Morgunblaðið - 07.04.1995, Blaðsíða 6
6 B FÖSTUDAGUR 7. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
KOSNINGAR 8. APRÍL
Matarkarfa
Blöndals
& Bjamasonar
ÞAÐ kom mér ekki
mikið á óvart þegar
Halldór Blöndal afneit-
aði eigin stefnu í Morg-
unblaðsviðtali 19. mars
sl. í allan vetur hafa
fulltrúar fimm ráðu-
neyta reynt að ná sam-
an um hvaða tolla eigi
að leggja á innfluttar
landbúnaðarvörur þeg-
ar opnað verður fyrir
innflutning í kjölfar
nýja GATT-samnings-
ins um tolla og viðskipti.
Meginástæðan fyrir
því að ekki hefur náðst
niðurstaða er sú að full-
trúi landbúnaðarráð-
herra, einn fulltrúanna í nefndinni,
hefur sett það skilyrði að „ofurtoll-
um“ verði beitt, eins og formaður
Neytendasamtakanna kallar það. Til-
gangurinn er að reisa nýja tollmúra
kringum landbúnaðinn, og koma þar
með í veg fyrir að neytendur geti
notið góðs af „GATT“. Svo mikil
vemd gengur hins vegar út yfír allan
þjófabálk þar sem tollar verða allt
að 700% og þar yfir fyrir sumar
mjólkur- og grænmetisvörur.
Tillögur Alþýðuflokksins í nefnd-
inni hafa hins vegar gengið út á það
að veita innlendum landbúnaði vissa
vemd í upphafi, en vemdin trappist
niður árlega á sex ámm.
Matarkarfa Blöndals
vemdartolla sem gera
innfluttu matarkörfuna
um 53% dýrari en Hag-
kaupsverð. Matarkarfa
Halldórs Blöndals varð
hins vegar 187% dýrari,
þegar hámarkstollum
var beitt, þ.e. næstum
þrefalt Hagkaupsverð.
Það er von að Halldór
Blöndal hafí nú fundið
sig knúinn til að lýsa
því yfír að aldrei hafí
staðið til að nýta tolla-
heimildimar til fulls.
Þetta er að vísu ósatt.
Fulltrúar landbúnað-
arkerfisins innan þings
og utan hafa marglýst
þeirri kröfu sinni að ofurtollum verði
beitt að fullu. Svo virðist sem mnnið
hafí upp fyrir Halldóri ljós hversu
fráleitar tillögur hans hafa verið.
Verst er að hefði Halldór áttað sig
á þessu fyrr þá væri búið að sam-
þykkja nauðsynlegar lagabreytingar
vegna nýja GATT-samningsins og við
væmm ekki í skömm með efndir. ís-
- land væri þá ekki í þeirri bagalegu
stöðu að geta ekki staðið við gefin
loforð, og að hafa þar með stefnt við-
skiptahagsmunum sínum í hættu.
Vonandi lætur Halldór ekki lengur
hjá líða að gefa fulltrúa sínum í
GATT-nefndinni ný fyrirmæli þannig
að unnt verði að ganga frá fmmvarp-
inu sem fyrst.
Jón Þór Sturluson
Hagfræðistofnun Háskólans var
beðin að reikna út hversu mikla vemd
tillögur Alþýðuflokksins myndu veita
innlendri framleiðslu. Teknar vom tíu
algengar vömtegundir (kjöt, græn-
meti og mjólkurvörur) og reiknað út
verð matarkörfunnar. Niðurstaðan
sýndi að innflutningurinn yrði um
28% dýrari en Hagkaupsverð. Gefur
það glöggt til kynna að allt tal Hall-
dórs um að tillögur Alþýðuflokksins
gangi út á tollfíjálsan innflutning
landbúnaðarvara er tómt mgl.
