Morgunblaðið - 11.01.1995, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 11. JANÚAR 1995 B 5
Salan hjá Nord Morue
eykst um 20% milli ára
REKSTUR Nord Morue, dótturfyr-
irtækis SÍF í Frakklandi, gekk vel á
nýafstöðnu ári. Seld voru 9.000 tonn
af afurðum að verðmæti 3 milljarðar
króna. Það erum um 20% aukning,
bæði í magni og verðmæti, milli ára.
Uppgjöri er ekki endanlega lokið, en
ljóst er að reksturinn hefur skilað
einhveijum hagnaði. Sjómannaverk-
fall hér á landi í upphafi síðasta árs
og bruni í verksmiðju fyrirtækisins í
Frakklandi á vormánuðum dró hvort
tveggja úr mögulegri vinnslu og sölu
á árinu. Nú er umtalsverð endur-
skipulagning og hagræðing í gangi
og mun það skila árangri á næstu
misserum að sögn framkvæmdastjóra
Nord Morue, Birgis Jóhannssonar.
„Verkfallið og bruninn gerðu okk-
ur mjög erfitt fyrir á fyrri hluta árs-
ins, en síðari hlutann gekk reksturinn
betur en menn höfðu þorað að vona,“
segir Birgir. „Mikið hefur verið lagt
upp úr fjárfestinu í sölu-, markaðs-
og dreifingarkerfí, sem hefur skilað
auknum umsvifum enda hefur velta
okkar þrefaldazt síðan SÍF keypti
fyrirtækið árið 1990.“
Saltf iskur og f ryst síldarf lök
Innkaup Nord Morue byggjast
fyrst og fremst á saltfíski, frystum
síldarflökum og frystum þorskfiök-
um, en fyrirtækið er einnig stórt í
söltuðum aukaafurðum af ýmsu tagi.
Undirstaða vinnslu Nord Morue er
þurrkun á saltfíski, en hún nam á síð-
asta ári 3.500 til 4.000 tonnum. Þá
voru framleidd um 1.000 tonn af sölt-
uðum flökum og 600 tonn af reyktum
síldarflökum, sem sú framleiðsla jókst
um 35% milli ára. Þar eru fryst flök
frá Islandi undirstaða framleiðslunn-
ar. Þá framleiðir fyrirtækið tilbúna
fískrétti, til dæmis plokkfisk að
franskri matarhefð, en hann er gerður
úr saltfiski. Loks er um að ræða
margs konar pökkun, niðurskurð á
físki og fleira. Nord Morue selur einn-
ig mikið af afurðum frá SÍF beint til
smærri kaupenda, eða um 2.500 tonn
á síðasta ári.
Birgir segir að sívaxandi hluti hrá-
efnis til vinnslu sé keypur frá Is-
landi, eða um 75% á síðasta ári. Þar
er um að ræða físk frá SÍF, SH og
íslenzkum sjávarafurðum. Um helm-
ingur veltu fyrirtækisins er vegna
sölu innan Frakklands, hinn helming-
urinn vegna útflutnings til 18 til 20
landa. „Utflutningur Nord Morue fer
sífellt vaxandi, en þar njótum við
markaðskerfis SÍF, þar sem hægt
hefur verið að flétta saman fleiri af-
urðum og bjóða kaupendum breiðara
úrval.
Hagnaðurinn fluttur heim
Við stefnum ekki að því að safna
digrum sjóðum ytra, heldur er það
markmiðið að flytja hagnaðinn hveiju
sinni heim til hluthafa í SÍF. Til þess
að auka þann möguleika erum við
að fjárfesta mikið í aukinni uppbygg-
ingu, sem gerir okkur kleift að auka
framleiðni og afköst og mæta kröfum
ESB um hreinlæti og framleiðslu-
skráningu, sem allir verða að upp-
fylla frá og með næstu áramótum.
Þá stendur til að auka geymslurými
fyrirtækisins, en það gerir SÍF jafn-
framt kleift að þjóna betur smærri
kaupendum í Suður-Evrópu, en til
þessa hefur verið unnt.
Við þessar endurbætur njótum við
styrkja frá ESB eins og önnur fyrir-
tæki innan Evrópusambandsins, en
aðgangur að styrkjakerfinu gerir
okkur hæfari en ella til samkeppni í
framleiðslu og sölu sjávarafurða. Með
þessum nýju reglum verður fram-
leiðsla á fiski færð upp á sama stall
og kjöt- og mjólkurvinnsla. Það mun
bæta ímynd fískafurðanna i sam-
keppninni við aðra matvöru,“ segir
Birgir Jóhannsson.
