Morgunblaðið - 20.04.1996, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 20. APRÍL 1996 C 3
, Morgunblaðið/Einar Falur
„ÞO AÐ í dag geti ég ekki merkt neina róttæka breytingu á því sem ég er að gera, held ég að
maður verði alltaf fyrir áhrifum hvar sem maður er og hvert sem maður fer,“ segir
Sigurður Árni Sigurðsson myndlistarmaður.
Hugsanagang Japana vil
ég kalla nægjusemi
■ Sigurður Ámi Sigurðsson myndlistarmaður hefar undanfarið hálft
ár starfað í Tókýó, þar sem einkasýning hans stendur nú yfir.
Hlér Guðjónsson, fréttaritari Morgnnblaððins í Tókýó, ræddi við
Sigurð um listina, Japan, zen-garða og sitthvað fleira.

■ •

^ *1 r

FRÁ sýningu í Galleri Aline Vidal, París. 1995.
TENGSL íslands og Japans hafa
sífellt verið að aukast undanfarin
ár. Mest hefur það auðvitað verið
tengt útflutningi okkar á fiski og
innflutningi á japönskum bílum og
öðrum iðnvarningi en menningarleg
tengsl hafa einnig verið að batna.
Undanfarið hálft ár hefur Sigurður
Árni Sigurðsson myndlistarmaður
starfað í Tókýó. Honum bauðst
vinnustofa og íbúð á vegum jap-
anskra aðila auk þess sem opinberir
aðilar í Frakklandi og menntamála-
ráðuneytið á íslandi veittu honum
styrk til dvalar og sýningarhalds.
Sigurður sagði nánar frá í viðtali í
Tókýó á dögunum.
„Vinnustofan hér í Japan er
einkarekin stofnun en þó er hún í
sambandi við franska aðila sem reka
svipaða aðstöðu fyrir listamenn í
Frakklandi. Það er ekki hægt að
sækja um þessar vinnustofur heldur
er mönnum boðið að senda inn upp-
lýsingar um sjálfa sig. Ég var ásamt
öðrum beðinn um að senda inn upp-
lýsingar um það sem ég var að gera
og svo fór fram einhverskonar forval
í Frakklandi. Japanimir velja loks
tvo listamenn eftir þetta forval og
bjóða þeim vinnuaðstöðu og íbúð.“
Sigurður er búinn að taka þátt í
einni samsýningu síðan hann kom
til Tókýó., Um þessar mundir getur
hins vegar að líta einkasýningu Sig-
urðar Ama Sigurðssonar í Window
Gallery. Window Gallery er rekið
af stóm byggingafyrirtæki sem
heitir Construction Technology Inst-
itute. Aðalstöðvar þessa fyrirtækis
eru í Tókýó á mjög góðum stað með
tilliti til myndlistasýninga.
Leigja verk
„Þetta er stórt fýrirtæki og heldur
úti einu galleríi. Fyrirkomulagið er
listamönnum mjög hliðhollt því að
þeir líta á það sem sína skyldu sem
nútímalegt byggingafýrirtæki að
kynna það sem er nýtt í samtímalist
og borga fyrir að sýna verkin. Þann-
ig leigja þeir í raun af mér verk í
ákveðinn tíma. Það er mjög óvenju-
legt að gallerí taki myndlist á leigu,
hvort sem um er að ræða Japan,
Evrópu eða önnur lönd. Galleríin í
Japan em reyndar mjög ólík því sem
maður á að venjast í Evrópu. Það
er mikill fjöldi gallería í Tókýó en í
flestum þeirra verða listamenn að
leigja sér sýningaraðstöðu. Þar sem
leigan er yfirleitt mjög há standa
sýningar oftast ekki i meira en viku
eða jafnvel bara nokkra daga. Meðal
annars út af þessu held ég að það
sé mjög erfitt fýrir unga myndlistar-
menn að koma sér á framfæri í Jap-
an í dag. Það era auðvitað líka gall-
erí sem starfa á sama hátt og maður
þekkir, hafa nokkra myndlistarmenn
sem galleríið sér um að kynna og
sýna reglulega en þau em miklu
færri. Erlendir listamenn fá hér oft
mikla athygli um leið og þeir jap-
önsku falla í skuggann. Stundum er
verið að kynna útlendinga sem nýjar
stjörnur þó að þeir séu búnir að vera
á toppnum í Evrópu í 10-15 ár en
á sama tíma era nokkrir japanskir
myndlistarmenn mjög sterkir í Evr-
ópu en lítið sem ekkert þekktir í
Japan. Má þar nefna Noritoshi Hir-
akawa og Rei Naito.