Önnur tillaga sem kom fram í
nefndinni gerir ráð fyrir að leggja á
Matarkarfan í Strassborg
Bröltið í Halldóri Blöndal í þessu
máli kom mér ekki á óvart. En það
vakti furðu mína að lesa grein frænda
Halldórs Blöndals, Bjöms Bjamasonar,
í DV 28. þ.m. þar sem hann vænir
Alþýðuflokkínn um að lofa upp í erm-
ina á sér þegar hann segir að matar-
verð muni lækka á íslandi ef gengið
jnði í Evrópusambandið. Því til stuðn-
ings hefur Alþýðuflokkurinn vitnað í
tölur Hagfræðistofnunar Háskóla ís-
lands um matarverð í ESB, sem Bjöm
kallar úreltar. En Hagfræðistofiiun
stendur fyllilega á bak við þær tölur.
Matarkarfa Halldórs
Blöndals varð hins veg-
ar 187% dýrari, segir
Jón Þór Sturluson,
þegar hámarkstollum
var beitt, þ.e. næstum
þrefalt Hagkaupsverð.
Það hafa allir kynnst því af eigin
raun, sem hafa ferðast til Spánar eða
annarra Evrópusambandslanda, að
matarverð þar er nánast hlægilega
lágt miðað við verðið á íslandi. Það
veit einnig Bjöm Bjamason sjálfur,
sem er tíður gestur í Strassborg og
öðrum borgum Evrópu. í Evrópusam-
bandinu er sameiginlegur markaður
fyrir landbúnaðarvömr og verður
verðið því aldrei mjög frábmgðið frá
einu landi til annars (þótt mismunur
geti verið á smásöluverði vegna mis-
munandi virðisaukaskatts o.fl).
Ef ísland gengur í ESB hlýtur
matarverð að nálgast meðaltalið þar.
Hagfræðistofnun áætlar að verð land-
búnaðarvara á íslandi myndi lækka
um 35-45% eftir inngöngu í ESB.
Stofnunin stendur fyllilega við þær
tölur, sem fyrr sagði, og telur þær
jafnvel varlega áætlaðar. Hún segist
hafa nýlegar upplýsingar undir hönd-
um, sem benda til þess að matvæla-
verð til neytenda sé að meðaltali 35%
ódýrara í ESB-löndum en á íslandi.
Munurinn á landbúnaðarvöram sé enn
meiri. Þessar tölur séu þær traustustu
sehi völ er á, þ.e. tölur OECD (Efna-
hagssamvinnu- og þróunarstofnunar-
innar). Hvers vegna vill Bjöm Bjama-
son ekki að kjósendur hans í Reykja-
vík njóti sömu kjara við kaup á mat-
vælum og Bjöm nýtur á tíðum ferðum
sínum til Strassborgar?
Óneitanlega vakti það furðu mína
að jafnvandaður maður og Bjöm
Bjamason skyldi grípa til þess örþrif-
aráðs að beita blekkingum þegar
hann segir að Alþýðuflokkurinn vitni
í „úreltar tölur“ og „haldlausar upp-
lýsingar". Það veldur mér vonbrigð-
um að horfa upp á Bjöm Bjamason
beita kunnuglegum brögðum Ólafs
Ragnars Grímssonar, þ.e. að sverta
Háskóla íslands þegar niðurstöður
hans em honum ekki að skapi.
Höfuadur er formaður Sambands
ungrajafnaðarmanna ogskipar
5. sæti á framboðslista
Alþýðuflokksins & Vesturlandi.
