Morgunblaðið - 12.05.2000, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 12. MAÍ 2000 C 3
BÍÓBLAÐIÐ
Sumnmerisle lávarður ákaliar illar vættir:
Christopher Lee í Tágamanninum.
Or glatkistunni
Jónas Knútsson
Tágamaðurinn (The Wicker Man)
er sú mynd sem breski öndvegis-
leikarinn og íslandsvinurinn
Christopher Lee segist stoltastur
af. Stúlka sem býr á eyju undan
ströndum Skotlands hverfur. Lög-
reglumanni einum er falið er að
rannsaka hvernig það hafí borið
til. Þegar nánar er að gáð kemur á
daginn að eyjarskeggjar eru hund-
heiðnir og til alls líklegir.
Átök kristni og heiðni ættu að
vera hálf-
heiðinni
þjóð eins
og íslend-
ingum
hugleikin. Efniviðurinn er sóttur í
samnefnda skáldsögu eftir Robin
Hardy og Anthony Shaffer (hann
og breska leikskáldið Peter Shaff-
er eru tvíburar). Þessi mynd hefur
verið ófáanleg í upprunalegu horfi
í áraraðir og er frumútgáfan líkast
til glötuð. Tágamaðurinn er í senn
hrollvekja, spennusaga og mögnuð
frásögn af því hvernig tveimur
menningarheimum lýstur saman.
Edward Woodward var frábær í
hlutverki lögreglumannsins sann-
kristna og Christopher Lee hefur
aldrei verið betri. Britt Ekland lék
föngulega konu sem reynir að
draga ungmennafélagslega að-
komumanninn á tálar. Skólabókar-
dæmi um hvernig magna má fram
mikinn hrylling án þess að blóðið
flæði í stríðum straumum. Endir-
inn kemur eins og skrattinn úr
sauðarleggnum og er ein mögnuð-
ustu sögulok í annálum kvikmynd-
anna. Ein af fáum myndum sem
standa undir nafni sem spennu-
myndir, allegóríur eða hryllings-
myndir.
Á veldi
tilfinninganna
Á veldi tilfmninganna
Corrida) er
mynd sem kynni
að særa blygðun-
arkennd margra.
Hún var bönnuð
á listahátíð í
Reykjavík 1978.
Leikstjórinn
Nagisa Oshima
átti reyndar yfir
höfði sér fangels-
isvist fyrir að
hafa leikstýrt
þessari mynd. Á
veldi tilfinning-
anna var sett á
bannlista eða
stytt í fleiri lönd-
um en hún var
leyfð. Myndin
fékkst til að
mynda ekki sýnd
á Bretlandi fyrr
en árið 1991.
Efnið er sann-
sögulegt. Kona
ein í Japan vildi
ólm sjá til þess
að ástmaður sinn
brygði ekki á leik
með eiginkon-
unni og tók til
sinna ráða. Marg-
ir ættu að kannast við myndina
Merry Christmas Mr. Lawrence
sem Oshima gerði eftir skáldsög-
unni The Seed and the Sower eftir
Laurens van der Post. Leikstjór-
inn gerði einnig myndina Max mon
Amour þar sem Charlotte Rampl-
ing verður ástfanginn af órangút-
an. Aðspurður hvers vegna hann
léti myndina gerast í Frakklandi
en ekki Japan sagði leikstjórinn að
útlendingar hefðu misskilið sögu-
þráðinn ef hann hefði gert mynd-
ina í heimalandinu. Þeir hefðu sagt
sem svo: „Já, þær eru bara svona
þessar japönsku."
Oshima nam lögfræði í Japan.
Einhver óskrifuð lög virðast kveða
á um að uppgjafa lögfræðingar,
sér í lagi japanskir, verði ágætir
kvikmyndamenn. Fellini og Kuros-
awa reyndu einnig að temja sér
júrídískan þankagang án teljandi
árangurs.
Tæpast verður lengra gengið en
Oshima gerir í þessari mynd. Þótt
minni spámenn hafi hætt sér á
sömu mið hafa þeir ekki haft er-
indi sem erfiði. Flestar myndir af
sama toga eru glórulausar og kvik-
myndamenn reyna oft að ganga
fram af áhorfandanum til þess eins
að br'eiða yfir hugmyndaskort og
andleysi. Oshima gengur annað til.
Á veldi tilfinninganna er mynd
sem líður áhorfandanum seint úr
(Ai No minni.
Taglhnýtingurinn: Marcello Clerici hefur selt gamla
kennarann sinn í hendur faslsta.
hvert atriði gleður augað um leið
og myndmálið styrkir söguna og
undirstrikar eðli „söguhetjunnar".
Atriðið þar sem ljósið sveiflast í
eldhúsinu hefur verið stælt oftar
en tali tekur.
Ungur maður leggst á sveif með
fasistum laust fyrir seinni heims-
styrjöld. Honum er gert að ráða
fyrrverandi kennara sinn af dög-
um en sá hefur flúið til Parísar.
Lokaatriði myndarinnar festist í
minni. Marcello er tragísk og
ógleymanleg persóna. Sagan er á
köflum spaugileg en myndin verð-
ur þó aldrei léttvæg. í senn
ógleymanleg dæmisaga um að-
gerðarleysi og óvenjuleg spennu-
saga. Mynd sem allir málsmetandi
bíómenn hafa séð og flestir oftar
en einu sinni.
II Conformista
Taglhnýtingurinn (II Conform-
ista) er eitt af yngstu meistara-
verkum kvikmyndasögunnar. ít-
alski leikstjórinn Bernando
Bertolucci hefur aldrei verið betri.
Jean-Louis Trintignant fór á kost-
um og hlutverkið hefur loðað við
hann allar götur síðan. Efnið var
sótt í samnefnda skáldsögu eftir
Alberto Moravia. Kvikmyndatöku-
maðurinn snjalli Vittorio Storaro
vann stórsigur. Finna má tilvísanir
í málara á borð við Magritte ef
nánar er gáð. Leikmyndin var
hreinasta snilld. Smekklaus fas-
istastíllinn svífur yfir vötnum og