Morgunblaðið - 14.06.1995, Blaðsíða 6

6 B MIÐVIKUDAGUR 14. JÚNÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MARKAÐIR
Fiskverð heima
Faxamarkaður
Fiskmarkaður
Hafnarfjarðar
Fiskmarkaður
Suðurnesja
Alls fóru 161,1 tonn af þorski um fiskmarkaðina þrjá hér syðra
í síðustu viku. Um Fiskmarkað Hafnarfjarðar fóru 50,2 tonn á
90,85 kr./kg. Um Faxamarkað fóru 32,8 tonn á 81,30 kr./kg
og um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 78,2 tonn á 95,26 kr./kg.
Af karfa voru seld 18,0 tonn. í Hafnarfirði á 95,08 kr. (3,41),
á Faxagarði á 50,78 kr./kg (5,81) en á 94,93 kr. (8,71) á F.
Suðurnesja. Af ufsa voru seld 34,2 tonn. í Hafnarfirði á 52,57
kr. (8,41), á Faxagarði á 37,19 kr. (7,01) og á 48,90 kr. hvert
kíló á Suðurnesjum (18,91). Af ýsu voru seld 16,9 tonn á
mörkuðunum þremur hér syðra og meðalverðið 133,41 kr./kg.
Kr./kg
70
60
Júní
18.VI19.V I20LV i 21.vr22.vr23.v
30
Þorskur m——m Karfi Ufsi
Ekkert íslenskt skip seldi afla í Þýskalandi í síðustu viku.
Eingöngu var seldur
fiskur úr gámum í
Bretlandi í síðustu
viku, samtals 116,9
tonn á 144,17 kr./kg.
Þaraf voru 19,8
tonn af þorski seld
á 110,60 kr./kg.
Af ýsu voru seld
24,9 tonná 135,39
kr./kg, 34,8tonnaf
kola á 165,71 kr./kg,
3,8 tonn af grálúðu
á 197,72 kr./kg. og
1,1 tonn af karfaá
132,95 kr. hvert kíló.
Aflinn úr Norður-Kyrrahafi
skiptir fiskiðnaðinn miklu
Nokkrar líkur á minni
veiði og hækkandi verði
NORÐUR-KYRRA-
HAFIÐ gefur aðeins
um 5% af heimsaflan-
um eða um 4,7 til 5,7
milljónir tonna af um
100 milljóna heildarafla. Samt sem áður hefur aflinn af þessu hafsvæði,
sem er fyrst og fremst alaskaufsi, lýsingur og kyrrahafsþorskur, gífurleg
áhrif á gang mála í fiskiðnaði Norður-Ameríku og Vestur-Evrópu. Aflinn
byggist fyrst og fremst á alaskaufsa, en deilur hafa staðið um veiðar á
tveimur alþjóðlegum hafsvæðum, „Kleinuhringnum" og „Hnetuholunni",
eins konar smugum í Beringshafí og Okhotskhafi.
Rússar og Bandaríkjamenn hafa
náð að stöðva, að miklu leyti, of-
veiði á þessum slóðum. Rússar eru
að stöðva veiðar Pólveija og Kín-
veija í Okhotskhafi, en floti þeirra
af skipum, sem flaka og frysta um
borð, er ekki nægilega öflugur til
að fylla í skarðið, sem þessar þjóðir
skilja eftir sig. Eftirspurn eftir flök-
um af alaskaufs fer vaxandi og því
má búast við hækkandi verði á af-
urðum úr alaskaufsa, ufsa og lýs-
ingi, þegar líður á sumarið.
Þessar upplýsingar komu fram á
Evrópsku sjávarafurðaráðstefnunni,
sem haldin var í Brussel í vor, sam-
hliða Evrópsku sjávarafurðasýning-
unni. Eftirfarandi yfirlit yfir stöðuna
í Norður-Kyrrahafi er byggt á er-
indi Þjóðveijans Ulrich Nussbaum,
sem hann flutti á ráðstefnunni.
