Morgunblaðið - 24.02.1996, Blaðsíða 2

2 D LAUGARDAGUR 24. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
THE Nordic Center má kalla
Norðurlandaráð norrænna
innflytjenda í Minnesota. Það var
stofnað árið 1983, í framhaldi af
„Scandinavian Today“ hátíðinni
sem haldin var árið áður, með það
fyrir augnm að sameina krafta
norrænna innflytjenda á sviðum
menningar, atvinnu og viðskipta.
Eitt af verkefnum The Nordic
Center hefur verið að bjóða vinn-
* ingshafa bókmenntaverðlauna
Norðurlandaráðs til Minnesota í
þeim tilgangi að kynna verk hans
í Minnesota, og á hinn bóginn að
kynna listamanninum menningu
fylkisins. Þetta verkefni heitir the
Nordic Writer Program og er Ein-
ar sá þriðji í röð rithöfunda sem
hingað hafa komið.
Verkefnið felst að hluta í sam-
vinnu við háskóla á svæðinu svo
og einn af stærstu menntaskólum
Minneapolisborgar um kynningu á
verkum vinningshafans og ljóða-
samkeppni í framhaldi af því.
Menntaskólanemendumir lásu
valda kafla úr verðlaunabókinni
Englar alheimsins í enskri þýð-
ingu, en tveir háskólar höfðu þessa
bók og önnur verk Einars sem
hluta af námsefni annarinnar, og
einn skóli tilkynnti verk Einars
utan námsskrár. Einar heimsótti
allar þær bekkjadeildir þar sem
verk hans voru kennd og las úr
eigin verkum og sat fyrir svörum
nemenda og kennara.
Góð landkynning
Nemendur reyndust vera mjög
vel undir komu hans búnir. Þeir
höfðu ekki einungis kynnt sér verk
hans vel, kvikmyndir, ljóð og
skáldsögur, heldur einnig lesið um
ísland og kynnt sér land og þjóð.
íslendingasögurnar voru kynntar,
landafræði, saga og tungumálið
rætt, og fjallað um Island nútím-
ans. Oft var fjallað um áhrif ís-
lendingasagna á bókmenntir nú-
tímans og ekki hvað síst áhrif
þeirra á verk Einars. í þessum
umræðum kom oft í ljós hversu
vel Einar þekkir íslendingasögurn-
ar og heimsbókmenntirnar yfir-
leitt. Margir komu að máli við
undirritaða til að lýsa hrifningu
sinni á þekkingu Einars, ekki ein-
göngu á sviði bókmennta heldur
almennt séð á menningu Banda-
ríkjamanna. Verk þekktustu rit-
höfunda Bandaríkjanna voru hon-
um ámóta töm og tilvísanir í eigin
verk. Af mikilli kunnáttu og smek-
kvísi, setti Einar verk sín í sam-
hengi við önnur bókmenntaverk
og hvernig hann tengdi bókmenn-
takenningar og hugmyndir við eig-
in verk og annarra var sérstaklega
vel gert. Það er víst óhætt að segja
að betri landkynning hefði verið
vandfengin.
Hápunktur heimsóknarinnar
var kvöld til heiðurs Einari þar sem
hann las úr eigin verkum í hátíðar-
sal Augsburg College í Minnea-
polis. Þar sem Einar Már hefur
skrifað verk í flestum greinum
bókmennta var af mörgu að taka
þegar skipuleggja átti kvöldið.
Mary Josefson, sem bar þungann
af skipulagningu heimsóknarinn-
ar, átti úr vöndu að ráða, en þar
sem hann fékk verðlaunin fyrir
Engla alheimsins snerist kvöldið
að sjálfsögðu mikið um þá bók.
Einar las eigin ljóð, svo og valda
kafla úr verðlaunabókinni. Sýnt
var úr kvikmyndinni Börn náttúr-
unnar, Kvæðið um fuglana var
sungið, og veitt voru verðlaun fyr-
ir Ijóðasamkeppnina. Þrátt fýrir
nístingskuldann og napran vindinn
útifyrir, komu um 250 manns á
þessa samkomu, og var Einari
afar vel tekið. Lófaklappið varði
vel og lengi og þegar brotinu úr
Börnum náttúrunnar var lokið
heyrðust óánægjuhljóð úr öllum
áttum, gestir vildu greinilega fá
að sjá meira. Að gömlum og góð-
um íslenskum sið var gestum boð-
ið í kaffi og kökur að lestri loknum
og áritaði Einar bækur sínar, sem
til sölu voru á staðnum.
Ljóð um söguhetjuna Pál
Það Ijóð sem fór með sigur úr
býtum í ljóðasamkeppninni er eftir
Deborah Friberg og nefndi hún
það „Trapped". I ljóðinu veltir hún
fyrir sér hver það sé sem er bund-
inn í hlekki samfélagsins, og hvað
Páll, sögumaður í Englum al-
heimsins, gerði til að koma sér
útúr þessum hlekkjum. Vel ort Ijóð
um tilfinningar söguhetjunnar
Páls. Þegar blaðamaður talaði við
Deborah eftir verðlaunaafhend-
inguna, stóð hún og var að glugga
í Engla alheimsins sem mamma
hennar hafði gefið henni að sigur-
launum, og átti hún erfitt með að
bíða með að lesa alla bókina til
enda. Hún sagði að þeir völdu
kaflar sem þau hefðu lesið í skól-
anum hefðu breytt viðhorfi hennar
mikið til geðsjúkra, og ekki nóg
með það, heldur væri Islandsferð
núna efst á óskalistanum. Móðir
hennar tók undir það, og sagðist
Ljósmyndir/Kristinn Garðarsson
EINAR Már las úr verkum sínum við góðar undirtektir og sat fyrir svörum nemenda og kennara.
