Morgunblaðið - 14.06.1996, Blaðsíða 4

HEBA Hertervig Morgunbiaðið/Ásdís HÓLMFRÍÐUR Jónsdóttir
Arkitektar
framtíðarinnar unnu
um hús framtíðarinnar
Á ARKIBÚLLUNNI eru þrír ungir
arkitektar og einn hundur. Hann
heitir Mikki, en arkitektarnir Heba,
Hólmfríður og Hrefna. Þær stofn-
uðu Arkibúlluna eftir nám erlendis
í arkitektúr. Nýlega komu þær tölu-
vert á óvart þegar þær unnu hug-
myndasamkeppni Húsnæðisstofn-
unar ríkisins um félagslegar íbúðir
framtíðarinnar. Það þótti aldeilis
ástæða til þess að boða þær Hebu,
Hólmfríði og Hrefnu á fund á kaffi-
húsi einu hér í bæ til þess að rekja
úr þeim garnirnar. En hundurinn
varð eftir.
Hverslags nafn er ArkibúIIan
eiginlega? Eiga arkitektastofur
ekki að heita einhverjum virðuleg-
um nöfnum?
„Arkibúllan varð til eftir að við
höfðum reynt svona þijátíu alvarleg
og hátíðleg nöfn. Einhvern veginn
þótti okkur þau ekki ganga upp og
svo prófuðum við þetta nafn í gamni
og það varð eftir. Við erum líka
hálfgerð bílskúrsgrúppa."
Og það er rétt. Arkibúllan hefur
aðsetur á hæð ofan á bílskúr. Þarna
samkeppni
hafa þó fleiri drátthagir unað sér
gegnum tíðina því í þessu húsnæði
var Félag íslenskra teiknara, FÍT
stofnað og Halldór Pétursson,
stofnandi FIT, var þarna lengi með
teiknistofu. Það fer alveg ágætlega
um aðstandendur Arkibúllunnar
þarna.
Heba, Hólmfríður og Hrefna út-
skrifuðust allar úr Arkitektaháskól-
anum í Ósló vorið 1994 eftir sex
ára langt og strangt nám. Þær
kynntust í skólanum og unnu þar
saman að ýmsum verkefnum. Fyrst
eftir að heim var komið fór tíminn
í íbúðastúss, barneignir og fleira
þess háttar. Svo fóru Hólmfríður
og Hrefna að vinna saman í desem-
ber 1994 og Heba bættist í hópinn
í febrúar.
Tvelr plús elnn
Hvað gera svo nýútskrifaðir arki-
tektar sem vilja koma sér á fram-
færi?
„Við skelltum okkur beint út í
þátttöku í samkeppnum. Við tókum
þátt í þremur á undan samkeppni
Húsnæðisstofnunar; Engjaskóla,
þar sem við fengum viðurkenningu
fyrir athyglisverða tillögu, Mennta-
skólann í Reykjavík og Svartsengi.
Svo höfum við unnið lítil verkefni;
viðhald og smábreytingar. Ágæt
reynsluverkefni.“
Það kosta mikla vinnu að taka
þátt í samkeppni af því tagi sem
ArkibúIIan hefur gert undanfarið,
en Heba, Hólmfríður og Hrefna
segja að þannig fáist mikil og dýr-
mæt reynsla. „Þetta hefur verið
gott framhald af því sem við lærð-
um í skóla og svo höfum við lært
ýmislegt annað, svo sem að vinna
náið með hver annarri. Það hefur
kannski verið lærdómsríkast. Svo
Rýmið formað
eftir þörfum einstaklinganna
Morgunblaðið/Sverrir
LÍKANIÐ sýnir einingarnar inni í burðarvirkinu. Hámarkseiningin er 9x9x9 að rúmtaki
og innan hennar á uppskipting í ibúðir sér stað.
ALLS bárust átta tillögur í sam-
keppni Húsnæðisstofnunar um fé-
lagslegar íbúðir framtíðarinnar. í
umsögn dómnefndar um tillögu
ArkibúIIunnar segir að tillagan sé
fersk og spennandi og búi yfir ótví-
ræðri framtíðarsýn, sem sé gerð
vel skil í hnitmiðuðum texta og
áhugaverðum uppdráttum. „Til-
lagan byggir á varfærnislegri nálg-
un við landið og gefur í skyn for-
gengileika og endursköpun, sem
er áhugaverð nálgun á viðfangs-
efninu. Tengsl „byggingar“ við
náttúruna er skemmtileg og gerir
ósnortnu landinu kleift að halda
sérkennum sínum ef staðið er vel
að framkvæmdum," segir í umsögn
dómnefndar. Ennfremur að tillög-
unni sé stefnt gegn fábreytni hvað
varðar ný burðarform og efnis-
notkun og bent sé á að þróun arki-
tektúrs og byggingargerðar kalli á
aðlögun að sífellt flóknara um-
hverfi.
