Morgunblaðið - 03.12.2000, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 3. DESEMBER 2000 B 25

Ljósmyndir/Henrik Saxgren
Nýkomin á götuna. Ung stúlka er nýkomin í Callejón de la Muerte oggrætur, en þaö er hverfi þar
sem stúlkurnar neyöast til aö framfleyta sér meö vændi. Úr bókinni Solomon ’s House.
Solomon fær hjartaafall. Þegar stúlkurnar átta sigá þvíaö Solomon
hefur ofreynt sig við aö reisa handa þeim skýli, eftiraö fellibylurhaföi
eytt húsi hans, og sé aö deyja, veröa þærharmi slegnar. Solomon hefur
búiö þeim heimili og veriö þeim sem faöir-þótt hann hafi ennfremur
misnotaö þæroggetiö þeim börn.
tryggja að það yrði gerð bók um
byggingu brúarinnar. Til þess hef ég
þessa peninga, sagði hann. Ef ég læt
þig fá þennan peningapoka, viltu þá
skrifa undir samning þess efnis að
það verði gerð bók?
Ég leit ofaní pokann og svaraði ját-
andi.
Þetta verkefni var einmitt það sem
ég þurfti á að halda. í þessari bók er
varla nokkurt fólk, helst baksvipir
verkamanna og skuggamyndir. Ég
vissi ekki nafn nokkurs starfsmanns
þama og gat endumýjað andann eft-
ir upplifanimar í Níkaragva."
Saxgren segir að vissulega væri
auðveldara ef hann tengdist fólkinu
sem hann er að mynda ekki sterkum
böndum. „Það dregur úr skyldum
þínum ef þú þekkir ekki fólkið sem þú
ert að vinna með. Þá geturðu verið
ófyrirleitinn og sagt þá sögu sem þú
vilt segja, þú munt ekki hittá fólkið
aftur og getur þrætt fyrir allt saman.
En ef þú verður náinn fólkinu, þá
veistu að þú getur ekki lifað með því
að gefa ranga mynd af því sem á sér
stað. Aðrir Ijósmyndarar hefðu lík-
lega dregið upp aðra mynd af stúlk-
unum í Níkaragva. En þessi bók mín
er eins nálægt þeim sannleika sem ég
upplifði og ég gat komist.
Margir ljósmyndarar hafa gert
sögur um götubörn; eyða kannski í
það einni viku. Annar danskur ljós-
myndari hafði meira að segja gert
myndafrásögn á þessum sama stað
og á öllum myndunum voru böm að
þefa af lími. Þessir krakkar eiga sér
líf. Ef þú staldrar bara stutt við þá
kynnistu þvi ekki og þau geta leikið á
þig. Þau búa til leikrit úr lífinu, segj-
ast sterk og þú trúir þeim og tekur
myndir þar sem þau sýnast hættuleg,
en eftir eitt ár þá geta þau ekki leikið
lengur á þig og þú skilur að þau em
hrædd og lítil í sér; eru bara að leika
þennan leik.“
Lesendur sætta sig við kjaftæði
Við ræðum um ákjósanlega birt-
ingarmynd ljósmyndafrásagna sem
þessarar og Saxgren finnst bókar-
formið vera mjög gott en jafnframt
vill hann birta myndirnar í dagblöð-
um og tímaritum þannig að sem flest-
ir geti kynnst þessum þáttum mann-
lífsins.
Úrbókinni Solomon's House.
„Þar til nú hafa flest stóru
evrópsku og bandarísku tímaritin
hafnað Níkaragva-sögunni, þeim
finnst hún of erfið, of andstyggileg
fyrir lesendur sína. Kannski eru þeir
hræddir vegna umræðunnar um
barnaníðinga og slíkt; þetta er mjög
viðkvæmt efni og eðlilegt að menn
fari gætilega. En vitaskuld eiga
svona alvörumál að vera sýnd fólki.“
Margir félagslega meðvitaðir ljós-
myndarar eru æfír út í tímaritin,
segja þau ekki vilja neitt annað en
frægt fólk og tilbúnar stjömur.
„Það er líka mín upplifun og sem
dæmi þá vill breskt dagblað birt^,
söguna í sunnudagstímaritinu en
ekki með mínum texta, heldur með
viðtali við Biöncu Jagger, sem ritar
formála bókarinnar. Viðtal við
stjömu og hefðbundnar svarthvítar
heimildaljósmyndir við hliðina!
Kannski er þetta framtíðin, maður
þarf að hafa stjömu til að vera guð-
móðir alvarlegrar myndafrásagnar.
Þetta er raunvemleikinn. Auðvitað
er maður reiður en þessu verður ekki
breytt. Ég er engu að síður að reyna
að telja Biöncu á að gera þetta, því
það er til vinnandi ef athygíinni verð-
ur beint að hræðilegum aðbúnaði
þessara stúlkna.
En ég segi líka að við verðum að
kenna lesendunum um þetta. Ef
þetta væri bara val ritstjóranna þá
væri auðvelt að skamma þá, en ég
skil ekki af hverju lesendur sætta sig
við allt þetta heimskulega kjaftæði
og tilbúning um svokallað frægt
fólk.“
Ut á starf sitt með hjálparsamtök-
um sem aðstoða götubömin, hefur
Henrik Saxgren og félögum hans
auðnast að safna nokkmm milljónum
króna sem hafa farið í að aðstoða
börnin við að afla sér menntunar og
komast af götunum. Hann vill einnig
reyna að hafa áhrif á hugsunarhátt-
inn þar innanlands og láta ráðamenn >
horfast í augu við staðreyndir. „Ég
fékk því vin minn, danska sendiherr-
ann, í lið með mér. Hann er að láta af
störfum en fyrst mun hann hengja
upp sýningu á myndunum í sendiráð-
inu og ætlar að bjóða öllum helstu
ráðamönnum og láta þá sjá hvemig
raunveraleikinn er; þeir þurfa þá að
horfast í augu við eymdina." f