Morgunblaðið - 21.03.1995, Qupperneq 6

6 C ÞRIÐJUDAGUR 21. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
______AÐSENDAR GREINAR_
Dómarar fá aðhald
VEGNA greinar Sig-
mundar 0. Steinars-
sonar á íþróttasíðu
Morgunblaðsins
þriðjudaginn 7. mars
sl. og annarrar um-
fjöllunar um hand-
boltadómgæslu óskar
undirritaður fyrir hönd
dómaranefndar HSÍ að
koma eftirfarandi at-
hugasemdum á fram-
færi:
Undanfarin ár hefur
það mjög færst í vöxt
að aðstandendur hand-
knattleiksfélaga hafi
talið handknattleiks-
dómara orsök lélegra úrslita í leikj-
um liða sinna. Nú orðið tapar lið
vart svo leik í deildarkeppni karla
að dómurum sé ekki kennt um.
Þjálfarar og leikmenn rífast í
dómurum frá fyrstu mínútu og
verða svo hissa þegar þeir fá reisu-
passann fyrir kjaftbrúk. Sumir
áhorfendur eru helmingi verri,
nema hvað það þýðir ekki að gefa
þeim reisupassann. Sorakjaftur
þeirra gagnvart dómurum þykir
alveg sjálfsagður og sumir
skemmta sér yfir því. Orð eins og
asnar, svín, aular, hálfvitar og
svona mætti lengi telja, dynja á
dómurum. Sem betur fer finnst
ekki öllum þetta sjálfsagt og man
ég eftir einu atviki í fyrravetur þar
sem áhorfendur skikkuðu áhorf-
anda af yngri kynslóðinni til að
fara til dómara eftir leik og biðja
hann afsökunar á orðbragði sínu.
Mjög oft er búið að ákveða það
fyrirfram að dómararnir séu
ómögulegir. Það er sama hvað þeir
dæma, flestum dómum fyjgja öskur
og læti frá áhorfendum. í einhvetj-
um tilfellum virðist það vera stefna
einstakra áhorfenda að taka dóm-
ara á taugum. Það getur verið erf-
itt að standa á velli með 500 til
1.000 öskrandi áhorfendur, 14 leik-
menn inn á vellinum sem telja sig
þekkja leikreglurnar betur en nokk-
ur annar og 10 manns á hvorum
skiptimannabekk sem telja sig sjá
atvik betur en þeir sem eru inni á
vellinum. Það er bara eðlilegt að
eitthvað láti undan.
Margir leikmenn hafa þann leiða
vana að vera sífellt að leiðrétta
dómara leiksins, þ.e. mótmæla
dómum. í einstaka leikjum fá dóm-
arar ekki vinnufrið fyrir málgleði
leikmanna. Ég sæi þessa sömu leik-
menn í anda, ef dómarar gagn-
rýndu þá fyrir misheppnaðar send-
ingar, ídaufaleg brot, léleg skot eða
annað það sem leikmönnum verður
á í leikjum. Dómarar láta leikmenn
um að spila leikinn innan ramma
leikreglna og í staðinn er eðlilegt
að leikmenn láti dómarana um að
dæma leikinn meðan þeir gera það
innan ramma leikreglnanna.
Síendurtekin mótmæli leik-
manna, hvort sem það er beint við
dómara eða með því að snúa sér
að skiptimannabekk eða áhorfend-
um, eru neikvæð fyrir íþróttina.
Þau ýta undir frekari mótmæli leik-
manna og starfsmanna liðanna og
að ég tali ekki um hnjóðsyrði frá
áhorfendum. Sumir leikmenn koma
inn á leikvöllinn með það í huga
að einstakir dómarar leggi þá í ein-
elti. Síðan skoða þeir hvern einasta
dóm með og móti sér með þetta í
huga.
Eftirlitskerfi
í vetur og fyrravetur hefur verið
í gangi eftirlitskerfi til að taka út
frammistöðu dómara í leikjum.
