Morgunblaðið - 18.01.1996, Blaðsíða 5

4 B FIMMTUDAGUR 18. JANÚAR 1996 MORGUNBLAÐIÐ MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. JANÚAR 1996 B 5
VIÐSKIPTI . VIÐSKIPTI
Bankastjóri Landsbankans segir mikilvægt að stjórnvöld móti skýrari stefnu um framtíð ríkisbankanna
EINKAVÆÐING ríkisbankanna hef-
ur verið mikið til umræðu að und-
anförnu m.a. vegna þeirrar stefnu
ríkisstjórnarinnar að breyta bönk-
unum í hlutafélög á þessu kjörtímabili. Þrátt
fyrir að Finnur Ingólfsson, iðnaðar- og við-
skiptaráðherra, hafi lýst því yfir að ekki
standi til að selja hlut ríkissjóðs í bönkunum
á næstunni og að samþykki Alþingis þurfi
til, hafa miklar vangaveltur verið uppi um
sölu og hugsanlega kaupendur.
Sverrir Hermannsson, bankastjóri Lands-
bankans, segist hafa' áhyggjur af vinnu-
brögðum stjórnvalda í þessu máli. Hann seg-
ir að íhuga verði þessi mál vandlega áður
en ráðist verði í að breyta ríkisbönkunum í
hlutafélög. Í því samhengi sé meðal annars
nauðsynlegt að stjórnvöld móti og kynni
stefnu sína hvað sölu bankanna varði, enda
sé enginn tilgangur í því að breyta rekstrar-
formi bankanna ef ekki standi til að selja
hlut ríkisins í þeim síðar meir.
Sverrir segist aldrei hafa dregið dul á
áhuga sinn á einkavæðingu ríkisfyrirtækja
og það sé síður en svo að hann sé andvígur
einkavæðingu ríkisbankanna. „Ég tel að rík-
ið eigi yfirleitt ekki að vera að vasast í at-
vinnurekstri og alls ekki í rekstri banka.
Þróunin hefur verið sú um allan heim að
ríkisvaldið hefur dregið sig út úr rekstri
banka í þeim löndum þar sem það hefur tíðk-
ast.“
Þá segir Sverrir að rétt sé að jafna þann
aðstöðumun sem ríki á milli ríkisbanka og
einkabanka. Þar halli á báða aðila til skiptis
og því sé rétt að jafna þann mun svo þessir
aðilar megi standa jafnfætis í samkeppninni.
Landsbankinn hefur búið sig undir þessar
breytingar að undanförnu, að sögn Sverris,
og hófst sá undirbúningur áður en málið var
sett inn í stefnuskrá núverandi ríkisstjórnar.
Formaður bankaráðs bar fram tillögu í byij-
un síðasta árs, þess efnis að skipuð yrði 5
manna nefnd til að kanna hvaða áhrif hugs-
anleg breyting á Landsbanka í hlutafélag
hefði. „Nefndin átti m.a. að skoða hvaða
áhrif slíkar breytingar hefðu á samkeppnis-
stöðu bankans gagnvart innlendum og er-
lendum aðilum," segir Sverrir. „Þá átti hún
einnig að kanna áhrif þeirra á viðskiptahags-
muni bankanns innanlands, bæði gagnvart
lánþegum og innistæðueigendum og áhrif á
viðskiptahagsmuni bankans erlendis. Nefnd-
in átti einnig að gera sér grein fyrir áhrifum
slíkra breytinga á starfsmannahald, launa-
þróun, lífeyrismál og annað sem varðar hags-
muni starfsfólks.“
Nefndin skilaði tillögum sínum til stjórn-
valda skömmu fyrir síðustu áramót og lét
hún jafnframt fylgja með drög að frumvarpi
til laga um stofnun hlutafélags um rekstur
Landsbanka íslands.
Markmið stjórnvalda óljós
Sverrir segir að áform stjórnvalda hvað
varðar breytingar á ríkisbönkunum valdi
honum nokkrum áhyggjum. Þessi markmið
séu óljós og stjómvöld virðist ekki vera á
einu máli um hvert skuli stefna.