ÓSKAR Guðmundsson bregður á leik
að loknu borðhaldi.
Morgunblaðið/Snorri
BRAGÐAÐ á krásunum
SELAVEIZLA A HOFN
• Á Homafirði er orðin allt
að þvi árlegur viðburður að
haldin er veizla þar sem nær
eingöngu selfang er á borðum.
Upphafið var að fyrir nokkmm
áram ákváðu tveir piparsvein-
ar að vekja upp þá gömlu siði
að leggja sér selaafurðir tíl
munns. Var þá blásið til veizlu
síðustu daga fyrir jól þar sem
selkjöt yrði megúiuppistaðan í
veizluföngunum og drukkið
minni fallinna selfangara.
Þeirra helzta má selja Þorbjöm
Sigurðsson, föður þeirra Þor-
bjömssona stórútgerðar-
manna, Karl Sigurðsson, í dag-
legu tali kallaður Kalli kóni og
Eymundur Sigurðsson, eða
Meisi lóðs, en aUt voru þetta
nafntogaðir selfangarar hér á
árum áður. Þó nokkuð hefur
gestalistin lengzt í gegn um
árin, en gestum hefur ávallt
boðizt að taka sinn ektamaka
með eða annan tilfallandi. Kon-
ur hafa samt hingað til verið í
minnihluta hvað sem því nú
yeldur. Hafa sumir verið
mannalegir í upphafi veizlunn-
ar og sagt „að bezt að hafa þær
heima,“ en rekið sig þegar á
kvöldið líður og dillandi spil
setur fiðring í fæturaa, að það
væri nú gott að hafa þær svol-
litið fleiri, cn danskortíð er
fljótt að fyllast hjá þeim fáum
sem mæta.
Selurinn er griilaður, steiktur,
soðinn, saltaður, reyktur og
súrsaður. Ásamt söltuðu og
nýju soðnu spiki og kartöflu-
mús og grænum baunum. Einn-
ig var boðið upp á saltaðan
soðinn fýl.
Barátta trillukarla við
forræðisöflin öll á brattann
ÞETTA slys sem nefnist lög no.
38 um stjóm fiskveiða er búið að
valda ómælanlegri óhamingju, vin-
slitum og dauðaslysum. Þau eru
búin að valda auknum skemmdum
á lífríkinu á landgrunninu, heilu
drangarnir og hólarnir horfnir og
svæðið orðið sandeyðimörk. Þau eru
búin að valda hruni fískistofna
vegna ofveiði og drápi smáfískjar
og seiða. Þau eru búin að valda
byggðaröskun. Þau eru búin að
valda eignaupptöku hjá fjölda sak-
lausra einstaklinga sem enn eru
ekki búnir að ná rétti sínum, þó
ýmis mál þar að lútandi séu í gangi.
Ljóst er að án Landsambands
smábátaeigenda með Arthúr Boga-
son og Örn Pálsson í forsvari væri
smáútgerð á íslandi liðin undir lok.
Arthúr vill þó ekki viðurkenna að
krókakerfið sé sprungið. Krókaveið-
ar eru ekki lengur fijálsar ef ekki
má-róa nema annan hvern dag eða
aðra hverja viku eins og nú er verið
að binda i lög. Það er ljóst að farið
verður í kringum reglurnar á þann
hátt að hver maður kaupir 2-3 báta.
Þótt einhveijir garpar á niður-
mældum bátum, t.d. bát sem er í
raun 10 tonn en er mældur 6 tonn,
sjái sér hag í þessari baráttu um
ímyndað fijálst krókakerfi og ætli
sér að kaupa ur.dir sig þijá báta á
mann ef settur yrði aflatoppur á
bátana, þá er það þeirra mál. Þeir
ætla að ná sínum 300 tonnum hvað
sem tautar og raular. Þetta er ekki
í anda jafnaðarstefnu. Þessir menn
munu beija á kerfinu það er alveg
ljóst og það er af hinu góða því nóg
ofbeldi er búið að sýna smáútgerð-
armönnum og undrast má þolin-
mæði þeirra. Rósemi á yfírborðinu
hjá trillukörlum er einmitt hlutur
sem stjórnvöld mættu þakka Art-
húri fyrir ef þeir hefðu vit á. En
nú hefur heyrst að hans þolinmæði
og flestra annarra sé á þrotum, það
heyrist á undirtóninum hjá mönnum.
