Morgunblaðið - 07.04.1995, Blaðsíða 2

2 B FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
KOSNINGAR 8. APRÍL
Bætum fiskveiðisljómina
FISKVEIÐI-
STJÓRN er áberandi
í landsmálaumræð-
unni og sýnist sitt
hveijum, enda eðlilegt
svo mikilvægar sem
fiskveiðar eru fyrir
atvinnulíf okkar og
afkomu. Okkur kemur
öllum við hve áreiðan-
leg ráðgjöf vísinda-
manna er og ákvörðun
um heildar-aflaheim-
ildir. Einnig hvernig
stjómkerfið reyneist,
hvemig ákvæði lag-
anna era túlkuð í
framkvæmd og þeim
fylgt, því þar eftir fer hvort við
njótum réttlætis. Ennfremur hvort
lögin þeim ná tilgangi, að vernda
veiðistofna fyrir ofveiði og rá-
nyrkju og að veiðar og vinnsla
geti orðið sem hagkvæmust og
skilað þjóðarbúinu sem mestum
verðmætum og arði.
Ýmsar stefnur á lofti
Frambjóðendur Framsóknar-
flokksins í Reykjaneskjördæmi
vilja taka mest af aflaheimildum
togara og afhenda öðram. Ég geri
ráð fyrir góðri skemmtun hvert
sinn sem formaður flokksins tekur
þær til umijöllunar, eða frambjóð-
endur flokksins í öðram kjördæm-
um þar sem togaraútgerð er undir-
staða hráefnisöflunar til vinnslu
og verðmætasköpunar, svo sem á
Austurlandi, Norðurlandi eða
Vesturlandi. Það er ótrúverðugt,
að talsmaður þessara hugmynda
skuli staðhæfa, að frambjóðendur
flokksins í þessum kjördæmum
styðji þær. Hugmyndir um að tog-
arar megi veiða upp að 200 metra
dýptarlínu era jafn ótrúverðugar
því hún nær víða langt inn á flóa
og firði.
Af lýsingu formanns Alþýðu-
bandalagsins á sjávarútvegsstefnu
þess er hún samsuða úr öllum hin-
um ólíkustu hugmyndum um
byggðakvóta, togarakvóta,
strandsvæðakvóta, bátakvóta,
Árni Ragnar
Amason.
banndaga, veiðarfær-
akvóta, vélastærðark-
vóta, sóknarmark,
vinnslukvóta og veiði-
kvóta.
Frambjóðendur Al-
þýðuflokksins lýsa sér
sem sérstökum vemd-
ara smábáta, er vilji
sérstaklega viðhalda
og auka banndaga-
kerfi krókaveiða. Við
endurskoðun laganna
um stjórn fiskveiða,
sem lokið var á síð-
asta ári, vora ríflega
fimmfaldaðar afla-
heimildir krókabáta
og fellt niður fyrra ákvæði um að
þeir skyldu við tiltekinn heildar-
afla fara inn í aflamarkskerfið.
Með því voru krókaveiðibátum
veitt varanleg fríðindi umfram
smábáta á aflamarki.
Fjölmargir krókaveiðimenn
telja banndagakerfið nú hættuleg
mistök. Þeir segjast heyja blóðugt
kapphlaup innbyrðis, enginn þori
að sleppa róðri þó veður sé slæmt,
bátamir ofhlaðnir og sókn svo
hörð að vinnuþreki sjómanna er
misboðið. Menn hafi skiptiáhafnir
til að halda bátum samfellt úti,
en nauðsynlegt viðhald sitji á hak-
anum. Þessir menn vilja flytja í
aflamarkskerfi og fá sömu réttindi
og skyldur og sömu möguleika til
hagræðingar sem aðrir er lifa af
fiskveiðum, færi á að nýta rétt
sinn út frá sjónarmiðum hag-
kvæmni, öryggis og vinnuálags.
Þeir hafna í raun málfutningi Al-
þýðuflokksins. Við, frambjóðendur
Sjálfstæðisflokksins í Reykjanes-
kjördæmi, tökum undir sjónarmið
þeirra og munum vinna að málstað
þeirra komi samtök þeirra að
málinu. Ég fagna skoðunum
þeirra, þær fara saman við mínar,
sem ég lét í ljós þegar unnið var
að þessum lagabreytingum.
