Morgunblaðið - 16.11.1995, Blaðsíða 4

4 B FIMMTUDAGUR 16. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
• Kastrup dæmi
IKJÖLFAR Persaflóastríðsins,
á tímum mesta samdráttar
sem orðið hefur í áætlana-
flugi í heiminum á undanförn-
um árum, réðust Danir í þá stór-
framkvæmd að einkavæða eitt
stærsta fyrirtæki landsins, sjálfan
Kastrup-flugvöll. Þrátt fyrir sam-
dráttinn sem þá var í áætlunarflugi
hefur rekstur hins nýja fyrirtækis,
Köbenhavns Lufthavn A/S (CPH),
gengið mjög vel og í dag er bent á
einkavæðingu Kastrup sem dæmi
um einstaklega vel heppnaða einka-
væðingu ríkisfyrirtækis.
Það þarf því ekki að koma á
óvart að fulltrúar íslensks markað-
ar líti þangað í leit að hugmyndum
um hvemig megi standa að einka-
væðingu Flugstöðvar Leifs Eiríks-
sonar, eins og fyrirtækið vinnur nú
ötullega að í samstarfi við Flug-
leiði, Landsbankann og Póst og
síma, en fyrirtækin eiga það öll
sammerkt að starfá í í flugstöðinni.
Aukinn hagnaður
- aukin umferð
Á þeim fímm ámm sem Kastrup
flugvöllur hefur verið í einkarekstri
hefur hagnaður af rekstri vallarins
aukist um 73%, úr rúmum 1,2 millj-
örðum króna í 2,1 milljarð. Þá hef-
ur farþegum, sem um völlinn fara
á ári hverju, fjölgað um rúmlega
eina og hálfa milljón og voru þeir
um 14 milljónir talsins á síðasta
ári, sem gerir Kastrup að stærsta
flugvelli á Norðurlöndum.
Bo Haugaard, yfírmaður mark-
aðsmála og almannatengsla hjá
CPH, segir þetta vera árangur mik-
illar vinnu við að auka hagkvæmni
í rekstri vallarins auk þess sem
meiri áhersla hafi verið lögð á
markaðssetningu. Starfsmönnum
vallarinns hefur fækkað á þessum
tíma úr rúmlega 1.300 í um 1.200
og hefur sú fækkun náðst í gegn
að mestu án uppsagna, að sögn
Haugaards.
Hann segir að mikil áhersla hafi
verið lögð á menntun alls starfs-
fólks og mikið lagt upp úr því að
fólk geti auðveldlega flutt sig á
milli starfa. „Að auki höfum við
eytt talsverðum tíma í að koma inn
nýjum hugsunarhætti hjá starfs-
fólkinu og losna við ýmis algeng
einkenni opinberra starfsmanna.
Meðal annars höfum við lagt mikið
upp úr því að rækta ábyrgðartilfinn-
ingu meðal starfsmanna, sérstak-
lega gagnvart viðskiptavinunum."
Við einkavæðingu Kastrup var
ákveðið að stefnt skyldi að sölu
___________________VIÐSKIPTI_____________________________________
um vel heppnaða einkavæðingu • Þolinmæði varnarliðsins á þrotum?
allt að 49% hlutafjár í tveimur lot-
um. Starfsfólki var boðinn for-
kaupsréttur á tæplega 4% alls hlut-
afjár á 105 DKR á hvern hlut og
nýtti stór hluti þess sér það boð. Á
síðasta ári var síðan hafist handa
við sölu á afganginum af þeim 25%
sem átti að selja í fyrstu lotu og
gekk salan vel. Verð á hlutabréfun-
um hefur farið hækkandi frá upp-
hafi og stóð hluturinn um síðustu
áramót í 310 DKR.
Eftir einkavæðinguna hefur mik-
il áhersla verið lögð á markaðssetn-
ingu Kastrup til þess að auka
rekstrartekjur. Gríðarleg áhersla
hefur verið lögð á að auka frakt-
flutninga um völlinn, með góðum
árangri, eins og sjá má í stöðugri
aukningu þessara flutninga um
völlinn. Á þremur árum hafa frakt-
flutningar aukist um tæp 23%, úr
220 þús. tonnum í 270 þús. tonn.
Að sögn Haugaards, felst hluti
af markaðssetningunni í því að
bjóða þjónustu flugvallarins á
óbreyttu verði allt fram til ársins
1999. „Það ár mun, að öllu
Einkavædd
á Leifsstöð
sér von
Kastrup-flugvöllur er eini einkarekni flug-
völlurínn á Norðurlöndum og þykir vel hafa
tekist til. Hér á landi hafa slíkar hugmyndir
ekki átt upp á pallborðið hjá hinu opinbera.
Þorsteinn Víglundsson kynnti sér málið.
óbreyttu, öll tollftjáls verslun innan
Evrópusambandsins verða lögð af.
Ekki er ljóst hversu mikið tekjutap
okkar verður vegna þessa en við
höfum hins vegar heitið viðskipta-
vinum okkar því að þeim verði til-
kynnt um allar gjaldskrárbreyting-
ar með góðum fyrirvara."
Togstreita milli
ráðuneyta
Sem fyrr segir vinna íslenskur
markaður, Flugleiðir, Póstur og
sími og Landsbankinn að því að
Lefsstöð verði einkavædd. Að sögn
Orra Vigfússonar, hefur hins vegar
borið á nokkurri andstöðu innan
embættismannakerfisins vegna
þessa máls, enda sé kannski ekki
við því að búast að frumkvæðið
komi þaðan, því allan hvata vanti
til þess. Hann segir að togstreita á
milli einstakra ráðuneyta valdi einn-
ig vandræðum.
