Morgunblaðið - 11.10.1996, Síða 3

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 11. OKTÓBER 1996 C 3
DAGLEGT LIF
með að fá tækifæri til að
miðla sjónarhorni sínu á
hlutina.
Nakin börn i
Ijósmyndum: móðurleg
túlkun eða karlleg?
Stór hluti M.A.-ritgerð-
ar hennar fjaliar um mun-
inn á verkum karl- og
kvenljósmyndara. Hún
nefnir dæmi sem hún telur
sýna að hin ráðandi amer-
íska siðgæðisvitund er
rækilega merkt hinu karl-
lega viðhorfí:
Sally Mann ljósmyndaði
dætur sínar og að mati
margra sýna myndirnar
böm með augum móður
sinnar: klæddar eða berar,
og í algengum stelpuleikj-
um eins og mömmó.
Sally Mann hefur birt
ljósmyndir af dætrum sínum á sýn-
ingum: Ein mynd sýnir unga dóttur
hennar nakta, önnur aðra dóttur
hennar með varalit, eymalokk og
LJÓSMYND Sally Mann af dætrum sínum. Myndin,
heitir Jessie 5 ára, vakti hugmyndina um barnaklám
í huga margra. En ljósmyndarinn var ef til vill
aðeins að tjá bam í leit að sjálfsmynd, barn sem fór
í skartgripaskrín móður sinnar.
perlufesti. Slíkar myndir hljóta ekki
náð og em túlkaðar og flokkaðar
sem bamaklám. Ástæðan er að
nakið barn á mynd getur verið vak-
Hvemig kona er þetta?
ELFA Ýr Gylfadóttir greindi kon-
una í þessari auglýsingu:
Konan er í aðgerðarlausri stell-
ingu, klæðist mjúkum fötum í
mildum litum. Litlir sofandi la-
brador-hvolpar undirstrika sak-
lausa sveitasæluna og móðurhlut-
verk konunnar. Myndin er væmin.
Konan er sett í samband við hið
náttúrulega og rómantiska innan
um bleik blóm en ekki hið vitræna
og menningarlega. Textagerðin
undirstrikar einnig rómantíkina í
myndinni. Myndin gefur til kynna
viðkvæmni og áhyggjulaust um-
hverfi þar sem bæði konan og
hvolparnir búa við vernd einhvers
(karlsins?). ■
ið vafasamar hvatir sam-
kvæmt karllegu sjónar-
horni.
„Ljósmyndir Sally
Mann sem eiga að sýna
sjónarhorn móðurinnar,"
segir Elfa, „eru með öðr-
um orðum ritskoðaðar af
hinu karllega viðhorfi og
dæmdar sem ósiðlegar, og
höfundurinn ákærður fyrir
bamaklám. Myndimar eru
þaggaðar niður.“
Máli sínu til stuðnings
bendir Elfa Ýr á að konur
eigi erfítt uppdráttar í
heimi kvikmynda og ljós-
mynda og fáar hafí náð
frama á þessum sviðum.
Elfa telur að hin dæmi-
gerða mynd af konunni
sem aðgerðalausri, vilja-
lausri og ósjálfstæðri vem
eigi ekki rétt á sér, ekki
fremur en að alltaf væri verið að
birta myndir af svertingjum sem
þrælum eða þjón-
um. En svartir
betjast mjög
gegn því.
Hún segist
að lokum
greina meiri
áhuga á
femínisma
en áður -og
skilning á
æskilegu
jafnvægi
milli karl-
og kven-
gilda, bæði
hjá konum og
körlum. Hún
telur ekki
réttu leiðina
að konur til-
einki sér kar-
lega hug-
myndafræði
og stíl eins og
Margaret
Thacher
gerði, heldur
er málið að
komast
þangað sem
konan vill
fara á eigin
forsendum.
■
Gunnar
Hersveinn
WONDERBRA-auglýs-
ing um brjóstahald-
ara, sem virðist frem-
ur vera beint til
karia en kvenna.
•y&wgn wiifejfA-
1 *’-**•''
mmmmmammmmmm^mmmmmmmmmmmmm
mikla reynslu af því að umgangast
jafnaldra sína allan daginn. „Lang-
tímadvöl á leikskóla verður ekki til
að ýta undir félagslegan og sið-
ferðilegan þroska og það þótt allar
aðstæður á dagheimilinu séu „góð-
ar“.“ Hann leggur því áherslu á
að stjórnvöld stuðli að því að vinnu-
tími foreldra verði sveigjanlegri,
þannig að böm fái notið samvista
við foreldra sína sem mest fyrstu
ár ævinnar.
