Morgunblaðið - 04.01.1998, Page 5

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 4. JANÚAR 1997 B 5
ALLUR leikhópurinn þekkir sögur hverrar persónu. Arnar Jónsson, Baltasar Kormákur,
Edda Arnljótsdóttir, Halldóra Bjömsdóttir og Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir.
með Rimasi er að sögurnar sem
tengjast hverri persónu eru ekki
einungis til í huga leikarans, heldur
þekkir allur leikhópurinn þær.
Þetta hjálpar leikurunum til að
vinna saman að því að skapa heild-
stætt listaverk.“
Þetta styður þá hugmynd að eitt
megineinkennið á persónuleikstjóm
Tuminasar virðist einmitt liggja í
því hversu skýran tilfmningalegan
botn honum tekst að skapa hverri
persónu og myndræn uppbygging
sýninga hans beinist markvisst að
því að undirstrika stöðugt hið til-
fmningalega umhverfi persónanna.
Þegar Tuminas tekst best upp kall-
ast þetta tvennt stöðugt á, og verð-
ur á sinn hátt jafn fullkomlega rök-
rétt og draumur sofandi manns.
„Mér finnst Tuminas takast að
skapa andrúmsloft í sýningum sín-
um sem er eins og vel ofinn vefur úr
orði, músík og mynd. Ég skynja
sýningar hans mjög sterkt tilfinn-
ingalega, þessi skynjun verður
stundum eins og hugleiðsla, sem
vekur bæði heimspekilegar og trú-
arlegar spurningar í tengslum við
innihald verkanna," segir Hlín Agn-
arsdóttir.
Gáfnakomplexakast
En svo virðist sem hinn einstak-
lega persónulegi stíll Tuminasar
loki fyrir leið sumra áhorfenda að
sýningum hans. Þeir upplifa sig út-
undan og botna ekki neitt í neinu.
„En oft - kannski oftast - klórar
maður sér aðeins í höfðinu og skilur
ekld neitt.“ (JVJ. Gagnrýni um
Þrjár systur í Frjálsri verslun 9.tbl.
97) Áhorfandinn taldi sig kannski
fyrirfram hafa sæmilegan skilning á
verkinu sem sýningin ekki aðeins
neitar að staðfesta heldur jafnvel
kollvai-par hún honum. Ef getan til
að endurmeta eigin skilning er held-
ur ekki fyrir hendi, jafnvel skortir
töluvert á hæfileikann til að hrífast
af ferskri sýn listamannanna, þá er
ekki nema von að honum sjáist yfir
gildi þess sem fyrir hann er borið.
Undir þessu lúrir svo óttinn við að
vera hafður að fífli, því að viður-
kenna hrifningu sína á hinu óþekkta
býður heim hættunni á að áhorfand-
inn sé að „misskilja" það sem íyrir
augun ber. Þama er fólgin áhætta
sem virðist jafii andstæð eðli gagn-
rýninnar og hún er lífsnauðsyn lif-
andi leiklist. Þetta er auðvitað klass-
ískur árekstur milli framsækinnar
listsköpunar og íhaldssamrar gagn-
rýni sem ávallt hefur orðið og ávallt
mun verða, en fyrir leiklistina er
hann jafnvel enn skaðlegri en aðrar
listir, vegna þess hversu háð augna-
blikinu leiklistin er.
Sjálfur hefur Tuminas sagt um
gagnrýni: „Leikhúsið er list augna-
bliksins og gerir þær kröfur til
þeirra sem um það fjalla að umræð-
an sé bæði gagnrýnin en um leið
uppbyggjandi og leiðbeinandi. Við
erum bundin þessu augnabliki og
getum ekld beðið í tíu, tuttugu, þrjá-
tíu ár eftir því að verk okkar séu við-
urkennd og skilin, rædd í samhengi
við strauma og stefnur samtím-
ans.“(Mbl. 19. sept.97)
Hlín Agnarsdóttir er ómyrk í
máli:“íslenskir leikhúsgestir eru ald-
ir upp við að hugsa konkret með eyr-
un sperrt og ef þeir skilja ekld allt
samstimdis sem fyrir augu ber, þá fá
þeir gáfnakomplexakast og halda að
það sé verið að mæla í þeim greind-
arvísitöluna.“ Og hún bætir við:
„Vitsmunimir flækjast of mikið fyrir
ásamt því sem allir halda að sé rétt-
ur skilningur. Má vera að þetta liggi
í þjóðaruppeldinu og steinrunnu
skólakerfinu. Okkur hefur aldrei
verið kennt að hugsa abstrakt. Það
er engin heimspekihefð til staðar."