Kostnaðarins vegna hefur ekki ver-
ið hægt að senda eftirlitsdómara á
alla leiki, en a.m.k. reynt að fylgj-
ast með eins mörgum og kostur er
í 1. deild karla og þeim leikjum í
1. deild kvenna og 2. deild karla
þar sem dómarar eru að fást við
ný verkefni. Niðurstöður úr eftirlit-
inu eru svo notaðar til að ákveða
hvaða dómarar fá verkefni í 1.
deildum karla og
kvenna og 2. deild
karla. Með þessu kerfi
er verið að skoða
hvaða atriði hand-
knattleiksdómarar
þurfi að bæta til að
verða betri. Þetta er
sama fyrirkomulag og
alþjóðasamböndin
nota. Að leik loknum
fer eftirlitsmaður yfir
athugasemdir sínar
með dómurum og svo
skilar hann skýrslu til
dómaranefndar. Er
það mitt álit og fleiri
sem ég hef rætt við,
að dómgæsla sé betri í dag en hún
var áður en eftirlitskerfið var tekið
upp.
Eins og búast mátti við hefur
frammistaða dómarapara verið
misjöfn. Engin tvö pör dæma eins,
frekar en að tveir leikmenn leiki
eins. Unnið hefur verið að því að
samræma túlkun, en gæta verður
að því að sjaldán eru tvö brot eins.
Handboltadómgæsla byggir mjög
Gefum dómurum vinnu-
frið á leikvelli. Komum
fram við þá með fullri
virðingu, segir Marinó
G. Njálsson. Áhorfend-
ur, sem ekki geta hamið
skapsmuni sína og orð-
bragð, verða að halda
sig utan íþróttahúsanna
meðan á leik stendur
mikið á mati dómara. Var leikmað-
ur hindraður, tók hann fjögur skref,
var hann lentur áður en hann
sleppti boltanum, fékk hann frítt
skot og svona má lengi telja. Það
er eðlileg krafa að dómarar dæmi
svipað eða eins á sams konar brot
leik eftir leik. Það sem skiptir meira
er að dómarar dæmi eins á sams
konar brot í sama leik.
íslenskir áhorfendur eru kröfu-
harðir. Þeir ætlast til þess að leik-
menn standi sig vel og vinni and-
stæðingana. Því miður ruglast þeir
oft og halda að dómarar leiksins
séu andstæðingarnir. Það er nauð-
synlegt að gefa dómurum vinhu-
frið. Þeir eru óijúfanlegur hluti
leiksins. Við getum eyðilagt hand-
boltann með því að níðast sífellt á
dómurunum. Þeir eru að gera sitt
besta og við getum ekki farið fram
á meira.
Athugasemdir biaðamanns
Að lokum vil ég reyna að svara
beint þeim spurningum og athuga-
semdum, sem Sigmundur Ó. Stein-
arsson kemur fram með í grein
sinni:
1) „Hvernig undirbúa dómarar
sig fyrir keppnistímabilið?“ Fyrir
upphaf hvers keppnistímabils halda
dómarar fund þar sem farið er yfir
leikreglur, tekið er skriflegt próf
úr leikreglunum og tekið er hlaupa-
próf. Til að fá rétt til að dæma í
1. deild karla og kvenna þurfa dóm-
arar að ná 80% árangri á skriflegu
prófi og hlaupa 2.400 metra á ekki
lengri tíma en 12 mínútum.
2) „Hvernig er líkamlegt ástand
þeirra þegar út í slaginn er kom-
ið?“ Plestir dómarar stunda ein-
hverjar íþróttir ásamt dómgæslunni
til að halda sér í formi. Auk þess
dæma þeir 40 til 60 leiki á hverri
leiktíð, auk æfíngaleikja, saman-
borið við að hver leikmaður spilar
30 til 40 leiki, auk æfingaleikja.
3) „Hafa þeir þrek til að taka
þátt í hinum mikla dansi sem stig-
inn er þegar í úrslitakeppnina er
komið, þar sem eins dauði er ann-
ars brauð?“ Bestu dómarar landsins
eru látnir dæma í úrslitakeppninni.
