Morgunblaðið - 30.03.1996, Qupperneq 1

• Farið að fyrírmælum listamanna/3 • Maðurinn sem þú hatar að elska/4 • Mikilvægt starf í tónuppeldi Islensdinga/8 MENNING LISTIR
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS LAUGARDAGUR 30. MARZ 1996 BLAÐ%^y
Leikfélag Akureyrar frumsýnir
nýtt íslenskt leikrit
Nanna systir
er óbeislað
raunsæisverk
NANNA systir heitir nýtt
íslenskt leikrit sem þeir
Einar Kárason og Kjart-
an Ragnarsson sömdu
sérstaklega fyrir Leikfélag Akur-
eyrar en það verður frumsýnt í Sam-
komuhúsinu í kvöld. Þetta er óbeislað
raunsæisverk, eins og höfundarnir
kjósa að kalla það, en gerist í sjávar-
plássi úti á landsbyggðinni þar sem
heimamenn eru að æfa nútímalega
uppfærslu á Fjalla-Eyvindi Jóhanns
Siguijónssonar.
„Það er alltaf gaman að end-
urnýja kynnin við þetta hús,“ sagði
Andrés Sigurvinsson leikstjóri en
hann hefur áður leikstýrt hjá Leikfé-
lagi Akureyrar og var þar fastráðinn
leikari í eitt ár.
Leikdeild Ungmennafélagsins í
þorpinu er stórhuga og fær til liðs
við sig þekktan leikstjóra að sunnan.
Hann hefur tilvitnanir í heimsbók-
menntir og höfuðskáldin á hreinu en
einhvern veginn hafa mál hans þró-
ast í þá átt að staðirnir sem hann
er fenginn til að vinna á verða sí-
fellt minni og minni og samkomuhús-
in tíkarlegri. Það er Fjalla-Eyvindur
sem setja á upp i þessu tiltekna sjáv-
arplássi og uppfærslan harla óvenju-
leg, búið að færa verkið í nýtískubún-
ing. Óvenjuleg tengsl milli aðalper-
sóna verksins í leikriti þeirra Einars
og Kjartans gera það að verkum að
upp koma margslungnar spaugilegar
fléttur, en þó ekki án alvarlegs und-
irtóns.
Félagsheimilið vettvangur
óvæntra atburða
Systurnar Nanna og Hallgerður
hafa erft útgerðina og frystihúsið
eftir útgerðannanninn föður sinn.
Nanna býr í höfuðborginni en Hall-
gerður stjórnar útgerðinni, er auk
þess prestsfrú og aðalsprautan í Leik-
deild Ungmennafélagsins í plássinu.
Til stendur að fá kornunga eiginkonu
skólastjórans, Fanndisi, til að fara
með hlutverk Höllu í leikritinu og er
Gerða allt annað en ánægð með val-
ið. Ofan á þá óánægju bætist að eigin-
maður hennar, séra Jens Skúli, er
ekki við eina fjölina felldur þannig
að hún grípur til þess ráðs að senda
honum eigur sínar í tveimur ferða-
töskum. Prestur hyggst því fá að
leggja sig yfir nótt í samkomuhúsinu
þar sem Eiríkur leikstjóri er að stilla
saman strengi Eyvindar og HöIIu. í
kjölfar þess tekur við atburðarás sem
engan gat órað fyrir. Það leggja
margir leið sína í félagsheimilið þessa
nótt og smám saman kemur í ljós
hvem mann fólkið hefur að geyma.
Getum hlegið að okkur sjálfum
„Þetta leikrit fjallar um líf og til-
veru fólks í þorpi úti á Iandi og þarna
koma skyndilega upp aðstæður sem
oft verða þegar við Islendingar ætl-
um að fara að gera okkur glaðan
dag eftir erfiða vinnuviku, létta okk-
ur upp og fá okkur í glas eftir vinnu
á föstudegi. Þarna birtast alveg
Morgunblaðið/Páll Pálsson
NANNA systir er óbeislað raunsæisverk, eins oghöfundarnir,
Einar Kárason og Kjai-tan Ragnarsson, kjósa að kalla það.
óvænt tvær kvenverur og þá fyrst
fara hlutirnir að leysast úr læðingi,
sem betur hefði mátt kyrrt liggja,"
sagði Andrés um leikritið Nönnu
systur. „Við getum séð okkur sjálf
við þessar aðstæður og hlegið að
okkur. Ég held að fólk hafi einmitt
mjög gaman af því að fá tækifæri
til að sjá sinn samtíma í leikriti. Það
er löngu tímabært að kíkja aðeins á
raunveruleikann eins og hann er á
okkar tíma. Svo má auðvitað segja
að öll þessi prestamál og leikhús-
stjóramál sem hafa dunið yfir síðustu
vikur og daga falli vel að samtíman-
um í verkinu því það kemur einmitt
inn á slík mál og á þeim tekið.“ Við-
tökur gesta á forsýningu á verkinu
sem var á Alþjóðaleikhúsdaginn á
miðvikudagskvöld voru einkar góðar.
„Miðað við þessar viðtökur þurfum
við ekki að kvíða,“ sagði Andrés.
Með hlutverk systranna, Nönnu
og Hallgerðar fara þær Sunna Borg
og Rósa Guðný Þórsdóttir. Skúli
Gautason er sóknarpresturinn séra
Jens Skúli, Aðalsteinn Bergdal leikur
Eirík leikstjóra, Valdimar Örn Flyg-
enring er Þormar skólastjóri og Drífa
Arnþórsdóttir Fanndís eiginkona
hans. Harpa Arnardóttir leikur
Danúdu, pólska eiginkonu Odds sjó-
manns og þann sem túlka á Fjalla-
Eyvind í uppfærslu leikfélagsins, en
hann leikur Guðmundur Haraldsson.
