Morgunblaðið - 11.01.1995, Blaðsíða 8

FOLK
SÉRBLAÐ UM SJÁVARÚTVEG
MIÐVIKUDAGUR 11. JANÚAR 1995
Menskí kaupskipaflotinn
minnkaði um 10% í fyrra
ÍSLENSKI kaupskipaflotinn varð tveimur skip-
um fátækari á árinu 1994. 22 skip eru nú í
flotanum - 18 í eigu íslensku útgerðanna und-
ir íslenskum og erlendum fánum, þijú á þurr-
leigu (Mælifell, Múlafoss og Goðafoss) og eitt
Inu ári minnkaði flotinn um 10% - um ofan-
greind tvö skip og um það bil 9.000 brúttórúmlestir og nær sömu tölu í burðartonn-
um. Þótt stöðugildum farmanna hafi fækkað um tæp 30, eða atvinnutækifærum
þeirra um 45, varð sá samdráttur ailur í stöðum sem þjónað hafði verið af erlend-
um farmönnum.
18 sklpaf 22 í
eigu Islendinga
tímaleiguskip (Úranus). Á síðc
Breytingar á skipastólnum frá því í
desember 1993 til dagsins í dag urðu
þær að ísnes og Hvassafei! voru seld til
Noregs, Lómur var keyptur frá Dán-
mörku og settur undir NlS-skráningu,
Bakkafoss var keyptur úr þurrleigu og
verður áfram undir fána Antigua, þurr-
leiguskipið Goðafoss bættist við flotann
en þurrleiguskipið Amarfell og tímaleigu-
skipið Eúrope Feeder hurfu úr honum.
Ekkert gert til að viðhalda
atvinnugrelnlnni
Einar Hermannsson hjá Sambandi
íslenskra kaupskipaútgerða segir að ís-
lensk kaupskipaútgerð sé enn á und-
anhaldi og ekkert bendi til þess að draga
muni úr fækkun kaupskipa og atvinnu-
tækifæra farmanna á næstunni þrátt
fyrir að flotinn hafi ekki verið minni í
áratugi. Hann segir að 10% samdráttur
flotans á síðasta ári sé alvarleg stað-
reynd þótt staðan sé vissulega skárri
en árið á undan þegar samdrátturinn
nam nær 25% af helstu kennitölum flot-
ans.
í hnotskurn segir Einar að vandi ís-
lenskrar kaupskipaútgerðar felist í því
að ekkert hafi verið gert hér á landi til
að viðhalda atvinnugreininni á meðan
gripið hafi verið til umtalsverðra að-
gerða í nágrannalöndunum. „Rekstr-
arskilyrði eru því miður afskaplega léleg
hér á landi samanborið við það sem
þekkist allsstaðar í kringum okkur; það
er hvorki áhugi né vilji fjárfesta til að
leggja þetta fyrir sig.
AuklA frelsi í útgerð kaupskipa
Breytt skipan heimsmála - Evrópu-
sambandið, fríverslunarsvæði, GATT
ofl. - hefur stuðlað að auknu frelsi
kaupskipaútgerða. Þetta hefur bitnað
á farmönnum á Vesturlöndum og
stjórnvöld, útgerðir og stéttafélög í
viðkomandi ríkjum hafa því tekið sam-
an höndum og beitt ýmsum ívilnunum
í því skyni að tryggja atvinnuöryggi
þeirra. Auk þess hefur verið gripið til
aðgerða, svo sem að fella niður ýmiss
gjöld, í þeim tilgangi að hvetja útgerð-
ir til að skrá skipakost sinn í heima-
landinu-.“ Einari þykir miður að íslensk
yfirvöld hafi ekki gripið til sambæri-
legra aðgerða.
Umdeildar aðferðir til
að bjarga Kyrrahafslaxi
EITT SINN gengu 16 milljónir
TTÍti lairiin Hfí lTr*ílfríl lir laxa upp ána Kólumbíu, lífæð ríkj-
HilII íeiUUI d,U UI ílgcl UI anna við Kyrrahafsströnd Banda-
orkuvpra ríkjanna, en nú eru laxastofnar í
norðvesturhlutanum að hruni
komnir. Nýlega var stigið stórt skref í að snúa þessari þróun við með skipu-
lagi, sem m.a. mun draga úr framleiðslu orkuvera og hafa áhrif á landbúnað
og flutninga. Umhverfisverndarsinnar hafa fagnað, en þeir, sem byggja af-
komu sína á ánum á svæðinu, eru lítið hrifnir.
