Morgunblaðið - 16.12.1995, Blaðsíða 6

6 B LAUGARDAGUR 16. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Verk eftir Vivaldi, Bach og Marcello í brennidepli á Jólatónleikum Kammersveitar Reykjavíkur
Hátíðleg gleðitónlist
Morgunblaðið/Þorkell
KAMMERSVEIT Reykjavíkur efnir til jólatónleika í Askirkju á morgun klukkan 17.
VERK eftir Vivaldi, Bach og
Marcello verða í brennidepli á
Jólatónleikum Kammersveit-
ar Reykjavíkur í Áskirkju á
morgun.
„Þetta er hátíðleg gleðitón-
list sem tilvalið er að flylja á
aðventunni,“ segir Eiríkur Örn
Pálsson, sem verður ásamt Ein-
ari St. Jónssyni einleikari í
konsert í D-dúr fyrir tvo
trompeta og kammersveit eftir
Vivaldi. Sigurlaug Eðvalds-
dóttir fiðluleikari kemur til
skjalanna í moll-þætti kons-
ertsins. „Þetta stafar af því að
á tímum Vivaldis voru tromp-
etar ekki nógu fullkomnir til
að geta leikið verk í molI,“
segir Eiríkur.
Dæmigerður Vivaldi
Hinn Vivaldi-konsertinn sem
fluttur verður á tónleikunum
er í g-moll fyrir selló og
kammersveit. Einleikarar
verða Bryndís Halla Gylfadótt-
ir og Inga Rós Ingólfsdóttir
sem telja að um sé að ræða
eina konsertinn sem skrifaður
hafi verið fyrir þessa hljóð-
færaskipan. „Þetta er annars
dæmigerður Vivaldi," segir
Bryndís Halla og Inga Rós
bætir við: „Það eru líflegir og
hraðir kaflar í þessu verki.“
Stöllurnar hafa margsinnis
stillt saman strengi á vettvangi
Sinfóníuhljómsveitar íslands
og segja að Kammersveit
Reykjavíkur kalli á önnur
vinnubrögð. „Hérnaþurfa
sellóin að hljóma eins og eitt
hljóðfæri," segir Bryndís Halla
og Inga Rós bætir við, að þær
þurfi því að samræma stílinn.
Einleikari í þriðja verkinu á
efnisskránni, konsert í d-moll
fyrir óbó og kammersveit eftir
Marcello, verður Daði Kol-
beinsson. „Þetta er mjög gam-
alt verk sem fannst nýlega í
upprunalegri útgáfu. Það.er
sennilega þekktast fyrir þær
sakir að Bach stal því og
breytti í sembalkonsert, sem
er mun frægari," segir Daði.
Sjaldan leikið
Að lokum verður leikinn
konsert í a-moll fyrir flautu,
fiðlu og sembal eftir Bach. Ein-
leikarar verða Bernharður
Wilkinson á flautu, Sigurlaug
Eðvaldsdóttir á fiðlu og Char-
les Harrison á sembal. „Við
vildum koma einhverju nýju á
framfæri og þetta verk er mjög
sjaldan leikið,“ segir Bern-
harður.
Charles Harrison starfar við
dómkirkjuna í Carlisle á Eng-
landi og kom til landsins fyrir
milligöngu Bernharðs. „Okkur
vantaði semballeikara og mér
datt Charles í hug. Hann gat
fengið sig lausan, þótt fyrir-
varinn væri stuttur, og hingað
er hann kominn.“
í
t
i
i
i
í
Ævintýri líkast
BOKMENNTIR
Skáldsaga
FRÚ BOVARY
eftir Gustave Flaubert Pétur Gunn-
arsson þýddi. Bjartur, Reykjavík
1995.266 bls. Verð: 2.980 kr.
