Morgunblaðið - 23.12.1994, Qupperneq 12

12 B FÖSTUDAGUR 23. DESEMBER1994
MORGUNBLAÐIÐ
FERÐALÖG
Jól í Tívolí
í FYRSTA skipti í langri sögu geta
Danir skemmt sér í Tívolí á jólum.
Undanfarið hafa verið margs konar
jólatilboð á veitingastöðum í
skemmtigarðinum og hafa margir
notað sér dýrðleg hlaðborð; í Seand-
inavian Seaways hefur jólahlaðborð
svignað undan góðgæti. Tívolí var
opnað á ný 18. nóvember sl. og verð-
ur opið fram til 31. janúar.
Yfir jólin verða flest leiktæki og
verslanir opnar og hefur þetta mælst
vel fyrir. Og eins og ferðamenn hafa
undanfarið streymt til Finnlands að
hitta jólasveininn hafa margir lagt
leið sína til Danmerkur til að geta
farið í Tívolí yfir hátíðisdagana.
Ekki þarf að orðlengja að á gamlárs-
kvöld verða mikil hátíðahöld og
meira vandað til flugeldasýningar
en elstu menn muna að því er stjóm-
endur Tívolís segja. ■
Skemmtisiglingabæ klingur RCCL
FERÐABLAÐI hefur borist bæklingur Royal Caribbean
Cruise Line þar sem kynntar eru skemmtisiglingar sem
kostur gefst á hjá RCCL á árinu 1995. Þar kennir
ýmissa fróðlegra grasa. Nytt skip hefur bæst í hópinn
og mun það m.a. sigla um Panamaskurðinn, um Evrópu
og fara í ferðir með ströndum Alaska. Mest ber á ferð-
um um eyjar í Karíbahafinu og eru þær af ýmsum toga
og öllum lengdum.
Aðbúnaður í skemmtisiglingunum er jafnan hinn
glæsilegasti og þegar höfð er viðdvöl á eyjum geta gest-
ir valið um ýmsar skoðunarferðir í landi. Þá telst það
nýmæli að ýmsar ferðir hefjast nú frá Fort Lauderdale
en ekki alltaf Miami.
Sé tekið dæmi um ferð má nefna tíu daga ferð um
Antilleseyjar. Þá er komið við á Bahamaeyjum, St.
Barts, Martinique, St. George,.Grenada, Dominica, St.
Maartan og San Juan. Verð á öllum ferðunum fer vita-
skuld eftir því hvað menn velja sér dýra eða ódýra vist-
arveru meðan á siglingunni stendur. ■
Konur dansa ekki lengur
fyrir Banda í Malawi
Á VALDATÍMA Hastings Banda í
Malawi var ein af föstum venjum
hans að skipa undirsátum sínum að
safna saman hópi kvenna og flytja
þær til Blantyre þar sem aðsetur
Banda var. Síðan voru þær látnar
dansa fýrir Banda klukkutímum sam-
an. Nú hefur Banda ekki lengur stjóm
í landinu og konur í Malawi eru lausar
undan þessari kvöð. Úm þetta er
skrifað í African Business nýlega.
Malawi-konur, sem eru dansglað-
ar, segja það meira um vert nú, að
í undirbúningi er að stúlkubörn fái
að ganga í skóla. Það var svona allt
að því óþekkt fyrirbæri á 30 ára
valdatíma Banda. Konur hafa fengið
kosningarétt og þaír segjast taka því
fagnandi. Á hinn bóginn er ekki að
finna að konur hugsi til Banda með
haturshug. „Hann vildi vera góður
við okkur á sinn hátt. Hann taldi
konur standa körlum mjög langt að
baki hvað snerti greind eða gáfur
og hann vorkenndi okkur sárlega.
Hann var á því að það eina sem við
gætum væri að eiga börn og dansa.
Hann var ekki illviljaður í okkar
garð, honum fannst við bara alveg
grátlega lítilmótlegar," sagði
Malawi-konan Elentina í samtali við
blaðið. ■
BANDA lét stundum safna konum í þúsundatali saman á íþróttaleik-
vanginum í Blantyre og þar horfði hann á þær dansa.
