Morgunblaðið - 06.07.1994, Blaðsíða 22

-22 MIÐVIKUDAGUR 6. JÚLÍ 1994
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
t
Elskuleg eiginkona mín,
GUÐRÚN Ó.Þ. ZOÉGA,
lést 3. júlí.
Helgi H. Zoéga.
+ Eiginkona mín og móðir okkar,
JÓNA SIGURÐARDÓTTIR,
lést á heimili sínu í Sydney, Ástralíu, Útförin hefur farið fram. þann 17. júní 1994.
Ásgeir H. Magnússon, Sigurður Ásgeirsson, Magnús Ásgeirsson.
t
Maðurinn minn og faðir okkar,
BJÖRN EINAR ÞORLÁKSSON,
Eyjarhólum,
Mýrdal,
lést í Landspítalanum þriðjudaginn
5. júlí.
Rósa Haraldsdóttir
og börn.
t
Eiginkona mfn, móðir okkar, tengdamóðir og amma,
SIGURBJÖRG ALEXANDERSDÓTTIR,
Krossanesi,
Árneshreppi,
sem lést á Reykjalundi 29. júní, verður jarðsungin frá Árneskirkju
föstudaginn 8. júlí kl. 15.00.
Eyjólfur Valgeirsson,
Hildur Eyjólfsdóttir, Ingólfur Kristjánsson,
Úlfar Eyjólfsson, Oddný Þórðardóttir,
Petrfna Eyjólfsdóttir,
Fríða Eyjólfsdóttir, Árni Bjarkason,
Valgeir A. Eyjólfsson, Kolbrún Hauksdóttir,
og barnabörn.
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir og afi,
JÓN HINRIKSSON,
Grasarima 6,
andaðist í Borgarspítalanum aðfara-
nótt þriðjudagsins 5. júlfl.
Unnur Björnsdóttir,
Hinrik Jónsson, Mary A. Campbell,
Ragnheiður Jónsdóttir, EliasG. Magnússon,
Garðar Jónsson, Hulda Óskarsdóttir
og barnabörn.
+
Eiginkona mín,
GUÐNÝ GUÐJÓNSDÓTTIR,
lést í Borgarspítalanum 2. júlí.
Bálför hennar fer fram frá Fossvogs-
kirkju föstudaginn 8. júlí.
Athöfnin hefst kl. 15.00.
Fyrir hönd aðstandenda,
Ólafur Daðason.

Móðir okkar, fósturmóðir, tengdamóðir, amma og íangamma,
HERMÍNA SIGVALDADÓTTIR,
Kringlu,
Torfalækjarhreppi,
er andaðist í Héraðssjúkrahúsinu a Blönduósi þriðjudaginn
28. júní, verður jarðsungin frá Þingeyrarkirkju laugardaginn 9. júlí
kl. 14.00.
Gerður Hallgrfmsdóttir,
Reynir Hallgrfmsson, Sigurbjörg Ólafsdóttir,
Ásdfs Hallgrimsdóttir, Reynir Sigurðsson,
Sigvaldi Hrafnberg, Huida Björgvinsdóttir,
barnabprn og barnabarnabörn.
u
GUÐMUNDA MARGRÉT
G UÐJÓNSDÓTTIR
+ Guðmunda
Margrét Guð-
jónsdóttir fæddist á
Dísarstöðum í
Sandvíkurhreppi í
Arnessýslu hinn 8.
ágúst 1909. Hún
lést á heimili sinu í
Reykjavík hinn 28.