Sagan af Alþýðubandala
flutningsleiðimii og óháðum
Jón Kristinn Jóhanna
Snæhólm Vilhjálmsdóttir
Útflutningsleiðin
Eitt mesta grínið í þessari kosn-
ingabaráttu er framboð Alþýðu-
bandalagsins og óháðra og sú stefnu-
skrá sem því fylgir. Nú er það ákveð-
in útflutningsleið sem á að efla hér
hagvöxt og borga allt að 10 milljarða
króna kosningaloforð Ólafs Ragnars
Grímssonar, en sú leið hafnar frekari
viðskiptum við gömlu evrópsku ný-
lenduveldin og kveður þess í stað á
um stórfellda markaðssókn islend-
inga til markaða Asíu, Afríku og
S-Ameríku. Þar sem það er ljóst, að
vitneskja íslenskra útflytjenda og
reynsla þeirra af þessum mörkuðum
er frekar takmörkuð en viska Ólafs
Ragnars gífurleg, má ætla að það sé
lífsspursmál fyrir íslenskt atvinnulíf
að fá formann Alþýðubandalagsins
til valda í næstu ríkisstióm. Reyndar
er það ánægjuefni að Olafur Ragnar
sýni áhugi á möguleikum íslensks
atvinnulífs til frekari sóknar á erlenda
markaði, þá sérstaklega vegna fyrr-
um afstöðu hans og Alþýðubanda-
lagsins til milliríkjaverslunar sem
hingað til hefur einkennst af svika-
brigslum um erlenda yfírtöku og öf-
undarhyggju gagnvart þeim sem náð
hafa árangri.
Það sem koma skal er Alþýðu-
bandalagið, Ólafur Ragnar, útflutn-
ingsleiðin og Asía. Evrópa er úrelt,
enda ekkert annað en samsafn af
gömlum nýlenduveldum sem hafa
byggt afkomu sína á arðráni og auð-
hyggju gagnvart þriðja heiminum og
því efnahagslega að hmni komin.
Nei, ekkert dugar nú nema að viður-
kenna staðreyndir og ganga til liðs
við erlenda auðhringi og nýta hið
ákjósanlega atvinnuástand { Asíu þar
sem réttindi verkafólks era fótum
troðin, sem og flest almenn mannrétt-
indi. „Prinsippið“ gagnvart því að
versla ekki við þjóðir sem bijóta
mannréttindi er fokið út í veður og
vind enda mun mikilvæg'ara að skafa
inn fjármagn fyrir kosningaloforðun-
um og koma Alþýðubandalaginu í
ríkisstjóm.
Óháðir
Það er merkilegt að hugsa til þess
hve litla trú forystumenn Alþýðu-
bandalagsins hafa á almennri skyn-
semi og málkennd íslendinga. Fyrir
þeim em kjósendur það illa gefnir
að þeir geta ekki greint á milli merk-
ingarinnar að vera óháður og síðan
alþýðubandalagsmað-
ur. Þessi skollaleikur á
að vera fylgisaukandi
fyrir Alþýðubandalagið
því auðvitað halda for-
ystusauðir flokksins að
snilldarherbragðið, það
að fá óháða með sér í
framboð, muni stór-
auka fylgið og fleyta
þeim í ríkisstjóm.
Reyndar er Alþýðu-
bandalagið það takt-
laust að velja Ögmund
Jónasson til forystu fyr-
ir óháða íslenska kjós-
endur, en hann einn
stuðlar að því að gera
Alþýðubandalagið að
kommúnistaflokki en venjulegt al-
þýðubandalagsfólk óháð, svo vinstri-
sinnaður er hann.
Sem betur fer hefur þetta herbragð
Alþýðubandalagsins mistekist, enda
hefði það verið sögulegur viðburður í
íslandssögunni ef Alþýðubandalaginu
hefði tekist að fullvissa þá íslendinga
sem standa utan flokka að Alþýðu-
bandalagið væri starfsvettvangur
þeirra. Það hefði einnig verið mjög
sögulegt ef Alþýðubandalagið hefði
náð að breyta þeim almenna skilningi
fólks, að annaðhvort væm menn óháð-
ir og stæðu utan flokka og stefnu
þeirra eða gengju til liðs við tiltekinn
flokk og hættu þar með að vera óháðir.