Bregðumst við leiguokri
Þeim sem ekki hentar að nýta
réttindi sín sjálfir er heimilt að
Frambjóðendur Sjálf-
stæðisflokksins í
Reykj aneskjördæmi
munu beita sér fyrir
því, seffir Arni Ragnar
Árnason, að skorður
við viðskiptum með
aflaheimildir verði af-
numdar.
selja þau öðrum í greininni. Al-
mennt höfum við landsmenn ekk-
ert við það að athuga séu viðskipt-
in innan velsæmismarka, en svindl
og okur snertir réttlætiskennd
okkar illa. Óeðlilegt er, að nýting-
arrétturinn sé í höndum aðila sem
ekki nýta hann sjálfir, selja hann
ekki en leigja öðrum ár eftir ár.
Þá ætti hann að flytjast til hinna
sem nýta hann. í þessu sambandi
tel ég koma til álita, að við leigu
flytjist tiltekið hlutfall af aflahlut-
deild frá leigusala til leigutaka, til
dæmis sama hlutfall og leiguverð-
ið er af sölu- eða kaupverði. Al-
gengt leiguverð er nú nær fjórð-
ungi af söluverði, og mundi þá
nálægt 25% af leigukvóta flytjast
til leigutaka.
Verð á leigukvóta er með ólík-
indum. Þegar ávöxtun af fjár-
magni er nálægt 25% á ári, og
meira en 20% á ári umfram verð-
bólgu, tel ég að í lánsviðskiptum
væri brugðist við til að stöðva
okur. Yfirvöldum ber að stemma
stigu við þessu okri.
Sá sem ekki nýtir sjálfur helm-
ing aflaheimilda sinna á hveijum
tveimur fískveiðiáram skal missa
það sem hann ekki nýtti. Ég heyri
að einhveijir eigi aflahlutdeild og
leigi aflaheimildir sínar ár eftir ár.
Sé það rétt era ekki aðeins þeir
að bijóta lög, heldur líka þeir sem
„geyma“ fyrir þá kvóta. Við þessu
verður að bregðast.
Á kjörtímabilinu voru settar
skorður við viðskiptum með afla-
heimildir (þ.e. leigu). Nú ber
mönnum saman um að þær séu
sjávarútveginum og þjóðarbúinu
til óþurftar. Of miklar skorður
geti orðið til þess að aflaheimildir
verði ekki nýttar með hagkvæ-
mustum hætti. Þess vegna mun
ég ásamt öðram frambjóðendum
Sjálfstæðisflokksins í Reykjanes-
kjördæmi beita mér fyrir því að
þessi ákvæði verði afnumin.
Betri umgengni -
betra stjórnkerfi
Nauðsynlegt er að athuga þóð-
hagsleg áhrif af fjölgun vinnslu-
skipa og flutningi vinnslu út á sjó.
Þá ber að taka tillit til þess hvern-
ig vinnsluskip nýta afla sinn og
leita verður svara við því'hvers
vegna hér er lagt svo mjög í sjó-
vinnslu meðan aðrar þóðir fækka
vinnsluskipum. Fjárhagslega hag-
kvæm starfsemi sem gengur á
auðlindir umfram endurnýjunar-
mátt þeirra, eða nýtir hráefni lak-
ar en aðrir í sömu grein og bætir
sér það upp með því að ganga
ótæpilega í auðlindina, ber ekki
eðlilegan hráefniskostnað og er
hættuleg veiðistofnun sem era í
hættu við ofveiði. Sama á við um
útkast undirmáls- og dauðblóðg-
aðs afla. Brýn þörf er á úttekt á
áhrifum veiðarfæra á veiðistofna,
æti_ o.fl. í vistkerfi veiðislóðar.
Á undanförnum áram hefur
vernd verið aukin, einkum með
hrygningarstoppinu, sem ákveðið
er með tilliti til hrygningarástands
stofnana. Slíkar verndaraðgerðir
þarf hugsanlega að auka. Hitt er
þó sýnu mikilvægast til lang-
frama, að fá grannþjóðir okkar til
samstarfs um stjórn fiskveiða utan
lögsögu, t.d. á Reykjaneshrygg.
