Morgunblaðið - 21.07.1994, Side 32

- 32 FIMMTUDAGUR 21. JÚLÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR

Afnám tekju-
skatta á fyrirtæki
Fórnarkostnaður
ríkissjóðs við að afnema
tekjuskatta fyrirtækja
á Islandi er óverulegur,
segir Björgvin
Sighvatsson, miðað við
EINS OG allir vita
hefur atvinnuleysi ver-
ið vaxandi vandamál
hér á landi. Frá árinu
1988 hefur skráð at-
vinnuleysi aukist úr
tæpu 1% í um 5% á
þessu ári. Gripið hefur
verið til ýmissa að-
gerða til að hamla á
móti vaxandi atvinnu-
leysi. Skattar á fyrir-
tæki hafa verið lækk-
aðir, en tekjuskatts-
hlutfall fyrirtækja hef-
ur verið lækkað úr 45%
í 33% á síðustu tveimur
árum. Tilgangur
skattalækkana hefur
fyrst og fremst verið að auka fram-
leiðslu og eftirspurn í hagkerfinu
og þar með draga úr atvinnuleys-
inu. I löndunum í kringum okkur
hefur skattalækkunarleiðin einnig
verið farin til þess að örva hagvöxt-
inn.
Með EES samningnum sem tók
gildi 1. janúar sl. er kveðið á um
almennt frelsi ríkisborgara í aðild-
arríkjum EES til þess að fjárfesta
hérlendis. Erlendum aðilum er þó
ekki heimilt að fjárfesta í veiðum
og frumvinnslu. Samfara fjár-
magnsfrelsinu og vaxandi atvinnu-
leysi hefur áhugi innlendra aðila á
erlendu áhættuíjár-
magni aukist.
Til þess að laða að
útlendinga með erlent
ijármagn eru raktir
kostir Islands sem ijár-
festingarlands. Ko-
stirnir sem yfirleitt eru
taldir upp eru hátt
-menntunarstig þjóðar-
innar, ódýr orka, stöð-
ugleiki í efnahagsmál-
um og að lega lands
sé miðsvæðis miðað við
meginland Evrópu og
Bandaríkin. Því fleiri
kostir sem landið hefur
upp á bjóða þeim mun
meiri líkur eru á því
að erlendir aðilar fjárfestí innan-
lands. Allir vita að lönd sem skapa
sér sérstöðu eru þau sem ná
árangri.
Vandamálið er aftur á móti að
Ísland hefur enga sérstaka sérstöðu
umfram önnur lönd. Hátt menntun-
arstig og stöðugleiki í efnahagsmál-
um fyrirfinnst í flestum vestrænum
ríkjum. Fleiri ríki en ísland geta
boðið upp á ódýra orku. Umhugsun-
arvert er hvort að lega landsins
gagnvart öðrum ríkjum virki frá-
hrindandi á erlenda fjárfesta.
Áhyggjur manna samfara fijálsu
íjármagnstreymi virðist frekar vera
Björgvin
Sighvatsson
á þann veg að óttast að fjármagn
leiti út úr hagkerfinu fremur en inn.
En hvernig förum við þá að því
að reyna að vinna bug á atvinnu-
leysinu? Hér er ein hugmynd og hún
er sú að afnema_ tekjuskatta á ís-
lensk fyrirtæki. Á árinu 1993 voru
heildartekjur ríkissjóðs um 103,2
milljarðar króna. Tekjuskattar lög-
aðila skiluðu á sama tíma ekki nema
um 3,2 milljörðum króna eða um
3% af tekjum ríkissjóðs. Samkvæmt
fjárlögum 1994 eru tekjuskattar
fyrirtækja ekki áætlaðir nema um
2,6 milljarða króna sem skýrist
m.a. af því að tekjuskattshlutfallið
lækkaði niður í 33% á árinu. Fórnar-
kostnaður ríkissjóðs við að afnema
tekjuskatta á fyrirtæki er því óveru-
legur sérstaklega þegar litið er til
hugsanlegs ávinnings sem af að-
gerðinni getur hlotist.