Flng milli ísrael oo Marokkó
SAMNINGUR milli ísraels og Mar-
okkó um flug milli landanna verður
undirritaður næstu daga að því er
samgönguráðherra Israels sagði í
viðtali við ísraclska blaðið Jerusalem
Post. Hann og marokkóskur starfs-
bróðir höfðu átt fund með sér og
komust að þeirri niðurstöðu að fátt
mælti nú gegn því að beint flug yrði
tekið upp.
Samgönguráðherrann sagði að
með því stórlækkaði kostnaður og lík-
lega mundi fargjald verða um 32
þúsund krónur. Fram að þessu hafa
Israelar farið til Marokkó gegnum
París og mjög fáir Marokkóbúar hafa
lagt Ieið til Israels um París vegna
þess þeim hefur fundist ærinn pening-
ur að greiða um 70 þús. kr. fyrir.
Marokkó verður annað arabaland-
ið sem hefur beinar flugsamgöngur
við ísrael. Hitt er Egyptaland og
vænta má að Túnis sigli í kjölfarið
bráðlega. ■

FOSTUDEGI
Aukin umsvif
utan háannatíma
í ÁRATUGI hefur verið rætt um nauðsyn þess
að ná betri heildarnýtingu í atvinnugreininni
með betri dreifingu ferðamanna yfir árið. Oft
heyrist að því miður hafi enginn árangur orðið
•«, í þessari baráttu. Jafnvel heyrast þær raddir
að þetta þýði ekkert, það sé ekki hægt að
breyta sumarleyfistíma fólks.
En auðvitað hefur frítími fólks breyst. Það
ferðast á öllum tímum árs. Hafa ekki tugþús-
undir íslendinga farið í skemmtiferðir til út-
landa síðustu vikur? Auðvitað er ferðaþjónusta
heilsársatvinnugrein.
Hefur þá einhver árangur náðst? Þegar litið
er aðeins 10 ár aftur í tímann komu um 85.000
erlendir gestir 1984. Af þeim komu 37.000
utan sumarmánaðanna, júní, júlí og ágúst.
Áratug síðar, nú í ár, munu nálægt 90.000
erlendir gestir koma hingað utan sumarmánað-
anna, eða fleiri en komu allt árið 1984.
Þetta er árangur af hugkvæmni og vinnu
einstaklinga og fyrirtækja í atvinnugreininni.
Þegar litið er á vöruframboð atvinnugreinar-
innar á erlendum mörkuðum sést sú mikla
þróun, sem hefur átt sér stað.
Fyrir tíu árum var yfirgnæfandi hluti fram-
boðsins tengdur íslandi að sumri. Nú eru boð-
in fram heilsársvara í auknum mæli. Lögð er
áhersla á að ná hingað fundum, ráðstefnum,
hvataferðum, keppt er við hefðbundnar borgar-
ferðir o.fl.
Þá er ekki síður athyglisvert að markaðsetn-
ing „viðburða“ hefur aukist. Nægir þar að
nefna sem dæmi áramótaferðir, sem nú laða
hingað á annað þúsund erlenda gesti frá um
tíu þjóðlöndum.
Og hér virðast möguleikamir miklir, þar sem
<Uj tekist hefur til dæmis að selja Bandaríkjamönn-
um ferðir til íslands til að snæða þakkargjörð-
arkalkún og Dönum til að snæða ,julefrokost“
hér í desember!
Nú þegar fjöldi erlendra gesta að vetri skipt-
ir tugþúsundum þarf að þróa vöruna frekar,
sem eykur möguleika á aukinni dvalarlengd
og meiri gjaldeyristekjum í þjóðarbúið. Þetta
__ ■er „Smuga“ ferðaþjónustunnar utan hefð-
bundna tímans.
7-8 milljarða gjaldeyristekjur utan
sumarmánaðanna
Ég geri ráð fyrir að það komi mörgum á
óvart að skv. upplýsingum Seðlabankans um
gjaldeyrisskil ferðaþjónustu eru tekjur af er-
lendum getum, sem koma utan mánaðanna
júní, júlí og ágúst milli 7 og 8 milljarðar. í
huga margra er ferða-
mannatíminn hér
sumarmánuðimir þrír.
í pistlum þessum hef-
ur enda verið rætt
áður um nauðsynlega
hugarfarsbreytingu
margra í atvinnu-
greininni til ferðaþjón-
ustu sem heilsársat-
vinnugreinar. Slíkt er okkur nauðsynlegt til
að ná betri nýtingu fjárfestinga.