Þrátt fyrir að þessi dæmalausa til-
raun hafí mistekist má þó þakka Al-
þýðubandalaginu fyrir þetta stór-
skemmtilega sjónarspil og húmorinn
sem af því leiðir. Aldrei hafa óháðir
Jákvæður ár-
angur í starfi
RÍKISSTJÓRN Sjálf-
stæðisflokks og Alþýðu-
flokks undir forsæti
Davíðs Oddssonar hefur
nú setið að völdum í
hartnær fjögur ár. Þeg-
ar í upphafi kjörtíma-
bilsins einsetti stjómin
sér að fylgja fram
stefnu sinni af festu.
Stjómin hefur á starfs-
tíma sínum tekið til
hendinni á ýmsum svið-
um þrátt fyrir að hafa
þurft að heyja vamar-
baráttu vegna afla-
skerðingar og almenns
samdráttar í efríahags-
lífínu. Hefur stjómin á þessum tíma
beitt sér fyrir því að treysta undir-
stöður efnahagslífsins.
Ríkisstjórn Davíðs Oddssonar tók
við efnahagslífi í stöðnun sem hófst
árið 1988. Stöðnun í efnahagslífi ein-
kennist af því að menn reyna að halda
í sömu lífsgæði og fyrr í von um
bata. Áhrif stöðnunarinnar fóm að
birtast í sinni verstu mynd árið 1992.
Atvinnuleysið var afleiðing þessarar
stöðnunar en það gerir að jafnaði
fyrst vart við sig tveim til þrem ámm
eftir að stöðnunin kemur til sögunn-
ar. Þær almennu efnahagsaðgerðir
sem ríkisstjómin beitti sér fyrir s.s.
vaxtalækkanir, rétt gengisskráning,
lækkun skatta á atvinnufyrirtækin,
stöðugleikinn og vinnufriðurinn hafa
tiyggt árangur í baráttunni við
stöðnunina. Tekist hefur að stöðva
atvinnuleysisvöxtinn og atvinnuleysi
hefur verið á bilinu 4-5%, sem er
mun lægri tala en flestir höfðu spáð
og lægri en í samanburðarlöndum
OECD. Kannanir Þjóðhagsstofnunar
staðfesta nú að atvinnuleysi fer hægt
en örugglega lækkandi.
Það er athyglisvert að nú um
nokkra hríð hefur verðbólga hér á
landi reynst lægri en í flestum ná-
grannalöndum okkar og hefði það
einhvem tíma þótt saga til næsta
bæjar. Forystumenn ríkisstjómar-
nu, út-
jósendum
Aldrei hafa óháðir á ís-
landi, segja þau Jón
Krístinn Snæhólm
og Jóhanna Vilhiálms-
dóttir, verið jafn
háðir ákveðnum stjóm-
málaflokki!
á íslandi verið eins háðir einhveijum
stjómmálaflokki og nú. Óháðir era í
Alþýðubandalaginu því þeir þurfa
kosningavél þess til að koma sínum
óháðu sjónarmiðum inn á Alþingi og
háðir Ólafí Ragnari, Svavari og Hjör-
leifí í þinginu ef þeir ætla að ná ein-
hveijum málum fram. Alþýðubanda-
lagið er einnig orðið háð óháðum, því
án stuðnings þeirra í þessum kosning-
um er líklegt að óháðir íslenskir kjós-
endur hefðu ekki séð ljósið og kosið
eitthvað annað. Ólafur Ragnar
Grímsson stendur því uppi sem sá
formaður Alþýðubandalagsins er mis-
tókst að sameina íslenska vinstri-
menn í einn flokk, en náði í staðinn
þeim stórmerka árangri að sameina
óháða undir merkjum G-listans og
verða þannig háður óháðum inni á
Alþingi íslendinga.
