Alþýðublaðið - 24.12.1933, Qupperneq 10

Alþýðublaðið - 24.12.1933, Qupperneq 10
ALÞÝÐUBLAÐIÐ Ferð í Ódáðahraun. Eftir Steindór Sigurðsson, magister, mentaskólakémiara á Akureuri. Lantfslag. Nálægt 35 knx. sunnan við Gtoðafoss endaT Bárðardalur. Þar nenxmr Skjálfandafljót úr siuð- atistri niður í dalinn. Uppi á sléttunni austain dalsins eru niokkr- *r bæir. Syðst er Svartárkot við dálitið vatn, Svartárvatn, skamit irá hraunrfindinni, en 9 km. morð- ar er Víðiker. Frá Svartárkioti er ágætt út- sýni yfir allan norður- og vest- ur-hluta Ódáðahrauns;. í suðaustri gnæfa Dynggjufjöl'lliln með ótal tindum, og skörðum, en í suðri er Trölladyngja, ekki ösvipuð Skjaldbrieið. Hraunið sjálft er flatt, en mjög úfið á köflum. Sérstaklega úfinn hrauinstraumur, Frambruninn, kemur alt sunnan frá rótum TröUadyngju, norður me'ð vesturrönd Dyngjufjala, og sveigist svo vestur á bóginn að Skjálfandafijóti og niður með pví, ált niðuír í Bárðardai Vestan við Frambiunainn eru lágir ásar, lítið hærri en sjálft hraunið. Tilsýndar eru ásar pessir eiins og ein flat- / tilefni af pvi að eld- ar sáust yfir Ödáða- hrauni 30, nóv hélt undirritaður suður að s tað peim, par sem lik legast póíti að eldar- nir vœru, án pess að verða nokkurs vísari. Hér birtisi lýsing á staðháttum og frásögn af ferðinni, skrifuð eftir beiðni Alpýðublaðsins. neskja, enda eru peir mjög flátir að ofan og smágrýttir. Þetta sivæði er einu nafni kallað Grjót. Milli ásattna eru grunnir dalir, og fallla ár eftir peim, norður og vestur í Skjálfandafljót Eina á- berandi fellið í suðri er Þríhyrn- ingur. Hann er dálítið feil, sem stendur einstakt upp úr hraunónu við rætur Trölladyngju ruorðatn- vterðar. Trölladyngja sjálf er pak- in Itraunum og umgirt hraunum á allla vegu. Frá hábungu Trölla- dyngju ern um 15 km. suður að nlorðurrönd Vatnajökuls. Svæðið millli jökulsins og dyngjunuar liggur hiærra en aðrir hlutar hraunsins og inefnist Dyngjuhális. Dyngjuháls tákmarkast að vest- art af biatM brún, siem liggur til suðviesturts;. Þessi hluti hraunísins sést ekki ftiá Svartárkoti, en há- buingur Vatn^jökuls sjást guæfa að baki TröMadyngju. GossMSðvar í ódáðahrauni eru mjög margar, og kunnastar pieirra eru í Dytngju- fjöllum. Frambruninn hefir mér virst vera kominn úr. spiungu, sem liggur frá suðvesturhoíni Dyngjufjaila yfir að Trölla)- dyngju. Trölladynigja sjálf hefir gosið og ótal gígir og gígaraðft eru á Dyngjuhálsi. Haustið 1922 gaus á pessum slóðum, og oft fara sögur af gosumí í griend yið teða í Viatnajökli, áin pess að el.d- stöðvarnar hafi orðið nánar kunin- ar. Sumaiáð 1932, þegar ég var við kortagerð í Ódáðahrauni, rakst ég á nýrunhið hraun súnn- an við Dyngjufjöllih. Það hefir runinið úr nálega 5 km. langrd sprungu án inokkurrar gígmynd- unar. Þetta er mesta hraun, sem rurmið hefir hér á landi síðan gaus í Sveinagjá árið 1875, en svo lítið hefir borið á gosi pessu, að þess hiefir ekki orðið vart, pótt um mikinn náttúruviðburð sé að ræða. Hnauin petta hefir runiníð á árunum 1926—1932. Undatnfaiiln