Morgunblaðið - 05.08.1995, Síða 3

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 5. ÁGÚST 1995 B 3
Þórarinn Eldjárn
BJÖRKOG
SNORRI í PARÍS
Á Bókasafns heilagrar Genevífu vegg
sem veit á móti sjálfu Panthéon
mér benti fróður maður meður skegg
á meitlað nafnið SNORRO-STURLESON.
Við gengum þaðan niður á Saint Michel
um Soufflot-götu, út af þessu hrærðir
hve löndum okkar getur vegnað vel
sem vitrir eru, margfróðir og lærðir.
Sem búluvarðinn þar við áfram örk-
uðum, nokkuð hratt en þó í værð
þá skyndilega birtist okkur BJÖRK
á blaðaturni í meira en líkamsstærð.
Og þeirra Snorra viðureign hún vann.
Hún vegur þyngra til að „kynna ísland“.
Við skildum þá að hún er meiri en hann
á heimsins torgum, litla birkihríslan.
Daglegt brauð í
konungsgarði
KVIKMYNDIR
Regnboginn
GEGGJUN GEORGS KON-
UNGS „THE MADNESS OF
KING GEORGE" ★ ★ ★
Leikstjóri: Nicholas Hytner. Handrit:
Alan Bennett byggt á leikriti hans.
Aðalhlutverk: Nigel Hawthorne, Hel-
en Mirren, Rupert Everett, Amanda
Donohoe, Ian Holm, John Wood. The
Samuel Goldwyn Company. 1994.
UPPLAUSN ríkir í bresku kon-
ungsfjölskyldunni. Ríkisarfinn er
fýldur út í föður sinn og bíður
langþreyttur eftir því að verða
kóngur. Innbyrðis átök blossa upp
í Buckingham og ná til þingsins,
ólögleg gifting gæti valdið
hneyksli, aðskilnaður, pólitískt
baktjaldamakk, stórfurðuleg
hegðun og jafnvel bullandi geðsýki
ráða ríkjum. Gæti sem best verið
heimildarmynd um breska kónga-
fólkið í dag þegar hvert „annus
horribilis" rekur annað en er inni-
haldið í hinu bráðskemmtilega
breska gamandrama Geggjun Ge-
orges konungs eða „The Madness
of King George“ þar sem Nigel
Hawthorne fer á kostum í titilhlut-
verkinu.
Hann leikur Georg III. sem réði
ríkjum seint á átjándu öldinni. Sá
tók að sýna af sér mjög óeðlilega
hegðun svo ekki sé meira sagt,
sem ríkisarfinn, prinsinn af Wales,
reyndi að nýta sér með hjálp þing-
manna til að koma sér til valda;
hann vildi fá föðurinn lýstan geð-
sjúkan og gerast kóngur sjálfur
enda orðinn harðfullorðinn maður
og hatursfullur út í sitt gersam-
lega fánýta ríkisarfahlutverk.
Myndin er byggð á þekktu leikriti
Alan Bennetts og verður varla
skoðuð án hliðsjónar við það leik-
hús fáránleikans sem breska kon-
ungsfjölskyldan hefur séð almenn-
ingi fyrir um víða veröld undanfar-
in mörg ár. Það er deginum ljós-
ara að mynd eins og þessi er
sprottin úr þeim jarðvegi og væri
varla svona skemmtileg nema út
af breska konungssirkusinum.
Geggjun Georgs er gamanmynd
en kannski ekki eins gamansöm
og menn gætu ætlað af kynning-
um. Hún er í aðra röndina kómísk
lýsing á lífinu við hirðina en líka
harmsaga um hvernig kóngur,
ósnertanlegur nema af guði, verð-
ur í krafti geðveikinnar og meðför-
um lækna að hreinasta almúga-
manni, múlbundnum eins og
Hannibal Lecter í annarri og ólíkri
mynd. Hawthorne er sannkölluð
vítamínsprauta myndarinnar.
Hann ræðst á hlutverk Georgs
III. með fítonskrafti og opnar gátt-
ir geðveikinnar á eftirminnilegan
hátt um leið og hinn grátbroslegi
kóngur hans lýsir af spaugi og
barnalegri góðvild. Honum er
umhugaðra um hver giftist hveij-
um í næstu sókn en Ameríkuný-
lendunni sem hann tapaði og eng-
inn má nefna.
