Morgunblaðið - 07.08.1997, Qupperneq 33

MORGÚNBLAÐIÐ
_______________________________________FIMMTUDAGUR7. ÁGÚST 1997 33 ~í
AÐSENDAR GREINAR
Whirlpool
i Upphvottavél
* 3 kerfi, mjög hljóðlát.
Verð áður 59.900,
nújfago*^
n
44.900^
50 2.7L tneft
gtitt stttt>e9u
áöur. 39.9°°'
34.900r>
| ^X6x86p+J66
té MB Wnnsíum/nni
*2x BeisladrH
^^hljódkon
80 W hitaiarar
‘ ^SKauuuu,
sjóuvatP
Veiðigjald er
gamalt fyrirbæri
TALSMENN auðlindaskatts eða
veiðigjalds, eins og þeir vilja kalla
það, halda því fram, að slíkt gjald
hafi jafnan verið innheimt, svo að
þeir séu ekki að boða neitt ný-
mæli. Gengi íslensku krónunnar
hafi jafnan verið skráð of hátt. í
slíku hágengi hafi verið fólgin til-
færsla frá útgerðarmönnum (sem
fengu tekjur sínar í útlendum
gjaldmiðlum) til almennings (sem
notaði krónur sínar aðallega til þess
að kaupa innfluttar vörur). Gallinn
við þetta „veiðigjald" hafi hins veg-
ar verið sá, að það hafí bitnað á
iðnaði og ferðamannaþjónustu, sem
hafi ekki getað risið undir því eins
og sjávarútvegurinn með ókeypis
aðgang sinn að gjöfulum fiskimið-
um. Með veiðigjaldi sé tilfærslan
einskorðuð við útgerðina, en bitni
ekki um leið á iðnaði og ferða-
mannaþjónustu.
Afleiðingin af of háu
gengi, segir Hannes
Hólmsteinn Gissurar-
son, í fyrstu grein sinni,
er ætíð viðskiptahalli og
skuldasöfnun erlendis.
Ég hef aldrei fengið neinn botn
í þessa rökfærslu. Gengi íslensku
krónunnar getur ekki verið of hátt
skráð, þegar til lengdar lætur, þótt
það geti verið það í skamman tíma.
Afleiðingin af of háu gengi er ætíð
viðskiptahalli og skuldasöfnun er-
lendis, og fyrr eða síðar verður að
snúa af slíkri braut. Það er ekki
heldur rétt, að sjávarútvegurinn
hafi nú ókeypis aðgang að gjöfulum
fiskimiðum. Með kvótakerfinu frá
1984 var þessi aðgangur í raun
takmarkaður og á hann sett verð.
Til þess að geta sótt fiskimiðin
verða útgerðarmenn að eiga kvóta,
leigja eða kaupa. Fyrir 1984 eyddu
útgerðarmenn hins vegar mestöll-

Skjótvirkur stíflueyðir
Eyðir stíflum
fljótt
• Tuskur
• Feiti
• Lífræn efni
• Hár
• Dömubindi
• Sótthreinsar
einnig lagnir
One Shot fer
fljótt að stíflunni
af því að það er
tvisvar sinnum
þyngra en vatn.
Útsölustaðir:
Bensínstöðvar
og helstu
Tilbúinn
stíflu
eyðir
byggingavöruverslanir.
Dreifing: Hringás ehf.,
Langholtsvegi 84, s. 533 1330.
FLÍSAR
:T ír^r in-
!?l
Stórhöfða 17, við Gullinbrú,
sími 567 4844
um ávinningnum af ókeypis að-
gangi sínum að fiskimiðunum með
of mikilli sókn.
Hitt er annað mál, að veiðigjalds-
sinnar hafa rétt fyrir sér um það,
en áreiðanlega óafvitandi, að veiði-
gjald var á sínum tíma innheimt á
Islandi. Rannsóknir dr. Gísla Gunn-
arssonar, dósents í sagnfræði, sem
birst hafa í bókinni Upp er boðið
ísaland, sýna, að hin illræmda
danska einokunarverslun frá 1602
til 1787 var öðrum þræði inn-
heimtustofnun fyrir veiðigjald. Út-
flutningsvörur okkar
voru annars vegar
fiskur, hins vegar vað-
mál og aðrar landbún-
aðarafurðir. Fyrir
þessar vörur greiddu
dönsku einokunar-
kaupmennimir ekki
markaðsverð, heldur
fór verðið eftir sérstök-
um skrám, sem kon-
ungur gaf út. Verðið á
fiski var jafnan allt of
lágt miðað við eftir-
spurnina eftir honum,
en verðið á vaðmáli og
öðrum landbúnaðaraf-
urðum allt of hátt.
Þetta jafngildir vita-
skuld tilfærslu fjármuna frá þeim,
sem seldu fisk, til hinna, sem seldu
landbúnaðarafurðir. Með öðrum
HannesHólmsteinn
Gissurarson
orðum var innheimt
veiðigjald af íslenskum
sjávarútvegi og það
látið renna til landbún-
aðarins. Afleiðingarnar
vora eins og allir vita
óskaplegar, kyrkingur
I atvinnulífinu, kyrr-
staða í landinu öldum
saman, hungurdauði
fjölda manns í hörðum
árum.
Einokunarverslunin
danska var því í raun
tæki hinnar voldugu
íslensku stórbænda-
stéttar til þess að halda
sjávarútveginum niðri,
þótt hann væri eini ís-
lenski atvinnuvegurinn, sem gæti
skapað teljandi arð. Þetta var dul-
búið arðrán. Veiðigjaldssinnar okk-
Heimilistækja
glaðningur!
Meiriháttar tilboð sem stendur aðeins
í 3 daga: Fimmtudag, föstudag,
og laugardag.
ar daga eru hins vegar aðallega
nokkrir háskólakennarar og aðrir
menntamenn. Hvert hafa þeir hugs-
að sér, að þetta gjald renni? Að
sjálfsögðu til þess að hækka laun
háskólakennara og greiða niður þá
opinberu þjónustu, sem mennta-
menn nota öðrum fremur, til dæm-
is íslensku óperuna! Sem betur fer
eru veiðigjaldssinnar okkar daga
ekki nærri því eins voldugir og stór-
bændastéttin forðum, þótt þeir láti
mjög á sér bera í Háskóla íslands
pg á síðum dagblaðanna. En við
Islendingar getum valið um það að
læra af mistökum okkar á fýrri tíð
eða endurtaka þau.
Höfundur er prófessor í
stjórnniálafræði í
félagsvísindadeild Háskóla
íslands.
I5GAR
—- Garðáhöld
'aro / Heimilistæki hf
St9r. # SÆTÚNI 8 SÍMI 569 15 OO
umboðsmenn um land allt