Margir hveijir eru alþjóðadómarar.
í úrslitakeppninnni í vetur hefur
ekki komið fram í eitt einasta skipti
að dómari hafí ekki haft líkamlegt
þrek til að dæma leikina og það
þó tvíframlengt hafi verið. Hvort
að dómarar hafi alltaf haft andlegt
þrek, eftir gegndarlausar svívirð-
ingar áhorfenda, til að halda fullri
einbeitingu allan leikinn, er allt
annað mál. Dómarar eru alveg
meðvitaðir um mikilvægi þeirra
leikja sem þeir dæma. Þeir vita að
annað liðið þarf að tapa leiknum.
En þeir geta aldrei leyft sér, og
gera það ekki, að horfa á sjálfan
sig sem orsakavald. Dómara ber
að dæma á brot sem hann sér. Það
er leikmaðurinn sem brýtur af sér.
Dómarinn fær í mesta lagi 1-2
sekúndur til að ákveða hvort hann
eigi að dæma. Hann er með eitt
sjónarhorn á brotið. Út frá þessu
sjónarhorni verður hann að taka
ákvörðun sína.
4) „Þetta gera menn sem hafa
lítið sem ekkert aðhald.“ Ég hef
áður nefnt hér í grein minni að
dómarar hafi aðhald. Þeir hafa
aðhald frá sjálfum sér, eftirlits-
mönnum/dómurum, leikmönnum,
aðstandendum liða, áhorfendum og
fjölmiðlum. Því miður hefur aðhald
leikmanna, aðstandenda liða,
áhorfenda og fjölmiðla ekki reynst
raunhæft. Til þess er þekking þess-
ara aðila á leikreglum alltof lítið.
Mjög oft stangast álit þessara aðila
á. Tökum dæmi: Dómarar fá um-
sögnina dómgæsla á heimsmæli-
kvarða hjá blaðamanni, einkunnina
41 (sem með því betra sem sést)
hjá eftirlitsdómara og ummælin
„dómararnir eyðulögðu leikin og
ættu ekki að fá að dæma í úrslita-
keppninni" hjá þjálfara tapliðsins.
Það er enginn dómari sáttur við
að fá lélega umsögn. Það er mark-
mið allra dómara að standa sig vel
í einasta leik. Dómari, sem gerir
mistök, skoðar í mörgum tilfellum
upptökur af leiknum til að læra af
mistökunum.
5) „ ... þrátt fyrir að sjáist á
myndböndum, að þeir gerðu rangt.“
Það væri hægt að skrifa langa rit-
gerð um notkun myndbandsupptaka
af leikjum. Vissulega gera dómarar
mistök. En mistökin eru tvenns
konar. Annars vegar rangir dómar,
of strangir, brot búið til o.s.frv.
Hins vegar brot sem dómurum yfir-
sést. Eigi að nota myndbandsupp-
tökur, þá verðum við að ákveða í
hvaða tilfellum megi breyta úr-
skurði dómara og hvenær ekki. Ég
er alveg klár á að leikbönnum muni
fjölga í kjölfarið.
6) „Kærur eru ekki rétta lausn-
in.“ Það er ákvörðun hvers dómara
hvort hann kærir ummæli í fjöl-
miðlum sem honum finnst æru-
meiðandi. Hafi einstaklingur þá
skoðun á dómgæslu að hún hafi
verið óhæf, þá verður hann að setja
þess skoðun sína þannig fram að
hún meiði ekki aðra. Heppnist það
ekki, verður sá hinn sami að vera
ábyrgur orða sinna.
Verðum að fá vinnufrið
Umfjöllun um dómgæslu undan-
farnar vikur og mánuði hefur verið
þannig, að mér er með öllu óskiljan-
legt að einhver skuli gefa sig út í
að dæma leiki í 1. deild karla.
Dómarar hljóta að vera masókist-
ar, að sitja undir þessum svívirðing-
um og ávirðingum. Það er mál að
linni. Gefum dómurum vinnufrið á
leikvelli. Komum fram við þá með
fullri virðingu. Áhorfendur, sem
ekki geta hamið skaþsmuni sína
og orðbragð, verða að halda sig
utan íþróttahúsanna meðan á leik
stendur.
