Morgunblaðið - 14.09.1994, Síða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 14. SEPTEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Form orða og
annarra hluta
FRÁ sýningu Ragnhildar Ragnarsdóttur.
MYNPLIST
Nýlistasafnið
HÖGGMYNDIR/BLÖNDUÐ
TÆKNI
Ragnheiður Ragnarsdóttir/Rúna
Þorkelsdóttir. Opið alla daga kl.
14-18 til 18. september. Aðgangur
ókeypis.
Ragnheiður Ragnarsdóttir
LISTAFÓLK kemur að sínum
starfsvettvangi eftir mismunandi
leiðum, og ýmislegt annað en beint
listnám kann að hafa mikið að segja
um hvemig það vinnur að listinni.
Ragnheiður Ragnarsdóttir hafði
stundað nám í hönnum og lokið
prófi í byggingarlist og unnið á því
sviði um árabil, áður en hún tók
aftur til við listnám; út frá þeim
störfum tók hún m.a. þátt í sýning-
unni „Arkitektinn sem hönnuður" á
Listahátíð í Reykjavík 1992.
Ragnheiður hefur á síðustu
tveimur árum tekið þátt í nokkrum
samsýningum, en hér er á ferðinni
fyrsta einkasýning hennar. Lista-
konan hefur kosið henni yfirskrift-
ina „Fréttir (og) tilfmningar" og
með þeim titli fylga orðin „form
orðanna, merking hlutanna, (), tími
tærleikans“.
Sé litið til þeirra verka, sem
Ragnheiður hefur sett upp á sýning-
unni, eru þessi knöppu orð nægur
inngangur fyrir sýningargesti. í
fremri salnum hefur listakonan sett
upp tvö heildstæð verk; annars veg-
ar er um að ræða hillu með disk,
skál, kaffikrús, flösku o.fl., þar sem
allt er klætt myndum úr dagblöðum;
myndum af fólki, þekktu sem
óþekktu, hefur verið skeytt saman
til að þekja gjörsamlega yfirborð
alls í uppsetningunni. Hins vegar
er í salnum borð með svipuðum eld-
húsáhöldum, þar sem allt er klætt
texta úr dagblöðum; að mestu hinu
smágerða lesmáli greinanna, en á
stöku stað er einnig stærra letur
fyrirsagna, sem gefur heildinni sér-
stakan svip.
Með vissum hætti má segja að
með þessum uppsetningum sé lista-
konan að nálgast neyslu okkar á
fréttum 1 máli og myndum. Sú
neysla fer oftar en ekki fram við
matarborðið, í byrjun dags eða að
vinnudegi loknum. Stundum eru
myndimar það eina sem situr eftir,
en samhengi þeirra við atburði og
persónur hverfur fljótt úr minni. A
sama hátt má spyija hvort textinn
sé lesinn vegna merkingar orðanna,
eða hvort hann verður fljótt að
formi á blaði, sem rennur saman
við hlutina í kringum sig, sem þá
taka yfír merkingu hans. Þetta
kannast margir við, sem eiga erfitt
með að setjast að morgunverði án
þess að dagblað sé við höndina; þá
er það ekki lengur innihaldið heldur
formið sem skiptir meginmáli.
í neðri salnum er viðfangsefnið
ekki lengur myndefni eða orð, held-
ur formin sjálf. Á veggjum má finna
nokkra eldhúsmuni, að þessu sinni
hulda hlutlausum, hvítum pappír,
en þess utan eru aðeins tveir hlutir
í salnum, sem á milli sín skapa
sterkt jafnræði; annars vegar er það
sívalningur úr steinsteypu, þar sem
orðið OG hefur verið þrykkt inn í
annan endann og kemur framhleypt
úr hinum, og hins vegar glerhólk,
sem er að hluta fylltur vatni; hið
fasta og hið fljótandi, hið þétta og
hið gagnsæa.
