Morgunblaðið - 11.01.1995, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
MIÐVIKUDAGUR 11. JANÚAR 1995 B 7
Eru vísindin á villigötum?
ÞAÐ FÓR um mig hrollur, er ég
heyrði jólakveðju Hafrannsóknar-
stofnunar fyrir þessi jól. Síðustu til-
lögur þeirra um hámarksmöskva-
stærð og dýpt á lagnetum þykja mér
svo vægt sé til orða tekið hæpin vís-
indi.
Nú er það ekki smáfiskadrápið
sem er rót vandans heldur stórfiska-
drápið sem er að eyða stofninum.
Lái ég þér ekki lesandi góður þótt
þú hikstir aðeins á þessari nýju speki.
Það er sem sagt þorskurinn einn allra
dýra í lifríkinu sem gefur af sér
hraustustu og lífvænlegustu af-
kvæmin svona rétt undir ellidauðann.
Stóri möskvinn skiptir sköpum
Tillögur Hafró eru að banna stærri
möskva en 8 tommu og dýpri net
en 40 möskva. Til samanburðar má
geta þess að síðan vetrarvertíðina ’92
hef ég notað 9 tommu og 50 möskva
djúp net og hefur þessi riðill skipt
sköpum hvað fiskmagn og gæði
snertir. Vertíðina ’93 fóru 9 tommu
netin fyrst að komast í notkun og
urðu ekki algeng fyrr en á síðustu
vertíð, en samkvæmt uppl. Hafró
hafa lélegir árgangar verið í upp-
vexti síðustu sex árin þannig að ekki
er hægt að kenna 9 tommu möskva
þar um. Hvar eru þá vísindarökin
fyrir banninu? Er einhver hissa þótt
ég spyiji? Fyrir nokkru skrifaði einn
sérfræðinga Hafró í fiskifréttir um
stærð flottrolla, þar segir hann að
stærðin á veiðarfærinu skipti ekki
máli. Það væri bara hagkvæmara að
koma með aflann í sem fæstum sjó-
ferðum. Það væri aftur á móti
heildarmagnið sem tekið væri úr
stofninum sem þeir hefðu áhyggjur
af. Því hlýt ég að spytja hver er
munurinn á stóru flottrolli og djúpum
netum. Má netabátur ekki vera rek-
inn af hagkvæmni?
Fiskurinn llfir lengur í stórum
möskva
Vita vísindamennirnir það að fisk-
ur lifir að jafnaði helmingi lengur í
þessum stórmöskvanetum?
„í dag eru örfáir netabátar frá hverri verstöð en
dragveiðarfæri orðin allsráðandi bæði á djúpslóð
og grunni. Mér finnst því ekki þurfa flóknar rann-
sóknir til að sjá að vandi þess gula felst í breyttu
-------------------------^---------------------
sóknarmynstri,“ skrifar Olafur Karlsson, sjó-
maður hér í Verið.
Lítum svo aðeins á
aldursdreifingu þorsks
eftir veiðarfærum fyrir
árið ’93 samkvæmt upp-
lýsingum Hafró. Neta-
fiskur 6,2 kg 7,1 ár,
togarafiskur 2,5 kg 4,6
ár, línufiskur 1,9 kg 4,4
ár. Gefum okkur nú að
hver útgerðarflokkur fái
um 100 tonn í kvóta,
þá þarf netabáturinn
16.129 fiska í sinn
kvóta, togarinn 40.000
fiska og línubáturinn
52.631 fisk til að fylla
sína kvóta. Hvorki tog-
ara né línufiskurinn hef-
ur fengið að hrygna einu sinni þegar
hann er veiddur. Fiskafjöldi togarans
yrði 248 tonn og línubátsins 326
tonn fengju þeir að stækka í meðal-
stærð á netafiski.
Stóra spurningin til Hafró er sú
hvort það sé virkilega hagkvæmara
að veiða 3,5 kg hrygnur en eina 15
kg sem er ekki óalgeng stærð um
há vertíðina?
Buddan snertir taugina
Tökum þá fyrir krónurnar sem
fást svo fyrir þann gula, því það er
jú buddan sem snerti taugina í flest-
um. Verðið á stórum neta- og drag-
nótaþorski hefur verið tugum pró-
sentum hærra en á þorski veiddum
í önnur veiðarfæri. Ég efast ekki
um að margir saltfiskverkendur
breiði sængina upp fyrir haus hætti
þeir að fá þann stóra. Þá þarf þjóð-
hagsstofnun einnig að
gera nýja þjóðhagsspá
því það munu verða
stórar tölur sem vantar
í útflutningsverðmætin
nái þessar tiilögur fram
að ganga.
Örfáir netabátar
Kæru vísindamenn
eigum við ekki að taka
leppinn frá betra aug-
anu og koma með raun-
hæfar tillögur sem taka
á vandanum, eða er það
sem mig grunar að fyr-
irstaða hagsmunasam-
taka sé þar of sterk. Við
vitum það öll að fyrir um 20 árum
var hægt að ganga þurrum fótum
frá Eystra horni vestur um að Látra-
bjargi á netabaujum og höfðu menn
þá ekki miklar áhyggjur af þorsk-
stofninum. í dag eru örfáir netabát-
ar frá hverri verstöð en dragveiðar-
færi orðin allsráðandi bæði á djúp-
slóð og grunni. Mér finnst því ekki
þurfa flóknar rannsóknir til að sjá
að vandi þess gula felst í breyttu
sóknarmynstri.