Kostir við afnám tekjuskatta á
fyrirtæki eru m.a. eftirfarandi. Af-
nám tekjuskatta dregur úr líkum á
óarðbærum fjárfestingum og
óþarfa eyðslu þar sem hvöt fyrir-
tækja að sýna sem minnstan skatt-
lagðan hagnað hverfur. Til viðbótar
kyndir skattfrelsið undir hag-
vaxtarstigið því að með auknum
hagnaði fyrirtækjanna eykst fjár-
festingarvilji þeirra, sem hefur síð-
an áhrif á allt efnahagslífið og þar
með atvinnustigið.
þann ábata sem
unnt er að ná
í öðru lagi sköpum við okkur
sérstöðu gagnvart öðrum vestræn-
um ríkjum þar sem öll nágrannaríki
okkar og næstum öll önnur vestræn
ríki leggja tekjuskatta á fyrirtæki
heima fyrir. Með afnámi tekju-
skatta á fyrirtæki ásamt ódýrri
orku, háu menntunarstigi, stöðug-
leika í efnahagsmálum og frelsi í
fjármagnsflutningum aukast mögu-
leikar okkar í samkeppni’ um erlent
fjármagn.
En hefur ríkissjóður efni á að
tapa um 2,6 milljörðum króna við
afnám tekjuskatta fyrirtækja þegar
ríkissjóðshallinn stefnir í að verða
árlega á bilinu 10-20 milljarðar á
næstu árum. Svarið er að sjálfsögðu
nei nema að ríkissjóður dragi úr
útgjöldum um sem nemur tekjutap-
inu. Samkvæmt íjárlögum 1994
verða heildargreiðslur ríkissjóðs
vegna mjólkurframleiðslu í landinu
um 2,6 milljarðar. Greiðslur ríkis-
sjóðs vegna sauðíjárframleiðslu
verða einnig um 2,6 milljarðar á
árinu. Með öðrum orðum ef ríkis-
sjóður hættir að styrkja annað hvort
sauðfjárframleiðslu eða mjólkur-
framleiðslu í landinu er hægt að
afnema alveg tekjuskatta á íslensk
fyrirtæki.
Einnig ber þess að geta að fram-
angreind kerfisbreyting er mun
eðlilegri en óbreytt ástand þar sem
ósanngjarnt er að mismuna einstök-
um atvinnugreinum og jafnvel ein-
stökum fyrirtækjum á kostnað ann-
arra. Með afnámi tekjuskatta á fyr-
irtæki og afnámi framleiðslustyrkja
til einstakra atvinnugreina eru
hagsmunir heildarinnar teknir fram
yfir hagsmuni einstakra hópa.
Ekki má heldur gleyma að slík
kerfisbreyting hefur ekki einungis
jákvæð áhrif á fyrirtæki heldur
einnig ríkissjóð sem og allt efna-
hagslífið. Eins og áður sagði eykur
skattalækkun ijárfestingarvilja
fyrirtækja og dregur úr sóun. í
framhaldi eykst eftirspurn eftir
vinnuafli og þar með dregur úr at-
vinnuleysinu. Minnkandi atvinnu-
leysi skapar ríkinu auknar tekjur
af skattlagningu launa og veltu.
Til viðbótar þarf ekki nema nokkra
fjársterka erlenda aðila til þess að
Ijárfesta hérlendis svo að gangráð-
ur hagkerfisins sé farinn af stað á
ný-
Fórnarkostnaður ríkissjóðs við
að afnema tekjuskatta á íslandi
virðist vera óverulegur miðað við
þann ábata sem unnt er að ná.
Þegar ríkissjóður greiðir orðið tvö-
falt meira til tveggja greina í land-
búnaði en heildartekjur hans eru
af tekjuskatti fyrirtækja verður
spurningin þessi. Er ekki tími til
kominn að hagsmunir heildarinnar
séu teknir fram yfir hagsmuni ein-
stakra hópa, sérstaklega þegar svo
mikið er í húfi sem raun ber vitni?