Opið og leitandi
Það er auðvitað ekki tilgangur
þessarar umfjöllunar að leggja.mat
á snilld Rimasar Tuminasar sem
leikhúslistamanns. Um það geta
verið skiptar skoðanir eins og
gengur en áhrif hans á íslenskt
leikhús á undanförnum fjórum ár-
um eru óumdeilanleg og hiklaust
meiri en nokkurs annars á sama
tíma. Þessi áhrif gefa í sjálfu sér
tilefni til vangaveltna, svosem
einsog hvað segir það okkur um
sjálfsmynd íslensks leikhúss ef
einn maður getur með þremur upp-
færslum á fjórum árum haft svo
merkjanleg áhrif. Og útlendingur
ofan í kaupið. Þurfti kannski út-
lending til? Og hvað er sjálfsmynd
leikhúss yfirhöfuð? Er hún til? Er
sjálfsmynd í þessum skilningi ekki
bara heimóttarlegur listrænn
hroki? Er „sjálfsmyndarleysið“
kannski jákvæðasta einkennið á ís-
lensku leikhúsi? íslenskt leikhús er
ungt og í mótun og þess vegna von-
andi opið, leitandi og spyrjandi. Á
hátíðarstundum viljum við gjarnan
trúa því að allt starf sem fram fer í
leikhúsinu sé hvort tveggja göfugt
og merkilegt. En er það svo í raun i
veru? Er ekki hið daglega starf í
leikhúsinu mun hversdagslegra og
jarðbundnara, þar sem hugsunin
snýst um veraldlega hluti, mestan
part þá sömu og flestir aðrir eru að
fást við hvar sem þeir eru staddir í
samfélaginu. Og svo að sjálfsögðu
hina stöðugu kröfu um að „The
Show must go on“ hvað sem það
kostar. Þá vilja hin göfugari gildi,
sem snerta hlutverk og tilgang,
gjarnan gleymast.
Kannski eiga áhrifin af vinnu
Rimas Tuminas sér sterkasta and-
stæðu í þeim hversdagsleika sem
áður var nefndur; honum virðist
hafa tekist, með persónu sinni og
vinnuaðferð, að breyta hugsun ís-
lensks leikhúsfólks á tvennan hátt.
Skammtímaáhrifin eru auðvitað
greinileg í sýningunum sjálfum
með breyttum leikstíl og annars
konar nálgun en við höfum átt að
venjast í íslensku leikhúsi. Til
lengri tíma eru áhrifin þau sem
koma fram í öðrum sýningum í
öðru samhengi og felast í breyttri
hugsun listamannanna gagnvart
sjálfum sér og viðfangsefni sínu,
óháð stað og stund.
Ásdís Þórhallsdóttir segir: „Rimas
er meistari í leikhúsinu og þeir sem
vinna með honum upplifa það þannig
að allt í einu fer leikhúsið og vinnan í
leikhúsinu að skipta meira máh en
nokkuð annað.“ Og ef þetta eru ekki
áhrif hvað er það þá?
rJNARJWJÐ
Spinning, yoga, eróbikk, karlap
• Ungbngadans/eróbikk, kikkboxembikk,
• Tækjasalur sem búin er hinum
heimsþekktu Hammer Strength taekjum.
Bamahom þar sem boðið er uppá
bamagæslu
GARÐATORGI 1. GARÐABÆ, StMI 565 8898
Opið: Mánudaga - fimmtudaga Q6.00 - 22.00, föstudaga 06.00 - 21.00,
laugardaga 09.00 - 17.00, sunnudaga 10.00 - 14.00
Fitubrannslunámskeið kvölds ag margna fjórum sinnum í viku.
Reglulegar mælingar ag leiöbeinendur veita gatt aðhald.
Námskeiöin hefjast 7. - 9. janúar. Skráning er hafin í síma 565 88 98.
Boðið er uppá barnagæslu alla virka daga frá 9:00 -12:00 og 1B:30 -19:30
Betrunarhúsið er likamsræktarstöð, staðsett á Garðatorgi
í Garðabæ. Húsnæðið er 1000 fermetrar, búið öllum
bestu tækjum sem nútima líkamsræktarstöð getur boðið
upp á. í Betrunarhúsinu starfa 20 leiðbeinendur sem
allir hafa langa þjálfun og mikla reynslu að baki.