Morgunblaðið - 27.02.1998, Blaðsíða 6

6 B FÖSTUDAGUR 27. FEBRÚAR1998
MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LIF
Með augum landans
Hársnúðar og
orðheppni
£
O
m
Sigtryggur Baldursson tónlistarmaður
kennir og spilar í Madison í
Wisconsinfylki í Bandaríkjunum, þar sem
hann býr ásamt konu sinni Sigrúnu
Hrafnsdóttur, sem er við doktorsnám í
lífefnafræði, og dóttur.
ÞETTA snýst allt um
Qorð. Réttu orðin til að
segja réttu hlutina á
réttum stundum. Það
■ er lykillinn að svo
mörgu. Ég held að af
's*4i fáu öfundi ég James
* Bond meira en orð-
heppni á réttum
augnablikum. Skarp-
héðinn Njálsson var
líka ansi góður að hitta
á skondin orð á réttum tíma á
réttum stað sem hittu í mark. Eða
Hallgerður með launin íyrir kinn-
hestinn. Að hugsa sér! Þvílík orð-
heppni! Nei, það er hægara sagt
en gert að geta svarað vel fyrir sig
þegar á þarf að halda og orðaforð-
inn virðist hreinlega fara minnk-
andi í réttu hlutfalli við blóðþrýst-
inginn. Eins og konan hans Bill
sem vill ekki taka í með honum
þegar hún er stressuð út af vinn-
unni. Hann segir að þá bólgni út
heilastöðin sem hefur áhyggjur af
vinnunni og þrýsti á heilastöðina
sem sér um kynlífið þannig að
kynlífsstöðin virkar ekki eðlilega.
Orðaforðabúrið er semsagt við
hliðina á stress-stjórnstöðinni og
þrýstir á þegar mikið liggur við.
Hver hefur ekki lent í því að finna
ekkert til að segja eftir að hafa al-
veg óvart orðið hamstri besta vin-
ar síns að aldurtila með því að
missa hann ofan í ruslarörið í
blokkinni? Hver man ekki eftir
svona atvikum þar sem orð eru
ekki til neins? Kannast ekki allir
við svona, eða er ég eini maðurinn
sem verður stundum óheppinn
með orðaval undir álagi?
Hárið f snúð
Eins og gerðist um daginn þegar
ég fór með dóttur mína í ballett og
var orðinn allt of seinn. Hún vatt
sér í ballettbúninginn á leiðinni í
bflnum og ég gerði mitt besta til að
koma hárinu í snúð áður en hún
hljóp inn í salinn um leið og tíminn
var að byrja. í ballett skal verið
með hárið í snúð ef það nær niður
á axlir. Vandamálið er að einu
snúðamir sem ég kann vel að setja
upp eru til að láta í Ijósi vanþóknun
mína en hárlist hefur einhvemveg-
inn aldrei legið beint fyrir mér.
Ekki frekar en frímerkjasöfnun.
Þetta var einn af fyrstu balletttím-
um dóttur minnar um veturinn og
ég kannaðist voða lítið við aðra for-
eldra sem þama vom staddir. Ég
var reyndar eini karlmaðurinn í
foreldrahópnum á ganginum fyrir
utan ballettsalinn. Hún var alltaf
að kroppa í snúðinn. Ég svitnaði
þegar ég tók eftir að allt var að
fara í vaskinn. Eða öllu heldur;
hárið niðurá herðamar.
Mæðurnar í kringum mig
brostu varlega og kinkuðu sam-
hygðarlega til mín kollinum þegar
snúðurinn rúllaði úr og ormurinn
litli kom tiplandi á bleikum tá-
skónum í dyrnar og heimtaði nýj-
an snúð. En á meðan ég reyni að
koma snúðnum í æpir stúlkugrey-
ið stöðugt að ég sé að drepa hana,
milli þess sem hún hvæsir á mig
að flýta mér því ég sé að eyði-
leggja allt fyrir henni. Ein góðleg
móðir situr við hliðina á mér á
bekknum og vill eflaust stappa í
mig stálinu því hún segir við mig
(með sömu ofurmannlegu já-
kvæðninni sem er ávallt lögð í
þessi tvö orð sem ofnotuð eru til
barna hér um slóðir); „Good job!“
þó svo að hún sjái vel sjálf að
þetta sé frekar slappt hjá mér.
