Morgunblaðið - 26.01.1995, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
FIMMTUDAGUR 26. JANÚAR 1995 B 3
Egyptaland Fílabeinsströndin Ghana Kamerún Marokkó Sierra Leone Túnis Zimbabwe Ástralia Puerto Rico Perú
Matsfyrirtækið Moody’s Qallar íslands
Landsmenn berskjald-
aðir fyrir ytri aðstæðum
msama
8
Hin alþjóðlega
STARFAMIÐLUN
AIESEC
(Alþjóðleg samtök viðskipta- og hagfræðinema)
S1
FYRIRTÆKIÐ Moody’s vinnur
reglulega mat á fjárhags- og
skuldastöðu flestra þjóðlanda og
fölmargra stórfyrirtækja. íslenska
ríkið hefur um árabil undirgengist
slíkt mat með það fyrir augum að
fá hagstæða einkunn sem aftur
skiptir miklu um þau kjör sem ís-
lenska ríkið fær á erlendum lána-
mörkuðum. Umsagnir erlendu
matsfyrirtækjanna eru oft fróðleg
lesning, þar sem þar eru oft dregin
fram önnur áhersluatriði og viðmið-
anir heldur en algengastar eru í
umræðum um efnahagsmál hér
innanlands. Hér á eftir fer því síð-
asta umsögn Moddy’s um Island í
endursögn:
Erlendar skuldir ís- ----------
lendinga eru tiltölulega
miklar miðað við önnur
OECD-ríki en þó ekki
mjög ólíkariþví, sem ger-
ist á Norðurlöndum. Sem
hlutfall af útflutnings-
tekjum voru þær 217%
við árslok 1993 en til
samanburðar voru þær
198% í Svíþjóð, 276% í
Finnlandi og 122% í Dan-
mörku. Skuldir íslendinga eru hins
vegar að því leyti ólíkar skuldum
Svía og Dana, að þær má fremur
rekja til mikils vaxtar um margra
ára skeið ásamt mjög óhagstæðum
greiðslujöfnuði en til óhagstæðs
fjármagnsjafnaðar, sem aftur
mætti skýra að nokkru með eigna-
aukningu erlendis. Það er því afar
mikilvægt, að tekist hefur að ná
fram hagstæðum greiðslujöfnuði
með þeim aðgerðum, sem gripið
hefur verið til á síðustu árum.
Islendingar hafa gengið í gegn-
um fjögur tímabil með miklum og
vaxandi halla á greiðslujöfnuðin-
um. Það fyrsta var 1968 þegar síld-
in hvarf og hallinn miðað við þjóð-
arframleiðslu komst í 9%; annað
tímabilið var 1974-’75 í kjölfar olíu-
verðssprengingarinnar; það þriðja
1981-’83 vegna hruns loðnustofns-
ins og það fjórða milli 1987 og
1992 vegna ástands þorskstofnsins
og minni kvóta. Hallinn á greiðslu-
jöfnuðinum var að meðaltali 4% af
þjóðarframleiðslu á árunum 1974
til 1992.
Gjaldeyrisvarasjóður rýrnar
Það er aðallega íslenska rikið,
sem hefur stofnað til skulda erlend-
is, og stofnanir, sem því tengjast,
til dæmis Landsvirkjun og sumir
fjárfestingarsjóðanna. Við árslok
1993 áttu einkafyrirtæki önnur en
fjármála- eða lánastofnanir aðeins
9,5% af langtímaskuldum erlendis.
Miðað við heildarskuldimar er
greiðslubyrðin þó fremur létt vegna
þess, að tekist hefur að semja um
nýja gjalddaga. Skuldasöfnunin
upp úr 1990 olli því þó, að greiðslu-
byrðin þyngdist verulega en nú
hefur tekist að létta hana og
skuldabaggann líka. Er skýringin
meðal annars sú, að ríkisstjórnin
hefur samið um aukið hlutfall heild-
vöxtum
Bætt efna-
hagsástand
innanlands og
utan ætti að
nýta til að
draga úr opin-
berum út-
gjöldum.
arskuldanna á föstum
fremur en breytilegum.
Nú þegar greiðslujöfnuðurinn er
hagstæður eru íslendingar farnir
að greiða niður langtímaskuldir
erlendis og niðurgreiðslan er raun-
ar allmiklu meiri en nemur afgang-
inum á greiðslujöfnuðinum. Það
olli því, að gjaldeyrisvarasjóðurinn
rýrnaði verulega frá því í desember
1993 til október 1994 og ástæða
er til að vara við því, að hann
minnki frekar. Er hann nú 360
milljónir dollara en það svarar að-
eins til eins mánaðar innflutnings
á vörum og þjónustu.
Þess ber hins vegar að geta, að
íslensk stjórnvöld njóta skiptikjara
gagnvart seðlabönkum á
Norðurlöndum og í aðild-
arríkjum Alþjóða-
greiðslubankans, BIS, og
það gætu þau hagnýtt
sér ef í harðbakkann
slægi. Auk þess eiga þau
kost á skammtímabanka-
lánum og aðgang að lán-
um frá Alþjóðagjaldeyr-
issjóðnum. Gengi ís-
lensku krónunnar bætir
einnig samkeppnisstöðu útflutn-
ingsins, að minnsta kosti svo lengi
sem greiðslujöfnuðurinn er hag-
stæður. Hvað sem þessu líður er
skynsamlegt að auka gjaldeyris-
forðann og einkum með tilliti til
þess hve útflutningstekjurnar geta
verið sveiflukenndar.
