Morgunblaðið - 13.12.1998, Blaðsíða 10

10 C SUNNUDAGUR 13. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
ALLT var á fleygiferð í
listagalleríi Sjafnar
Har. bakatil á fyrstu
hæðinni í Listhúsinu,
þar sem höfðu greinilega orðið
talsverðar breytingar á aðkom-
unni. Tvær konur í óða önn að
senda út boðskort og hana
sjálfa elti ég niður í Katel í
kjallaranum, þar sem verið var
að setja gríðarstór og smá ný
málverk frá sl. ári í ramma. Og
þar fangaði augað,,litla mynd-
in hennar Astu“, Astu B. Þor-
steinsdóttur alþingismanns.
Þegar ég er búin að króa Sjöfn
af og við sestar uppi í lista-
mannsíbúðinni hennar, sem
nær 3 hæðir upp í gegn um
húsið í vesturendanum, er
þessi litla mynd af jökli, saga
hennar og afdrif enn í hugan-
um. Enda ætlar Sjöfn að sýna
undir heitinu Lítil mynd.
Sjöfn segir mér ftá tilurð
þessarar myndar. Kveðst hafa
verið að koma úr bænum austur
á Eyi-arbakka í sumar. Var eitt-
hvað vansæl og ók gegn um bas-
inn, fram hjá Litla-Hrauni og út
á Stokkseyri. Stöðvaði bílinn við
ísólfsskála og fór að fletta í
spjaldskránni sinni. Rakst þá á
nafn Astu Þorsteinsdóttur og
hringdi í hana. „Við spjölluðum
lengi saman og undir lokin vék
Ásta að því hvort ég væri farin
að láta mér detta í hug að
breyta til í Listhúsinu, og bætti
við að ekki ætlaði ég þó að láta
þessa sætu íbúð mína, þar sem
hún hafði komið sl. vor. Fannst
ég nokkuð fljót á mér og sagði
mér að koma í kaffí til sín. Við
skyldum spjalla um þetta. Eg
sneri við og skammaðist mín
þegar ég fór að hugsa. Þarna
var kona að berjast við erfið
veikindi og ég sagði við sjálfa
mig: hún er að gefa mér ráð, en
mín mál eru smámál miðað við
það sem hún er að berjast við.
Eins og ekkert sé sjálfsagðara.
Asta var svo stór í sér og gef-
andi. A leiðinni til baka ók ég
fram hjá Litla-Hrauni og hugs-
aði áfram að hér væru menn
innilokaðir og þarna væri góð
vinkona mín sem allt ætti til að
gefa, svo sem málum fatlaðra,
sitja á þingi og ausa af sínum
viskubrunni fyrir aðra. Hún
væri að beijast við illvígt
krabbamein, en vildi gefa mér
ráð og kraft. Mín vandræði
urðu svo lítilvæg.
Eg ók rakleiðis inn á Bakka.
Þar beið mín tilbúinn strigi
fyrir stórar myndir. En ég tók
minnsta strigann og byrjaði að
mála full af innblæstri og krafti, með
allt öðru hugarfari. Notaði uppá-
halds viðfangsefnið mitt, sem meira
að segja var orðið breytt. Og þessa
mynd ákvað ég að færa Ástu þegar
ég sæi hana næst. Ég hringdi en
náði ekki sambandi við hana sjálfa
áður en ég flaug til New York. Bað
því Ástráð að skila kveðju, allt hefði
gengið vel og ég hitti hana þegar ég
kæmi aftur. En Ásta var jörðuð dag-
inn áður en ég kom heim. Ég gat því
aldrei gefíð henni myndina.
Þetta er semsagt myndin hennar
Ástu. Ég gat ekki hugsað mér að
eiga hana, því síður að selja hana.
Mér datt í hug að gefa fjölskyldu
hennar hana, en svo hugsaði ég að
þó engin mynd sé nógu stór til að
gefa í minningu Ástu, þá ætti þessi
litla mynd helst að fara til Þroska-
hjálpar, ef þeir vildu taka við henni.