Einar Már á
sléttunum miklu
Nokkrum dögnm eftir að versta kuldakast
sögunnar hafði sagt skilið við miðvesturríki
Bandaríkjanna, heilsaði Minnesota Einari
Má Guðmundssvni rithöfundi með mildu,
björtu vetrarveðri að morgni 12. febrúar,
Einar var hingað kominn í boði The Nordic
Center í Minneapolis í tilefni af bví að hann
hreppti bókmenntaverðlaun Norðurlanda-
ráðs. Katrín Frímannsdóttir segir frá
heimsókninni þar sem raðað var saman
heimsóknum í skóla, kvikmyndahús og stofn-
anir og hátíðarhöldum þar sem almenningi
var boðið að kynnast verkum hans.
AÐ gömlum og góðum íslensk-
um sið var gestum boðið í kaffí
og kökur að lestri loknum og
áritaði Einar bækur sinar,
Norræn tíð í Bretlandi
breyttar — bæði með tilliti til efnis-
taka, flutnings, tengsla við kennslu-
starf, pantana á nýjum verkum og
samstarfs við tónskáldin.
Samstarf við BBC
Norræn tíð í Bretlandi 1995-1997 er yfir-
skrift umfangsmikillar norrænnar tónlistar-
kynningar sem senn fer í hönd í Bretlandi.
Orri Páll Ormarsson gluggaði í greinar-
-----7................................
gerð Islenskrar tónverkamiðstöðvar, eins af
framkvæmdaraðilunum, um málið.
NORRÆNU tónlistarkynning-
unni, Norræn tíð í Bretlandi
1995-1997, er ætlað að kynna nor-
ræna tónlist fyrir tónlistarmönnum
og almenningi í Bretlandi. Hefst
hún formlega í mars á þessu ári
og lýkur í árslok 1997 en viðburð-
ir frá síðastliðnu hausti tengjast
verkefni þessu óformlega. Það er
Norræna ráðherranefndin sem
stendur að kynningunni en Nor-
rænu tónverkamiðstöðvarnar ann-
ast framkvæmdina.
Hin norrænu tónverk verða ein-
göngu flutt af breskum listamönn-
um sem hluti af reglulegu tónleika-
haldi þeirra. Við undirbúning verk-
efnisins var lögð áhersla á að
kynna breskum listamönnum í
hæsta gæðaflokki nútímatónlist
frá öllum Norðurlöndunum og
kanna með þeim hætti hvaða tón-
list hæfði listrænni stefnu hvers
flytjanda. Var það skilyrði sett að
listamennirnir myndu flytja nútí-
matónlist frá öllum Norðurlöndun-
um. Frá upphafi var ekki gert ráð
fyrir að flytja norræna tónlistar-
menn til Bretlands' til tónleikahalds
enda markmiðið að „skilja tónlist-
ina eftir“ ytra.
Breska tónlistarfólkinu var gert
að leita að fjárstuðningi innan
Bretlands enda ljóst að norrænn
fjárstuðningur næmi einungis hluta
kostnaðar við flutning tónlistarinn-
ar. Völdu Iistamennirnir síðan tón-
listina og tónskáldin sem féllu að
þeirra flutningi og lögðu fram til-
lögur og hugmyndir um samstarf,
ásamt áætlun um kostnað. Hug-
myndimar vom ljölmargar og fjöl-
lll 0
Atli Heimir Sveinsson Þorsteinn Hauksson Karólína Eiríksdóttir
ji íl
Snorri Sigfús Hjálmar H. Áskell
Birgisson Ragnarsson Másson
Ennfremur var kapp lagt á sam-
starf við breska ríkisútvarpið, BBC,
til að tryggja að tónlistin yrði hljóð-
rituð og henni útvarpað. Munu
BBC Scotland, BBC North í Manc-
hester, BBC in the Midlands og
BBC Radio 3 koma til með að fjalla
um norræna tónlist í þáttum sín-
uin. Þá munu sameiginlegar tónlei-
kaupptökur stöðvanna í tengslum
við Nordic Season að líkindum
vekja sérstaka athygli á tónlistar-
kynningunni, þar sem þær verða
fyrsta samvinnuverkefni stöðv-
anna af þessu tagi.
Fjölmargir aðilar tengjast Nor-
rænni tíð með einum eða öðmm
hætti og enn fleiri eiga vafalítið
eftir að bætast við. Ætla má að
frjöldi listviðburða verði á þriðja
hundrað talsins.
Stærsta einstaka verkefni Nor-
rænnar tíðar er enn sem komið er
uppfærsla Lontano-óperuhópsins á
ópem Karólínu Eiríksdóttur, Mann
hef ég séð. Fyrirhugaðar eru tíu
sýningar í London, sú fyrsta 14.
mars næstkomandi, en hópur þessi
er kunnur fyrir að vanda val sitt
á tónsmíðum.
Aðstandendur hinnar kunnu
tónlistarhátíðar, St. Magnus Fes-
tival Orkneyjum 1996, hafa óskað
eftir að fá djasshljómsveitina
Gamma til liðs við sig í ár og Blás-