Þessi orð, good job, sem eiga að
styrkja jákvæða breytni og sýna
bömunum það að foreldrarnir
standi nú með þeim sama hvað
þau geti eða geri.
„Goodjob“
„Good job,“ segir blessuð konan
við mig og ég reyni að kinka kolli
kankvíslega og gera henni skfljan-
legt að hún hjálpi mér best með því
að trufla mig sem minnst. En viti
menn, hvað gerist næst; hún ger-
samlega miskilur kinkið því nú
segir hún stundarhátt við konum-
ar sem horfa í gegnum spegla-
gluggann: „Look girls, isn’t it
wonderful to see a man doing hair
like that“! Þær líta allar við og
horfa á mig með að þvi er virðist
blöndu af aðdáun og vanþóknun og
allt í einu fannst mér eins og ég
þyrfti að segja eitthvað til vamar
þumalfingmm allra feðra.
Um leið og ég bind endahnútinn
á snúðinn, hóstast upp úr mér eft-
irfarandi speki; „Well it doesn’t
take a lot of IQ, does it“. Þetta
átti að vera svona hnyttin athuga-
semd um vanhæfni mína til
hársnúðagerðar, en snérist á einu
augnabliki upp í yfirlýsingu um að
allar konur sem flinkar em við
hársnúðana væru jafnframt með
mjög lága greindarvísitölu. Það
leið ekki langur tími þar til rann
upp fyrir mér að ég hafði valdið
félagslegu umferðarslysi. Ég hef
hvorki fyrr né síðar séð jafnein-
beittan hóp af konum horfa á ball-
ett. Ekki einusinni í leikhúsinu.
En því miður var skaðinn skeður
og ég var of lengi að átta mig á
hvað gerst hafði til að geta nokk-
uð gert í málinu. Það varð vand-
ræðaleg þögn sem hefði mátt
skera í sneiðar.
Orð vom enn og aftur ófáanleg
enda einskis nýt á slíkum augna-
blikum. Ég sá því minn kost
vænstan að koma mér út og leita
mér að kaffihúsi nærri ballettstöð-
inni, þar sem ég gæti hugleitt hina
djúpu félagslegu pytti sem ég hafði
vaðið útí og hvemig og hvort ég
ætti að reyna að klóra í bakkann.
Ég velti fyrir mér hvaða furðulegu
leiki undirmeðvitundin fer með
mann í og í beinu framhaldi af því
hvort þetta væri nú ekki allt for-
eldrum mínum að kenna. Þau
höfðu alltaf brýnt fyrir mér í upp-
eldinu að vera ekki alltaf að rífa
kjaft við fullorðna og þannig bælt
hæfni mína til að finna réttu orðin
til að svara fyrir mig undir álagi.
Eða kannski var þetta allt að
kenna þessum árans þrýstingi milli
heilastöðva. Eða var þetta bara
bæld karlremba sem spýttist út
um sprungumar þegar hrikti í
stoðunum?
Ég fór smámsaman að sjá
spaugflegri hliðar málsins. Þegar
ég stóð að lokum upp til að fara og
ná í blessaða rúsínuna úr ballet-
tímanum, og koma um leið í veg
fyrir að konumar gætu náð tali af
henni til að útskýra hugtakið karl-
rembu, þá sá ég glottið á sjálfum
mér í speglinum og áttaði mig á því
að líklega væri Skarphéðinn kall-
inn Njálsson bara ansi hreykinn af
mér núna...
VÍSINDAMENNIRNIR ungu í konungshöllinni í Stokkhólmi ásamt skipuleggjendum og Viktoríu prinsessu.
Helsta áhugamálið
er reikni- og hugtakalíkön
SVEINN B. Sigurðsson, 18
ára áhugamaður um
sprengigíga, reiknilíkön og
verðbréf, var fulltrúi ís-
lands í hópi ungra vísindamanna
hvaðanæva að úr heiminum á svo-
kallaðri nóbels-viku SIYSS í
Stokkhólmi 3.-10. desember á liðnu
ári. Sveinn er nemandi í Mennta-
skólanum í Reykjavík og var send-
ur ytra á vegum Hugvísis, sem er
árleg hugmyndasamkeppni ungs
fólks.
