Morgunblaðið - 14.12.1997, Qupperneq 26

26 B SUNNUDAGUR 14. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Gráglettin jól
Aþessum aðfara-
tíma jólanna
hoppa títt af ýmsu til-
efni upp í hugann brot
úr jólaljóðinu hans
Kristjáns J. Gunnarssonar, úr
bók hans Gráglettnar stundir.
Að sjálfsögðu horfir hann grá-
glettnum augum á allt umstang-
ið.
Brennur kertaljós á lágum
snúð
Ikveikjuvaldur.
Eldvarnaefth’litið.
Ljóssins hátíð keypt í
hornsins búð.
Farin á hausinn.
Notarius publicus.
Gleðin burtu svipti allri
sút.
Maður á aldrei að vera ánægður.
Lífskjaranefnd.
Sælt var barn með rauðan
vasaklút.
Þvílík jólagjöf!
Neftóbaksvamir ríkisins.
Man ég forðum heilög
haldin jól
Svo þú heldur það!
Rannsóknastofnun vitundarinnar.
með hangikét á borðum
heims um ból,
Fjallalambið étið fyrir bragðið.
Kjötsölunefnd.
og kirkjuhósta, kulda,
gluggahrím
Kirkjan svo sem engin Perla.
Hitaveitan.
og kyijun gamals sálms
með úrelt rím.
Sögðum við ekki.
Atómskáldin.
Þótt sæluþjóðin efst úr
hæstri hæð
Hamingjusamasta þjóð í heimi.
Gallupkönnunin.
nú hrapi blönk í þorsksins
öldudal
Tuttugu prósent aflasamdráttur.
Hafrannsóknastofnun.
og Fjallakonan sé fremur
illa stæð
Nú verður alþýðan að herða
sultarólina.
Landsfeður.
skal fólk vors lands ei
skorta kapítal.
Sláum lán fyrir húshaldinu.
Landsmæður.
Og þó vor tíð sé válegt
voðans fár
Og út gekk annar hestur rauður.
Opinberunarbókin.
var verslun fyrir jólin góð
í ár.
Þessir íslendingar eiga meira af
peningum og töskum en annað
fólk.
Edinborgarkaupmaður.
Ó, Fjallkona, ég faðmað
gæti þig.
Þetta er ekki Fjallkonan heldur
fósturdóttir henn-
ar, glasabam af
óvissum uppruna.
Ættíræðistofnun
Akademíunnar.
Hvern íjandann ætl þú
getir? spyr hún mig
Faðmlög gætu orðið erfið vegna
stækkandi ísbrjósta.
Jöklarannsóknafélagið.
Þinn fannaskautafaldinn
signir sól.
Hún stendur fyrir framan speg-
ilinn og ýfir upp eiturgræna
gönkaraburstina.
I senilisma spyr ég:
Voru jól?
Vá, vá hrópar hún, ég var næst-
um búin að gleyma guðssonar-
teitinu. Ókay. Ég versla bara jól-
in um leið og ég skutla manns-
syninum í Krógasel. Og hún þrí-
fur jólabarnið, skellir því í Silver
Crossinn og parkerar honum
framanvið Andrés Önd í vídeó-
horni SAGAKAUPS.
Var áður barn í asnastall
inn lagt?
Við svona bágbomar hreinlætis-
aðstæður hefði átt að setja barn-
ið í súrefniskassa.
Fæðingarhjálpin.
Var orð um reykelsi og
myrru sagt?
Notið fremur Johnsons
bamapúður.
Ungbamaeftirlitið.
í fjárhúskróniii barnið sælt
ég sé og sauðamenn í Holt-
um beygja kné.
Tímans kvörn í duftið
muna mól
ég man ei lengur:
voru -
eru -
jél?
Ljóð og sögur era hluti af jóla-
mánuðinum. Gnægð nýrra bóka.
Gallinn sá að varla er þorandi að
kaupa bók snemma, til gjafa eða
eigin þarfa. Fyn- en varir hefur
hún verðfallið. Fyrsta bókin í
búðarglugga útgefanda var að-
vöran. Hún var þá þegar merkt
tveimur verðum, lækkuð við út-
komu. Svo kemur hver afsláttur-
inn af öðram á bókum sem maður
hefur augastað á. Era bóksölu-
menn ekki að skjóta sig í löppina
og lækka verðgildi bóka í hugum
fólks? Ósjálfrátt verkar það líka
lækkandi á gildismat bókar þeg-
ar höfundur segir í viðtali að
hann sé að „gera hlut“, ekki
semja eða skrifa. Úr því hann
skilgreinir verk sitt sem hvem
annan hlut hversu merkilegt tel-
ur hann það vera? Og þegar sést
að á listahátíð árið 2000 sé stefnt
að því að „gera góðan hlut“ er þá
ekld stefnt lægra en að flytja,
túlka eða semja góða list. Orð
hafa merkingu. Blæbrigðin flytja
hughrif til fólks.
Gárur
eftir Elíru IdlirBdótUir
MANNLÍFSSTRAUMAR
LÆKNISFRÆÐI/Em til einbver ráð við þessum hvim-
leich kvilla?
INNRA eyrað er flókið líffæri og þar á eyrnasuð oftast upptök sín.
Eyrnasuð
TUGIR milljóna karla og kvenna
um allan heim þjást af eymasuði
(tinnitus). Um er að ræða stöðug-
an tón fyrir öðru eða báðum eyr-
um sem dynur á sjúklingnum allan
sólarhringinn, allt árið. Erfitt er
að lýsa eymasuði fyrir þeim sem
aldrei hafa fengið það sjálfir en
því hefur verið lýst sem suði,
hringingu, öskri, hvísli, klið eða
öðru þvílíku.