Höfuudur er hagfræðingur.
Sly savarnafélagið, báta-
fólkið og straumvatnsslysin
UNDANFARNA daga hefur ver-
ið uppi umræða vegna siglinga
Bátafólksins og óhappa á jökulám
og hafa raddir innan Slysavarnar-
félagsins ómað hátt um nauðsyn
þess að setja á reglugerð þar að
lútandi. Láta þeir SVFI-menn eins
og þeir hafi aldrei heyrt af þessari
starfsemi fyrr og að brýn nauðsyn
sé að girða fyrir vandann strax.
Einhvern veginn finnst mér að
þarna sé verið að fara offörum og
að þekking þeirra SVFÍ-manna,
sem fjallað hafa um málið í fjölmiðl-
um, sé lítil eða engin. Svör þeirra
og viðhorf minna mig örlítið á
taugatitring stjórnmálamanna,
sem þurfa að koma sér á fram-
færi, til að minna þjóðina á að
þeir séu enn í fullu fjöri.
Þar sem málið er mér aðeins
skylt, þá rennur mér bióðið til
skyldunnar að upplýsa nokkur at-
Viðgerðir
á öllum tegundum
af töskum.
Fljót og góð þjónusta.
TÖSKU-
VIÐGERÐIN
VINNUSTOFA SÍBS
Ármúla 34, bakhús
Sími 814303
riði, sem ég vil að komi
fram og gætu orðið
slysavamarmönnum
og öðrum til góðs.
í árslok 1983 komu
til íslands nokkrir bre-
eskir ævintýramenn,
sem voru að kanna
aðstæður til að kvik-
mynda siglingu á ka-
jökum og gúmbátum
niður Jökulsá á Fjöll-
um. Eitt þeirra fyrsta
verk var að gera vart
við sig hjá Slysa-
varnarfélagi Islands til
að kynna sig og áform
sín. Frá byijun var
mjög gott samband
þessara aðila við Hannes Hafstein
fyrrverandi framkvæmdastjóra
SVFÍ og aðra innan þeirra raða.
Einnig nutu þeir svo aðstoðar frá
reyndum SyFÍ-mönnum frá Höfn
í ferðinni. Árangur þeirrar ferðar
var einhver stórkostlegasta land-
kynningarmynd sem gerð hefur
verið um ísland. Þar sem tekist var
á við duttlungafulla og óblíða nátt-
úru þessa lands.
Þeir sem sáu umrædda mynd,
sém sýnd var í sjónvarpinu á sínum
tíma, muna eflaust eftir atviki, þar
sem einn leiðangursmanna lenti í
ánni og bjargaðist giftusamlega.
Tveimur árum síðar komu svo
sömu aðilar aftur til að gera aðra
kvikmynd, þar sem fatlað fólk
hugðist fara álíka ferð, nema að
leið þeirra var valin við
hæfi. Aftur var Slysa-
varnarfélagið látið vita
af ferðaáætlunum, og
hópurinn naut aðstoð-
ar reyndra björgunar-
sveitarmanna, sem
hófu síðar að kanna
jökulár og finna heppi-
legar leiðir til að sigla
með ferðamenn, sem
þeir töldu vera ágæta
viðbót við ferðaþjón-
ustu í landinu.
Kjarni þessara fyrr-
verandi björgunar-
sveitarmanna eru enn
að sigla með ferða-
menn og kallar sig
bátafólkið.
Undirritaður kynntist þessari
starfsemi frá byijun og tók þátt í
því að móta þá stefnu, sem enn er
í heiðri höfð hjá þeim aðilum, sem
enn standa að henni. Alla tíð hefur
verið ljóst að þetta er hættuleg
íþrótt. Þess vegna hefur verið kapp-
kostað að gera hana ekki hættu-
legri en hún þarf að vera. Öryggis-
þátturinn hefur alla tíð verið aðal-
atriði.