Sýningargestir geta nýtt sér
möguleika glerhólksins á ýmsa
vegu, en fyrst og fremst til að stað-
festa hversu blekking sjónarinnar
getur verið ríkur þáttur í umhverf-
inu. Línubrot og formmyndanir
vatnsins eru góð tilvísun í þann
sannleik, að
ekki er allt sem
sýnist; á móti
liggur staðfesta
steinsteypunn-
ar, þar sem allt
virðist meitlað í
endanlegt form
- og þó.
Hér er á
ferðinni góð
sýning, þar sem
fjölþætt reynsla
og formhugsun
listakohunnar
kemur vel
fram. Myndsýn
Ragnhildar
nýtur þessa í
verkunum hér,
og mun vænt-
anlega einnig
gera í framtíð-
inni.
Rúna
Þorkelsdóttir
I efri sölum
safnsins hefur
Rúna Þorkels-
dóttir sett upp
sýningu á íjöl-
breyttum verk-
um, þar sem
leikur að litum
náttúrunnar er
helsta viðfangsefnið. Rúna hélt sína
fyrstu einkasýningu í gallerí Suð-
urgata 7 fyrir fimmtán árum, en
síðasta áratug hefur hún mest
starfað í Hollandi og sýnt á er-
lendri grundu.
Á pallinum hefur listakonan
komið fyrir vatnslitamyndum, sem
einkennast af léttu litaspili í fjöl-
breyttu hringmunstri. Vegna fyrri
sýninga á staðnum verður undirrit-
uðum oft hugsað til vísirósa Bjarna
Þórarinssonar á þessum stað, og
vissulega má finna samsvörun, þó
viðfangsefnið sé nokkuð annað.
í efsta salnum hefur Rúna komið
fyrir ólíkum verkum, sem þó tengj-
ast öll náttúrunni með einum eða
öðrum hætti. „Landslagsmálverk"
(nr. 3) er afar vel hugsað verk, þar
sem ímynd landsins fylgir oft brota-
línum leirsins. í „Sólarþrykk“ (nr.
5) hefur sólin verið virkur þátttak-
andi í sköpun fjölskrúðugra mynst-
urmynda á pappír; það eru hins
vegar litir náttúrunnar sjálfrar sem
birtast í blómablöðunum í tveimur
verkum án titils, sem og í hnitmið-
uðu gestaverki Kristjáns Guð-
mundssonar.
Loks ber að nefna verkið „Nótt“
(nr. 7), sem er um margt áhrifamik-
il framkvæmd sem hefur seiðandi
áhrif sem stendur á milli þeirra
tveggja eininga sem myndverkið.
Þetta er ánægjuleg sýning, og
verður vonandi hægt að sjá meira
til verka Rúnu á næstu árum.
Auk sýninga í sölum sínum hefur
Nýlistasafnið nú um nokkurt skeið
gefíð listafólki af yngstu kynslóð
færi á að setja upp verk í setustofu
safnsins, þannig að á stundum má
þar tala um eina sýningu til viðbót-
ar. Hins vegar hafa þessar innsetn-
ingar verið misjafnlega aðgengileg-
ar og áhugaverðar, eins og verða
vill með aðrar sýningar almennt.
Að þessu sinni er í setustofunni
innsetning frá hendi Bjarkar Sig-
urðardóttur, sem útskrifaðist úr
MHÍ í vor. Verk sitt kallar hún
„Tilbrigði við ryksugu", þar sem
kraftur þessa þarfa heimilistækis
knýr ólíka þætti þar sem grunnlit-
irnir eru í einu hólfi, gyllt og silfrað
í öðru, og loks svart og hvítt í því
þriðja; tenging afls og lita er vel
markað, og loks kemur tónlistin til
skjalanna, líkt og í fyrri innsetning-
um listakonunnar.
Þessar setustofusýningar geta
verið ánægjuleg viðbót við ferð um
sali safnsins, og verður þeim von-
andi haldið áfram.
Eiríkur Þorláksson
Hin bljúga ímynd
MYNPLIST
Gallcrí listinn
INNSETNING
Agatha Kristjánsdóttir. Opið virka
daga kl. 12-18, um helgar kl. 14-18
til 16. september. Aðgangur ókeypis.