„Það hefur verið látið líta svo út af hálfu
bankamálaráðherra að það standi ekkert til
að einkavæða bankana heldur einvörðungu
að breyta forminu. Þetta er svo í orði kveðnu
að því er mér virðist, til þess að slá á einka-
væðingarótta, sem ýmsir aðilar, t.d. þing-
menn í Framsóknarflokknum, virðast vera
Einkavæðing
ekki hnst fram
úrerminni
Sverrir Hermannson, bankastjóri Landsbankans,
segir að hann hafi miklar áhyggjur af vinnubrögðum
stjómvalda við breytingu á ríkisbönkunum í hlutafélög.
Hann segist þó, í samtali við Þorstein Víglundsson,
vera hlynntur einkavæðingu bankanna en telur
nauðsynlegt að móta stefnu um sölu þeirra áður en
þeim verður breytt í hlutafélag, til þess að forðast
megi alla óvissu um framtíð þeirra.
haldnir. Það leið hins vegar
ekki á löngu þar til að menn
fóru að tala tveim tungum.
Bankamálaráðherrann fór að
svara því til að það gæti verið
þægilegt að geta selt hlutafé
ef bæta þyrfti eiginfjárstöðu
bankanna. Það er, að heíja sölu
á bönkunum án þess að hafa
mótað nokkra stefnu í því.
Það var talað ýmist af eða á
um þessa hluti en framhaldið
var svo það að skipaður var
mikill einkavæðingargarpur,
Gunnlaugur M. Sigmundsson,
til að fara fyrir nefnd sem á
að hafa þessi mál með höndum
og skipuð var af bankamálaráð-
herra. Gunnlaugur birtist síðan
í sjónvarpi þar sem hann virðist vera albúinn
til þess að hefja sölu á ríkisbönkunum og
þá sér í lagi Búnaðarbankanum. Það verður
ekki öðru vísi skilið en að hann sé með þau
áform á prjónunum. Þá er nú orðið lítið eft-
ir af þessari fullyrðingu bankamálaráðherr-
ans um að ekkert standi til nema formbreyt-
ing, þegar hann skipar þennan einkvæðing-
arframkvæmdarmann í verkið."
Treystir forsvarsmönnum
málsins illa
Bankaráð Landsbankans hefur að sögn
Sverris lagt höfuðáherslu á að brýnt væri
að afstaða stjórnvalda og Alþingis liggi fyr-
ir varðandi fyrirkomulag á eignaraðild í hlut-
afélagi um rekstur Landsbankans, á sama
tíma og ákvörðun kynni að verða tekin um
að breyta bankanum í hlutafélag. „Það hef-
ur komið mjög skýrt fram í viðræðum við
hvort sem er innlenda eða erlenda viðskipta-
aðila bankans, ekki síst þá aðila sem hann
hefur átt hvað lengst og traust-
ast samstarf við varðandi er-
lenda Qármögnun sína, að brýnt
sé að engin óvissa ríki um hver
áform eigenda bankans séu
varðandi framtíðarfyrirkomulag
eignarhaldsins.
Ég álít það vera alveg út í
hött að heija athugun þessa
vandaverks með því að láta sem
aðeins sé verið að breyta rekstr-
arformi ríkisbankanna. Sú
breyting er tilgangslaus nema
þá að menn stefni að einkavæð-
ingu og auðvitað hefur það svo
komið í ljós að sú er meiningin.
Ég er mjög áhyggjufullur vegna
þessara lausu taka á þessu máli.
Meðal annars vegna þess að ég
treysti þeim mönnum sem þarna eru í fyrir-
svari illa til að framfylgja þessum málum
og byggi það á þessu lausa tali þeirra og
annarri reynslu sem ég hef af vinnubrögðum
þeirra.“
Sverrir segir það einnig vera áhyggjuefni
hvernig stjórnvöldum hafi farist einkvæðing
ríkisfyrirtækja úr hendi á undanförnum
árum. „Þó að þar sé nú af ríku að taka
hygg ég að einkavæðing Síldarverksmiðja
ríkisins sé frægasta dæmið. Það verður aldr-
ei liðið með þessar þýðingarmestu stofnanir
þjóðfélagsins að það verði viðhöfð einhver
lausatök. Að ég tali nú ekki um tök eins
og Þorsteinn Pálsson hafði á sölu Síldarverk-
smiðja ríkisins. Þingmenn sjálfir hafa gefið
slíkum vinnubrögðum nafn og kalla þau
einkavinavæðingu."