Aðgerðaleysi gæti
hækkað vexti
Þótt erlendar skuldir íslendinga
séu að lækka þá hefur stöðugur
halli á ríkissjóði valdið því, að
skuldir hins opinbera, utanlands og
innan, hafa hækkað sem hlutfall
af þjóðarframleiðslu. Þetta hlutfall
var 55% um síðustu áramót, sem
er lægra en meðaltalið í ríkjum
OECD, og hlutfall nettóskulda er
einig lægra eða 33%. Núverandi
ríkisstjórn veit hins vegar, að vegna
skuldabyrðarinnar eru landsmenn
mjög berskjaldaðir fyrir óhagstæð-
um, ytri skilyrðum og sérstaklega
með ástand fískstofnanna í huga.
Greiðslur af opinberum skuldum
þrengja mjög að í ríkisbúskapnum
Stretsbuxur
kr. 2.900
Mikið úrval af
aliskonar buxum
Opið á laugardögum
kl. 11 -16

Nýbýlavegi 12, sími 44433.
og því ætti að leggja áherslu á að
minnka ríkissjóðshallann. Bætt
efnahagsástand innanlands og utan
ætti að nýta til að draga úr opinber-
um_ útgjöldum.
Á þessu ríður ekki síst riúna með
tilliti til þess, að líklegt er, að nokk-
ur hagvöxtur sé framundan á ís-
landi þótt hann verði eitthvað minni
en í öðrum OECD-ríkjum. Aðgerða-
leysi gæti aftur á móti orðið til að
hækka vexti á lánum erlendis.
Hugmyndir, sem komið hafa fram
um umbætur í húsnæðis- og lífeyr-
ismálum, að bankarnir tækju við
þeirri starfsemi, væru mikilvægt
skref í rétta átt hvað þetta varðar.
Aðgangur að
með
★ ódýru vinnuafli
★ vel menntuðum og
metnaðargjörnum einstaklingum
★ aþjóðlegan viðskiptahugsunargang
★ fjölþjóða tungumálakunnáttu
sp
co
5*
oo
e»
f
3-
| ★ skammtíma verkefni, |
| ★ ýmis sérverkefni og |
I alþjóðlega aðstoð
.2
1 £
Þitt fyrirtæki setur upp allar þær kröfur, sem starfskrafturinn þarf að
.1 uppfylla og gefur upp það tímabil sem hentar þest (6-78 vikur). §
1 AIESEC sér um að útvega húsnæði og tilskilin leyfi. ?
§ Nánari upplýsingar á skrifstofu AIESEC, Bjarkargötu 6, sími 29932, fax 627173. *|
Filippseyjar Hong Kong Indland Indónesla Japan Nýja Sjáland Malasía Papua New Guinea Bretland Perú
HANDSALK
>
KTVSGNVH
Þessi auglýsing er birt í upplýsingaskyni og felur ekki i sér tilboö um sölu hlutabréfa.
HANDSALŒ
n>
z
a
s Q
Z
nvsaNVH
VINNSLUSTÖÐIN HF.
TILKYNNING UM SKRANINGU
Á VERÐBRÉFAÞINGIÍSLANDS
HLUTABRÉF VINNSLUSTÖÐVARINNAR HF.
Félagið stofnað: 1. desember 1946
Útgefið hlutafé: Kr. 594.212.290
Skráning hófst: 30. desember 1994
Umsjón með skráningu: Handsal hf.
Skráningarlýsing liggur frammi á skrifstofu Handsals hf.
HANDSAI.S
........>
JANUAR 1995
z
ai
cn !
>
KlVSaNVH
HANDSALŒ
>
HANDSAL HF.
LÖGGILT VERÐBRÉFAFYRIRTÆKI • AÐILI AÐ VERÐBRÉKAÞINGI ÍSLANDS
ENGJATEIGI 9 • 105 REYKJAVÍK • StMI 588-0050 • FAX 588-0058
ŒnVSQNVH
Jgjljji
VERKEFNIÐ FRUMKVÆÐI/FRAMKVÆMD AUGLÝSIR EFTIR UPPLÝSINGUM UM STARFANDIRÁÐGJAFA VEGNA ENDURÚTGÁFU UPP-
LÝSINGAMÖPPU UM RÁÐGJAFA Á EFTIRTÖLDUM SVIÐUM: STEFNUMÓTUN, MARKAÐSAÐGERÐIR OG VÖRUÞRÓUN, FJÁRHAGSLEG
ENDURSKIPULAGNING OG FJÁRMÁLASTJÓRNUN, FRAMLEIÐSLUSKIPULAGNING OG GÆÐASTJÓRNUN.
ÓSKAÐ ER EFTIR AÐ HAFT SÉ SAMBAND VIÐ KARL FRIÐRIKSSON
HJÁ IÐNTÆKNISTOFNUN ÍSLANDS í SÍMA 587-7409.
(Q) iðnlánasjóður lóntæknistofnunl I