Fiskveiðistjórn ábótavant
Nussbaum bendir á, að hafsvæðin
sem mestu máli skipta í norðanverðu
Kyrrahafi, séu Beringshaf og Ok-
hotskhaf. Þar hafi fiskveiðistjórn
verið afar ábótavant og því sé erfítt
að gefa raunsanna mynd af því, sem
þar eigi sér stað. Hann gerir þó ráð
fyrir því að afli muni dragast saman
frá því, sem áður var.
Alaskaufsinn og lýsingurinn eru
að ryðja öðrum hefðbundnari físk-
tegundum út af vestrænum mörk-
uðum og veldur þar bæði stopult
framboð á þorski og hátt verð á
honum og atlantshafsufsa. Því er
alaskaufsinn að ryðja atlants-
hafsufsanum út af þýzka markaðn-
um fyrir tilbúna fiskrétti, einkum
fiskifingur og kökur ýmiss konar.
Alaskaufsinn hefur einnig komið í
stað þorsks í þessari vinnslu og lýs-
ingurinn vinnur stöðugt á.
Þrískipt svæði
Skipa má Norður-Kyrrahafí í þijú
meginsvæði, þar sem þijár þjóðir
koma mest til sögunnar. Þar er
Norður-Ameríka, fyrst og fremst í
Beringshafi og meðfram ströndum
Alaska, Rússar og þriðji hópurinn,
sem stundar veiðar á svokölluðum
alþjóðlegum hafsvæðum, Kínveijar,
Kóreubúar og Pólveijar.
Fiskveiðistjórnun innan fískveiði-
lögsögu Bandaríkjanna er sérstök,
Færeyjar
en þar er ufsavertíðinni skipt í tvö
tímabil og á milli verksmiðjuskipa
og landvinnslu, þar sem allir kepp-
ast við þar til heildarhármarki er
náð. Bandaríski flotinn vinnur meðal
annars surimi, blokkir af fítufláðum
alaskaufsaflökum, venjulegar
blokkir og marning, en Bandaríkja-
menn eru nánast einir um surimi-
framleiðslu á þessu svæði.
10O sklp að jaf naði
í „smugunum"
Um 80 til 100 verksmiðjuskip eru
að jafnaði á veiðum á alþjóðlegu
miðunum, „smugunum" og eru það
mest skip frá Kóreu, Póllandi og
Kína, en einnig frá Tævan. Þessi
skip vinna aflann um borð, ýmist í
flakablokkir eða heilfrystingu. Yfir-
leitt er þarna um að ræða gömul
og úrelt skip, sem byggja afkomuna
á magni í einfaldri vinnslu á físki,
sem síðan er unninn frekar í landi.
Tækjabúnaður er af skornum
skammti og hreinlæti við vinnsluna
ábótavant.
Því munu útgerðir þeirra verða í
verulegum vandræðum með að upp-
fylla kröfur Evrópusambandsins um
vinnslu og eftirlit sjávarafurða, sem
ætlunin er að flytja þangað inn.
Kínversku skipin eru verst á vegi
stödd, en þau pólsku heldur betur.
Hins vegar ríkir óvissa um fram-
vindu mála á aiþjóðlegu hafsvæðun-
um og meðan svo er leggja þessar
þjóðir ekki út í endurnýjun á flota
þeim, sem þar hefur lifíbrauð sitt.
27.000 krónur fyrir tonnið
Að magni til byggist framleiðsla
Rússa enn á heilfrystingu til frekari
vinnslu í landi, en endurnýjun á flota
þeirra á sér þó stað, meðal annars
í samvinnuverkefnum við aðrar
þjóðir, svo sem íslendinga, og greiða
þeir þá fyrir endurbætur á skipunum
með fiski. Heilfrysti fiskurinn fer
hins vegar mikið til Kóreu og Kína
í vöruskiptum og er verðið fremur
lágt, eða um 420 dollarar tonnið,
landað í höfn í Kína í upphafi þessa
árs, innan við 27.000 krónur. Af-
koma rússneska flotans á þessum
slóðum byggist meira á vinnslu
hrogna úr alaskaufsanum en flökun,
en án þeirra tekna er talið að útgerð-
in gangi ekki upp.