FRÚ BOVARY eftir franska
rithöfundinn Gustave Flaubert
(1821-1880) hefur verið eitt um-
talaðasta bókmenntaverk síðari
alda frá því það kom fyrst út árið
1857. Og þrátt fyrir að hafa skrif-
að önnur allmerkileg verk varð
höfundurinn að sætta sig við að
verða ætíð minnst fyrir þessa einu
sögu. Hún varð ekki einasta til
þess að hneyksla svo frönsku
borgarastéttina þegar hún kom
út að höfundurinn var sóttur til
saka fyrir vikið, heldur hefur hún
haldið áfram að vera á milli tann-
anna á fólki og vaxa að vinsæld-
um. Reyndar er þetta sú saga sem
Frakkar vitna hvað oftast í.
Frú Bovary fjallar um árekstur
ídylls og veruleika. Kona reynir
að lifa lífinu eins og henni firinst
að því eigi að lifa en rekur sig
fljótlega á tálma í umhverfinu.
Segja má að í þessari sögu rekist
þannig á, eða blandist, hin frjálsa
og egóíska söguhetja
rómantíkurinnar og
hin lögmálsbundna
samfélagsmynd raun-
sæisins.
Sagan segir frá
Emmu sem hefur alist
upp við lestur á róman-
tískum ástarsögum í
eilítið mýstískum
heimi klausturskólans.
Þegar hún giftist smá-
borgaralegum lækni,
Karli Bovary, uppgöt-
var hún að hjóna-
bandslífið er ekkert í
líkingu við það sem
hún hafði lesið um í bókum sínum.
Hún verður mjög vonsvikin og
þegar hún fær nasaþef af heimi
fyrirfólksins í veislu, sem þeim
hjónum er boðið til, leggst hún
veik úr óhamingju; hún sér að
Karl mun aldrei geta fullnægt
þörfum sínum og löngunum. Til
að hressa hana við bregður Karl
Gustave Flaubert
hins vegar á það ráð að flytja í
smábæ nefndan Yonville en þar
gerist sagan að stærstum hluta.
í Yonville telur Emma sig kynn-
ast ástinni og ástríðunum sem
vantar í samband hennar og Karls,
hún telur að hún hafi fundið ham-
ingjuna, neistann sem gæðir lífið
hinum mýstíska bjarma sem hún
hafði lesið um í ástar-
sögunum. I rauninni
eru þau kynni hins
vegar ekki í mjög
rómantískum anda.
Emma er dregin á
tálar af miður vönd-
uðum mönnum sem
vilja aðeins eitt, svo
sem Rodolphe sem
stígur fyrst í vænginn
við hana á landbúnað-
arsýningu Yonville-
bæjar (staðsetningin
er dæmigerð fyrir
háðskan húmor Flau-
bert í sögunni); hann
fær fljótt leið á henni og leysir
málið með bréfi sem hann byijar
í fölskum sjálfsfómartón: „Hug-
rökk, Emma! Hugrökk! Ég vil ekki
steypa þér í glötun...“ Honum er
þó ekki alls vamað, honum finnst
hann þurfa að réttlæta svik sín
og brigðlyndi: Það er málið,
hugsaði Rodolphe; ég er að gera
það sem er henni fyrir bestu; ég
er heiðvirður maður.“ Þannig eru
ástamál Emmu í raun og vera,
innantóm og fölsk. Og þannig er
líf hennar alltþegar upp er staðið,
yfirborðskennt og innantómt, ekki
túkallsvirði frekar en líf hinna
smásálarlegu samborgara Flau-
berts sem vora skotspænir sög-
unnar.
Þótt frásagnarháttur Flauberts
sé hlutlægur og hann forðist það
eins og heitan eldinn að fella dóma
um persónur sögunnar eða segja
lesendum sínum beinlínis hvað
þeim eigi að finnast um þær, þá
skín andstyggð hans á þeim greini-
lega í gegnum textann. Háð, skop
og ýkjur eru verkfæri hans og
samtíminn er viðfangsefnið. Mað-
ur getur hugsað sér þessa sögu
eins og skopstælingu á samfélag-
inu sem hún lýsir, sennilega hefur
stælingin verið svo nákvæm að
góðborgurum hefur sviðið hún.