í galleríunum sem vöruhúsin reka
er reyndar mikið sýnt af klassískri
myndlist og svo það sem við mynd-
um kalla nytjalist, keramik og fleira.
Japanir líta á þessar greinar sem
myndlist enda er mikil hefð fyrir
keramíki hérná.“
Þegar myndlistarmarkaðurinn í
Evrópu og Bandaríkjunum hrundi
og samtímalistaverk hættu að selj-
ast, héldu Japanirnir áfram að
kaupa. Að sögn Sigurðar er Japan
þó langt frá því að vera opin gull-
náma. Eins og annarstaðar er tak-
markaður markaður fyrir nútímalist
í Japan í dag, þó að listaverkakaup-
endur hafí haldið áfram að bjóða í
söguleg málverk á heimsmarkaði.
Tveir ólíkir heimar
„Það eru Japanir sem hafa verið
að greiða hæsta verð fyrir sólblómin
hans Van Goghs og því um líkt.
En það kemur markaðinum fyrir
samtímalistaverk í raun og veru
ekki svo mikið við. Þetta er í raun
tveir alveg ólíkir heimar. Sögulegu
málverkin sem seld eru á uppboðum
og nútímalistin í galleríunum. Ég
er auðvitað búinn að hitta margt
fólk og sýna verk mín en ég get
ekki sagt að mér hafi opnast neinn
nýr markaður. Allt svona tekur svo
voðalega langan tíma. Ef afrakstur
ferðarinnar yrði hins vegar regluleg-
ar ^ýningar hér í Tókýó í framtíð-
inni þá yrði ég mjög ánægður."
Sigurður er með rúmgóða vinnu-
stofu í Asaka í Tókýó. Þar gefur
að líta nokkur málverk sem hann
hefur verið að vinna að en einnig
vekja athygli iíkön af golfvöllum á
mörgum hæðum. Þetta eru átján
hola golfvellir og í fullri stærð yrðu
þeir u.þ.b. 300 metra háir. Það er
eins og þessi verk hljóti að vera
undir japönskum áhrifum, hönnuð-
urinn hafi ætlað þeim að rísa í pláss-
leysinu í Japan.
„Þó að í dag geti ég ekki merkt
neina róttæka breytingu á því sem
ég er að gera, held ég að maður
verði alltaf fyrir áhrifum hvar sem
maður er og hvert sem maður fer.
Ég hef reyndar verið að vinna að
málverkum og líkönum af görðum
og golfvöllum undanfarin ár og það
gæti verið ein af ástæðunum fyrir
því að mér var boðið hingað. Eftir
að ég kom hingað hvatti það mig
til að smíða líkön af þeim golfvöllum
sem ég hef verið að kanna og mála.
Golfæfingasvæðin í Japan eru mjög
merkileg. Ótrúlega víðáttumikil net
sem strengd eru yfir risavaxnar
grindur. Undir netinu era æfinga-
básar á mörgum hæðum þar sem
japanskir golfarar standa og skjóta.
Allir í sömu átt. Annað svipað fyrir-
bæri er skíðabrekkubyggingin
hérna rétt fyrir utan Tókýó.
Óhemjustór bygging sem er ekkert
annað en brekka á stultum og þang-
að fara Japanir síðan til að renna
sér á skíðum. Rétt hjá húsinu mínu
er líka búið að búa til lítil vötn og
litla læki sem renna á milli þeirra.