ÁHUGAMENN á öllum sviðum
hafa löngum heillað okkur Islend-
inga, einkum á ýmsum sviðum fræða
og lista. Alþýðumenntun hefur
gjama verið helsta undirstaða
margra þeirra, sem lagt hafa drýgst-
an skerf í þekkingarsjóði okkar í
þjóðfræðum, sögu einstakra lands-
hluta, atvinnugreina, persóna og
jafnvel bókmennta. Án slíkra væru
þessar fræðigreinar einkamál þeirra
sem hafa notið akademískrar
kennslu, og væntanlega öllu einhæf-
ari _og fátæklegri fyrir vikið.
Á myndlistarsviðinu hefur hlutur
áhugafólks einnig verið stór, þó
sjaldan hafi það verið haft í hámæl-
um. Nokkrir meðal fremstu lista-
manna okkar hafa aldrei stundað
reglulegt nám í listaskólum, en samt
náð því að komast í fremstu röð, og
má nefna jafn ólíka listamenn og
Kristján Guðmundsson og Gunnar
Öm Gunnarsson sem
dæmi slíkra. Aðrir hafa
vakið athygli fyrir þá
myndlist sem þeir hafa
skapað af áhuga og
innileik, sem gjama
hefur verið nefnd
bemsk eða næf, svo
vitnað sé til erléndra
skilgreininga („Naive
art“); sem dæmi slíkra
á e.t.v. nefna Gísla
Jónsson fyrr á öldinni
og nýgenginn heiðurs-
mann, Stefán frá
Möðmdal.
Flest áhugafólk á
myndlistarsviðinu spannar þó breidd-
ina þama á milli og til þess hóps
telst Agatha Kristjánsdóttir, sem nú
sýnir rúmlega tuttugu verk í Gallerí
listinn í Kópavogi. Agatha hefur nú
■sinnt myndlistinni um rúmlega tíu
ára skeið, sótt námskeið, tekið þátt
í starfí Myndlistaklúbbs áhuga-
manna og loks haldið nokkum fjölda
sýninga á ýmsum stöðum.
í landslagsmyndum Agöthu, sem
em áhugaverðasti hluti sýningarinn-
ar, er hvergi að fínna hvassar línur,
heldur er það mýkt litarins og breið-
ar pensilstrokur sem marka sýn
hennar á landið. Lita-
samsetningar em oft
nokkuð sérstakar, og
koma á óvart fyrir að
ganga ágætlega upp,
eins og t.d. í „Botnssúl-
ur“ (nr. 1) og „Vífilfell"
(nr. 6), þar sem bljúgar
línur gera landið mýkra
og hlýlegra en ella.
Þessi mýkt er ráð-
andi afl í öllum lands-
Iagsmyndum sýningar-
innar, og tengjast
þannig ákveðinni
draumsýn, sem síðan
kemur fram með öðrum
hætti í þeim verkum sem listakonan
nefnir „Fantasía" (nr. 7, 16-18); þar
má sjá huldufólk og vætti, sem
byggja landið, og vísa sterklega til
þjóðtrúar landsmanna. Það þarf
nokkum kjark til að sýna verk sín á
opinberum vettvangi og ekki of mik-
ið um að áhugafólk í myndlistinni
láti verða af því. Það er sterkur heild-
arsvipur á þeirri listsköpun sem
Agatha sýnir hér og ánægjan af
henni fyrir hvem listamann felst
væntanlega ekki síst í því að kynna
verk sín öðrum, eins og hér er gert.
Eiríkur Þorláksson
Agatha
Kristjánsdóttir.
FAGURT LAND
HELMINGUR AF ANDVIRDI
POKANS RENNUR TIL
LANDGRÆÐSLU OG
NÁTIÚRUVERNDAR
Er þetta merki
á pokanum
sem þú borgar fyrir?
*S3>
LANDVERND
Kuran Swing
á Kringlu-
kránni
KURAN Swing kvartettinn mun
leika á Kringlukránni annað kvöld
kl. 22, en þeir félagar leika swing-
músík eins og nafnið bendir til og
er stór hluti efnisskrárinnar samin
af þeim.