Einkavæðing
Nú er lög mikil áherzla á einka-
væðingu rússneska flotans. Árið
1992 voru útgerðirnar 525 og voru
402 þeirra í eigu hins opinbera. Á
síðasta ári var fjöldi útgerða talinn
560, en aðeins 120 í eigu hins opin-
bera, sem borgar ekki lengur með
útgerðinni eins og áður tíðkaðist.
Þar sem útgerðin þarf nú að standa
á eigin fótum er tilhneiging til að
gera út nýtízkulegri en minni skip,
sem eru ódýrari í rekstri. Því er
fyrir dyrum veruleg endurnýjun
rússneska flotans, en íjármögnun
óviss. Meðan á því stendur og veið-
ar annarra þjóða í Hentuholunni,
„smugunni" í Okhotskhafi, verða
stöðvaðar virðist því ljóst að minna
kemur af fiski af þessu hafsvæði
og verð á alaskaufsa og lýsingi
gæti hækkað. Sú hækkun gæti þok-
að upp á undan sér verðinu á öðrum
hvítfíski eins og ufsa og þorski.
Fá mikid af fiski af
erlendum togurum
MIKIÐ hefur verið um landanir erlendra tÓgara í Færeyjum að
undanförnu. Er þar bæði um að ræða þýzka og norska togara, sem
einkum leggja ufsa þar upp til vinnslu. I síðustu viku landaði norsk-
ur togari um 100 tonnum af ufsa við Saltangará og þýzki togarinn
Harengus landaði sama magni þar. Þá höfðu bæði brezkur og þýzk-
ur togari falazt þar eftir löndun í þessari viku. Einnig lönduðu norsk-
ur togari og annar þýzkur um 100 tonnum hvor í Fuglafirði í síð-
ustu viku. Loks má nefna að úthafskarfi af Reylganeshrygg hefur
haldið uppi mikilli atvinnu á Suðurey.
Heildarafli íslendinga 1969-1994 Virði aflafengs í þorskígiidum 1965-1994
1970
1975
1980
1985
1990
1994
Þús. tonn

1965
1970 1975
Síldaraflinn
1968-1994
I3iu I aixt I juu I90d I99U I:
u.
Mikil aukning
síldarafla
SÍLDARAFLI hefur verið að
aukast jafnt og þétt síðustu
árin, og nú þegar veiðar úr
norsk-íslenzku síldinni eru
hafnar, eykst aflinn enn. Veiðin
hefur byggzt á Suðurlandssíld-
inni síðustu tvo áratugina, en
stofninn var byggður markvisst
upp með stjórn á veiðunum. Síð-
ustu árin hefur þessi stofn verið
að gefa af sér um 120.000 tonn
og í fyrra bættust 20.000 við
af þeirri norsk-íslenzku. Við
getum nú veitt allt að 200.000
tonn af þeirri síld í sumar og
gera má ráð fyrir um 120.000
tonna veiði af Suðurlandssíld-
inni. Því stefnir í meira en
300.000 tonna veiði, sem er
magn, sem ekki hefur sézt hér
í áratugi.
Lóðna
Loðnuaflinn
1968-1994
1994
VEIÐAR á Ioðnu hafa alltaf ver-
ið sveiflukenndar og hefur afl-
inn farið úr nánast engu, þegar
verst hefur látið, í milljón tonn
í beztu árunum. I fyrra veiddust
um 750.000 tonn, sem reyndist
20% samdráttur frá árinu áður,
þegar 940.000 tonn bárust á
land. Verðmæti aflans í fyrra
var 3,2 milljarðar króna, en 3,7
árið áður. Mest af Ioðnunni fer
til vinnslu á Austfjörðum, eða
rúmur þriðjungur og 28% voru
unnin á Norðurlandi.