Staðhæft er að sjávarútvegs-
ráðherra hafi eyðilagt kvótakerfíð.
Hann er þó sá sem mest tillit hef-
ur tekið til ráðgjafar vísindamanna
við ákvörðun um aflaheimildir.
Brýnt var að skerða mjög þors-
kveiðar til að tryggja vöxt og við-
gang stofnsins. Ekki er það að
eyðileggja, heldur að byggja upp.
Þessi sjávarútvegsráðherra varð
líka fyrstur til þess að fá utanað-
komandi ráðgjöf og athugun á
vinnuaðferðum vísindamanna okk-
ar.
Einnig er staðhæft, að sjávarút-
vegsráðherra vilji engu breyta í
núverandi kvótakerfi. Ég hef þó
margsinnis heyrt hann segja á fjöl-
mennum fundum, að hann sé tilbú-
inn að beita sér fyrir ýmsum breyt-
ingum til lagfæringar á ráðgjöf
og stjórnkerfinu, að hann muni
fallast á ýmsar aðrar ef meirihluti
þingheims vilji svo, að hann telji
rétt að önnur ágreiningsefni verði
rædd til hlítar og nokkrar hug-
myndir hljóti að koma til álita.
Þetta er ekki afstaða manns sem
engu vill breyta, heldur manns sem
reiðubúinn að ræða og kanna til
hlítar allar hugmyndir og leiðir til
úrbóta. Til þess er Sjálfstæðis-
flokkurinn reiðubúinn. Hann telur
kvótakerfíð ekki fullkomið frekar
en önnur mannanna verk og vill
ávallt vinna að umbótum. Kjósum
X-D fyrir Betra ísland.
Höfundur er alþingismaður
Sjálfstæðisflokksins fyrir
Reykjaneskjördæmi.
Barátta Jóhönnu
fyrir bættri
starfsmenntun
Jóhanna og trún-
aðurinn
ÞJÓÐVAKI heyr
kosningabaráttu sína
undir merkjum trú-
verðugleika. Málflutn-
ing manna, einsog t.d.
Marðar Ámasonar í
Mbl. 14. mars, er erfitt
að skilja öðra vísi en
svo, að þjóðin geti eng-
um stjómmálamanni
treyst nema Jóhönnu
Sigurðar. En er Jó-
hanna hvítþveginn
engill í samanburði við
okkur hin? Hvað segja
staðreyndimar?
Jóhanna lofaði
stuðningsmönnum sín-
um innan Alþýðuflokksins, að þó
hún tapaði formannskjöri myndi
hún ekki kljúfa flokkinn. Hún klauf
Alþýðuflokkinn.
Jóhanna hefur gagnrýnt ríkis-
stjómina fyrir of lág skattfrelsis-
mörk. Haustið 1992 voru skattfrels-
ismörkin lækkuð. Jóhanna Sigurð-
ardóttir greiddi atkvæði með því
að auka þannig skatta, m.a. á Iág-
launafólk, um 700 milljónir.
Jóhanna segist vera eini stjórn-
málaforinginn, sem ekki vill fara
í ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokkn-
um. Vorið 1991 réð hún úrslitum
um að Davíð Oddsson varð for-
sætisráðherra. Hún vildi ekki
íframhaldandi félagshyggjustjórn.
Jóhanna kveðst
vera á móti skóla-
gjöldum. Hún greiddi
atkvæði með skóla-
gjöldum á háskóla-
nema.
Jóhanna kveðst
vilja rýmka útlán
Lánasjóðs íslenskra
námsmanna. Hún
vildi á sínum tíma
skerða sjóðinn til að
fá aukin framlög í
sína málaflokka.
Jóhanna kveðst
vilja heiðarleika í sam-
starfí. Án vitundar
félaga sinna samdi
hún við Sjálfstæðisflokkinn um að
lögbinda gólf á útsvar, sem var
krafa þáverandi meirihluta Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík, og
bannaði þannig sveitarfélögunum
að hafa lága útsvarsprósentu. Allir
aðrir þingmenn Alþýðuflokksins
vora andstæðir málinu, en neyddust
til að greiða atkvæði með því til
að vemda Jóhönnu.