Hinn hlutlægi raunsæisstíll varð
enda sú aðferð sem sporgöngu-
menn Flauberts tömdu sér við að
stinga á kýlum samfélagsins.
Vegna hins hlutlæga frásagnar-
háttar er oft sagt að við hvem
lestur orki Frú Bovary á mann
eins og ný bók. Þannig sé hver
lestur sögunnar líkastur ævintýri,
eins og ferð þar sem maður er
sífellt að upplifa og uppgötva eitt-
hvað nýtt.- I vissum skilningi má
því tala um Frú Bovary sem lif-
andi texta; það mætti jafnvel segja
að hún væri texti sem lifði á sjáf-
um sér, væri óháður ytra um-
hverfi og hafi þess vegna staðist
tímans tönn jafnvel og raun ber
vitni. Og það er einmitt þessi sjálf-
umsérnógi texti sem helst ein-
kennir skáldsögur á eftir Frú Bo-
vary; texti þeirra snýst um sjálfan
sig — og aðra texta. Þannig hefur
smám saman myndast eins konar
textasamfélag, sjálfstætt og sjálf-
ala. Þetta textasamfélag hafa
menn nefnt bókmenntir, hugtak
sem farið var að nota hér á landi
skommu áður en Frú Bovary kom
út í París árið 1857.
Áhrif Frú Bovary á svokallaðar
nútímabókmenntir verða seint of-
metin. Sömuleiðis verður senni-
lega seint gert of mikið úr mikil-
vægi þess að hafa nú fengið þessa
bók þýdda á íslensku í heild sinni.
Útkoma Frú Bovary er þannig án
efa einn merkasti viðburður þessa
bókaárs.
Engin vafi leikur á því að það
hefur verið mikið vandaverk að
þýða Frú Bovary en ekki verður
annað sagt en að Pétur Gunnars-
son hafi leyst það með sóma.
Þröstur Helgason
jrfvað varð ®
/um stúlkuna
á Græna kaffi?
Þessi spennandi verðlaunasaga Vestur-
(slendingsins William D. Valgardson
fjallar um leit sögumanns að stúlku sem
hverfur á dularfullan hátt. Inn í söguna
fléttast uppgjör hans við líf sitt ásamt
minningabrotum sem hægt og bítandi
skerpa einkenni sögupersónanna og
skýra breytni þeirra.
Gannar Gunnarsson og AnMcmrTMr'A
Hildur Finnsdóttir fslenskuðu ORMSTUNCjA
BÓKAÚTGÁFA
Nýjar bækur
Hrímfaxi - nöfn og litir
íslenzka hestsins
ÚT ER komin bókin
Hrímfaxi, en hún fjall-
ar um hestanöfn frá
fyrri tíð til vorra daga
og liti íslenzka hests-
ins. Bókin er rituð af
Hermanni Pálssyni,
fræðimanni í Edinborg,
en texti bókarinnar er
á íslenzku, ensku og
þýzku. Kápumynd er
málverk Baltasars,
Hrímfaxi og Skinfaxi.
í inngangi fjallar
höfundur um sögu ís-
lenzkra hestanafna,
sem hefst með Eddu
Snorra Sturlusonar og
þeim kvæðum sem hann studdist unnin í Prentþjónustunni hf og G.
við, en þau eiga sér djúpar rætur Ben. Eddu hf.
Herinann Pálsson
i norrænni heiðni. Þá
er farið yfir elztu
heimildir um hesta-
nöfn, hestamennsku
Ásanna og loks farið
yfir helztu heiti hrossa
og uppruna þeirra.
Að því loknu er skrá
yfir íslenzk hestanöfn
og skýringar á þeim á
um það bil 230 blað-
síðum. Aftast í bókinni
eru loks litmyndir sem
sýna liti og litbrigði
íslenzkra hrossa.
Útgefandi er Bóka-
útgáfan á Hofi. Bókin
er um 300 síður og