Morgunblaðið - 16.08.1996, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 16. ÁGÚST 1996 B 3
DAGLEGT LÍF
KOSSINN eftir Rodin.
GRÍSKAR SAMDRYKKJUR
Ræður á legubekkjum
tengingin brýst út í ástargleði og
einmanaleikinn hverfur.
Og hinsvegar ástarþjáning, sem
er þjáningin eða óttinn við að sá
sem elskaður er vilji ekki tengjast
þeim sem elskar. Hann hafnar ást-
inni sem hann fær og gefur enga
á móti. Það kveikir kvíðann gagn-
vart einverunni og sorg. Fólk er
ótengt í ástarþjáningunni og ein-
manaleikinn vex.
Ástargleðl og þjáning
týndra helminga
Ástargleði og ástarþjáning eru
þannig tveir farvegir með mönn-
unum sem þrá að sameinast. Ást-
arþjáningin felur í sér skort vegna
þess að menn þrá það sem þeir
hafa ekki.
Ástargleðin í anda Aristófanesar
er gagnkvæm og felur í sér alhliða
aðdáun elskenda. Tilfinningar
þeirra eru efalausar og ánægja rík-
ir með sambandið. Með öðrum orð-
ÁST eftir R. Indina.
VERK Platóns flokkast með
mestu afrekum mannsandans
á sviði heimspeki og bókmennta.
Hann var nemandi Sókratesar og
gaf söguhetju sinni í samræðu-
verkum sínum nafn hans. Platón
bjó í Aþenu og er talinn hafa lif-
aðfrá 427-347 f.Kr.
Aristófanes, 455-385
f. Kr., er mesta gaman-
leikjaskáld veraldar, og
hafa 11 gamanleikir
hans varðveist. I einum
þeirra, Skýjunum, hæðir
hann Sókrates sem
heimspeking, og gerir
hann að ábyrgðarlaus-
um orðhengli. Platón
birtir hinsvegar Ari-
stófanes I Samdrykkjunni, heim-
spekiverki sínu, sem andríkan og
gáfaðan mann.
Platón lætur Aristófanes flytja
ræðu sína um ástina í heimspeki-
legri samdrykkju, en þær voru
algengar meðal Forn-Grikkja.
Legubekkjum og borðum var rað-
að í skeifulaga hring. Lágu menn
og átu en hófu svo drykkju og
flutti hver maður ræðu um fyrir-
fram ákveðið efni. Snilldin i ræðu
Aristófanesar felst í myndrænni
framsetningu hennar sem hylur
vísdóm um ástina og boðskap til
manna um sómasamlega hegðun.
Gestirnir í Samdrykkju Platóns
höfðu verið í þakkarfórnarveislu
Agaþóns daginn áður og verið
vel drukknir. Þeir voru því leyst-
ir undan skyldudrykkju og sagt
að flylja lofræðu um Eros eða
ástina. Sjö ræður voru fluttar,
frægust og mest rannsök-
uð er ræða Sókratesar um
ástina á fegurð og vís-
dómi. Eros var gríski
ástarguðinn, yfirleitt
hugsaður sem undurfag-
ur sveinn. Seifur var hins
vegar æðstur guða með
Grikkjum.
Samdrykkju Platóns
lýkur um morguninn, eft-
ir að Sókrates hefur
drukkið alla undir borðið og held-
ur einn af stað til morgunverka
sinna eða að spjalla við unga
menn við íþróttaskóla austast í
borginni til að leggja rækt við
hug þeirra og hjarta og dást að
fegurð þeirra.
Samdrykkju Platóns hefur ver-
ið likt við fagra tónlist og hug-
rekki talið að þýða á önnur tungu-
mál. Hana má samt finna á is-
lenskum bókasöfnum í þýðingu
Steingríms Thorsteinssonar í út-
gáfu Jóns Gísiasonar fyrir hönd
Menningarsjóðs frá 1959. ■
Aristófanes
pör í hinum kristna heimi til altaris
í kirkjum til að verða einn maður
frammi fyrir guði.