Sýnum öðrum virðingu, þá mun-
um við njóta virðingar.
Með íþróttakveðju.
Höfundur er ritari
dómaranefndar HSÍ.
Marinó G. Njálsson
INNANHÚSSMEIST
Eydís me<
EYDÍS Konráðsdóttir var maður Innanhússmeistaramótsins í Vestm
náðl auk þess lágmarki fyrir Evrópumeistaramótið. H
Eydís setti
þvjú íslands-
metíEyjum
ur. Eydís synti ekki í úrslitum þessa
sunds, valdi að synda frekar í 200
metra baksundi en mjög stutt var milli
úrslita í þessum sundum. Og Eydís
gerði _það líka gott í því sundi bætti
eigið íslandsmet verulega eða um rúm-
ar 3 sekúndur, synti á_2.18,58 en eldra
metið var 1.21,74. Á sunnudeginum
synti Eydís svo í 100 metra baksundi
og enn setti hún íslandsmet þegar hún
synti á 1.04,00 en eldra metið var
1.05,08 þetta sund gaf henni 848 stig
samkvæmt alþjóðlegri stigatöflu og
var það besta afrek mótsins hjá konum
samkvæmt þessari stigatöflu.
Besta afrek mótsins hjá körlum átti
Logi Jes Kristjánsson ÍBV þegar hann
synti 100 metra baksund á 56,70 og
fyrir það hlaut hann 888 stig, þessi
tími Loga Jes var um einni sekúndu
betri en hann átti í greinínni, en dugði
þó ekki til að klekkja á Islandsmeti
Eðvarðs Þórs Eðvarðssonar sem er
56,21. Eðvarð Þór varð í öðru sæti í
sundinu þrátt fyrir að vera í þessu
meira af gamni en alvöru.
„Ég er mjög svo ánægður með þetta
mót þetta gekk svo til allt að óskum,
þó ég hefði vilja komast nær íslands-
metunum eða jafnvel taka þau, en það
kemur tími eftir þennan tíma. Nú er
bara að setja allt í botn fyrir Smá-
þjóðaleikana sem eru fyrstu vikuna í
júní. Nú fer ég aftur til Bandaríkj-
anna og æfi náttúrulega restina af
mars, allan aprll og hef svo allan
EYDÍS Konráðsdóttir setti þrjú
íslandsmet á Meistaramóti ís-
lands f sundi innanhúss sem fram
fór um helgina íVestmannaeyj-
um. Þessi 17 ára gamla sund-
drottning frá Keflavík setti met í
100 metra flugsundi og í 100 og
200 metra baksundi. Hún ásamt
Loga Jes Kristjánssyni frá Vest-
mannaeyjum unnu bestu afrek
mótsins. Birkir Rúnar Gunnars-
son setti þrjú íslandsmet í flokki
blindra á mótinu.
Eg er búin að æfa mjög vel og mik-
ið á þessu tímabili og var búin
að setja mér það markmið fyrir mótið
að bæta metin í þessum
þremur greinum sem
ég setti Islandsmetin í
og það gekk allt saman
upp. Ég er ánægðust
með metið í 100 metra
baksundi því ég náði lágmarki fyrir
Evrópumeistarmótið, það er mikill létt-
ir að vera búinn að ná því og þurfa
ekki að vera að rembast við það I allt
sumar,“ sagði Eydís Konráðsdóttir að
loknu móti en auk þess að setja þijú
íslandsmet varð hún í þriðja sæti í 50
metra skriðsundi og í silfursveit Kefla-
víkur í 4x200 metra skriðsundi.
Fyrsta met sitt setti Eydís í undan-
rásum á laugardeginum, þegar hún
synti 100 metra flugsund á 1.03,68
og bætti þar met Bryndísar Ólafsdótt-
Sigfús Gunnar
Guömundsson
skrifar frá
Eyjum