Berum gæfu til að snúa við blað-
inu í tæka tíð. Látum ekki minnast
okkar sem kynslóðarinnar sem
þurrkaði fiskimiðin. Göngum ekki í
sömu gryfju og Kanadamenn, Nýsjá-
lendingar, Færeyingar o.fl.
Guð gefi okkur gleðilegt nýtt
netaár.
Höfundur er sjómaður.
Ólafur Karlsson
Mikið svigrúmhér fyrir
tækniþekkingu Islendinga
Intertec er í eigu Ice-
con, Hampiðjunnar,
Meka og Sæplasts.
Gengið var frá stofnun
þess fyrir nokkrum
mánuðum, en á sjávar-
útvegssýningunni, sem
haldin var í Santíagó í
Chile í desember síðast-
liðnum, komu fyrirtæk-
in fram undir merkjum
Intertec. Einnig var
haldin móttaka í tengsl-
um við sýninguna til að
kynna fyrirtækið og
starfsemi þess.
„Við höfum í raun
aðeins unnið í um það
bil hálft ár. Töluverður
tími hefur farið í að koma á fót
skrifstofu og byggja um nauðsynleg
viðskiptasambönd. Því má segja að
við höfum verið að byija af fullum
krafti með þátttöku í þesari sýningu,
sem samnefnari islenzku fyrirtækj-
anna, sem að Intertec standa. Við
höfðum áður haft samband við mik-
inn fjölda fyrirtækja í Chile og öðrum
Suður-Ameríkulöndum eins og Arg-
entínu, Úrúgvæ og Perú,“ segir Par-
isi.
Intertec leggur
áherzlu á að bjóða heild-
arlausnir af ýmsu tagi,
frekar en einstakar vör-
ur eða tæki. Sú leið er
talin árangursríkari, þar
sem á þessu svæði hefur
það tiðkazt í sjávarút-
veginum að erlend fyrir-
tæki koma og kynna
einstök tæki, svo sem
flökunarvél, krana og
svo framvegis. „Þar er
aðeins um að ræða einn
hlekk í stórri keðju og
fáist allir hlekkirnir
ekki, en lítið gagn i einu
tæki, einum hlekk.
Samvinna fyrirtækja
þegar hafin
Hér í Chile vantar fyrirtækin fyrst
og fremst samstarfsaðila inn í fyrir-
tækin. Aðila sem geta hjálpað þeim
við lausnir ýmissa vandamála og
tengt lausnirnar saman. Hér er haf-
in samvinna við fyrirtæki frá Norð-
urlöndum af ýmsu tagi. Hér byggist
sjávarútvegurinn enn á veiðum á
uppsjávarfiski til bræðslu, en hvergi
í heiminum er framleitt jafnmikið
af fiskimjöli og í Chile og Perú.
En tækifærin felast einnig í
vinnslu uppsjávarfiska til manneldis
og veiðum og vinnslu á botnfiski.
Þar er svigrúm fyrir tækniþekkingu
íslendinga, enda þurfa þessi ríki
miklu frekar á aðstoð og þekkingu
að halda á þeim sviðum, en í fiski-
mjölsiðnaðinum geta íslendigar lítið
kennt þeim. Islendingar hafa mikla
reynslu af veiðum í troll og á línu
og þá þekkingu þurfum við að til-
einka okkur.
Nú er staðan þannig að fiskistofn-
arnir eru í lægð og efiðlega gengur
að stunda veiðarnar. Því eru hér
miklir möguleikar á þvi að nota flot-
troll, sem reynzt hefur vel hjá ís-
lenzku skipstjórunum hjá Friosur.
Hér höfum við enga reynslu í notkun
flotrrolla en íslendingar á hinn bóg-
inn mjög mikla.
Alvara með stofnun Intertec
Það var mjög mikilvægt að sjáv-
arútvegsráðherra Islands skyldi sjá
sér fært að heimsækja okkur á sýn-
inguna og vera með okkur í móttöku
tengdri henni. Það sýnir hve mikinn
áhuga stjórnvöld hafa á þessari sam-
vinnu milli fyrirtækja beggja þjóð-
anna. Það er einnig mikill stuðning-
ur við íslenzku fyrirtækin sem hér
eru starfandi. Loks skiptir það miklu
máli fyrir fjárfesta á þessu svæði
að sjá að íslendingum er alvara með
því að stofna Intertec.
Tækifærin hér eru mikil. Báðar
þjóðirnar eiga hagsmuna að gæta í
því að góð samvinna takist með fyr-
irtækjum frá báðum löndunum. Von-
andi getur Intértec þar orðið sá sam-
nefnari, sem við vonumst til,“ segir
Ricardo Parisi Munoz.