Forsprakki Kuran Swing er
Szymon Kuran fiðluleikari, sem
nýverið var kosinn borgarlistamað-
ur. Aðrir í flokknum eru Bjöm
Thoroddsen gítarleikari, Ólafur
Þórðarson rhytmagítar og Bjami
Sveinbjömsson kontrabassaleikari.
Kuran Swing hefur gefíð út geisla-
disk og er að vinna að nýrri plötu
þessa dagana.
KURAN Swing.
Norðlenskir
naglar
KVIKMYNPIR
lláskölabíó/
Ilrcyfimyndafclagið
NEGLI ÞIG NÆST
Islensk stuttmynd (40 mín). Leik-
stjóri Sævar Guðmundsson.
Handritshöfundur Sævar Guð-
mundsson og Oddur Bjarni Þor-
kelsson. Tónlist Trausti H. Har-
aldsson, Jón Andri Sigurðsson
og Borgar Þórarinsson. Aðalleik-
endur Hafþór Jónsson, Arnar
Tryggvason, Kristján Kristjáns-
son, Hanna Ólafsdóttir, Tinna
Ingvarsdóttir. Filmumenn 1994.
LANGAR stuttmyndir eru
farnar að gerast algengar í kvik-
myndaflórunni
hérlendis og á
Akureyri virð-
ist vera tals-
verð gróska í
þessari kvik-
myndagerð og
nú bjóðast tvær slíkar myndir á
vegum Hreyfimyndafélagsins í
Háskólabíói. Aðalsöguhetjan í
Negli þig næst er akureyrskur
nagli (Hafþór Jónsson) sem virð-
ist búinn að koma mestöllum
kvennablóma hins norðlenska
höfuðstaðar úr brókinni og slíkt
hlýtur að hafa misgóðar afleið-
ingar í för með sér. Enda brugg-
ar ein valkyijan honum vélráð,
kemur griðungnum í hnappheld-
una á útsmoginn hátt.
Bráðhressileg mynd og hin
besta skemmtun þó útlitið ein-
skorðist vissulega af fjársvelti og
vanbúnum tækjakosti. Meg-
inkostur Negli þig næst er mein-
fyndið handritið sem leiftrar af
virkilega smellnum uppákomum
og hnyttnum tilsvörum. Leikur-
inn ber það með sér að hér eru
viðvaningar á ferð, en þeir hafa
ánægju af því sem þeir eru að
gera. Einkum Hafþór í aðalhlut-
verkinu og Amar Tryggvason.
Má bjóða þérkarton af
reyktum sígarettum?
Spurning um svar (20 mín.),
er einskonar útúrsnúningur úr
spæjaramynd; bófahasar, bílaelt-
ingaleikur og manndráp trufla
friðsældina í bænum við Pollinn.
í aðra röndina er hún svo leiknar
hugsanir skálds við ritvélina.
Spurning um svar er öllu grárri
og hrárri en Negliþig næst, einn-
ig hér er það skopskynið sem er
aðalið. Hinn gamansami tónn
beggja mynd-
anna endur-
speglar
áhyggjuleysi
og lífsgleði
ungra manna,
ekki farnir að
hrasa um þann þröskuld að taka
sig alvarlega. Nóg af því allt í
kringum okkur. Hér er húmorinn
oftar en ekki í ætt við fáránleik-
ann og piltarnir hafa góð tök á
orðaleikjum og smellnum tilsvör-
um. Megintæknigallinn við báðar
myndimar er hljóðið og hljóð-
setningin en oft var erfitt að
greina hvað óvanir leikararnir
voru láta frá sér. Þegar á heild-
ina er litið em Negli þig næst
og Spurning um svar hráar og
dálítið stórkarlalegar eins og
búast má við af leikmönnum. Þær
eru á hinn bóginn oft bráðhnyttn-
ar og það leynir sér ekki að unga
fólkið sem stendur að baki þeim
er fullt af eldmóði og til alls víst.
Sæbjörn Valdimarsson
^hreyfimynda-
^^Pé|agið_