Morgunblaðið - 20.09.1995, Page 7
MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 20. SEPTEMBER 1995 C 7
Eitt hættnlegasta
starf á íriðartímum
„EINHVER tók svo til orða að reyk-
köfun væri eitt af hættulegustu
störfum sem unnin eru á friðartím-
um,“ segir Bergsveinn Alfonsson,
aðalvarðstjóri, sem sjálfur er reyk-
kafari og hefur unnið mikið að þjálf-
un reykkafara á slökkvistöðinni.
Reykköfun er það kallað þegar
slökkviliðsmenn fara inn í hús þar
sem eldur er laus, klæddir sérstökum
hlífðarbúningum og búnir reykköf-
unartækjum. Er það gert í því skyni
að bjarga fólki og slökkva eldinn.
Mjög er misjafnt hveijar lífslíkur
fólks eru í brennandi húsum. Þegar
eldur verður laus hefst niðurtalningin
um leið. Líði meira en 15 mínútur
frá því eldur kviknar og þar til fólk-
inu er bjargað minnka mjög hratt
líkumar á því að það komist af. Þá
munar um hveija sekúndu. Það er
því keppikefli slökkviliðsmanna að
komast sem allra fyrst á brunastað
og ljúka leit og björgun á fimm til
tíu mínútum. Til að ná því marki
þarf vel þjálfaða reykkafara sem
geta gengið óhikað fram í leit að
hugsanlegum fómarlömbum í brenn-
andi húsum.
Ailir sem vilja gerast slökkviliðs-
menn þurfa að fara í gegn um stífa
þjálfun í reykköfun, að sögn Berg-
sveins. Þeir sem komast í gegn um
þá síu fara á almennt slökkviliðs-
mannanámskeið og fá síðan þjáifun
undir stjóm vanra manna. Eftir 44
mánuði geta þeir náð því stigi að
verða settir í hlutverk fyrsta reykkaf-
ara á vakt. Bergsveinn segir að reynt
sé að hafa æfíngamar fjölbreyttar. í
kjallara slökkvistöðvarinnar er íbúð
sem notuð er til þjálfunar og er sett
þar upp þrautabraut. Við slökkvistöð-
ina eru einnig gámar til þjálfunar en
þeir eru fylltir af reyk og hitaðir upp
til að líkja eftir raunveralegum að-
stæðum.
Þjálfun manna á slökkvistöðinni er
miðuð við að menn geti gengið í öll
störf, bæði í slökkvistarfí og sjúkra-
flutningum og era menn sífellt færðir
á milli. Miklar kröfur era gerðar um
líkamlegt atgervi reykkafara enda
starfíð mjög erfítt, bæði andlega og
líkamlega. Þrek þeirra er mælt einu
sinni á ári.
Reykkafaramir era einnig eitur-
efnakafarar og þurfa því að kunna
ýmislegt fyrir sér í þeim efnum. Berg-
sveinn segir að notkun ýmissa hættu-
Morgunblaðið/Júlíus
BERGSVEINN Alfonsson
með reykköfunartæki.
legra efna sé sífellt að aukast í iðn-
aði og öðram atvinnurekstri og því
fylgi fjölgun eiturefnaslysa.
„Nú hefur það gerst"
í reykköfun má búast við margs-
konar hættum, sumum óvæntum,
enda verða menn oft að fálma sig
áfram við ókunnar aðstæður. Eldur
getur komist að baki reykkafara og
plastefni bráðnað yfir þá. Þeir geta
skorið sig á brotnu gleri eða hvössum
málmhlutum og fengið í sig rafmagn
frá beram rafleiðslum og brotnum
ljósastæðum. Hlutir geta fallið á þá
og hættan af falli ofan í gryfjur og
milli hæða er stöðugt yfirvofandi.
Þá geta þeir lent í reyksprengingum,
svo nokkur hélstu atriðin séu talin.
Bergsveinn segir að reykköfunin
hafí gengið stóráfallalaust hjá
Slökkviliði Reykjavíkur. Komið hafi
fyrir að menn hafi fallið milli hæða
og meitt sig á fótum. Engin alvarleg
slys hafí orðið þó oft hafi munað
mjóu. Nefnir hann bruna í Ánanaust-
um sem dæmi um það. Fjórir reyk-
kafarar voru inni í húsinu þegar
sprenging varð og stóð eldsúla út
um opið sem þeir fóra inn um. „Nú
hefur það gerst sem ég hef lengi
óttast,“ segist Bergsveinn hafa hugs-
að þegar hann horfði á þetta gerast.
En hann segir að mennimir hafi
verið rétt þjálfaðir, þeir hafí kunnað
að veija sig og koma sér út.
Hlutverkið að bjarga lífi
Bergsveinn hefur oft lent í erfiðum
aðstæðum við reykköfun á 26 ára
ferli sínum sem slökkviliðsmaður.
Hann lenti til dæmis í þvf einu sinni
að koma að fjórum mönnum látnum
í eldsvoðum í sömu vikunni. „Reyk-
köfuram okkar hefur oft tekist að
bjarga fólki út úr húsum. En þó ég
sé búinn að vera lengi í þessu starfi
hef ég aldrei orðið þeirrar ánægju
aðnjótandi að ná út fólki sem tekist
hefur að vekja aftur til lífsins eftir
að það hefur örmagnast í reyk.“
Bergsveinn segir að slökkviliðs-
menn leggi sig alla fram um að
bjarga lífí, jafnt manna og dýra, og
sé sú áhersla meðal slökkviliðsmanna
um heim allan. Ein erfíðasta reykköf-
unin sem Bergsveinn hefur tekið
þátt í tengist einmitt dýrum. Hann
fór inn i hesthús þar sem tólf hestar
vora lokaðir inni í reyk. Það var sér-
stök lífsreynsla og frábrugðin öðra
sem hann hefur kynnst í starfi.