sumur hefi ég ferð- ast töluwert hér um óbygðir landsins og fenigið áhuga á ýms- tum atriðum, sem snerta1 náttúru pess, iog vildi gjarnan fá tæki- færi til að athuga nánar gos pau. sem .sýnilega eru mjög algeng vlða í óbygðuuum. Því hefi ég beðið ýmsa, sem búa piannig að peir hafa útsýn yfir óbygðftnar. að gera mér aðvart, ef peir hefðu grun um að eldur væri uppi. Eldfregnir. Fimtudagiinn 30. nóv. fékk ég boð frá Tryggva bóndá Guðma- jsyni í Víðikeri, að þá um daginn befðu sést eldar suður yfir Ó- dáðahrauni, bæði páðan og frá Svartárkoti. Virtust eldarnir vena norðan Trölladyngju. Vildi svo vel til að frídagur var næsta dag og ekki llangt til suninudags, og fékk ég nokkurra daga leyfi frá kenslUstörfum hjá Sigurði Guðmundssyni skólameistara. F9r f Odáðahrann. N,æsta dag hélt ég austur aö Víðikera í bíl, og hafði meðfenð- is pann útbúnað, sem búast mátti við að pyrfti á að halda við ferð í Ódáðahrauni að vetrarlagi. Nokkru eftir að ég var Itomiran austur, fékk ég fregn um áð nofckrir skólapiltar frá Mentaskól- ahum á Akuneyri hefðu fengið léyfi til þess að skreppa austur og væru farnix af stað frá Akur- eýri Komu peir í Víðifcer uin kvöldið og vildu óðfúsir halda. lengra. Þótti mér sú ferð óálitleg, ekki sökum pess að þá skorti vaskleika, heldur vegna pess, að> peix woru ekki útbúnir í slíka för, enda var svo tiltekið, að peir mættu ekki fara Lengra stíð- ur nema í eisnsýnu veðri. Þetta kvöld var dimt í suðri og sást ekkert til elcla me'ð vissu, en næsta morgun var bjait veður og hlýtt, en raokkuð hvast að suninain. Þá var haldið a;f stað gangandi. Tveir hestar voru und- ir áhurði og einn til nedðar. Skóla- piltar voru átta og í fylgd með peim Stefán Guranbjörn Egilsson, heimaviistarstjóri. Fylgdialrmenn mínir voru peir Víðikeisbræður, Egilil og Hörður Tryggvasynft. Ekkert sást til elds um moig-: uninn. Eftir að kómið er suður fyrir Svartárkot er haidið niður að Skjálfandafljóti yfir hraun- straum pann, sem áður er um getið. Fljótið reranur þama í grunnum dal frá suðii tii norð- uis, en við norðuxíenda daisins slær fljótið sér vestur á bógiitn niður með hraunröndinni ofan í Bárðardal. 1 dalnum hafa áður weiið nokkrft bæir, en nú er par eraginn bær, og vestan fljótsins er nú gró&urlaust að mestu, en nokkur gróður er austanvert við> fijótið. Þar eru sléttar grundir og mjög gieiðfært. Þegar haldið. hefir veiið 7 km. suður með fljót- inu .er komið að lítilli á, Sand- x>o<xx<xxxxxxxxxxx>oooooo<: Gleðileg jóh OLÍUVERZLUN ISLANDS h/f :xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx>o< 00000000000000000000000120 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0- 0 0 0 0 0 0 0 Gleðileg jóL Brauns- Verzlun Gleðilegra jöla óska ég öllum viðskiftavinum minum Valdimar Long, Hafnarfirði 0000000000000000000000000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 VERKAMANNAFÉLAGIÐ DAGSBRÚN óskar öllum félögum sínum GLEÐILEGRA JÓLA! 0 0 '0 0 0 0 0 0 0

x

Alþýðublaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.