90% erlendra gesta að vetri gista á
höfuðborgarsvæðinu
Þeir 90.000 erlendu gestir, sem koma utan
háannatímans í ár, dvelja að langmestu leyti
á höfuðborgarsvæðinu. Þetta sést, þegar litið
er á gistináttatalningar. Skv. upplýsingum
Hagstofunnar voru um 90% allra gistinátta
erlendra gesta utan háannatíma 1993 á höf-
uðborgarsvæðinu og þær tölur, sem liggja fyr-
ir um þetta ár gefa ekki tilefni til að ætla að
mikil breyting hafi orðið þar á. Enda er svo
komið að í maí og september er gistirými stund-
um fullnýtt. Auðvitað er ekki hægt að dreifa
fólki um allt land allt árið. En það á að byija
á jaðartímum. Það hiýtur að valda áhyggjum,
hve erfiðlega gengur
að ná betri nýtingu
utan höfuðborgarsvæð-
is í maí og september.
Samgöngukerfið
hefur verið stórbætt,
svo það kemur tæplega
í veg fyrir aukna dreif-
ingu þessa tvo mánuði.
Það sýnir enn frekar
nauðsyn þess að ná betri dreifingu að gistirými
hefur hlutfallslega aukist mun meira á lands-
byggðinni en höfuðborgarsvæðinu s.l.ár. Hér
verður að eiga sér stað enn frekari þróun og
markaðssetningar þeirrar vöru á innlendum
og erlendum mörkuðum.
Eins og áður sagði er sú hugarfarsbreyting
nauðsynleg hjá sumum rekstraraðilum að ferða-
þjónusta sé ekki eingöngu bundin við 12 vikur.
Þá vil ég nefna nauðsyn svæðasamvinnu. Það
gengur ekki fyrir einn aðila á svæðinu að heija
vöruþróun eða kynningu. Það er t.d. lítil von í
að það skili árangri ef eingöngu gististaðurinn
á einhveiju svæði setur aukið fjármagn til slíkra
verkefna. Flutnings- gisti-, veitinga- og afþrey-
ingaraðilar verða að starfa saman að þróunar-
verkefni, sem beinist fyrst að jaðartímanum.
Jólahlaðborð og áramót
Nú í desember sjáum við tvö dæmi um
árangur af markaðssetningu vöru í ferðaþjón-
ustu. Á innlendum markaði eru svonefnd jóla-
hlaðborð eftirsótt vara. Það eru ekki mörg ár
síðan desember var frímánuður starfsfólks á
veitingahúsum. Nú er öldin önnur og nýtur
þessi grein ferðaþjónustunnar góðs af hug-
mynd, þróun og framkvæmd þessa. Þá er ekki
síður athyglisvert að hingað skuli í ár koma á
2. þúsund erlendir gestir um jól og áramót.
Hótel í Reykjavík voru fyrir fáum árum flest
lokuð á þessum tíma og sem dæmi má nefna
að fyrir 6 árum voru hér aðeins um 50 erlend-
ir gestir um jól og áramót.
Möguleikarnir til að þróa vöru tengda sér-
stökum viðburðum eru auðvitað óteljandi, en
það gerist ekkert af sjálfu sér. Nú í desember
munu 10.000 erlendir gestir koma með 100
leiguflugvélum og heimsækja þá tvo staði í
Finnlandi, sem hafa verið markaðssettir sem
heimkynni jólasveinsins. Gífurlegt fjármagn
hefur verið sett í þróun og markaðssetningu
þessa. Að baki liggur mikið samstarf allra í
ferðaþjónustu á þessu afmarkaða svæði.
Þett^ er nefnt hér sem dæmi um árangur
af miklu vöruþróunar- og kynningarstarfi og
til að minna á að það er líklegra að ná árangri
í ferðaþjónustu með samvinnu og samnýtingu
fjármagns.
Árangur utan háannatímans er mögulegur
eins og dæmin sýna og tækifæri eru til að ná
enn frekari árangri. Þau verður að nýta til að
eiga von um að ná viðunandi nýtingu
og arðsemi fjárfestinga í ferðaþjónustu. ■
Magnús Oddsson
Höfundur er ferðamálastjóri
Möguleikar eru miklir, þar sem
tekist hefur aö selja Bandaríkja-
mönnum feröir hingaó til að snæöa
þakkargjörðarkalkún og Dönum
„julefrokost" hér í desember!