Lengdir 25 og 30 mtr.
Brunaslöngur á hjóli
og í skáp.
Heildsala - smásala
VATNSVIRKINN HF.
Á nMi'n a m o tznn nr\nn
Komast inn i bíla
vió allar hugsan-
legar aóstæóur
MIKIL breyting hefur orðið á að-
stöðu slökkviliðsmanna við að ná
f ólki út úr bílum eftir alvarleg
bílslys. Friðrik Þorsteinsson varð-
stjóri segir að Slökkvilið Reykja-
víkur ráði nú yfir tækni til að
komast inn í bíla við allar hugsan-
legar aðstæður.
Friðrik segir að síðasta áratug-
inn hafi útköllum tækjabíls
Slökkviliðsins vegna umferðar-
slysa fjölgað stórlega. Hafi sú orð-
ið þróunin með tilkomu léttbyggð-
ari og kraftmeiri
bíla.
Áður voru
notuð handverk-
færi við ná fólki
út úr bílflökum.
Fyrir um það bil
fimmtán árum
missti ungur
ökumaður sljórn
á bíl í Breiðholti
með þeim afleið-
ingum að hann
klemmdist á
staur á miðeyju
götunnar. Frið-
rik segir að tek-
ist hafi að halda
lífsmarki með
piltinum á með-
an unnið var við
að ná honum út
en það hafi tekið
óþægilega lang-
an tima. Eftir
það voru fengin
vökvaknúin verkfæri, glenna,
klippur og tvívirkur tjakkur. Það
flýtir fyrir þeim.
Friðrik segir að þegar tilkynn-
ing berist um harðan árekstur eða
bílveltu sé fyrsti útkallsbíll
Slökkviliðsins, ýmist frá slökkvi-
stöðinni i Öskjuhlíð eða Tungu-
háisi, gerður klár og oftast sendur
á staðinn. Er bíllinn gjarnan
nefndur tækjabíll þegar hann er
í því hlutverki. Auk þess að ná
fólki út úr bílum getur verið nauð-
synlegt að senda bílinn á staðinn
vegna hugsanlegrar eldhættu sem
oft er við slíkar aðstæður og til
að þrífa slysstað. Þá segir Friðrik
að gott sé að senda aukinn mann-
skap á slysavettvang með þessum
hætti.
Þegar tækjabíllinn er kominn á
slysstað hefur varðstjóri það hlut-
verk að stjórna aðgerðum og öku-
maðurinn að gera tækin klár til
notkunar. Þá ganga björgunar-
mennirnir, sem eru þriðji og fjórði
maður á bOnum, til starfa, hvor
um sig óháður hinum. Meginhlut-
verk mannanna er að opna bílinn
á sem stystum tíma til að sjúkra-
flutningamennirnir komist að hin-
um slasaða.
Að sögn Friðriks er meginmálið
að standa þannig
að verki að hinum
slasaða sé forðað
frá frekara lík-
amstjóni, til dæm-
is vegna háls- eða
hryggskaða. Þvi
sé öryggið í fyrir-
rúmi nema þvi
aðeins að fólkið
sé í bráðri lífs-
hættu, þá sé geng-
ið til leiks með
miklum hraða.
Sem dæmi um
þetta nefnir Frið-
rik ungan mann
sem ók undir
dráttarvagn. Sem
betur fer hafi
menn gefið sér
góðan tíma í að
ná honum út.
Hann hafi svo
reynst vera háls-
brotinn og megin-
slagæð rétt hangið saman. Hann
segist ekki vilja hugsa þá hugsun
til enda hvað hefði gerst ef vaðið
hefði verið í það með látum að
bjarga manninum út.
Friðrik segir að miklar framfar-
ir hafi orðið í tækni við að ná sjúkl-
ingum út úr bílflökum og með-
höndla þá. Slökkviliðsmenn hafi
tæki til að komast inn í öll hugsan-
leg ökutæki, tíl dæmis vörubíla,
rútur, strætisvagna og gáma. Hægt
sé að ná fólki út í nánast hvaða
stellingu sem er. I fjöldaslysi myndi
flöskuhálsinn verða í umönnun
fólksins á slysstað og flutningur á
sjúkrahús því Slökkviliðið eigi
ekki sjúkratjald til nota á slysa-
vettvangi og fjöldi sjúkrabíla væri
takmarkaður.
Morgunblaðið/Júllus
FRIÐRIK Þorsteinsson meft
kllppurnar á lofti.
lögjaldið •
er aðeins
140 krónur
á hverja milljón
brunabótamats
íbúðarhúsnæðis
Húsatryggingar Reykjavíkur eru reknar sem
sameign borgarbúa og hafa á farsælan hátt
brunatryggt fasteignir í borginni undanfarin
40 ár á hagstæðum kjörum.
Á hverju ári
eru lagðar
milljónir
til brunavarna
og reksturs
slökkviliðs
Húsatryggingar Reykjavíkur greiða árlega
fjórðung kostnaðar við rekstur Slökkviliðs
Reykjavíkur auk framlaga til tækjakaupa.
Það er hagur borgarbúa að stuðla að rekstri
Húsatrygginga Reykjavíkur.
X
Húsatryggingar
Reykjavíkur
Skúlatúni 2,
105 Reykjavík
Gfsli B.