Ástln sprettur af
einmanalelkanum
Óumdeilanlega er hver persóna
í heiminum ævinlega ein. Maðurinn
er alltaf einn, hver hugur, hver sál
er ein í alheiminum og allir eru því
óhjákvæmilega einmana. Ástin
sprettur af einmanaleikanum til að
sigra einveruna, sameinast öðrum
og verða ný vera með annarri per-
sónu. Eða eru ekki sérstök tengsl
eitt af aðalmarkmiðum ástarinnar?
Einmanakennd felst í því að geta
ekki gert sig skiljanlegan. Hún felst
í því að ná ekki sambandi við aðra,
að vera misskilinn eða geta ekki
deilt tilfinningum sínum og hug-
myndum með öðrum. Ástin á hinn
bóginn gefur fyrirheit um þetta allt,
og henni má skipta í tvennt.
Annarsvegar ástargleði, sem er
gleðin yfir því að sá sem elskaður
er vill sameinast þeim sem elskar.
Elskhuginn gefur ást á móti og
um, það er innilegt og fullnægjandi
og jskapar hamingju.
Ást tveggja áður týndra helm-
inga birtist í trúnaðartrausti og
virðingu. Hún er hlaðin losta og
laus við eigingirni því elskendurnir
eru eitt og ekkert nema ótakmörkuð
velferð og hamingja hvors um sig
kemst að.
Ást mannanna er óseðjandi eftir
kenningu Aristófanesar að dæma
því elskendurnir geta ekki orðið ein
heilsteypt vera aftur, aðeins sund-
urskorin. Þráin slokknar ekki, jafn-
vel þótt tveir finnist sem eiga vel
saman, gagnteknir og knúðir heitri
ástríðu. Samvöxturinn verður ekki
nema með vilja guðanna.
Börnin eru afleiðing ástarinnar
og eina leið foreldranna til að vaxa
saman, hinsvegar eru þau andlega
aðeins týndir helmingar sem hefja
brátt leit að sínum glataða hluta.
Ástin sameinar, ástleysi
sundrar enn meir
Aristófanes mælir með að fólk
leggi rækt við ástina og lifi í sátt
og samlyndi í leitinni að rétta mak-
anum og fínni sinn ástvin. Ástin
fæðir svo af sér farsælt líf sem
gerir menn hamingjusama.
Aftur á móti varar hann við
meiri sundrung og siðleysi því það
kalli á enn meiri angist og refsingu
Seifs sem mun kljúfa einstakling-
anna enn í sundur eða eftir miðju
nefi svo þeir hoppi leiðar sinnar á
einum fæti.
Niðurstaðan er því einföld: Sam-
einumst og verum fylgismenn ást-
arinnar. ■
ÞAÐ er ró yfir þessari bátamynd frá Akureyri,
ir sér. Nýliði sem kom til liðsins úr há-
skóladeildinni í fyrra og sleit liðbönd
fyrir síðasta keppnistímabil kemur
sterkur inn núna. Margir vonast til að
hann hjálpi liðinu að blanda sér í topp-
baráttuna.11
Ekki lætur Ástvaldur sér nægja að
mynda íslenskan og amerískan fótbolta
heldur hefur hann einnig verið ráðinn
ljósmyndari á LPGA-golfmóti sem lialdið
verður í ágúst. Þar mun hann fylgja
þeim kylfingi sem leiðir mótið hveiju
sinni.
Raunar lætur Ástvaldur sér ekki
nægja að mynda aðra keppnismenn.
Hann keppir líka sjálfur. Nýlega náði
hann mjög góðum árangri í samkeppni
sem Atvinnuljósmyndarafélag Ohio hélt.
Þær fjórar myndir sem hann sendi í
keppnina fengu allar viðurkenningu,
þ.á.m. voru ein verðlaun fyrir „framúr-
skarandi árangur“. Ekki nóg með það,
heldur vann hann einnig ljósmyndasam-
keppni sem haldin var í skólanum. En
hvað tekur við?
„Ég ætla mér að koma heim eftir eitt
ár og sé svo bara til,“ segir Ástvaldur.
„Það getur margt gerst á einu ári.“ ■
TROY Aikman hefur leitt Dallas
Cowboys að meistaratitlinum þrisvar
sinnum á síðustu fjórum árum.