Eymasuð er ekki sjúkdómur
heldur sjúkdómseinkenni og
ekki finnst á því skýring nema
stöku sinnum en það helst oft í
hendur við heymartap. Ekki er vit-
að nákvæmlega á hvern hátt eyma-
suð myndast en það gerist oftast í
innra eyranu. Allir geta fengið
eymasuð eftir áreiti eins og mikinn
hávaða eða viss lyf
en í slíkum tilfell-
um verður sjaldn-
ast varanleg
skemmd og þegar
áreitið er farið
hverfur eymasuð-
eftir Magnús ið fljótt.
Jóhannsson llir sem þjást af
stöðugu eymasuði ættu að fara í
rannsókn hjá háls-, nef- og eyma-
lækni. Orsakir geta verið fjölmarg-
ar svo sem mikill hávaði, bakteríu-
sýking í miðeyra, vefrusýking í
innra eyra, æxli í heymartaug,
sjúkdómar í kjálkalið og eyma-
mergur. Oft finnst engin orsök
þrátt fyrir ýtarlega leit. Sum lyf
geta valdið eymasuði og má þar
nefna acetýlsalicýlsýru (aspirin,
magnýl o.fl.) og sum sýklalyf, en
eymasuðið hverfur fljótt eftir að
lyfjatöku er hætt eða skammtar
minnkaðir. í flestum tilfellum fara
saman eyrnasuð og heymartap og
getur þetta gerst í öðra eða báðum
eyrum. Við læknisrannsókn er
stundum hægt að finna orsökina
eða a.m.k. útiloka ýmsar af hugs-
anlegum orsökum eymasuðs.
Suma af þessum sjúkdómum er
hægt að lækna, aðra ekki. Eyma-
suð fylgir einnig Meniers-sjúkdómi
en það er sjaldgæfur sjúkdómur í
innra eyra, sem einkennist af
heyrnartapi, eyrnasuði og slæmum
svimaköstum.
Fólk þolir eymasuð misvel.
Sumir taka þessu eins og hverju
öðru sem hrjáir okkur og læra að
lifa með því og láta það ekki angra
sig um of. Aðrir þjást, geta ekki
einbeitt sér og falla jafnvel í þung-
lyndi eða sjálfsvorkunn. Þetta get-
ur gert ástandið verra vegna þess
að við streitu og spennu versnar
eymasuð oftast. Það getur einnig
aukið erfiðleikana að fjölskylda og
vinir sjúklingsins eiga oft erfitt
TÆKNI/ Hvemig verður frTrxtÁFnrH11 irn?
ÞESSI lögnn frá Audi hefur ekki meiri heldur minni ioftmótstöðu
en bíllinn þinn.
Enn um bíla
framtíðarinnar
BÍLL hinnar tiltölulega nánu
framtíðar verður að vera spar-
neytinn. Hvað sem líður ákvörð-
unum í Kyoto um takmörkun
gróðurhúsahrifa með takmörkun
útblásturs á koltvíldi, er að því
komið að við finnum upp sam-
komulag um að hætta orkufyllirí-
inu eða gefast upp ella.
Sú uppgjöf getur haft afleiðing-
ar á við dálatrleea stórt brot úr
heimsstyrjöld. Og
það er sama hvort
við brennum vetni
eða olíu á vélum
bflanna. Spara
skulum við. Þótt
brennsla vetnisins
sjálfs verði til að
einungis myndast
vatn, er hin upp-
haflega orka jafn torfengin og áð-
ur. sú orka sem notuð er til að búa
vetnið til. Áfram verðum við að
velja á milli brennslu olíu, kola og
kjarnorku til þess að búa það til,
nema svo fari að verulegur skriður
komist á nýtingu sólarorku eða
sjávarfalla. Vindorka er einnig
kostur sem eykur ekki á gróður-
húsaáhrifin, en það er eins og hag-
kerfi hins kapítalíska heims séu
ekki tilbúin að þola neitt sem er
dýrara en það ódýrasta, semsé olí-
an. Allt þetta er þegar farið að
koma skýrt fram nú þegar þetta
er ritað á byrjunarstigi Kyoto-ráð-
stefnunnar.
annig sjáum við fram á, að hvað
sem tautar og raular, þurfum við
sparneytnari bíla en áður, og það
á næstunni. Þetta vita bílafram-
leiðendur, sem eru farnir að búa
sig undir það. Því heyrist fleygt,
jafnvel í fréttum, að lítið sé að
gera í sparnaði, á meðan bensín-
mótorinn sé í notkun. Hann setji
okkur skorður, og nú sem stendur
sé nokkuð fast hlutfall á milli
eyðslu fólksbíla og þyngdar
þeirra, og þetta hlutfall sé óum-
flýjanleg staðreynd. Það er ná-
lægt því að vera 7 lítrar bensíns á
hverja 100 km fyrir eins tonns bíl.
(Lausleg ágiskun höf.) Þetta er þó
ekki rétt. Margt má gera til að
auka við þessa nýtingu. Fegurð-
arsmekkur manna og vanabundin
hugsun um hvað sé fallegt þegar
bíll sé annars vegar kemur að
nokkru leyti í veg fyrir sparnað
sem hægt væri að viðhafa nú þeg-
ar. I öllum akstri nema hægum
innanbæjarakstri er loftnúningur-
inn aðalætan á bensínið. Hin til-
tölulega lóðrétta framrúða sem er
eftir Egil
Egilsson