Jóhanna ásakar núverandi ríkis-
stjórn um að hafa gengið of langt
í niðurskurði. Hún greiddi atkvæði
með öllum tillögum ríkisstjórnar-
innar um niðurskurð.
Jóhanna er á móti fríðindum
stjórnmálamanna. Hún þáði bið-
laun sem ráðherra, þó hún hefði
Án vitundar félaga
sinna samdi Jóhanna við
Sj álfstæðisflokkinn
um að lögbinda gólf á
útsvar, segir Hrafn
Jökulsson, en það var
krafa þáverandi meiri-
hluta Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjavík, og
bannaði þannig sveitar-
félögum að hafa lága
útsvarsprósentu.
ótilneydd sagt af sér ráðherradómi.
Jóhanna er á móti spillingu. Hún
réð bróður sinn án auglýsingar inn
í félagsmálaráðuneytið, og gerði
honum þannig kleift að fá forskot
reynslunnar á aðra umsækjendur,
þegar staðan var að lokum auglýst.
Heiðarlegur stjómmálamaður
verður að vera samkvæmur sjálfum
sér. Eða gilda aðrar reglur um Þjóð-
vaka?
Höfundur er ritsíjóri
Alþýðublaðsins.
Hrafn Jökulsson
UNDANFARNA
áratugi hafa orðið
miklar breytingar í at-
vinnulífínu og margt
bendir til þess að þær
verði hraðari og bylt-
ingarkenndari í fram-
tíðinni. Þessar breyt-
ingar hafa það í för
með sér að störf og
vinnuaðferðir munu
breytast og miklar til-
færslur á vinnuafli
verða á milli atvinnu-
vega og starfsgreina.
Sjálfvirkni, vélvæðing
og ný þekking mun
hafa það í för með sér
að mörg störf munu annað hvort
taka miklum breytingum eða úreld-
ast og ný störf taka við sem gera
mun sífellt auknar kröfur til fólks
um starfs- og endurmenntun.
Öflug starfsmenntun er leið sem
þjóðir hafa farið til að sporna gegn
atvinnuleysi og tií þess að tryggja
aukinn hagvöxt og bætt launakjör
fólks.
Lög um starfsmenntun
Árum saman, fyrst sem þing-
maður og síðan sem ráðherra, barð-
ist Jóhanna Sigurðardóttir fyrir því
að fá samþykkta löggjöf um starfs-
menntun í atvinnulífínu, lengst af
við lítinn skilning Alþingis. Það
tókst þó með mikilli harðfylgni Jó-
hönnu, því sett var löggjöf um þetta
brýna hagsmunamál atvinnulífsins
og launafólks á árinu 1991.
Aukin fjárframlög
Frá því þessi löggjöf var sett
hefur árlega verið varið um 50
milljónum króna til sérstakrar
starfsmenntunar. Við þurfum að
efla alla starfsmennt-
un til að bæta kjör, og
auka starfsöryggi
fólks. Þetta á við um
ófaglært fólk, sem oft
verður hart úti vegna
breytinga í atvinnulíf-
inu, starfsöryggi þess
er sérstaklega ógnað.
En þetta á einnig við
þá sem aflað hafa sér
fagmenntunar, þar
sem ný þekking og
tækni gera stöðugt
nýjar kröfur til starfs-
manna. Þjóðvaki -
hreyfing fólksins undir
forystu Jóhönnu Sig-
urðardóttur vill efla alla verkmennt-
un, starfsmenntun og endurmennt-
Jóhanna Sigurðardóttir
barðist fyrir því að fá
samþykkta löggjöf um
starfsmenntun í at-
vinnulífinn segir Páll
Halldórsson. Fyrir
mikið harðfylgi hennar
var sett löggjöf um
þetta brýna hagsmuna-
mál árið 1991.
un í landinu. Þess vegna m.a. veljum
við Þjóðvaka til forystu í landsmál-
unum.
Höfundur er 8. maður á lista
Þjóðvaka íReykjavík.