Guðbjörg Thoroddsen leikur Álfdísi,
konu sem óvænt kemur úr Reykjavík
undir því yfirskyni að selja þorpsbú-
um tölvur og Sigurður Hallmarsson
kemur fram í hlutverki leigubílstjóra.
Þær Harpa og Drífa eru báðar að
leika i fyrsta sinn hjá Leikfélagi
Akureyrar.
Úlfur Karlsson gerir leikmyndina,
en þeir Andrés unnu saman að sýn-
ingu Þjóðleikhússins á „Kirkjugarðs-
klúbbnum," sem frumsýnd var í jan-
úar síðastliðnum. Ingvar Björnsson
hannar lýsingu. Hróðmar Ingi Sigur-
björnsson aðstoðaði við tónlist og
Ingvi Vaclav Alfreðsson æfði pólska
söngva og veitti tilsögn við framburð
Danúdu.
Fjórar sýningar um páskana
Frumsýning verður sem fyrr segir
í kvöld, en verkið verður einnig sýnt
fjórum sinnum um páskana, miðviku-
dagskvöldið 3. apríl, að kvöldi skír-
dags, miðnætursýning verður að
kvöldi föstudagsins langa og loks
verður sýning laugardagskvöldið fyr-
ir páska. Nanna systir verður síðan
á íjölum Samkomuhússins á föstu-
dags- og laugardagskvöldum fram
eftir vori.
PAUL Bowles er þekktur fyrir ritverk sín, en
nú er tónlist, hans farin að vekja athygli.
Endurvakning
Pauls Bowles
LENGI vel var útlit fyrir að rithöfundarins Pauls
Bowles yrði aðeins minnst vegna einnar bókar, „The
Sheltering Sky“ frá 1949, og störf hans yrðu lítið
meira en neðanmálsgrein í bókmenntum þessarar
aldar.
Vegur Bowles, sem var Bandaríkjamaður, en flutt-
ist til Marokkó á fimmta áratugnum, hefur hins veg-
ar farið vaxandi frá því að Bernardo Bertolucci
gerði kvikmynd eftir „The Sheltering Sky“ 1988.
Skyndilega eru allar hans skáldsögur og smásögur
fáanlegar á ný. Gefið hefur verið út voldugt bindi
með bréfum hans og hvorki meira né minna en fjór-
ir ævisöguritarar hafa brotið líf hans til mergjar.
í gleymsku í hálfa öld
Bowles var einnig tónskáld, en lítið hefur farið
fyrir tónsmíðum hans og í hálfa öld lágu þær í
gleymsku. I haust hélt Eos-sveitin hins vegar Bowles-
hátíð í New York og verður afraksturinn brátt gef-
inn út af fyrirtækinu BMG. Einnig hafa verið gefnir
úttveir nýir geisladiskar, sem hafa hlotið lof. Á
„Paul Bowles: A Musical Portrait" og „Paul Bowles:
Migrations" má hlýða á kammer- og söngtónlist
Bowles.
Bowles átti til að hneyksla í skrifum sínum. Tilefn-
islausu ofbeldi og að því er virðist siðlausum verkn-
aði er lýst af kaldri hlutlægni. Tónlist er andstæða
skrifanna. Henni er ætlað að heilla. Bowles fyrirleit
þýska róinantík, en hafði gaman af franskri tónlist.
Hann leitar í bandarískan jazz og blús og þjóðlaga-
tónlist frá Rómönsku Ameríku og Norður-Afríku.
Bowles er lítið gefinn fyrir að brúa þætti með hefð-
bundnum hætti eða þróa stef og byggja upp. Form-
in eru látin takast á og hefur útkomunni verið iýst
sem „tónlistarlegum súrrealisina".
Falsarinn
hrífur Dani
FALSARINN, heimildaskáldsaga
Björns Th. Björnssonar um
Thoi'vald Skógalín (Schovelin) og
afkomendur hans er nýkomin út hjá
forlaginu Samleren í danskri þýðingu
Keld Gall Jorgensen. Danskur titill
er Falskmonteren.
Bókinni hefur verið vel tekið í
Danmörku. Vilhelm Topsoe skrifar í
Weekendavisen að íslenskar skáld-
sögur taki oft dönskum fram. Í þeim
sé hærri himinn, meiri arfleifð og
tæknin sé fullkomnari. Örlagatrú
skáldleg að inntaki sé uppistaða
þeirra og valdi því að mannleg örlög
í sögunum verði að bókmenntum.
Eftir ítarlega umfjöllun um Falsar-
ann segir Topsae: „Allt í þessari bók
er mikilvægt, hið sálfræðilega jafnt
og hið sögulega, efnismeðferð sem
stíll. Bókin er samkvæm hinni góðu
íslensku hefð um prósa á heimsmæli-
kvarða."
Dýrleg skáldsaga
Jakob Levinsen sem skrifar um
Falsarann í Berlingske Tidende velt-
ir fyrir sér umhverfi bókarinnar sem
er einkum Danmörk og Chile á nítj-
ándu öld og hvernig þessar andstæð-
ur og það sem er líka svipað með
þeim kemur líka fram í stílnum sem
byggir í senn á íslenskum töfrum og
töfrum Rómönsku-Ameríku. Að mati
gagnrýnandans er hér um „dýrlega
skáldsögu“ að ræða.