Leikaraliðið með honum er ekki
af verri endanum og dregur upp
skemmtilegar persónugerðir eins
og hinn dáðlausa ríkisarfa (Rupert
Everett), umhyggjusömu drottn-
ingu (Helen Mirren), staðfasta
lækni (Ian Holm) og svo mætti
lengi telja. Leikstjórinn Hytner
„opnar“ leikrit Bennetts af list-
fengi og sannfærir okkur um að
ekkert hafi breyst í 'aldanna rás í
konungsgarði. Þar ríkir alltaf
sama dellan nema það virðist
ganga æ erfiðlegar fyrir kónga-
fólkið að gera skyldu sína, sem
er að brosa framan í heiminn eins
og ekkert hafi í skorist.
Arnaldur Indriðason
Gott gengi Engla
alheimsins erlendis
y TERÐLAUNABÓK Einars
l/ Más Guðmundssonar,
» Englar Alheimsins, hefur
selst eins og heitar lummur í Dan-
mörku. I samtali við blaðamann
Morgunblaðsins sagði Halldór
Guðmundsson, útgáfustjóri Máls
og menningar, að bókin hefði um
skeið náð efsta sæti á sölulista
innbundinna bóka í Danmörku,
en það er mjög óvanalegt þar sem
þýdd íslensk bók á í hlut.“
Halldór sagði að nú sé ljóst að
bókin muni einnig koma út í Nor-
egi, Svíþjóð, Finnlandi, Hollandi
og Þýskalandi en þar verður hún
gefin út af Hauser-forlaginu sem
m.a. hefur gefið út verk kunnra
skandínavískra rithöfunda, s.s.
Danans Peters Hoeg og Norð-
mannsins Josteins Gaarder. Bókin
er svo væntanleg á markað á
Englandi með haustinu en auk
þess standa yfir samningaviðræð-
ur við útgefendur í fimm öðrum
löndum.
AÐ sögn Halldórs Guðmunds-
sonar hefur dreifing Engla al-
heimsins á alþjóðlegan markað
gengið óvenjulega vel. „Þetta er
satt að segja meiri gangur en ég
hef nokkurntímann séð hjá ís-
lensku verki áður og það kæmi
mér ekki á óvart þótt samningarn-
ir við þau fimm lönd sem við eigum
í viðræðum við nú verði frágengn-
ir fyrir jól.“
Morgunblaðið/Sverrir
SIGRUN Guðmundsdóttir og Rut Rebekka sýna höggmyndir og málverk á Hulduhólum.
Augnablik ljóss
Myndlistarmennirn-
IR Rut Rebekka og Sigrún
Guðmundsdóttir sýna
verk sín á sumarsýningu Huldu-
hóla í Mosfellsbæ til tuttugasta
þessa mánaðar í boði Steinunnar
Marteinsdóttur leirlistakonu sem
býr á staðnum og sýnir verk eftir
sjálfa sig í sýningarsal á jarðhæð.
Hún hefur einnig hengt upp mynd-
ir ýmissa listamanna í stofunni í
íbúðarrýminu en sýningargestir
sem heimsækja Hulduhóla verða
að ganga í gegnum þessi tvö sýn-
ingarrými áður en komið er í sal-
inn á efstu hæð sem geymir verk
Rutar og Sigrúnar.
Leirlistarverk Steinunnar eru
af ýmsum toga og sækir hún sér
yrkisefni í náttúruna sem hún
túlkar á óhlutbundinn hátt. Hún
vinnur jafnt veggmyndir sem og
skrautmuni og nytjahluti. Stein-
unn sagði í samtali við blaðamann
Morgunblaðsins að hennar verk
og verkin í stofunni væru meiri
hliðarsýningar því hún legði aðalá-
herslu á sýninguna á efstu hæð-
inni. Hún sagði að þetta væri
fimmta sumarið í röð sem hún
hefur þennan háttinn á að bjóða
listamönnum að sýna verk sín hjá
sér. í þetta sinn talaði hún við
Rut Rebekku sem fékk fijálsar
hendur við að velja annan lista-
mann til að sýna með sér.