Sverrir segir að sér lítist illa á framhaldið
ef það eigi að vera háð duttlungum iðnaðar-
og viðskiptaráðherra og Gunnlaugs Sig-
mundssonar, hveijir fái keypt Búnaðarbank-
Sverrir
Hermannsson
ann. „Það er vonandi að menn taki nú hönd-
um saman og vinni þetta mál gaumgæfilega
og skoði endinn í upphafinu. Ráði við sig
hvernig framtíðareignarhaldi á þessum
mikilvægu stofnunum verði best fyrir komið
og verði til þess að treysta innviði þeirra.
Öll lausatök í þessu máli eru bráðháskaleg.“
Fyrirkomulag við sölu alfarið mál
stj ór nmálamanna
Hvernig telur þú að hentugast væri að
hátta sölu á ríkisbönkum ef til þess kemur?
„Þetta er spurning sem stjórnvöld verða
að svara. Við eigum ekki að segja til um
það, starfsmenn Landsbankans. Né heldur
vill bankaráðið segja til um það. Þetta eru
hinar pólitísku ákvarðanir sem menn verða
að takst á hendur. Það er fráleitt að starfs-
menn stofnunarinnar eigi að segja eigandan-
um fyrir um það hvernig hann eigi að ráð-
stafa eigninni."
Sverrir segir hins vegar að bankinn sé
stjómvöldum innan handar um það hvernig
standa skuli að öllum öðrum þáttum slíkra
breytinga, hvort sem um er að ræða starfs-
mannamál, stjórnskipulag, ijárhagsstöðu,
nauðsynlegar íagabreytingar o.s.frv. „Allt
þetta höfum við undirbúið af því að við teljum
að bankamir sjálfir séu í bestri aðstöðu tii
að vinna að breytingunni. Það er mjög mikil-
vægt að hafa starfsfólk bankanna með í ráð-
um og að bankarnir sjálfir taki fullan þátt í
öllum undirbúningi og framkvæmd breyting-
arinnar, en ekki sölu á þessum stofnunum."
Sameining ríkisbankanna
ekki æskileg
í viðtali við Morgunblaðið í liðinni viku
sagði Gunnlaugur M. Sigmundsson, formað-
ur þeirrar nefndar sem fer með breytingu
ríkisbanka í hlutafélög, að æskilegt væri að
nota þetta tækifæri sem nú gæfist til þess
að stokka upp bankakerfið hér á landi. Gunn-
laugur benti m.a. á að fjárhagsstaða ríkis-
bankanna væri ekki nægilega góð til þess
að þeir teldust góð söluvara.
Sverrir segist ekki vita hversu vel Gunn-
laugur hafi kynnt sér ijárhagsstöðu ríkis-
bankanna. Hins vegar sé það auðvitað mikil-
vægt fyrir ríkið að gera bankana að sem
söluhæfastri vöru. Breytingar af þessu tagi
verði þó ekki hristar fram úr erminni heldur
verði menn að gefa sér góðan tíma í þær.
Hann segir að sameining banka geti vissu-
lega haft í för með sér umtalsverða hagræð-
ingu í bankakerfinu en hins vegar þurfi að
gæta að því hvernig samkeppnismynstur
slíkar sameiningar gætu haft í för með sér.
Þannig telur hann að sameining Landsbanka
og Búnaðarbanka væri óhugsandi vegna
þeirrar yfirburðarstöðu sem slíkur banki
myndi hafa á markaðnum. Sverrir dregur
jafnframt í efa að vilji sé fyrir slíkri samein-
ingu meðál stjórnmálamanna.
Þá segir Sverrir það vera gríðarlega mikil-
vægt að vandað sé til við verkið ef til sölu
ríkisbankanna kemur. „Ég fmn það á öllum
sanngjörnum og hugsandi mönnum að þeim
finnst fráleitt að úrslitavald í þessum
stofnunum eignist örfáir fjársterkir aðilar.
Fyrri reynsla gefur manni hins vegar ástæðu
til að ætla að svo kynni til að bera. Ég treysti
hins vegar á það að Alþingi nái áttum í
þessu máli og að ekki- verði viðhöfð nein
lausatök. Þetta verk verður ekki unnið á
skömmum tíma.“
Agnar Kofoed-Hansen framkvæmda-
stjóri Upplýsingaþjónustunnar ehf.
Takmarka má töp
í lánsviðskiptum
ÞEGAR stjórnendur fýrirtækja
standa frammi fyrir því hvort þeir
eigi að samþykkja ákveðinn við-
skiptamann í reikningsviðskipti
brennur sú spurning á þeim, hvort
viðkomandi sé treystandi eða ekki.