júní sl. Foreldrar
hennar voru hjónin
Guðjón Tómasson,
bóndi á Dísarstöð-
um, og kona hans,
Þuríður Hannes-
dóttir. Börnin urðu
12, en tvö þeirra
dóu í bernsku. Hin tíu náðu öll
fullorðinsaldri. Systkinin voru:
Valdimar, kvæntur Rósu Guð-
mundsdóttur, en hann fórst
með bv. Max Pemberton, As-
björn, verkamaður í Reykjavík,
kvæntur Sigríði Guðmunds-
dóttur, Guðrún, gift Halldóri
Eiríkssyni, verkamanni í
Reykjavík, Tómas, vélsljóri og
stöðvarstjóri hjá Olíuverslun
Islands, kvæntur Sigríði Páls-
dóttur, Þórlaug Guðbjörg,
verkakona i Reykjavík, ógift,
Hannes, bóndi á Dísarstöðum,
kvæntur Astu Bjarnadóttur,
Ingibjörg, gift Þorbirni Guð-
brandssyni, Tómas Guðmund-
ur bifreiðasmiður, kvæntur
Guðmundu Bergsveinsdóttur
og Tryggvi, kvæntur Rósu Ein-
arsdóttur. Systkinin eru öll lát-
in nema Ingibjörg. Guðmunda
giftist Friðbirni Guðbrandssyni
frá Skálmholti í Villingaholts-
hreppi i Árnessýslu, áður yfir-
verkstjóra hjá Byggingarfélag-
inu Goða hf., 9. júní 1934. Börn
þeirra eru Hólmfríður Birna,
fædd 1934, gift Herði Vil-
hjálmssyni, fjármálastjóra Rík-
isútvarpsins, og eiga þau fimm
dætur, Gíslína Guðrún, mynd-
listarmaður, gift Bjarna Ein-
arssyni hagfræðingi og eiga
þau þijú börn, og Gunnar
Kristinn, arkitekt, kvæntur
Ellu Kolbrúnu Kristinsdóttur,
dósent við Háskóla íslands.
Friðbjörn lifir konu sína, 92
ára að aldri. Utför Guðmundu
verður gerð frá Fossvogs-
kirlq'u í dag.
ÁRIN LÍÐA og í kynslóðinni, sem
fékk fullveldið í hendur til að
byggja á því þjóðfélag framtíðar-
innar, fækkar ört. Þetta eru karlar
og konur sem lifðu æskuárin áður
en þjóðfélagið gat séð ungu fólki
fyrir sæmilegri grundvallarmennt-
un, en byggði svo upp menntakerfi
fyrir okkur sem fæddumst seinna.
Þau lifðu þegar heilbrigðiskerfið
var vanmáttugt og áður en nútíma-
lyfin voru fundin upp, í skugga
berklanna, og fjölmörg þeirra féllu
fyrir þeim. Og þau lögðu grunn að
heimilum og stofnuðu fjölskyldur
þegar vinnan var hörð en launin
lág, í kreppu og atvinnuleysi. Ávallt
unnu þau hörðum höndum, karlar
og konur, hvort kynið á sinn hátt
en bæði í bjartsýni og trú á land
og þjóð, og árangur stritsins varð
framtíðarþjóðfélagið, sem þau sáu
í hillingum þegar þau voru ung og
hafa notið þess sem gamalt fólk.
Enn er nóg af vinnufúsu fólki á
íslandi en samt eru hlutimir nú
öðruvísi en þeir voru. Eitthvað
vantar og kannski hefur eitthvað,
sem til var áður, tapast. Ekki vant-
ar menntun né þekkingu, ekki heil-
brigðisþjónustu, ekki möguleika til
framfara. Nei, þetta er allt til stað-
ar. Það sem hefur minnkað er bjart-
sýnin og þessi einlæga trú á landið
og fólkið. í staðinn er sú trú nú
algeng að betra gull sé að finna í
annarra manna görðum en hér
heima.
Ég hef þekkt marga af gömlu
kynslóðinni sem byggði og skóp í
bjartsýni og trú. Meðal
þeirra em tengdafor-
eldrar mínir, þau Frið-
björn og Guðmunda
Margrét á Hofteigi 34.
í dag fylgjum við Guð-
mundu til grafar, ungú
sveitastúlkunni úr Fló-
anum, sem ólst upp við
aðstæður sem fæst
nútímafólk hefur hug-
mynd um, oft kulda
innanhúss sem utan
og jafnvel vosbúð við
útistörf en dýrð og
dásemdir á fögrum
sumardögum. Þrátt
fyrir erfiðar aðstæður átti þessi
kona þá reisn, smekk og styrk sem
sæmt hefði hverri drottningu. Þess-
ir eiginleikar Guðmundu eru tákn-
rænir fyrir margt af því fólki, sem
með þrautseigju barðist á tímum
fátæktar og þegar möguleikar voru
fáir, en sem notaði fyrstu tækifær-
in sem gáfust til að sýna umheimin-
um að það, karl fyrir karl eða kona
fyrir konu, stæði jafnfætis hveijum
sem er hvar í landi sem er.