Jón Kristinn Snæhólm er
sagnfræðingur og Jóhanna
Vilþjilmsdóttir
stjómmilafræðinemi.
innar höfðu sýn til lands
og létu hvorki holskefl-
ur þrýstihópa né úrtölur
eða yfírboð stjómar-
andstöðu hrekja sig af
leið. Á þennan hátt hef-
ur verið lagður nýr
gmndvöllur til aukins
hagvaxtar í þjóðfélag-
inu. Festa við stjómvöl-
inn hefur skapað for-
ystumanni stjómarinn-
ar það traust og þann
tiltrúnað almennings
sem nauðsynlegur er til
að ná árangri í þessum
þýðingarmiklu málum.
Þessa sér glöggt dæmi
í nýgerðum kjarasamningum launa-
fólks á almennum vinnumarkaði þar
sem öll fyrri markmið um varðveislu
stöðugleika hafa náðst ásamt því að
bæta kjör láglaunafólks umfram þá
betur settu og ríkisstjóm hefur með
aðgerðum sínum lagt skynsamleg lóð
Stöndum vörð um bat-
ann og stöðugleikann,
segir Svanhildur
Ámadóttir, kjósum
Sj álfstæðisflokkinn.
á vogarskálar að þessu samkomu-
lagi.
Ríkisstjóm Davíðs Oddssonar hef-
ur gert upp stöðu fjölda sjóða og
fyrirgreiðslustofnana, sem höfðu
tapað milljörðum á milljarða ofan á
undanfömum ámm. Hún hefur lagt
sig fram um það að skapa með al-
mennum aðgerðum sterka og öfluga
stöðu atvinnulífsins þrátt fyrir efna-
hagslegan mótbyr.
Þrátt fyrir augljósan árangur þarf
áfram að sýna ráðdeild og fyr-
irhyggju. Öllum sem fylgst hafa með
stjómmálaumræðu á undanfömum
áram er löngu kunnugt um hvemig
misvitrir pólitíkusar hafa notað að-
stöðu sína skömmu fyrir kosningar
fyrir stundarhagsmuni. Þeir sem
fylgst hafa með fjárlagavinnu und-
anfarinna ára sjá að engin slík út-
gjaldafyllerí standa ráðhermm til
boða að þessu sinni.
Við sem rekum venjuleg heimili
þekkjum það gjörla hve útgjöldin
eiga auðvelt með að þenjast út ef
ekki er spymt við fæti. Sömu sögu
er að segja um rekstur ríkisheimilis-
ins. Ný verkefni bætast við, kröfur
aukast og um leið kostnaður. Á
næstu áram munu útgjöld aukast á
ákveðnum sviðum velferðarmála
vegna breyttrar aldursskiptingar
þjóðarinnar. Þetta segir okkur að
áfram þurfum við að leita leiða til
hagræðingar og sparnaðar og mik-
ilvægt er að tryggja þann stöðugleika
sem áunnist hefur. Honum má ekki
glutra niður fyrir stundarhagsmuni
heldur ber að stefna að áframhald-
andi hagvexti meðal þjóðarinnar.
Með því að veita Sjálfstæðis-
flokknum gott brautargengi í kom-
andi kosningum geta kjósendur
tryggt að stöðugleikinn haldist og
möguleikar skapist til batnandi lífs-
kjara og öflugra efnahagslífs. Á
flokksráðsfundi Sjálfstæðisflokksins
nú í haust var samþykkt stjómmálaá-
lyktun sem fól m.a. í sér það að
batanum skyldi skilað á einn eða
annan hátt til þeirra sem lægstu
launin hefðu. Það er ánægjulegt að
fá fréttir af því nú við gerð kjara-
samninga að þessu markmiði virðist
náð að nokkra leyti og hér hafi ver-
ið gengið frá kjarasamningum sem
leiða til aukins kaupmáttar verka-
fólks. Með stuðningi við Sjálfstæðis-
flokkinn em kjósendur að varða þá
leið að áfram verði unnið á þeirri
braut.
Höfundur skipar 3. sæti & lista
Sjilfstæðisflokksins &
Norðurlandi eystra.
ríkisstjómar
Svanhildur
Árnadóttir