Rætt við framkvæmdastjóra
Intertec í Santíagó í Chile
„SUÐUR-
Ameríka er
eins og eitt
horn af ver-
öldinni og
gagnstætt horn er ísland. Þessi tvö horn heimsins eru ólík um margt.
Hjá okkur eru uppsjávarfiskar og mjölvinnsla mikilvægast, en botnfiskur-
inn og framleiðsla á físki til manneldis á íslandi. Þess vegna geta þessar
þjóðir unnið saman og miðlað hvorri annarri af þekkingu sinni,“ segir
Ricardo Parisi Munoz, framkvæmdastjóri íslenzka fyrirtækisins Intertec
í Santíagó í Chile, í samtali við Verið.
Ricardo Parisi Munoz
Höfum hlutína í lagi
„Látum ekki slóðaskap og hugsunarleysi
verða okkur og öðrum að fjörtjóni, skrifar
••
Einar Orn Jónsson
Meðal mikilvægustu björgunar-
tækja skipa og báta eru björgunar-
hringir með ljósi. Hringur með ljósi
getur gert gæfumuninn við björg-
un manns úr köldum sjó, t.d. þeg-
ar maður fellur fyrir borð í skamm-
deginu. Einnig er flotið eitt af því
mikilvægasta fyrir manninn í sjón-
um til að halda honum ofansjávar
og til að auka lífslíkur hans í köld-
um_ sjónum.
Á meðan áhöfnin gerir sig klára
til að taka mann sem fallið hefur
í sjóinn um borð í skip eða bát,
miðað við aðstæður og ástand
hveiju sinni, er mikilvægt að
áhafnir athugi og prófi hvort bún-
aðurinn sé klár, í lagi og virki. Því
á neyðarstund er of seint að gera
slíkar prófanir og athuganir. Þetta
vitum við öll svo mæta vel.
Athuganir og prófanir á bún-
aðinum eru ekki tímafrekar né
Eigandi Ba-
ader látinn
RUDOLF Baader,
eigandi og for-
stjóri Nordischer
Maschinenbau
Rud. Baader
GmbH & Co. KG.
í Lubeck, lézt úr
hjartaáfalli þann
31. desember síð-
astliðinn. Rudolf
Baader naut mikillar virðingar í
þýzku viðskiptalífí og víða um heim
og var meðal annars konunglegur
norskur ræðismaður. Við starfi
hans tekur dóttir hans, Petra
Baader. Fiskvinnsluvélar frá Baad-
er eru þekktar víða um heim og
að sjálfsögðu hér á landi. Til
skamms tíma fundust varla aðrar
vélar en Baader í íslenzkri fisk-
vinnslu.
shipmate:^
®
RS 5900
GPS/PLOTTER
• 6 tommu skjár
• Svart/hvítur skjár
• C/Map sjókort
• Þrívíddarmynd
• Verb kr.
1 1 5.000 án/vsk.
Friðrik A. Jónsson hf.
Fiskislóð 90, sími 552-2111.
kostnaðarsamar, aðeins spurning
um reglulega framkvæmd. Á
mörgum skipum og bátum eru at-
huganir og prófanir í föstum skorð-
um og til mikillar fyrirmyndar. En
til eru skip og bátar þar sem sumt
mætti betur fara og sem lítið mál
væri að kippa í liðinn. í þeim spor-
um að þurfa að segja: „Bara ef
við hefðum lagað búnaðinn eða
spáð í hlutina" vill enginn standa.
Látum ekki slóðaskap og hugsun-
arleýsi verða okkur og öðrum að
fjörtjóni.
Höfundur er leiðbeinandi hjá
Slysavarnafélagi ísiands.
♦ ♦ ♦----
Heimildar
ekki getið
ÞAU mistök urðu í umfjöllun Vers-
ins fjórða janúar síðastliðinn, að
gleymdist að geta heimilda með
gröfum um neyzlu og innflutning
sjávarafurða í Bandaríkjunum á
forsíðu. Ennfremur vantaði að geta
heimildar vegna greinar á síðu 6,
þar sem fjallað var um botnfísk-
markaðinn í Bandaríkjunum.
Heimild var sú sama í báðum til-
fellum; erindi sem Magnús
Gústafsson, forstjóri Coldwater í
Bandaríkjunum, flutti á Groundf-
ish Forum í London í haust. Út-
dráttur úr erindi Magnúsar birtist
í ráðstefnuriti Groundfish Forum
og var áðurnefnt efni unnið upp
úr því. Beðist er velvirðingar á
þessari vanrækslu.
HSP-VOGELSANG
KEFLADÆLUR
Frábær iausn til dælingar og
tilfærslu á öllum þykkum eða
seigfljótandi efnum með
mikla kornastærð, þ.á m.
meltu og fiskúrgangi.
★ Vönduð smíð, lág bilanatíðni
★ Gúmmíklædd kefli
★ Mikil atköst
★ Dæla í báðar áttir
★ Faravel með hráefni
Skútuvogi 12a, Sími 581-2530
KVÓTI
KVUTABANKINN
Vantar þorsk til leigu og sölu.
Sími 656412, fax 656372, Jón Karlsson.