framleiðslu
Skipulagsráð fjögurra norðvesturríkja,
Idaho, Montana, Oregon og Washington,
samþykkti áætlun um að draga úr veið-
um, bæta vistsvæði laxins og breyta stífl-
um. Meginþáttur áætlunarinnar, sem var
samþykkt þrátt fyrir mótmæli allra öld-
ungadeildarþingmanna ríkjanna fjög-
urra, felst hins vegar í því að auka og
breyta tímasetningu straums í Kólumbíu
og stærstu þverá hennar. Snákafijóti. í
þessum tveimur ám eru átta stíflur á því
svæði, sem er á laxagengd, og svo virð-
ist sem tillaga um að minnka lónin fyrir
aftan fjórar stærstu virkjanimar neðst í
Snákafljóti ætli að valda mestum deilum.
Stíflurnar hættulegar
gönguseiðum
Markmiðið með því að lækka borðið
á stöðulónunum er að auðvelda för laxa-
seiða til sjávar. Þótt veiðar og spilling
umhverfis eigi þátt í hruni laxins er
talið að rekja megi dauða fjögurra af
hveijum fimm löxum, sem drepast, til
stíflanna, eða áttatíu af hundraði.
Stíflurnar eru einkum hættulegar
gönguseiðum á leið til sjávar. Uppistöðu-
lónin hafa í för með sér hærra hitastig,
auka ránlífi og tefja för þannig að millj-
ónir gönguseiða drepast.
Minna vatn tll
rafmagnsframleiðslu
Þessar aðgerðir myndu leiða til þess
að minna vatn yrði fyrir hendi til að
framleiða rafmagn. Skipulagsráðið tel-
ur að þær muni hækka heildsöluverð
á rafmagni um níu af hundraði, sem
þýðir ekki nema 210 króna hækkun á
mánaðarlegum rafmagnsreikningum.
Gagnrýnendur segja hins vegar að
kostnaðurinn verði sýnu hærri hjá
bændum, eigendum fljótapramma, ál-
verum og öðrum, sem byggja afkomu
sína á ánni, þegar áhrifin fari að segja
til sín fyrir alvöru.
Áætlun ráðsins er bindandi fyrir
stjórnendur stíflanna, sem eru í ríkis-
eigu.
Bandarísku fiskveiðisamtökin
greindu frá því árið 1991 að 214 af
400 tegundum af laxi og öðrum fersk-
vatnssæknum fiskum í norðvestur-
hluta Bandaríkjanna séu í útrýmingar-
hættu.
Heimsóttu
írska netagerð
■ HÓPUR útgerðarmanna
og netagerðarmanna héðan
að heiman er nýkominn úr
heimsókn til írsku netagerð-
arinnar Swan Net í bænum
Killybeg. Heimsóknin var
skipulögð af Swan Net, Neta-
gerðinni Ingólfi í Vest-
niannaeyjum og Ellingsen í
Reykjavík. Markmiðið var að
kynna sér flottroll og uppsetn-
ingu þeirra, en Swan Net
hefur verið að vinna sér sess
hér á landi í flottrollum fyrir
uppsjávarfiska eins og síld og
loðnu. Jafnframt skoðaði hóp-
urinn höfnina í Killybeg, báta
og fyrirtæki í makrílvinnslu.
Meðai ferðaianganna voru
Eríkur Runólfur
Sigurðsson Guðmundsson
þeir Leifur Þormóðsson, frá
Samherja á Akureyri, Sig-
urbjörn Guðmundsson og
Hörður Jónsson frá Þor-
birni í Grindavík, Marteinn
Einarsson frá HB á Akra-
nesi, Friðrik Már Guð-
mundsson frá Tanga á
Vopnafirði, Runólfur Guð-
mundsson og Hermundur
Pálsson frá Sæfangi á
Grundarfirði, Eiríkur Sig-
urðsson frá Úthafi, Haukur
Þorvaldsson frá Ellingsen og
Birkir Agnarsson og Stefán
Erlendsson frá Netagerðinni
Ingólfi í Vestmannaeyjum.
Hrökklast Pólverjar
burt úr Okhotskhafi?