Upplýsingar um greiðslugetu og
lánshæfni viðskiptamanna eru afar
mikilvægar fyrir stjórnendur fyrir-
tækja, sem daglega taka slíkar
ákvarðanir, en liggja að sama skapi
ekki á lausu. Upplýsingaþjónustan
ehf. er nýtt fyrirtæki í eigu Verslun-
arráðs íslands, Samtaka iðnaðarins
og fieiri aðila, sem hyggst veita
þjónustu á þessu sviði og byggir það
á starfsemi upplýsingaskrifstofu
Verslunarráðsins. Að sögn aðstand-
énda Upplýsingaþjón-
ustunnar hefur starf-
semi fyrirtækisins og
forvera þess að mestu
snúist um að veita er-
lendum aðilum upplýs-
ingar um fjárhagsstöðu
íslenskra fyrirtækja en
á næstunni hyggst það
leggja aukna áherslu á
að kynna starfsemi
sína fyrir íslenskum
aðilum. Þá stendur
stjórnendum íslenskra
fyrirtækja til boða upp-
lýsingar um greiðslu-
getu innlendra sem er-
lendra viðskiptavina.
Þegar fyrirtæki fær
ósk um viðskipti eða
greiðslufrest frá viðskiptamanni er
oft látið undir höfuð leggjast að
kanna hvaða líkur séu á að hann
geti eða vilji standa í skilum, heidur
fallist á beiðnina. I mörgum tilvikum
er það þó ekki svo að fyrirtækið
treysti viðkomandi aðila. Það kýs
hins vegar frekar að hætta á tap
af viðskiptunum frekar en að eyða
tíma í að afla sér upplýsinga og
verða þá e.t.v. af viðskiptunum.
Erlendis er algengt að fyrirtæki
tryggi kröfur sínar gagnvart öðrum
fyrirtækjum en slíkt þekkist varla
hér á landi.
Upplýsingaþjónustan ehf. leigir
aðstöðu í húsakynnum Verslunar-
ráðs í Húsi verslunarinnar og er
Agnar Kofoed-Hansen, rekstrar-
verkfræðingur, framkvæmdastjóri
hennar. Hann segir að fram til þessa
hafi fyrirtækið aðallega sinnt er-
lendum fyrirspurnum vegna ís-
lenskra fyrirtækja. „Erlend upplýs-
inga- og greiðslutryggingafyrirtæki
eru helstu viðskiptavinir okkar eins
og er en nýlega hófum við að veita
íslenskum fyrirtækjum upplýsingar,
bæði um innlend og erlend fyrir-
tæki. Töluverður fjöldi fyrirtækja
hefur þegar notfært sér þjónustuna
og enn fleiri hafa sýnt henni áhuga.
Augljóst er að vanskil viðskipta-
manna eru mikið vandamál í íslensk-
um fyrirtækjum og stjórnendur
þeirra ættu því að taka slíkri þjón-
ustu fegins hendi. Mörg fyrirtæki
tapa um 1-2% af veltu á hveiju ári
vegna lánsviðskipta við sína við-
skiptavini og er það markmið okkar
að aðstoða meðal annars þessi fyrir-
tæki við að draga úr slíku tjóni.
Áætla má að tjón vegna tapaðra
viðskiptakrafna nemi milljörðum
króna á hveiju ári.“
Áhersla á áreiðanleika
Agnar segir að ýmsar aðferðir
séu notaðar til þess að skera úr um
fjárhagsstöðu ein-
stakra fyrirtækja. „Við
söfnum iyrst og fremst
gögnum frá þeim aðil-
um, sem spurt er um,
frá opinberum aðilum
eða úr opinberum
gögnum og víðar. Við
leggjum mat á horfur
í atvinnugrein, mark-
aðsstöðu og afkomu-
horfur viðkomandi fyr-
irtækja. í flestum til-
vikum óskum við eftir
því að fyrirtækin heim-
ili okkur að leita um-
sagnar viðskiptabanka
sinna og er því yfirleitt
vel tekið endá hafa
traust fyrirtæki hag af
því að geta sýnt fram á sterka fjár-
hagsstöðu. Við leggjum mikla
áherslu á að upplýsingar okkar séu
hvort tveggja í senn, ýtarlegar og
áreiðanlegar. Varðandi upplýsingar
um erlend fyrirtæki þá erum við í
mjög góðum viðskiptum við erlend
upplýsingafyrirtæki, sem gefur okk-
ur aðgang að upplýsingum um fyrir-
tæki í öllum heimshornum."
