenskri stúlku og málið
fór fyrir Conseil d’Etat (ríkisráðið),
sem afturkallaði bannið. Síðan hafa
viðhorfin verið að breytast.
Þá skildi ég við fjölskyldu mína
og ættland í sjö ár,“ útskýrir hún.
„Mér fannst að ef ég ryfi ekki alger-
lega sambandið, mundi ég ekki læra
nægilega vel að lifa frönsku lífi, ala
bömin mín upp í kaþólsku eins og
ég hafði heitið þegar við giftum
okkur að kaþólskum sið og halda
franskt hús. Fjölskylda mannsins
míns, sem er strangkaþólsk, tók
mér vel. Ég held að án þessa hefði
mér ekki tekist þetta. Og í rauninni
reyndist mér þetta ekkert erfitt,“
segir hún. Ekki einu sinni að skipta
um trú? Hún kveðst ekkert endilega
hafa þurft að gera það sjálf, svo
lengi sem bömin fjögur væru alin
upp í kaþólsku. Hún var búddatrúar
eins og 90% Taílendinga og þau
trúarbrögð séu fremur heimspeki
en óbifanleg trú.
Sunant var ekki nema 25 ára
gömul þegar þessi tímamót urðu í
lífi hennar og mig langar til að fá
ofurlítið skýrari mynd af þessari
ákveðnu ungu konu. Hún kveðst
hafa fengið strangt uppeldi heima
í Taílandi. „Þegar ég hafði lokið
námi heima í bænum okkar, sem
er inni í landi mitt á milli Bangkok
og Chaing Mai, vildu foreldrar mín-
ir að ég færi til Bangkok í háskóla-
nám í viðskiptafræði, hjúkrun eða
einhveiju slíku. Ég fór og skrifaði
mig svo inn í listaskólann Beaux
Arts. Ég hafði alltaf haft gaman
af að mála og fór að læra það og
hliðargreinar í arkitektúr. Sagði
foreldrum mínum að ég hefði ekki
fengið inngöngu í þessar völdu
deildir þeirra. 23ja ára gömul hafði
ég lokið náminu og var farin að
kenna.“
Þá gripu örlögin í taumana. „Já,
það var skrýtið hvernig það bar til.
Ég fór að hitta prófessorinn minn
í myndhöggvaradeild. Þá var
Francois Rey-Coquais þar staddur.
Prófessorinn sagði að þessi franski
maður vildi læra að móta og hvort
ég vildi leiðbeina honum og hjálpa
honum til að finna sér stað í saln-
um. Tveim mánuðum síðar var ég
heima hjá foreldrum mínum og fór
að hitta franskan trúboða í bænum.
Ég hafði, verið S frönskunámi hjá
honum. Hann kvaðst eiga von á
gestum, þremur karlmönnum og
tveimur konum frá franska sendi-
ráðinu í Bangkok. Hvort ég vildi
ekki koma og hjálpa honum að sýna
þeim bæinn? Og annar sendiráðsrit-
arinn var einn þessara gesta. Upp
úr því fórum við að hittast. En það
skrýtna er að allt frá bamæsku
hafði mig dreymt um að fara til
Frakklands og vera í París. Og
móðir hans hefur sagt mér að allt
frá 12 ára aldri hafi hann þegar
hann var að skoða myndir frá fjar-
lægum löndum í öðrum heimsálfum
alltaf stöðvast við löndin í Suðaust-
ur-Asíu. Sagt að í þessum löndum
vildi hann búa. Og í 'námi valdi
hann sér einmitt til undirbúnings
sínu starfi þá sérgrein sem lýtur
að stjómunarstörfum erlendis.
Þetta voru eins og fyrirboðar."
Fyrstu árin bjuggu þau hjónin í
París og hún kvaðst hafa verið önn-
um kafin við að halda heimili og
ala upp börnin fjögur. Elsti sonurinn
er arkitekt, dóttirin er í utanrík-
isþjónustunni, annar sonur í heim-
speki og tungumálum í Lissabon
og sá yngsti lögfræðingur í fram-
haldsnámi í alþjóðalögum. Svo þau
eru vítt og breitt um heiminn, önn-
um kafin á framabrautinni. Sjálf
hafa þau hjónin búið í mörgum lönd-
um og ýmsum heimsálfum, þangað
sem störf Francois Rey-Coquais
hafa borið þau. Vora um hríð í
Pakistan, í Tansaníu, Gíneu, Alsír,
í París í sjö ár og svo aftur eriendis,
í Brasilíu í hálft fjórða ár, sem hún
segir að sé yndislegt land. Til ís-
lands komu þau frá París, þar sem
hann hafði verið framkvæmdastjóri
Samskiptadeilar utanríkisráðuneyt-
isins. En hvemig leist henni á að
fara til íslands? Það hljóta að vera
viðbrigði frá þeim hlýju löndum sem
hún á að venjast. Hún segir að það
hafi borið nokkuð brátt að. Þau
áttu að fara annað, til hlýrra lands,
og hún var farin að pakka. En þá
kom maður hennar heim með þau
tíðindi að það yrði ísland. Hann
hafði komið hingað í fylgd með
Mitterrand forseta og sagði að þetta
væri fallegt land, gott og rólegt.