Nú ætla ég persónulega að lýsa því
yfír hér að ég mun sjálfur nota þá
tillögu sem ég lagði fram í viðtali
við Þorstein Pálsson sumarið 1993.
Þorsteinn tók vel í tillöguna en Art-
húr hafnaði henni. Tillagan var á
þá leið að hver krókabátur mætti
veiða 10 tonn á tonnið, þ.e. 6 tonna
bátur 60 tonn af þorski og ótak-
markað af öðrum tegundum á króka
(línu og færi).
Um tvennt er að velja!
Annaðhvort er að standa á ótví-
ræðum rétti sínum eða láta gera sig
að öreiga í nafni ofbeldis sem nefnt
er lög. Ég vil minna á eftirfarandi
staðreyndir. Það eru til lög um ótví-
ræðan atvinnurétt einstaklinga,
bijóti hann ekki í bága við almanna-
heill. Það eru til lög um jafnrétti.
Það eru til reglur um hefðir. Aðstæð-
ur til smáútgerðar eru misjafnar
milli landshluta. Samkvæmt núver-
andi tillögum má róa aðra hveija
viku. Ef í vikunni sem er opin er
óhagstætt veður færu menn þá á
sjó út í hvað sem er? Og hvað þá?
Sumir vilja fara vel með aflann öðru
fremur, þeir vilja njóta þess að vera
á sjónum innan um fugla og físka.
Þessir menn vilja ekki láta taka
þann rétt af sér að fá að njóta þess
frelsis sem trillusjómennskan býður
upp á, ekki á fölskum forsendum í
það minnsta, því við vitum öll að
ef fiskistofnar eru illa farnir vegna
ofveiði ber að leggja þeim skipum
sem ástandinu hafa valdið áður en
veiðar með öngla eru heftar hið
minnsta.
Það eru til trillusjómenn sem ekki
hugsa um annað en að bulla á land
sem mestu magni fyrir stund-
argróða. Þama er um að ræða fáein
ofurmenni sem láta sig hafa það að
hamast eins og galeiðuþrælar og
elta fiskifréttir kringum landið
gjaman á stómm 6 tonna bátum.
Það er vegna þessara manna sem
þessar illræmdu reglur em settar,
því að þeir hleypa illu blóði í þá
treggáfuðu forráðamenn sem sjá
ekki staðreyndimar varðandi útgerð
vegna þjóðarhagsmuna. En það er
allt í lagi þó að þeir fiski svona. Það
hefur verið sannað að eitt tonn veitt
á smábát skapar þrisvar sinnum
meiri vinnu en eitt veitt tonn á tog-
ara og olíueyðsla á veitt tonn á tog-
ara er 12 sinnum meiri en á smá-
bát. Eiginhagsmunapot stærri út-
gerðaraðila sem halda að þeir eigi
auðlindina er eins konar sjúkdómur.
Þeir vilja sölsa hana undir sig á
kostnað hinna smærri. Ég er búinn
að fá nóg af öllu þessu bulli í kring-
um þetta illræmda kvótakerfi í heild
sinni og það sama segja flestir. Stöð-
ugar breytingar og hringlandahátt-
ur með reglur kerfflsins valda óbæri-
legri óvissu.
Nýjar reglur ganga gegn
heilbrigðri skynsemi
Heilbrigð skynsemi segir mér að
ég þurfí ekki að láta banna mér að
vinna aðra hvetja viku ef ég er ekki
að bijóta í bága við almannaheill.
Þess vegna ætla ég ekki að hlýða
einhveijum reglum sem ofbjóða heil-
brigðri siðferðiskennd allra viti bor-
inna manna. Ég hefi nú þegar til-
kynnt sjávarútvegsráðherra þá
ákvörðun að ég ætli að nota tillögu
mína um 10 tonn á tonnið af þorski,
auk þess mun ég hirða því til viðbót-
ar aðrar tegundir sem á mína króka
koma, ótakmarkað. Það má vel vera
að ekki finnist dropi af víkingablóði
í þessum félögum mínum, sem ræða
ástandið á bryggjunum í kringum
landið og bölva kerfínu. Sýnið nú
að þið þorið að vera menn. Þessi
10 tonn af þorski verða svo aukin
þegar togveiðar hafa verið færðar
út fyrir 50 mílur og dragnótin af-
lögð endanlega. Verði þetta tvennt
ekki gert, eru fiskifræðingar ekki
starfi sínu vaxnir.