Stangast á viö
sænskar rannsóknir
Björg Bjarnadóttur, formaður
félags íslenskra leikskólakennara,
segir að rannsóknir prófessors Var-
ins stangist á við aðrar rannsóknir
sem hafa verið gerðar um sama
viðfangsefnið. „Þar ber hæst lang-
tímarannsókn eftir Bengt-Erik
Anderson, prófessor í uppeldis- og
sálarfræði í Sviþjóð," segir hún.
„Þar kemur meðal annars fram að
börn sem byija snemma í leikskóla
standa sig betur í gmnnskóla en
önnur böm og hafa áberandi meiri
félags- og tilfínningaþroska og sýna
betri námsárangur," segir hún.
í rannsókninni, sem Björg vitnar
í, voru reglulega gerðar athuganir
á ákveðnum hópi leikskólabarna frá
því þau voru fjögurra ára og þar
til þau voru orðin þrettán ára og
byijuð í grunnskóla. Aðferðir rann-
sóknarinnar vom að öðm leyti svip-
aðar og hjá prófessor Varin, en þær
byggðust á ítarlegum viðtölum við
foreldra, leikskóla- og grunnskóla-
kennara. Auk þess voru börnin lát-
,in leysa ýmis verkefni.
wmmmmmmmammmmmmmmm^m
Björg segir að í niðurstöðum
þessarar rannsóknar hafi komið
fram að því fyrr sem barnið byiji
á leikskóla, því betur gangi því í
grunnskóla. „Börn sem hafa verið
hjá dagmæðrum spjara sig betur í
grunnskólanum en þau sem ein-
ungis hafa verið heima, en þó ekki
BÖRNIN á deildinni Álfabrekku hvíla sig.
Fremst er Arnþór Ari, þá Kristín Ósk,
Danival og Frosti.
eins vel og þau
leikskóla."
sem hafa verið í
Morgunblaðið/Ámi Sœberg
FREMST á myndinni er Magnús, en fyrir
aftan hann stendur Lena með dúkkuna.
Mlkllvægt aö starfsfólk
lelkskóla só vel þjólfað
Björg tekur þó fram að í rann-
sókn Anderssons sé verið að tala
um „góða leikskóla" í þeirri merk-
ingu að þar vinni fagfólk sem fari
eftir ákveðnum uppeldisáætlunum.
„í rannsókninni kemur fram að
ákveðnar kröfur til húsnæðis, bún-
aðar og mannafla hafi áhrif á
hversu mikið forskot leikskólaböm-
in nái á hin sem eru einungis
heima.“
■■■■■■■■■■
Kristín Dýrfjörð leikskólastjóri í
Ásborg í Reykjavík segist trúa því-
að leikskóli hafí jákvæð áhrif á
þroska barna, „annars væri ég ekki
í þessu starfi,“ bætir hún við.
Krisín segir að auðvitað sé það
æskilegt að foreldrar og börn veiji
tíma saman, en þrátt fyrir það telji
hún að öll börn hafí
gott af því að fara í
leikskóla. „Ég tel að
þau böm sem eingöngu
eru heima hjá foreldri
til fimm ára aldurs
hljóti að fara á mis við
mikið, því á leikskólum
er verið að gera ýmsa
hluti með börnunum,
sem foreldrar hafa
hvorki tök á, né tíma
til að gera,“ segir hún
og bætir því við að
draumurinn væri nátt-
úrulega sá að börnin
væru á leikskóla frá níu
til þijú á daginn, en
þess á milli væru þau hjá foreldrum
sínum. „En ég veit að þetta er
bara framtíðarsýn, því eins og þjóð-
félagsaðstæður eru í dag ættu
fæstir foreldrar tök á því.“
Að síðustu leggur Kristín áherslu
á að vissulega skipti máli hvernig
leikskólarnir séu. „Mikilvægt er til
dæmis að starfsfólkið sé vel þjálf-
að, gefandi og hlýtt í samskiptum
sínum við börnin, að aðeins sé
ákveðinn fjöldi barna á hvern
starfsmann og rými á leikskólanum
sé nægileg fyrir hvert barn,“ segir
hún. ■
Arna Schram
mmm
■■■■i