Þau fengju gott gamalt hús. Þetta
yrði allt í lagi.
Mitl aó aólagast
„Við voram auðvitað reiðubúin,
í utanríkisþjónustunni segir maður
ekki nei. Það er innifalið í því
starfi,“ segir hún. Og hún segir það
ekkert skjall að sér líði hér ljóm-
andi vel. Ekki svo ákaflega mikið
að gera. En rólegt, fallegt og gott
líf. Raunar sé í Reykjavík mikið
framboð af góðum tónleikum, sem
hún sækir mikið, „enda er tónlistin
mitt líf,“ eins og hún segir. Sendi-
herrann kveður hún duglegri við
að sækja opnanir myndlistarsýn-
inga. Sem ungur maður fékkst hann
við höggmyndalist, hélt sýningar
og seldi verk sin. Hann segir henni
svo gjarnan ef hann sér góða mynd-
listarsýningu og þá fer hún af stað
til að sjá hana með honum eða ein.
„Ég er ein af þeim sem á ákaflega
gott með að vera ein með sýálfri
mér án þess að það sé nokkurt mál.“
Það hlýtur að koma sér vel í
þessu starfi að hafa svona góða
aðlögunarhæfni. Hún tekur undir
það. „Ég tek allt og öllum eins og
þeir era. Enda lít ég svo á að ég
sé ferðalangur með viðdvöl í 3-4
ár á hverjum stað og það er mitt
að aðlagast því sem fyrir er.“ Dæmi
um að þessi lífsspeki er ekki bara
orðin tóm er að þegar hún um dag-
inn frétti hvemig Islendingar héldu
upp á bolludag og sprengidag, tók
hún sig til, fékk uppskrift og bak-
aði rjómabollur með kaffinu handa
þeim og daginn eftir keypti hún
saltkjöt og meira að segja gular
baunir og spurði kjötkaupmanninn
hvernig hún ætti að bera sig til við
að elda þetta.
Máltió meó gestum er
hátiá
Ég spyr hana að því hvers konar
mat hún bjóði sjálf gestum sínum
upp á, þegar hún býður til veislu.
„Álltaf franskan,“ svarar hún um
hæl. „Maðurinn minn er fulltrúi
Frakklands og þeir'sem boðnir era
til sendiherra Frakka vænta þess
að fá góðan mat og góð vín. Eiga
að fá það. Ég vil standa mína plikt.
Kemur þó fyrir að ég elda taímat
fyrir sérstaka vini, annars alltaf
franskt." Allan mat handa gestum
sínum matreiðir hún sjálf. „Sjáðu
til, að hafa fólk í kringum mig og
sitja til borðs með þeim er hátíð
hjá mér. Mér þykir skemmtilegt að
hafa gesti. Þ\n' legg ég mig fram
og geri þetta því allt sjálf, brýt ser-
véttumar, elda, legg á borðið og
þvæ skaftpottana,“ segir sendiherr-
afrúin og hlær. En mér leiðist að
vaska upp.
Hún segir að þetta sé sér engin
ánauð. Sumar sendiráðskonur kvarti
undan því, telji sig menntaðar til
annarra starfa, sem þær vilja vera
í. Ekki hún. Hún kveðst njóta þess
að undirbúa móttöku gesta. Þegar
hún segir að það sé samvinnuverk-
efni þeirra hjónanna, hvái ég og vil
fá að vita hvort sendiherrann taki
sjálfur til hendi. Ekki við uppvaskið
Þá sklldi ég vlð fjll-
skyldu mína og ælt-
land f sjö ár,“ ntskýr-
Ir hún. „Mér fannst
að el ég ryfi ekki
algeilega sambandið,
mundi ég ekki læra
nægilega vel aé lila
lienskn líli, ala ðörnin
mín ngp í kaþólsku
eins ng ég ðafði ðeit-
ið ðegai við giltum
nkkui að kaðólskum
sið og balda lianskt
ðús. Fjölskylda manns-
ins míns, sem ei
strangkaððlsk, tnk mér
vel. Ég ðeld að án
ðessa ðelði mér ekki
tekist ðetta. Ðg í lann-
inni leyndist mér tetta
ekkeit editr segii
ðún.
eða eldamennskuna. En það gengur
þannig til að hann kemur heim og
talar um að bjóða 10—12 manns til
miðdags ákveðinn dag. Segir henni
hvaða fólk þetta sé og þau ræða
hverjum skuli bjóða. Síðan hugsar
hún málið og kemur með uppást-
ungu um matseðilinn og annað, sem
hann fellst á eða ekki. Og þá er
farið að undirbúa veisluna í smáatr-
iðum. Sumum þykir slíkt of mikil
vinna, en það finnst henni aldrei.