Þroskahjálp var hjartans mál Ástu
og baráttumál í svo mörg ár. Eftir
að ég var búin með þessa mynd
ákvað ég að láta ekki frá mér mynd-
irnar sem ég málaði í ham á eftir og
kom upp hugmyndin um að sýna
þær saman, sem verður núna.
Þroskahjálp vill þiggja myndina
hennar Ástu og ég afhendi þeim
hana við opnunina núna 12. desem-
ber, að viðstaddri fjölskyldu hennar,
vinum og Þroskahjálp. Gjöfinni fylg-
ir útgáfuréttur til póstkorta, plakata
o.s.frv.“
Sjöfn lætur þau orð falla að þetta
verði sín síðasta sýning í Listhúsinu.
„Ég ætla að hætta vinnustofugallerí-
inu. Sá tími er búinn,“ segir hún. Það
kallar á frekari skýringu.
Hugmyndafræðin breytt
Þessa íbúð, þar sem við sitjum,
keypti Sjöfn og kom sér þar fyrir í
námunda við vinnustofuna þegar
samvinnu og í samræmi við
hugsjónirnar.
Ég setti upp vinnustofugall-
erí, vann niðri og hafði opið og
verk til sýnis uppi. Síðan
reyndist ég vera með of mikið
kaffí á könnunni, enda þykir
mér gaman að fá fólk, sem vildi
ílendast, svo ég málaði sífellt
minna. Fyrst fékk ég Sif syst-
urdóttur mína til aðstoðar, en
hafði sjálf að mestu viðveru eft-
ir klukkan þrjú. Ég festi þetta
smám saman í rammanum og
hafði konu til upplýsinga, en
myndimar mínar fóru jafnóð-
um upp á vegg, þar sem hægt
var að skoða þær. Þannig hefi
ég í sex ár verið með vinnu-
stofugallerí, sem er skemmti-
legt hugtak, þekkt erlendis en
nánast ekkert hér. Og það
gekk vel. Þetta krefst auðvitað
viss aga og oft gífurlegrar
vinnu. En mér þótti þetta mjög
skemmtilegt verkefni."
En nú hafði Sjöfn svo ný-
lega sett þetta óskabarn sitt,
vinnustofuna í Listhúsinu, í
sölu. Hvers vegna? „Hugsjón
hússins er komin út í hafsjó og
stefnan orðin öðruvísi,“ svai’ar
hún stuttlega. Segir endinn
þann að hún ætli að halda
íbúðinni, enda sjói hún út um
gluggana til Snæfellsjökuls,
sem hún hefur árum saman
haft mikið dálæti á. En láta
vinnustofuna fara, því hug-
myndafræði hússins og sú lífs-
sýn sem farið var af stað með
sé horfín. Þetta sé dálítið sorg-
legur endir. Það ki'efst enn
frekari skýringar, og varpar
um leið Ijósi á aðkomuna og
framhliðina á húsinu, þar sem
nú ber mest á rúmum og tölv-
um.
Listhús/Rúm- og
tölvusetur?
„Það eru komnir inn aðrir
aðilar, sem eiga heima annars
staðar en í Listhúsi. Frum-
kvöðullinn og hugsjónamaður-
inn Tryggvi Árnason, sem fékk
lóðina til að reisa listasetur
með vinnustofum, sýningarsal
og íbúðarhúsnæði, byrjaði fyr-
ir rúmu ári á að selja yfir 200
fermetra rými, sem er öll
framhliðin á númer 19. Hús-
næðinu á Engjateigi 17-19 er
skipt í miðrými og vængi sinn
hvorum megin. Allt þetta rými
sem Listgallerí hafði undir
sýningarsal og verslun og
meira til selur hann um síðustu
áramót undir fyrirtæki sem
heitir Svefn og heilsa og versl-
ar með rúm o.fl. Breytir þar með
andlitinu á helmingi hússins. Selur
þeim að auki tvær af vinnustofunum
norðan megin undir lager og búðina.
Þetta er ágætt fólk, en hefði það ekki
a.m.k. átt að fá annað rými? Við
hverfum í skuggann fyrir rúmum.