Töluverður straumur gesta hef-
ur verið á Hulduhóla í sumar og
sagði Steinunn að hún hefði gam-
an af því að hitta fólk og kynnast
þeim listamönnum sem hún býður
að sýna. „Mér finnst gaman að
hafa falleg verk í kringum mig,“
sagði Steinunn sem var á leið í
ferðalag á Vestfirðina þegar
Blaðamaður náði tali af henni.
Rökrétt þróun
Rut Rebekka sýnir núna ein-
göngu landslagsmyndir málaðar
með vatnslitum sem hvorutveggja
er nýlunda hjá henni en hún er
einkum þekkt fyrir olíu og silki-
þrykksmyndir sínar þar sem fólk
er jafnan í forgrunni.
„Vatnsliturinn var rökrétt þró-
un á ferli mínum,“ sagði Rut þeg-
ar blaðamaður hitti hana og Sigr-
únu að máli. „Ég teikna mikið og
hef verið að sulla með vatnslitum
ofan í teikningarnar og nú lét ég
verða af því fyrir alvöru að mála
markvisst með þeim.“
Esjan í búningi vorsins er aðal-
myndefni Rutar.„Ég vann allar
myndirnar úti í náttúrunni og
gagngert fyrir þessa sýningu. Ég
vildi festa leysingar vorsins á blað,
þegar snjórinn er að fara og nátt-
úran skiptir um ham,“ sagði Rut,
en myndir hennar eru 45 talsins
og eru hengdar í tímaröð þannig
að undir lokin eru blómin tekin
að spretta í tveimur mýndum sem
hún kallar „Hér vaxa blóm“.
Sleitulaus vinna
Þær stöllur segjast passa vel sam-
an og verkin falli vel hvert að
öðru og sýningarsalnum sjálfum.
Sigrún Guðmundsdóttir sýnir
þijár höggmyndir úr tré og járni.
„Eg var rétt byijuð á einu verk-
anna þegar Rut bauð mér að sýna
með sér. Ég ætlaði fyrst að hafna
boðinu vegna þess að ég var hrædd
um að ná ekki að klára verkin í
tæka tíð en svo ákvað ég að slá
til og vann sleitulaust að verkun-
um fram að opnun.“ Hún sagði
að bóndi hennar, sem aðstoðaði
hana í sumarfríi sínu, hafi reynst
dijúgur „letingi" við gerð verk-
anna en letingjar eru þeir kallaðir
sem aðstoða járnsmiði í smiðjum.
Fonseca Bin N.27 og Brostinn
strengur eru táknræn verk þar
sem fjallað er um löngun mannsins
í það sem hann fær ekki höndlað
og æviferil hans og þverrandi lífs-
mátt.
Brostinn strengur er líkt og
bátslaga strengjahljóðfæri með
einn strenginn brostinn. „Það eru
persónulegar ástæður fyrir að ég
hafði hann brostinn,“ sagði Sig-
rún. Þriðja verkið, það sama og
hún var að vinna að þegar sýning-
arboðið kom, heitir Afstaða
tveggja stóla í sólargeisla. „Það
er engin tilfinning í þessu verki.
Þetta er bara augnablik sem ég
greip síðastliðinn vetur þegar sól-
argeisli féll inn um stofugluggann
á stóla sem stóðu í stofunni og
köstuðu þessum skugga. Ég riss-
aði hann upp í hvelli og reyndi að
ná afstöðu hans.“
Frekara sýningarhald
„Þetta var mjög skemmtileg tilvilj-
un að Sigrún var að vinna með
ljósið. Hún með geisla vetrarsólar-
innar en ég að fást við birtuna í
vorleysingunum. Þetta var alveg
ómeðvitað,“ skýtur Rut inn í.
Framundan hjá henni er einka-
sýning í Norræna húsinu í desem-
ber þar sem hún ætlar að sýna
olíumálverk þar sem manneskjan
verður aftur komin í aðalhlutverk.
Sigrún segist ætla að láta meira
að sér kveða í framtíðinni þó eng-
ar sýningar séu á dagskránni frek-
ar á þessu ári. Hún segist ætla
að sýna örar en hún hefur gert
til þessa en langur tírni hefur liðið
milli sýninga hennar hingað til.