90% fyrirspurna
erlendis frá
Fyrirspurnir erlendis frá eru enn
yfir.90% af starfsemi fyrirtækisins,
að sögn Agnars, en hann segir að
íslendingar séu óðum að uppgötva
starfsemi þess. Töluvert sé um fyr-
irspurnir um áreiðanleika ýmissa
erlendra verðbréfafyrirtækja, sem
bjóða fyrirtækjum og einstaklingum
góða ávöxtun á sparifé bréfleiðis
eða símleiðis. Upplýsingaþjónustan
ehf. getur grennslast fyrir um til-
veru og áreiðanleika slíkra félaga
auk hefðbundinna kannana. Skýrsl-
ur um erlenda aðila kosta að jafn-
aði frá 5-15 þúsund krónur en hefð-
bundnar upplýsingar um íslensk
fyrirtæki kosta hins vegar um
2.500-5.000 krónur.
Agnar
Kofoed-Hansen
Verk- og kerfisfræðistofan hf. fær vottun á gæðakerfi
Fyrsta hugbúnaðarfyrirtæki
á íslandi með gæðavottun
FORSVARSMENN VKS fagna vottun. Frá vinstri: Þorsteinn Sverrisson og Halldór Halldórsson I gæða-
ráði, Daði Orn Jónsson, stjórnarformaður; Jón Ágúst Guðjónsson, stjórnarmaður; Sveinn Björnsson,
gæðastjóri og Ari Arnalds, framkvæmdasljóri.
VOTTUN hf. hefur veitt Verk- og
kerfisfræðistofunni hf. (VKS) vott-
un samkvæmt hinum alþjóðlega
gæðastaðli ÍST ISO 9001. Vottorðið
var gefið út í síðasta mánuði en
Finnur Ingólfsson viðskipta- og iðn-
aðarráðherra mun afhenda það við
athöfn á Grand Hótel Reykjavík í
dag. Alls hafa nú 12 íslensk fyrir-
tækið fengið slíka vottun.
Ari Amalds, framkvæmdastjóri
VKS, segir að gæðakerfið nái til
alls fyrirtækisins, bæði þróunar
hugbúnaðar og ráðgjafar á sviði
upplýsingatækni. „VKS er fyrsta
íslenska hugbúnaðarfyrirtækið og
jafnframt fyrsta ísienska ráðgjafar-
fyrirtækið sem fær gæðavottun, en
það verður nú æ algengara að er-
lendir kaupendur geri kröfu um að
hugbúnaður sé framleiddur eftir við-
urkenndum gæðastöðlum," segir
Ari.
Hann segir að VKS hafi stefnt
að því í nokkur ár að komast á
Evrópumarkað og hafí þá verið mið-
að við verkefnaútflutning frekar en
útflutning á tilbúnum kerfum. „Þeg-
ar um verkefnaútflutning er að
ræða hefur viðskiptavinurinn ekki
sýnishorn af vörunni sem á að af-
henda. Þá er sérstaklega mikilvægt
að viðskiptavinurinn geti treyst því
að verktaki beiti öguðum vinnu-
brögðum sem tryggir að hann muni
afhenda þá vöru sem um er samið.
Enda þótt við teljum nánast nauð-
synlegt að hafa ISO vottun til að
geta náð árangri í verkefnaútflutn-
ingi er ávinningurinn af vottun
gæðakerfisins ekki síður mikilvæg-
ur hvað varðar þjónustu við innlenda
viðskiptavini. Skipulegt gæðakerfi-
verður til þess að öll vinnubrögð
innan fyrirtækisins verða skilvirkari
sem aftur leiðir til þess að þjónusta
við viðskiptavini batnar.“
Sveinn Björnsson, gæðastjóri
VKS, segir að Vottun hf. muni í
framtíðinni gera úttektir á gæða-
kerfí fyrirtækisins tvisvar á ári og
ganga úr skugga um að kerfið sé
virkt og í stöðugri þróun. Hann seg-
ir að í fyrirtækinu sé starfrækt
gæðaráð sem hafi yfirumsjón með
innra eftirliti og úrbótastarfi hjá
fyrirtækinu.