Sveinn er nemandi í eðlisfræði-
deild I og segist ekki hafa tekið þátt
í Hugvísi sjálfur. Hins vegar tók
hann að sér að þýða skýrslur
tveggja íslenskra verðlaunahafa í
Hugvísi 1997 sem vom jafnframt
fulltrúar íslands í keppni ungra
evrópskra vísindamanna.
Þýðingarverkefnið vatt nokkuð
upp á sig því Sveinn segir að hann
hafi afráðið að vinna tölulegar nið-
urstöður upp á nýtt, leiðrétta texta
og endurskrifa á stöku stað í sam-
ráði við höfundana. „Vinnubrögðin á
því sem ég fékk í hendumar vora
nokkuð ófagmannleg og útkoman
varð skýrslur með ögn minna ófag-
mannlegum vinnubrögðum," segir
hann.
Kaupið sem hann fékk fyrir verk-
ið ætlar Sveinn að nýta til hluta-
bréfakaupa og bíður sem stendur
eftir heppilegu tækifæri. Hann á
hlutabréf í Granda og Eimskipum
og les fjármálasíðu Morgunblaðsins
á hverjum degi að eigin sögn.
Sveinn segir ferðina til Sviþjóðar
hafa verið athyglisverða fyrir
margra hluta sakir, ekki síst vegna
þeirra aðferða sem skipuleggjendur
beittu til þess að heilla gestina.
„Þeir lögðu mjög mikia áherslu á að
ýmsir þekktir menn og kunn fyrir-
bæri væra sænskættuð. Viktoríu
krónprinsessu var líka sagt sérstak-
lega að þátttakendur hefðu verið
áhugasamir um Svíþjóð og sænska
menningu fyrir móttöku sem sett
var upp sérstaldega. Okkur var rað-
að umhverfis stórt teppi og svo
gekk prinsessan milli manna og
sldptist á fáeinum setningum við
hvem.“
Þá var gengið um híbýli kónga-
Skyrta sem
„hugsar“ handa
áhættuhópum
SKYRTUR sem skoða sár, greina orsakir, meta
áhættu og senda upplýsingar um staðarákvörðun
í gegnum gervihnött era ekki langt undan sam:
kvæmt vefútgáfu breska dagblaðsins Telegraph. í
umfjöllun segir að þess verði ekld langt að bíða að
hermenn framtíðarinnar muni ldæðast skyrtum af
þessu tagi.
í flíkunum „hugsandi" er ljósleiðari ofinn saman
við efnið og þær era fyrst og fremst ætlaðar í hem-
aðarlegum tilgangi. Hins vegar er ekld óhugsandi að '
aðrir hópar geti nýtt sér þessa tækni, svo sem
slökkvfliðsmenn, lögregluþjónar, fjallgöngumenn eða
aðrir sem fást við hættulega iðju.
Viðkomandi flíkur vora þróaðar í tengslum við
verkefnið „tölvur í fatnaði“ og sýndar á ráðstefnu um
fjarskiptalækningar sem haldin var í Bandaríkjunum
nýverið.
Uppfinningin var þróuð í samvinnu NASA og Yale-
háskóla og segir Richard Satava prófessor í skurð-
lækningum að skyrtan geti verið tflbúin til prófunar
eftir eitt og hálft ár og til sölu innan fáeinna ára.
„Ef byssukúla fer í gegnum efnið meta skynjarar
áverka á líkamanum og líffæram og geta jafnvel sent
upplýsingar um hlaupvídd," segir Eric Lind hjá her-
gagnaframleiðandanum Spawar Systems, sem mun
markaðssetja flíkina í framtíðinni.
Skynjararnir geta sent upplýsingar um hjartslátt-
artíðni, súrefnisflæði og staðarákvörðun gegnum
gervihnött. Einnig er hægt með ljósleiðaratækni að
ráða í lit blóðsins og meta hvort æð hafi farið í sund-
ur svo sjúkraflutningafólk geri sér grein fyrir því
hversu mikill tími er til stefnu þegar viðkomandi er
komið til lijálpar.
hke