Ekkl rólð á sunnudögum eða
helgum dögum
Ég mun ekki róa á sunnudögum
né öðrum helgum dögum þótt blæja-
logn sé. Ég mun ganga vel um auð-
lindina hvað varðar hreinlæti. Ég
mun ganga sérlega vel um aflann
og gæta fyllsta hreinlætis. Eitt er
víst að mín ákvörðun sem ég er hér
að kynna, brýtur ekki í bága við
stjómarskrána, eins og lög nr. 38
gera, og heldur ekki siðferðiskennd
þeirra viti borinna manna sem þetta
lesa.
Helmboð í Hólakot
Þeim viðkomandi stjórnsýslu-
mönnum sem hafa eitthvað við mín-
ar ákvarðanir að athuga, býð ég
heim í Hólakot. I framhaldi af því
neyðist ég til að leita aðstoðar hjá
náttúruverndarsamtökum og síðan
beint til mannréttindadómstóla. Ég
hef aldrei notið neinna styrkja eða
aðstoðar frá ríki eða bæ. Aldrei
beðið um atvinnuleysisstyrk. Ég ét
skósólana mína áður en ég verð
þvingaður til þess að gerast ölmusu-
maður. Þess vegna mun ég beijast
til síðasta blóðdropa fyrir rétti mín-
um til að fá að vera maður í fijálsu
landi. Ég vil því benda viðkomandi
stjómvöldum á að sýna skynsemi
og bjóða þeim sem aðhyllast mínar
skoðanir, varðandi hinar náttúru-
vænu krókaveiðar, að velja um
hvora leiðina þeir vilja fara. Bann-
dagakerfí eða fijálsar veiðar án
banndaga nema á sunnudögum og
helgum. dögum upp að 10 tonna
toppi af þorski en aðrar tegundir
sem á króka fást án kvaða. Athug-
ið, án framsölu, því sala á lifandi
fiski úti í sjó er glæpur gegn réttum
eigendum auðlindarinnar.
Mlkll afföll á selöagöngu-
tímanum vegna aögerðaleysls
Það eru staurblindir menn sem
ekki sjá að forysta LÍÚ hefur putt-
ana í störfum fískifræðinga, annars
væm þeir þegar búnir að leggja
færaveiðimönnum verulegt lið. Það
er helvíti hart að vitleysingur eins
og ég er, ef til vill, geti bent þeim
á þá staðreynd að svartfugl og aðr-
ir sjófuglar éta þrisvar sinnum
þyngd sína á sólarhring af seiðum
á seiðagöngutímanum. Þetta mun
samsvara um 60 þúsund tonnum á
ári miðað við 8 ára fisk, hvað þá
um seli og hvali? Nei, málið er, drep-
ið trillukarla því að þeir valda þeim
skaða að halda uppi atvinnu á lands-
byggðinni. Eitt er víst að hænur sem
éta undan sér eggin eru ekki búinu
til framdráttar.
Fólklð á þéttbýlissvæöunum
Hver vill leggja allt sitt sparifé
í trilluútgerð við þau skilyrði sem
henni eru búin? Enginn. Athugið
að trilluútgerð fær enga fyrir-
greiðslu og er rekin á ábyrgð eig-
enda. Alþingi fer ekki á hvolf þótt
einn og einn trillukarl brotni undan
álaginu af starfi sínu. Fólkið á þétt-
býlisstöðunum veit lítið um baráttu
trillukarls í afskekktu sjávarplássi
þar sem ríkir uppsprengt vöruverð
og eina búðin á staðnum er kannski
opin frá 2 til 6. Á þessum stöðum
binda menn um sín sár sjálfir, þar
duga ekki kvartanir eða skælur.
Athugið að ef landsbyggðin fer í
eyði vegna vaxandi boða og banna
sem þjóna þeim eina tilgangi að
setja verkfæra menn þar vísvitandi
á hausinn, er ekki langt í afsal full-
veldis íslendinga til ESB. Að síð-
ustu legg ég til að höfundar kvóta-
kerfisins og þeir sem framfylgja
því, bjóðist til að láta lækka laun
sín um helming á móts við tillögur
í banndagakerfí krókabáta.
Garðar Björgvinsson
Höfundur er útgerðarmaður og
bátasmiður.