Ekki nóg með það, Kúnst gjafavöru-
verslun með styttur og fleii’a, sem
var í hálfri framhliðinni hinum meg-
in, flutti niður á Klapparstíg og selur
Tölvusetri, sem áður var komið í lítið
rými bakatil. Hafði keypt sig inn þar
af Glerlist, sem var með ítalskar
listavörur og fleira. Þegar Kúnst sel-
ur eftii- síðustu áramót þá kemur
tölvufyrirtækið því í helminginn af
framhliðinni vestan megin á nr. 17.
Þetta skellur á okkur hinum frum-
byggjunum á einu ári án þess að við
vitum. Þannig að fólk er farið að
gantast með að kalla þetta Rúm- og
tölvusetur. Þannig er andlit hússins.
Og það er farið að bera á því að fólk
lítur öðrum augum á að koma hingað.
Að vísu eru komnar bakatil þjónustu-
stofnanir, sem oft fylgja svona starf-
semi, snyrtistofa og tvær hár-
greiðslustofur, önnur kom inn fyrir
ljósmyndastúdíó Magnúsar og þar
sem var Gull og auglýsingastofa er
komin amerísk gjafavöruverslun. Ég
stend frammi fyrir þessari stað-
reynd. Katel, sem var frábær gjafa-
vöruverslun með frumverk og grafík
og fleira er horfin úr framhúsinu, og
eigendurnir fluttir til Danmerkur,
gjafavörurnar hættar en innrömm-
unin, sem er mjög góð, komin niður í
kjallara og sá hluti af „frontinum"
með.
Þegar svona er komið hvað hefur
maður þá að gera við að vera í húsi,
þar sem myndlist og skapandi list-
iðnaður er í algerum minnihluta,
undir hálfrar milljón krónu ljósa-
Ljósmynd/Magnús Hjörleifsson
Það eru vatnaskil í lífi Sjafnar Haraldsdóttur listmálara, eins og
Elín Pálmadóttir komst að í innliti í listgallerí hennar í
Listhúsinu, sem hún er að hörfa úr ári eftir að hafa búið sér
þar framtíð með viðbótarkaupum á fallegri íbúð eftir skilnað.
Hún er þó ekki hætt að mála og kveður með sýningu.
----------------------------------------y>----—
Þarna blasir við „litla myndin hennar Astu“, sem sýningin
ber nafn af og á sér sína sögu.
hún skildi eftir 10 ára sambúð fyrir
rúmu ári.
„Sjáðu til, ég er einn af frum-
byggjunum hér í Listhúsinu fyrir 6
árum,“ útskýrði hún. „Þessari dýr-
mætu lóð var úthlutað til að reisa
þar sambland af íbúðarhúsnæði og
listamiðstöð, eins og segir í samn-
ingnum. Þegar ég las um það í
kynningu að hér ættu að vera
vinnustofur, sýningarsalur, gallerí
og fleira fyrir skapandi listgreinar
og metnaður lagður í að hafa þar
mismunandi hópa í skapandi listum,
þá fannst mér það mjög aðlaðandi
hugmynd. Þetta heillaði mig og
freistaði. Frá 1987 hafði ég verið
með vinnustofu hérna eftir að ég
flutti heim og líka enn vinnustofu í
Kaupmannahöfn, þar sem ég hafði
búið og m.a. síðast kennt í Listaaka-
demíunni. Mér var farið að finnast
ég of einangruð að vinna bara
heima. Ég ákvað því að fjárfesta,
kaupa og innrétta sérteiknaða
vinnustofu fyrir málara á tveimur
hæðum í Listhúsinu. Kallaði þetta
„litla draumahúsið mitt á Ítalíu“,
sem kemur kannski seinna. Nú var
ég búin að festa mína fjármuni í
þessu og orðin njörvuð niður, því
þetta var ekkert ódýrt dæmi. Állt
mitt fór í þetta fósturbarn. Ég man
að þegar við opnuðum Listhúsið
mættu hér fyrstu helgina um 2.000
manns og lofaði góðu, allt var í ljúfri