Faðir Guðmundu, Guðjón
Tómasson frá Auðsholti í Biskups-
tungum, var ágætur bóndi, en eins
og svo mörgum íslenskum bændum
var honum fleira til lista lagt því
hann smíðaði bæði úr tré og járni
og hann var meðal forustumanna
í sveitinni. Guðjón var af merkri
ætt sem rakin er í beinan karllegg
frá Ormi hinum ríka Vigfússyni,
sýslumanni í Eyjum í Kjós, til Guð-
jóns. Eitt einkenni þessarar ættar
er gott heilsufar og langlífi auk
góðra gáfna. Margir merkisbændur
eru af ættinni en eftir að rofa tók
til í þjóðfélaginu og fleiri kostir
gáfust, einnig menn sem nýttu sér
ný tækifæri slíkir sem Hannes Þor-
steinsson þjóðskjalavörður og Tóm-
as Guðmundsson skáld.
Móðir Guðmundu, Þuríður Hann-
esdóttir frá Skipum við Stokkseyri,
var einnig af ætt sem geymdi með
sér talentur, sem ekki gátu nýst
né dafnað í þjóðfélagi kúgunar og
örbirgðar, en sem blómstruðu þeg-
ar tækifærin gáfust. Móðir Þuríð-
ar, Sigurbjörg Gísladóttir frá For-
sæti, var af ætt þeirri sem Sigurð-
ur Hlíðar kenndi við Jötu í Ytri-
hrepp. Af Jötuætt eru þeir braut-
ryðjendur íslenskrar myndlistar
Einar Jónsson og Ásgrímur. Sá síð-
arnefndi var systursonur Sigur-
bjargar. En þessir tveir voru ein-
ungis byijunin því af ætt þeirra
kom síðan fram listafólk slíkt sem
Nína Tryggva, Eiríkur Smith, Gest-
ur Þorgrímsson, Alfreð Flóki,
Ragnheiður Jónsdóttir o.fl.
Barnahópurinn á Dísarstöðum
var stór og mikið þurfti til að metta
alla þá munna. Guðmunda var sú
áttunda í röðinni, sú sjötta af þeim
sem upp komust. Fyrir henni hefði
að öllu óbreyttu átt að liggja að
staðfestast í sveitinni. En hjónin á
Dísarstöðum áttu vinafólk í
Hafnarfirði, þau Guðmund Magn-
ússon skipstjóra og Margréti Guð-
mundsdóttur, konu hans, en Guð-
munda bar nöfn þeirra. Sonur
þeirra og jafnaldri Guðmundu var
Guðmundur í. Guðmundsson, síðar
sýslumaður og ráðherra. Guð-
mundu var boðin dvöl á heimili
þeirra. Þar gekk hún inn í nýjan
heim. Hún stundaði grunnskóla-
nám í Flensborg með fóstursystkin-
um sínum og auk þess kynntist hún
menningu sem henni líkaði og
ákvað að tileinka sér.
Atvinnumöguleikar ungra
kvenna voru fábreyttir um 1930
og fyrir Guðmundu var ekkert ann-
að að hafa í kreppubyijun í Reykja-
vík en að fara í vist. Það gerði hún
en einnig fór hún sumar eitt til
starfa í Kúvíkum í Reykjafirði á
Ströndum. Sú för varð henni
ógleymanleg. Hún kynntist lands-
lagi og atvinnuháttum gerólíkum
þeim sem hún hafði vanist í Flóan-
um og við Reykjafjörð var þá líf
og fjör. En alvara lífsins var fram-
undan.