í byijun starfseminnar var haft
sambarid við Siglingamálstofnun
Islands, varðandi útbúnað á bátun-
um. Engar reglur varðandi sigling-
ar á straumvatnsám eru til. Þar
af leiðandi voru mótaöar eigin ör-
yggisreglur, sniðnar eftir því sem
gengur í nágrannaríkjum okkar.
Erlingur
B. Thoroddsen
Hvergi innan öryggis-
geirans starfa jafnhæfir
einstaklingar á sviði-
björgunar- og öryggis-
mála, segir Erlingur
B. Thoroddsen, og hjá
þeim, sem standa að
bátaferðunum.
Einnig voru fengnir kunnáttumenn
erlendis frá til að þjálfa áhafnir og
gefa ráð. Bátastjórnendur voru
valdir úr röðum björgunarsveita.
Kröfur til þeirra voru miklar. Ein-
ungis mjög hæfir einstaklingar
voru valdir til starfa.
5einstaklingar, sem björgunar-
sveitir væru stciltar af að hafa í
sínum röðum. Ég vil fullyrða, að
hvergi innan einkageirans starfa
jafn hæfir einstaklingar á sviði
björgunar- og öryggismála og hjá
þeim aðilum, sem standa að báta-
ferðunum. Þau níu ár, sem þeir
hafa staðið að þessum ferðum eru
óhöpp á ánum fá. Engin svo alvar-
leg að taki að nefna þau að undan-
skildu því atviki, sem átti sér stað
í Hvítá um sl. helgi. Hvers vegna
hafa svo fá óhöpp átt sér stað við
svo erfiðar og hættulegar aðstæð-
ur, sem raun ber vitni? Ég skal
svara því. Einfaldlega vegna þess
að öryggisþættirnir eru í hávegum
hafðir. Ef heiðra ætti einhveija
aðila fyrir að sinna öryggismálum,
þá eru það aðstandendur bátafólks-
ins.
Það er staðreynd, að starfsemi
bátafólksins hefur heillað aðra.sem
vilja reyna fyrir sér í þessari íþrótt,
og má búast við að innan fárra ára
verði fjölgun á ánum. Ef eitthvað
land í Evrópu er tilvalið til _að
stunda þessa íþrótt þá er það ís-
land. Til að sporna við slysum þarf
auðvitað reglur. Þess vegna vil ég
beina því til þeirra aðila, sem hafa
úttalað sig í fjölmiðlum um þessi
slys og telja sér málið skylt, og
telja nauðsyn að setja á reglur
varðandi þessar siglingar, að leita
til bátafólksins eftir ráðum og upp-
lýsingum. Það hefur ávallt kapp-
kostað að sinna öryggismálunum
og hefur saknað þess að engar
reglugerðir hafa verið til til að fara
eftir.
Þó svo að stífar reglur séu um
þessi mál í nágrannalöndum okkar,
þá eru aðstæður hér á íslandi
margar á annan hátt en t.d. í Nor-
egi. Því er þekking og kunnátta
bátafólksins ómetanleg til að
sporna við frekari slysum.
Svo ég víki nú að öðru máli, einn-
ig alvarlegu, sem ekki hefur verið
talað hátt um í fjölmiðlum af for-
svarsmönnum björgunarmála í
landinu, en þyrfti snöggra við-
bragða við.
En það eru slys á þeirra eigin
mönnum við æfingar og þær regl-
ur, sem gilda þar. Getur verið að
tíðni slysa björgunarsveitarmanna
við æfingar sé óeðlilega há, og að
þær reglur, sem þeim eru settar
séu ekki nógu skýrar? Mér þætti
vænt um að þeir aðilar úr röðum
SVFÍ, sem hafa komið fram í fjöl-
miðlum varðandi straumvatnsslys-
in, bregðist jafn hratt við og úttali
sig þar um, því þar eru þeir á
heimavelli.
Höfundur er áhugamaður um
fcrðamál og slysavarnir.
1 _!•

feoegos

Island
áffi^Éþaðliim!