Á sunnudögum eru bakkarnir þétt-
skipaðir veiðimönnum sem dunda
við að öngla upp úr pollunum. Oft-
ast virðist fískunum bara sleppt
aftur í vatnið. Þannig skiptast menn
á að veiða sama fiskinn. Þennan
hugsanagang Japananna vil ég kalla
nægjusemi. Þeir búa sér til sín veiði-
vötn, sínar skíðabrekkur og sína
golfvelli. Sjálfsagt veiða flestir þess-
ara Japana aldrei fisk í villtri nátt-
úru, eða renna sér á skíðum uppi í
fjöllum. Eins er þetta í golfinu, það
er fullt af Japönum sem leika bara
á þessum æfingarvölum. Öll þessi
abstraksjón á náttúranni leyfir mér
að ganga lengra með mínar lands-
lagshugmyndir, hvort sem ég er að
fást við líkan eða málverk, án þess
þó að verk mín verði að einhveiju
útópíum eða draumsýnum.
Þættir úr zen
Það getur verið að garðarnir mín-
ir eigi á svipaðan hátt greiða leið
að Japönum. Margir hafa talað um
að þeir sjái í þeim þætti úr zen-búdd-
ískri heimspeki. Ég hef oft verið
spurður um zenismann út af vissu
samræmi og jafnvægi sem er að
finna í málverkunum mínum. Til
dæmis hvernig ég leik mér með
skuggana. Ég velti því mikið fyrir
mér hvemig hægt er að setja tréð
niður til að fá fram ákveðið skugga-
spil, hvort sem um er að ræða
skugga frá gerviljósi eða sól. Þetta
er nátengt zen-görðunum, hvernig
garðurinn var hugsaður útfrá
ákveðnu samræmi miðað við náttúr-
una. Oft höfðu zen-munkarnir ein-
hveija fyrirmynd að görðunum. Til
dæmis er til frægur garður þar sem
líkaminn var viðfangsefni þeirra.
Menn eiga að geta fundið fyrir
hveijum líkamshluta þegar þeir
ganga í gegnum garðinn. Ég byggi
verk mín ekki á zen-speki enda ekki
fær um það en það er viss hugsun
og skipulag í zen-görðum sem líkist
því sem er að finna í mínum görð-
um. Ég nota garða í verkum mínum
til að þjóna vissum hugmyndum um
málverkið og myndlistina. Á sama
hátt voru zen-garðarnir ekki byggð-
ir til að sýna fjölbreytileika flórann-
ar heldur hafa þeir í sér fólgna skír-
skotun til lífsins. Það getur aftur á
móti vel verið að örlagatrúa íslensk-
ur náttúrudýrkandi standi nær zen
en mann grunar. En ég veit ekkert
um það.“
Kona í hlekkjum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
JÓNAS Hallgrímsson sýnir
ljósmyndir í Galleríi Úmbru við
Ámtmannsstíg. Jónas er við
nám í ljósmyndun í Bourne-
mouth í Englandi. Þessi sýning
, sem ber titilinn „Útbrot“, er
búin að vera í undirbúningi í
átta mánuði en hugmyndin að
henni kviknaði út frá texta við
lagið „Woman in chains“ eða
„Kona i hlekkjum" með bresku
hljómsveitinni Tears for Fears.
Þar er fjallað um frelsisbar-
áttu kvenna og bera myndir
Jónasar þessu málefni augljóst
vitni. Þær skiptast í þrjá
flokka; „Upphaf", þar sem eru
nærmyndir af líkama konu,
„Afstaða“ eru myndir af vel
til höfðum kvenfótum, og
„Breytingin" þar sem konan
er komin þangað sem hún
stefndi, situr við barinn með
kjöltu-tölvu fyrir framan sig.
Með myndunum er birtur texti
sem Jónas hefur sett saman til
að styðja hugmyndina og tón-
list eftir Lárus Sigurðsson
heyrist úr hátalara á gólfinu.
Að sögn Jónasar er sýningin
í raun frásagnarkennd þótt
hann skilji verkin að í þrjár
seríur. „Konan er búin að fá
nóg og er að brjótast undan
oki karlmannsins. Fótleggja-
myndirnar sýna þegar hún tek-
ur afstöðu og ákvörðun um að
stíga skrefið fram á við og í
lokin er hún á barnum með
tölvuna. Mér finnst tónlistin
eftir Lárus passa sýningunni
mjög vel og hún hjálpar manni
að slappa af til að geta spáð
betur í textann og myndimar,“
sagði Jónas.
Hann sagðist kannski þurfa
að fara í felur fyrir karlremb-
um eftir sýninguna.
„Ég telst kannski einum of
hliðhollur konunni,“ segir
Jónas og brosir.