Sveinn segir að í hópi viðskipta-
vina VKS séu mörg af stærstu fyrir-
tækjum og stofnunum landsins. Þau
geri miklar kröfur um að sá búnað-
ur sem þau fái í hendurnar sé í
góðu lagi og sé afhentur á réttum
tíma. Virkt gæðakerfi sé lykilatriði
til þess að geta mætt þessum kröf-
um.
Lækkar viðhaldskostnað
Sveinn segir að samkvæmt rann-
sóknum sem gerðar hafi verið á
hundruðum erlendra tölvukerfa
megi sjá að viðhaldskostnaður
þeirra er oft og tíðum afar hár.
„Það lætur nærri að þessi kostnaður
sé að meðaltali jafn mikill og kostn-
aður við upphaflega þróun kerf-
anna,“ segir Sveinn. „Okkar reynsla
er að þennan kostnað megi lækka
verulega með því að vanda vinnu-
brögð, bæði við upphaflega kerfis-
gerð og seinni tíma endurbætur.
íslendingar líta oft til Danmerkur
sem fyrirmyndar í útflutningi hug-
vits. I Danmörku eru um 70 hug-
búnaðarfyrirtæki sem hafa verið
vottuð skv. ISO 9000. Miðað við
höfðatölu ættu því að vera milli 5
og 10 íslensk hugbúnaðarfyrirtæki
með vottun samkvæmt þessum
staðli og því ljóst að við stöndum
Dönum enn nokkuð að baki í þessum
efnum en þetta stefnir þó allt í rétta
átt.“
Ikea-fyrirtækið á ekki að
splundrast í ættarátökum
... en heldur ekki að verða andlaus stofnun
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
INGVAR Kamprad
stofnandi Ikea tilkynnti
nýlega að enginn af
sonum hans þremur
myndi erfa forstjóra-
stólinn. Kamprad hefur
enn fremur búið svo um
hnútana að fyrirtækið
eigi ekki að geta
splundrast vegna átaka
um eignarhald á því og
núverandi forstjóri er
ekki fjölskyldumeðlim-
ur. Hinn 69 ára
Kamprad býr í Sviss
sökum hárra skatta í
Svíþjóð. Ikea er metið
á 50 milljarða sænskra
króna og á 124 verslan-
ir í26 löndum.
Öllum ummælum
Kamprads er tekið með
mestu athygli, því for-
stjórinn er einkar fá-
mæltur við fjölmiðla.
Hann braut þó út af
reglunni í janúarbyij-
un, þegar birtist við
hann viðtal í sænska tímaritinu
Mánadens affarer. Fréttin um
það flaug strax út yfir heims-
byggðina og Financial Times
birti hluta úr viðtalinu sama dag
og það birtist.
Kamprad stofnaði fyrirtækið
á Skáni fyrir 53 árum. Hug-
myndin var sú sama og enn er
leiðarljósið, að framleiða og selja
einföld en góð húsgögn á viðráð-
anlegu verði. Fyrstu tveir staf-
irnir í Ikea eru dregnir af nafni
hans. Hann var forstjóri þar til
1986, en er enn stjórnarformað-
ur í kjarnafyrirtæki samsteyp-
unnar. Hann er í daglegu sam-
bandi við fyrirtækið. Forstjóri
þess, Anders Moberg, er ekki í
fjölskyldunni.
Samsteypan er þrískipt.
Stærst er Ikea-samsteypan sem
selur og dreifir Ikea-vörunum.
Höfuðstöðvar þess eru
í Danmörku, en það er
í eigu Stichting Ingka,
sem stjórnað er frá
Hollandi. Inter Ikea
ræður öllum fram-
leiðsluleyfum og einka-
leyfum og er undir
stjórn sjóðs. Inter Ikea
er hinn skapandi hluti
Ikea veldisins, en féð
kemur frá Ikea-sam-
steypunni. Þriðji hlut-
inn, Ikano-samsteypan
er í eigu sonanna. Þar
er fengist við banka-
og fjárfestingarstarf-
semi, en þetta fyrirtæki
á einnig Habitat.