í BYRJUN desember skipuðu
Rússar fiskiskipum frá Pól-
landi, Japan og Suður-Kóreu
að verða burt af alþjóðlega
hafsvæðinu í Okhotskhafi
fyrir árslok. Samkvæmt
samningi við Rússa, sem Pól-
veijar eiga raunar eftir að
undirrita, fá þeir að halda
áfram veiðum á Alaskaufsa
innan rússnesku efnahags-
lögsögunnar en með þessum
hætti hyggjast Rússar í raun
söisa undir sig alþjóðlega
hafsvæðið. Það er ekki nema
3% af Okhotskhafi öllu.
Stjórnvöld í Póllandi hafa
harðlega mótmælt þeim full-
yrðingum Rússa, að veiðar á
alþjóðlega hafsvæðinu, „Hol-
unni“ sem svo er kölluð, ógni
ufsastofninum og þau óttast,
að takist Rússum að koma
eríendu fiskiskipunum burt að
þessu sinni, muni það jafn-
gilda viðurkenningu á yfirráð-
um þeirra. Það gæti svo aftur
orðið fordæmi fyrir önnur ríki
eins og Kanada og Noreg.
Óvissir skilmálar
Viðræður Rússa og Pólveija
um veiðar í Okhotskhafi hafa
staðið meira eða minna í fjög-
ur ár og er ekki formlega lok-
ið enn. Er ástæðan meðal ann-
ars sú, að Rússar geta ekki
sannað, að veiðar Pólverja
hafi mikil áhrif á Alaskaufsa-
stofninn og auk þess eru Rúss-
ar ófáanlegir til að fastsetja
skilmálana, til dæmis verðið á
veiðileyfum innan lögsögu
sinnar.
I síðasta mánuði vissi eng-
inn Pólverji hvað veiðarnar
innan rússnesku efnahagslög-
sögunnar myndu kosta en að
sögn verða veiðileyfin 100%
dýrari en þau, sem seld eru
innan lögsögu Kanada og
Nýja Sjálands. Á móti kemur,
að Pólveijar geta greitt fyrir
þau með ýmiss konar vöru og
með því að gera við rússnesk
fiskiskip í pólskum skipa-
smíðastöðvum.
Pólveijar geta líka tekið
þann kost að hætta alveg veið-
um í Okhotskhafi en það þýddi
í raun endalok pólska úthafs-
veiðiflotans og fyrirtækjanna,
sem gera hann út, Dalmor,
Odra og Gryf. Dalmor eitt
yrði að segja upp 3.000 sjó-
mönnum.
Kanadísk þorsksúpa
SOÐNINGIN að þessu sinni er sótt ór fyrir landstein-
ana, eða til Kanada. Lesendur Versins kynnast því hvern-
ETiTiTHÍtlTcTH'l 'búar Nýfundnalands og Labrador
teLUmLMM matreiða soðninguna, en þessi ríki eru
afar háð sjávarútvegi eins og við Islendingar. Það er
því við hæfi að kynna þessa rétti nú, ekki sízt í Jjósi
þess að Brian Tobin, sjávarútvegsráðherra Kanada, kem-
ur hingað í opinbera heimsókn í þessari viku. Nú verður
boðið upp á kryddaða þorsksúpu, eii þessi upskrift er
ætluðu 10 manns;
500 gr saltfiskur
50 gr siqjör
einn smáttskorinn laukur
125 gr skorið selleri
125 gr smátt skorinn grænn pipar
540 ml niðursoðnir tómatar
540 ml tómatsafi
6 msk tómatsósa
1/2 bolli hrísgrjón, ósoðin
1/2 t sk paprika
2 dropar Tabasco sósa
1 tsk Worcestershire sósa
Kryddpoki:
2 hvítlauksrif, skorin í bita
2 msk pikleskrydd
Suðunni er hleypt upp á útvötnuðum saltfiskinum. Hann
er síðan tekinn upp úr pottinum og leystur upp í flög-
ur. Laukur, grænn pipar og selleri er svissað í stórum
potti. Að því loknu er bætt í hann 850 millilitrum af
vatni, tómötum, tómatsafa, tómatsósu, Tabasco og Worc-
estershire, hrísgrjónum, papriku og kryddpokanum.
Látið sjóða við vægan hita í um 20 mínútur og lirærið
af og tii í pottinum. Bætið fiskinum út í og látið trekkja
vel í pottinum. Þá er kryddpokinn fjarlægður og súpan
borin fram með brauði eða hverju því, sem þykir við
hæfi. Auðvelt er að minnka uppskriftina eftir þörfum
hvers og eins.