„Við höfum verið að leita til ráðu-
neytanna um ýmsar upplýsingar um
rekstur Leifsstöðvar og það hefur
tekið mjög langan tíma. Það tók
Úr rekstrarreikningi Flugstöðvar Leifs Eiríkssonar 1992 J^2
Rekstrartekjur Húsaleiga 240,8
Framl. flugmálastjórnar 16,9
Rekstrartekjur samtals 257,7
Rekstrargjöld samtals 177,9
Fjármagnsliðir. Vaxtagjöld -202,4
Vaxtatekjur 5,4
Hagnaður (-tap) af reglulegri starfsemi -117,2
Misvægi gengis og verðlags -407,2
Hagnaður (-tap) ársins -524,5

• Endurbyggja þarf Reykjavíkurflugvöll • Steypan víða brotin og ónógt burðarþol
FLUGMÁLASTJÓRN hefur
á þessu ári látið gera ná-
kvæma úttekt á ástandi
Reykjavíkurflugvallar og
kostnaði við endurbætur. Skýrsla
Almennu verkfræðistofunnar leiddi
fyrr á árinu í ljós að völlurinn er í
lélegu ástandi og ljóst að hann upp-
fyllir ekki lengur alþjóðlegar kröf-
ur. í síðustu viku varsíðan tekin
fyrir á fundi Flugráðs áætlun verk-
fræðistofunnar um kostnað við end-
urbyggingu vallarins.
Þessi fyrsta áætlun bendir til
þess að kostnaður við endurbygg-
ingu flugbrauta og flughlaða, til
að þessi mannvirki standist að öllu
eða mestu leyti kröfur Alþjóðlegu
flugmálastofnunarinar, geti numið
á bilinu 900 til 1.500 milljónum
króna. Endanlegur kostnaður mun
ráðast af því hvaða forsendur um
umferð verða settar og hvaða kröf-
ur verða gerðar til flugvallarins.
„Barn síns tíma“
„Flugbrautirnar eru orðnar léleg-
ar sem kemur ekki á óvart því
Reykjavíkurflugvöllur er barn síns
tíma,“ sagði Þorgeir Pálsson, flug-
málastjóri, í samtali við Morgun-
blaðið. „Flugvöllurinn var byggður
í miklum flýti á stríðsárunum og
undirbyggingin var ekki mjög góð.
Það var notuð rauðamöl til fyllingar
og steypt yfir. Það hefur síðan ver-
ið malbikað yfir steinsteypuna og
sums staðar gerðar lagfæringar á
undirlaginu.
Steypan er hins vegar víða brotin
og á sumum svæðum er engin
steypa þannig að burðarþolið er
ekki nægjanlegt. Þá eru brautirnar
orðnar mjög grófar miðað við þær
kröfur sem gerðar eru í dag. Halli
á þeim er sömuleiðis ófullnægjandi
og því myndast víða pollar."
Þrjár meginleiðir
Almenna verkfræðistofan kann-
aði í megindráttum þijár mismun-
andi leiðir við endurbyggingu vall-
arins. í fyrsta lagi var lagt mat á
kostnað við nýbyggingu mannvirkj-
anna það er að núverandi brautir
og hlöð verði brotnar upp og skipt
um efni niður að klöpp. Mannvirkin
yrðu síðan byggð upp á nýtt.
I öðru lagi var sá kostur kannað-
ur að bijóta upp núverandi slitlag,
malbik og steypu, og leggja nýtt
burðarlag og nýtt slitlag á þá fyll-
ingu sem nú er undir slitlaginu. I
síðarnefnda flokknum er ekki gert
ráð fyrir jarðvegsskiptum niður á
klöpp. Verkfræðingarnir benda á
Kostnaður
alltað 1,5
milljörðum
Ný skýrsla um áætlaðan kostnað við
endurbætur Reykj avíkurflugvallar var
rædd í fluffráði í síðustu viku. Hins vegar
er ljóst að framkvæmdin rúmast ekki inn-
an flugmálaáætlunar ef niðurskurður á
tekjum flugmálaáætlunar á ffárlögum
næsta árs verður viðvarandi, eins og
Kristinn Briem komst að raun um.
að ef sá kostur verði fyrir valinu
sé hætta á missigi á brautum og
hlöðum eftir framkvæmdir.
Þriðji kosturinn gerði ráð fyrir
endurbótum með yfirlögn malbiks
yfir núverandi brautir og hlöð til
að koma þeim í viðunandi horf. Við
áætlanagerðina kom hins vegar í
ljós að eigi að lagfæra yfirborð
brautanna til að þær uppfylli kröfur
alþjóðlegu flugmálastofnunarinnar
verður yfirlögnin dýrari en uppbrot
slitlags og endurbygging þess
ásamt viðeigandi burðarlögum.
Hægt er að leggja malbik ofan á
núverandi brautir og lagfæra þær
aðeins lítillega en þá myndu þær
eftir sem áður ekki fullnægja sett-
um kröfum.
Verkfræðistofan kannaði síðan
kostnað víð endurbætur miðað við
mismunandi forsendur um lengd og
breidd flugbrauta svo og sjö mis-
munandi forsendur um umferð sem
ákveðnar voru af Flugmálastjórn.
Niðurstöður urðu á þann veg að
miðað við óbreyttar lengdir og
breiddir brauta er kostnaður við
nýbyggingu með jarðvegsskiptum
áætlaður 1.280—1.480 milljónir en
uppbrot og takmörkuð endurbygg-
ing kostar skv. áætjuninni 1.010-
1.280 milljónir.