Hluti af sérvisku
Kamprads er að hann
hefur ekki viljað gera
Ikea að hlutafélagi,
sem seldi hlutabréf á
fijálsum markaði. Að
sögn hans samræmist
það ekki anda fyrirtæk-
isins. Hluthafar krefjist
skjóts hagnaðar, sem hindri þá
langtíma skipulagningu, sem
hann álítur þurfa til í rekstrin-
um. Auk þess sé þá einnig hætta
á að fyrirtækið verði keypt gegn
vilja stjórnarinnar.
Reikningar fyrirtækisins eru
ekki opinberir, en í Mánadens
affárer er giskað á að hagnaður
eftir skatt hafi á síðasta ári num-
ið 2,5 milljörðum sænskra króna.
Einnig er giskað á að veltan hafi
aukist um 5% á milli áranna 1994-
1995 og hafi numið 39 milljörðum
sænskra króna á síðasta ári.
Kamprad á þrjá syni, Peter
31 árs, Jonas 29 og Mathias 26
ára. Peter er hagfræðingur, Jon-
as er hönnuður og Mathias hefur
lagt fyrir sig vöruþróun. Allir
starfa þeir í Ikea. Faðirinn segir
synina sammála um að það sé
ekki vel til fundið að einhver
þeirra setjist í forstjórastólinn.
Hann hefur þó ekki tilkynnt hve-
nær hann dragi sig í hlé, en
ekki er ráð nema í tíma sé tekið.
Öll uppbygging samsteypunn-
ar er miðuð við að fjölskyldan
hafi þar hvorki of mikil völd né
geti dregið fé út úr fyrirtækinu.
Fyrirtækið á ekki að geta liðast
í sundur í valdabaráttu og upp-
gjöri fjölskyldumeðlima. En
Kamprad hefur einnig áhyggjur
af að of mikill stofnanabragur
færist yfir fyrirtækið og að
frumkvöðlaandinn lognist út af.
Það á Inter Ikea að koma í veg
fyrir.
Andinn í fyrirtækinu hefur
alla tíð vakið athygli. Yfirbygg-
ingin er lítil og Kamprad berst
ekki á. Fyrirtækinu hefur stund-
um verið líkt við japönsk fyrir-
tæki að því leyti að starfsfólkið
sé sér vel meðvitað um markmið
fyrirtækisins og sérstakan anda
þess. Fyrir nokkrum árum lenti
Kamprad á milli tannanna á
sænskum fjölmiðlum vegna orð-
róms um að hann hefði verið
hliðhollur nasistum á sinum
tíma. Annars heyrist afar sjald-
an nokkuð af honum annað en
að fyrirtækið gengur vel.
Bæði í Evrópu og Bandaríkj-
unum er Ikea hugtak um ódýr
og góð húsgögn. Framan af þótt.
fyrirtækið ekki leggja mikið upp
úr hönnun og var stundum sakað
um að taka upp hugmyndir ann-
arra í lítt breyttri mynd. Á tíma-
bili virtist fyrirtækið ætla að
staðna í þungu furuhúsgögnun-
um, en nú er öldin önnur og
meira lagt upp úr góðri hönnun
og blærinn fjörlegur og litríkur.
Sem stendur eru ekki horfur á
öðru en að sá blær mælist vel *
fyrir, því bæði í Evrópu og
Bandaríkjunum er Ikea hugtak
um hugmyndaríki, bæði í hönn-
un, framleiðslu og dreifingu.
INGVAR
Kamprad
stofnandi
Ikea.
TILKYNNING UM UTGAFU MARKAÐSVERÐBREFA
HÚSBRÉF
1., 2. og 3. flokkur 1996
Kr. 13.500.000.000,-
- krímur þrettánþúsunciojffimmhundrndmilljónir 00/100-
Utgefandi: Byggingarsjóður ríkisins, húsbréfadeild
Útgáfúdagur: 15. janúar 1996
Skráning á Verðbréfaþing íslands hefst: 17. janúar 1996
Vextir: 4,75%
Lokagjalddagi: 1. flokkur 15. janúar 2011
2. flokkur 15. janúar 2021
3. flokkur 15. janúar 2036
Einingar bréfa: kr. 10.000, 100.000, 1.000.000
Umsjón með útgáfu: Landsbréfhf.
íf
, LANDSBREF HF.
Suðurlandsbraut 24, 108 Reykjavík, sími 588 9200, bréfasími 588 8598.
LÖGGILT VERÐBRÉFAFYRIRTÆKI, AÐILIAÐ VERÐBRÉFAÞINGIÍSLANDS.
___________I________> # - <_________^ "