Breytt fjölskylduform
„Við gáfum okkur ákveðnar for-
sendur sem gera ráð fyrir félags-
legum, tæknilegum og fjárhags-
legum breytingum á samfélaginu
sem kalla á allt annað mat á um-
hverfi okkar. Þannig krefst aukin
áhersla á umhverfisvernd nýrrar
skilgreiningar á fyrirbærinu lóð og
því hvernig byggt er á mismun-
andi svæðum. Markmiðið er að
hanna byggingar sem geta lagað
sig að mismunandi umhverfi með
það í huga að þetta borgina og
nálgast náttúrusvæði af tillitssemi,
jafnframt því að brúa bilið milli
byggðar og óbyggða á jaðarsvæð-
um,“ segja Hólmfríður, Heba og
Hrefna.
„Við vildum líka huga að bygg-
ingarferlinu, hvernig tíminn vinnur
með byggingunum og hvemig
byggingarnar taka þátt í félagsleg-
um, tæknilegum og ijárhagslegum
breytingum í samfélaginu.“
Heba, Hólmfríður og Hrefna
lögðu áherslu á breytt fjölskyldu-
form í tillögu sinni. „Það bendir
allt til þess að íbúðarform framtíð-
arinnar kalli á meiri sveigjanleika.
Uppskipting kjarnaíjölskyldunnar
er mjög algeng, auk þess sem við
erum farin að sjá nýjar gerðir af
sambýlisformum, til dæmis ýmsar
minni einingar. Það er því mikil-
vægt að leggja aukna áherslu á
einstaklingana og mismunandi
þarfir þeirra. Til þess þurfum við
kannski að hætta að hugsa í flatar-
einingum og fara að hugsa í rými:
hugsa í rúmmetrum í stað fer-
metra. Það er kannski ekki langt
í að íbúðir verði klæðskerasaumað-
ar að eigendum sínum, stækkaðar
og minnkaðar eftir þörfum og geti
flust á milli landshluta.“
Endurspegla breytilelka
Tillögu Arkibúllunnar er þannig
ætlað að endurspegla breytileikann
pg fjölbreytileikann í samfélagi
íslands framtíðarinnar. Hugmynd-
in sýnir kerfi sem gengur upp við
mismunandi aðstæður, bæði hvað
varðar lóð og íbúa. Hún gengur
alllangt, varðandi aðlögun að lóð
og samröðun ólíkra íbúðaeininga,
ásamt því að hafa til að bera breyt-
anleika innan hverrar íbúðarein-
ingar. Burðarvirki, ásamt útveggj-
um, gólfi og milliveggjum, er úr
fjöldaframleiddum einingum, sem
jafnvel geta að nokkru leyti flust
til milli sambærilegra bygginga.
„Hverfi eru alltaf að breytast,
þau eru annað hvort í uppbyggingu
eða niðurrifi. Þau eru ekki bara
til, heldur breytast með tímanum,
svolítið eins og lífið sjálft,“ segja
arkitektarnir.
íbúðirnar eru hugsaðar út frá
stærstu einingunni. Inn í staðlað
kerfi burðarvirkisins koma eining-
ar, 9x9x9 að rúmtaki. Innan
þessarar hámarkseiningar á upp-
skipting í íbúðir sér stað. Einbýli
stórfjölskyldunnar tæki heilan ten-
ing og svo er hægt að skipta ten-
ingunum upp í margar einstakl-
ingsíbúðir með öllum mögulegum
tilbrigðum. Breytist fjölskyldu- eða
sambúðarmunstur íbúanna með
tímanum er hægt að breyta íbúðar-
einingunum þannig að rýmið að-
lagist misstórum hópum. Innan
hverrar íbúðar má líka forma rým-
ið eftir þörfum einstaklinga í fjöl-
skyldunni, myndhöggvari þarf til
dæmis aðra lofthæð en lögfræði-
nemi. I tillögunni er að finna dæmi
um 20 mismunandi sambúðar- eða
fjölskylduform og íbúðirnar hann-
aðar að þörfum hvers og eins.