Maður gæti haldið þegar svo mik-
ið er í lagt að þá sé hún búin að fá
nóg af matseld og framreiðslu að
slíkum opinberam veislum loknum.
En þótt hún stöku sinnum taki þátt
í öðrum kvennaklúbbum þá þyki
henni skemmtilegastur litli sælkera-
klúbburinn sem í era nokkrar kon-
ur, flestar úr sendiráðunum. Þær
bjóða hver annarri í mat og velja
nokkra rétti til að kynna. Svo hitt-
ast þær kl. 10 að morgni heima hjá
einni og fara í eldhúsið, þar sem þær
fá að kynnast því hvemig þessi rétt-
urinn eða hinn er búinn til og fram-
reiddur. Síðan setjast þær til borðs
um hádegið.
Við sitjum þarna í stofunni i
franska sendiráðsbústaðnum í Þing-
holtunum, sem keyptur var fýrir
franska ræðismanninn fyrir fyrri
heimsstyrjöldina, eftir að Brilloun
konsúll hætti og hélt eftir húsinu
sínu í Höfða. Æ síðan hefur þetta
verið aðsetur fultrúa Frakka á Is-
landi, sem nú era ambassadorar
síns lands. Fyrir fáum áram var
þetta fallega gamla timburhús gert
upp og sendur til verksins frá utan-
ríkisráðuneytinu arkitekt frá París.
Sú tók þá stefnu að velja bjarta liti
á veggi og húsgögn, appelsínugult
og grænt, í stað daufra pastellita
eins og venjan er í slíkum húsum.
Taldi betur fara á því í grámanum
í skammdeginu á íslandi. Og tilver-
an verður raunveralega bjartari
þarna þegar vetrarveður geisa úti
fyrir, og hleður snjó í garðinn. Víðs
vegar um þessar stílhreinu stofur
má þó á borðum sjá persónulega
muni sendiherrahjónanna sem setja
þeirra svip á heimilið. Frúin segist
nú gera það í hófí, því ekki sé ætl-
ast til þess að tilfallandi sendiherrar
hafi afskipti af tilhögun í frönskum
sendiráðum, sem sé unnin af þar
til skipuðu fagfólki. Þarna má þó
sjá taíilenskan spegil í gylltu stat-
ivi, sem í sínum heimkynnum á að
krjúpa fyrir framan á gólfi. Og á
borði eru þessir fallegur handunnu
símunstruðu taílensku silfurmunir,
sem stundum prýða borðið í kvöld-
verðarveislunum. M.a. handskornir
silfurbikarar liggjandi við hvem
disk með handbróderaðum servétt-
um. Ég get ekki stillt mig um að
spyrja til hvers þeir séu notaðir í
Taílandi. Hún útskýrir að þetta séu
gamlir gripir, sem notaðir hafí ver-
ið undir sérstakt rautt betellauf sem
Taílendingar tyggi. Það er gaman
að sjá hvemig menningarstraumar
renna saman, alfranskt sendiráðs-
heimili með ofurlitlu taílensku ívafi
og út um gluggann blasir við Tjörn-
in með íslenskum fuglum, börnum
og Ráðhúsinu.
Sendiherrafrúin Sunant Rey-
Coquais segir að það hafi aldrei
truflað sig að aðlagast nýju um-
hverfí eða að hún tapi sinni þjóðar-
vitund. „Ég fór ekki að heiman af
því að ég væri að flýja einhverja
erfíðleika eins og flóttafólkið. Ég á
þar mína íjölskyldu þegar ég vil.
Þegar ég kem þangað heimsæki ég
menningararfinn og þjóðarverð-
mætin og er stoít af því að vera
af þjóð sem á þessa menningu. En
ég er alfarið frönsk og tek af heilum
hug þátt í líflnu í Frakklandi og
frönskum lífsháttum. Er stolt af að
tilheyra þeirri menningarþjóð."
Fríum sínum eyða frönsku sendi-
herrahjónin í Frakklandi. Hún var
þar í vetur og þangað ætla þau um
páskana. Skammt frá Lyon eiga þau
350 ára gamalt hús, byggt 1630.
Þetta er fjölskylduhús sem erfst
hefur í kvenlegg, en tengdamóðir
hennar gaf þeim hjónum það. Þar
er yndislegt að vera, segir hún, og
hlakkar til þess að hlynna að gróðr-
inum í garðinum nú um páskana
meðan við hér á íslandi verðum lík-
lega að renna okkur á skíðum í
snjónum.