Giftingarár Guðmundu og Frið-
bjarnar og þau næstu voru flestum
íslendingum mjög erfið. En þrátt
fyrir mikið atvinnuleysi og margs
kyns erfiðleika skorti Friðbjörn
aldrei vinnu og alltaf höfðu þau
sæmilegt húsnæði. Börnin þijú
komu eitt af öðru og mikilvægast
var að búa sem best að þeim. Heim-
ili hennar skyldi hafa þann menn-
ingarbrag sem hún hafði lært að
meta og fyrir því var barist þótt
efnin væru oft lítil og húsnæði
þröngt. En allt gekk upp hjá þeim
Guðmundu og Friðbirni og fullyrða
má að þau hafi að öllu leyti verið
mikið gæfufólk. Uppbygging heim-
ilisins gekk vel og takmarkinu, að
eignast eigið húsnæði, varð náð.
Barnalán höfðu þau mikið og ekki
eru barnabörnin síður mannvæn-
leg. Og þótt Guðmunda hafi ekki
málað málverk né hafi Friðbjörn
setið og ort ljóð leyna hinar ætt-
lægu talentur sér ekki. Gíslína,
dóttir þeirra, er listmálari og Gunn-
ar, sonur þeirra, er arkitekt og
barnabamið, Margrét Harðardótt-
ir, er arkitekt. Allir eru afkomend-
urnir mannvænlegir og líklegir til
góðra verka á komandi árum. Þetta
er mikil gæfa.
Fyrir tæpum 38 árum bauð
væntanleg eiginkona mín mér heim
til þess að kynna mig fyrir foreldr-
um sínum. Þau horfðu auðvitað á
þennan unga mann gagnrýnum
augum en samt var mér afar vel
tekið. Upp frá því fjölgaði heim-
sóknum mínum á Hofteiginn og
með vaxandi kynnum jókst virðing
mín fyrir húsráðendum. Ég fann
að þarna fóru saman góðar gáfur
og hlýtt hjartalag. Af þeim hef ég
margt lært og ég á þeim mikið að
þakka. Fráfall Guðmundu bar brátt
að og var því öllum mikið áfall.
Guðmunda hafði aldrei orðið veik
þannig að orð væri á gerandi og
þegar kallið kom var hún ekki held-
ur veik. Samt er ég viss um að
Guðmunda var reiðubúin að taka
við kallinu hvenær sem var og hún
óskaði þess að það bæri að með
þessum hætti. Trúarbrögð hennar
voru þessi einfalda íslenska þjóðar-
trú á kærleiksríkan guð og á sam-
fund við horfna ættingja og vini
sem biðu hennar handan tjaldsins
mikla og þar yrði fagnaðarfundur.
Við sem eftir sitjum söknum henn-
ar mjög, ekki síst þau yngstu, því
Guðmunda var glæsilég og góð
amma. Við, ástvinir hennar, sam-
einumst í bæn til almáttugs guðs
um að hann gæti hennar vel og
leiði hana á hinni miklu ferð á leið
til ljóssins því þar á hún heima.
Guð blessi þig um eilifð alla.
Bjarni Einarsson.
Viku fyrir andlátið, 20. júní síð-
astliðinn, fylgdi Guðmunda mág-
konu sinni, Rósu Guðmundsdóttur,
til grafar frá Fossvogskirkju. Þær
höfðu verið mjög nánar vinkonur
um áratuga skeið, en Rósa varð
bráðkvödd skömmu eftir 92ja ára
afmælið. Tengdamóðir mín hafði
við orð á leið til kirkjunnar, að
mikil blessun væri að fá að fara
með þessum hætti. Henni varð að
ósk sinni og sofnaði burt frá þess-
um heimi viku síðar. Hún hafði
notið góðrar heilsu alla ævi og aldr-
ei þurft í sjúkrahús að koma vegna
eigin heilsu.
Það var mikið lán að eignast að
förunautum vini sem Guðmundu
Margréti og eiginmann hennar,
Friðbjörn Guðbrandsson. Sú sam-
fylgd hefur staðið algerlega
hnökralaus hátt í fjóra áratugi. Það
sem fyrst og fremst hvetur mig til
að skrifa nokkur minningarorð um
þessa góðu og trúu konu er sú stað-
reynd, að alltof sjaldan er sagt frá