Alþýðublaðið - 25.04.1959, Blaðsíða 4

Ctgeíandi: AlþyðullOkkurinn. Ritstjórar: Benedikt Gröndal. Gísll J. Ást-
|>órsson og Helgi Sæmundsson (áb). Fulltrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálmars-
«on. Fréttastjóri: Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri Pétur Péturs-
son. Ritstjórnarsimar: 14901 og 14902. Auglýsingasími: 14906. AfgreiSslu-
aini: 14900. Aðsetur: Alþýöuhúsiö. PrentsmiSja AlþýSubl. Hveríisg. 8—10
Úr ræðu Friðjóns Skarphéðinssonar
Minnimáttarkennd
TÍMINN afsabar fyrrverandi ríkisstjórn með
því að kenna Sjálfstæðisflokknum og Alþýðu-
flokknum um hrunið, sem vofði yfir um síðustu
áramót. Þetta'er ástæðulaus minnimáttarkennd.
Vinstri stjórnin. skildi dável við fjármál þjóðar-
innar, enda var hún aflasöm í fleiri en einum skiln
ingi. Hins vegar tókst henni engan veginn að
stöðva dýrtíðina, þó að allir aðilar væru á einu
máli um þá hættu, sem af henni stafaði. Auðvitað
vísaði hver af sér í því efni, en heildarmyndin var
óheillaþróun, sem hiaut að vera íslendingum mik
ið áhyggjuefni. Fyrrverandi ríkisstjórn auðnaðist
ekki að bægja þeirri hættu frá dyrum þjóðarinn-
ar um síðustu áramót. Þess vegna rofnaði stjórn-
arsamstarfið.
Alþýðuflokkurinn fékk það verkéfni að
bjarga þjóðarbúskap Íslendinga og atvinnulífi
frá hruni. Hér skiptir naumast máli, hverjum sú
óheillaþróun var að kenna, enda langt og djúpt
að leita sumra orsakanna. Hitt er aðalatriðið, að
núverandi ríkisstjórn fékk vandann til meðferð
ar, og henni íókst að leysa hann. Dýrtíðarflóðið
hefur verið stöðvað. Þjóðarhúskapur og atvinnu
iíf íslendinga gengur sinn gang. Hættunni var
afstýrt. Og það er að þakka þeirri stefnu, sem A1
þýðuflokkurinn mótaði. Vitaskuld er fram-
kvæmd hennar ekki fyrirhafnarlaus. En árang-
urinn er ótvíræður, og hann ættu sanrtgjarnir
menn að viðurkeima.
Framsóknarflokkurinn átti sinn þátt í, að nið-
urfærsluleiðm far farin. Ella myndi frumvarpið
um efnahagsmálin hafa faílið í efri deild alþingis.
En Framsóknarflokkurinn læzt hins vegar vera
andvígur niðurgreiðslunum af því að hann hefur
truflazt af að hugsa til næstu kosninga. Slíkt er
ábyrgðarleysi eins og raunar öll afstaða Framsókn
armanna til afgreiðslu fjárlaganna fyrir 1959.
Þetta hefur Alþýðublaðið gagnrýnt, en ekki verið
með neinar getsakir í garð fyrrverandi ríkisstjórn
ar, sem hann var aðili að. Framsóknarflokknum
blöskraði ábyrgðarleysi kommúnista í efnahags-
málunum um síðustu áramót. Nú tekur hann upp
-sama ábyrgðarleysið með komandi kosningar í
huga og gengur mun lengra í áróðri og sýnd-
armennsku en Alþýðubandalagið. Þau viðbrögð
sæma ekki þeim flokki, sem borið hefur lengst
allra ábyrgð á fjármálastjórninni og' fer með um
boð bændastéttarinnar og landsbyggðarinnar. Þeim
aðilum var lífsnauðsyn, að komizt yrði hjá hrun-
inu og afleiðingum þess.
r
a
Tilboð óskast í að leggia raflögn í barnaskóla Revkja-
víkurbæjar við Hamrahlíð.
Ut'pdrátta og útboðsskilmála má vita í fræðsluskrif-
stofu Rey.kj.?víkur, Vonarstræti 8, gegn 200 kr. skila-
tryg'gingu. Tilboðin verða opnuð 30. apríl n.k.
Fræðslustjórinn í Reykjavík.
dómsmálaráðherra á alþingi.
i HINU upphaflega frum-
varpi til laga um meðferð op-
inberra mála, sem lagt var fyr
ir Alþingi 1948, var gert ráð
fyrir að ný skipun yrði upp
tekin um meðferð ákæruvalds,
þannig að það væri í aðalat-
riðurn í höndum sérstaks em-
bættismanns, saksóknara rík-
isins. Ákvæði þessi voru síðar
numin burt úr frumvarpinu,
þannig að enn þann 'dag í dag
búum við við sldpulag í þess-
Um efnum, sem hægt er að
færa gild rök fyrir, að er ó-
heppilegt og óæskilegt, svo að.
ekki sé sterkara að orði kom-
izt._
. Ákæruvaldið er réttur rík-
isvaldsins til þess að kæra
’ mann tíl refsingar fýrir af-
brot, fyrirskipa sakadóms-
rannsókn og ákveða höfðún
salcamáls á hendur þeim, sem
álíta má, að gerzt hafi Sekur
um refsiverðan verknað. Enn
fremur kveða á um áfrýjun
sakadómsmála. Hér er um að
ræða þýðingarmikið vald, sem
miklu máli skiþtir að beitt sé
réttlátlega og skynsamlega.
Þó að dómstólarnir segi að
sjálfsögðu síðasta orðið um
sekt eða sýknu sakaðs manns -
getur sakadómsrannsókn og
málshöfðun, þó að hinn sak-
aði maður sé að lokum sýkn-
aðui'. haft hinar alvarlegustu.
afleiðingar. Þá skiptir þáð
einnig máli að ekki sé látið
hjá líða. að fyrirskipa rann-
sókn og höfðun sakadóms-
máls, þar sem nægjanleg rök
eru fyrir hendi til slíks. '
Dómsmálaráðherra fer nú
með þétta vald, en því hefur
oft verið haldið fram, með
réttu eða röngu, að þessu
Friðjón Skai'phéðinsson.
valdi hafi ve.rið misbeitt af
pólitískum hvötum. Hvað sem
því líður verður því engan
veginn neitað, að almenningi
sé skapað meira réttaröryggi
um meðferð þessa valds, ef
,,ópólitískur“ embættismaður
fer með það, í stað þess, eins
og nú er, að sá, er gegnir em-
bætti dómsmálaráðherra, lang
an tíma eða stuttan, löglærð-
ur eða ekki, hafi með höndum
meðferð þessa mikilvæga
valds. Einnig eru meiri líkur
Hannes
á h o r n n u
ýý Hækkun ellilauna og
örorkubóta!
ýý ILoksins er málinu
hrundið af stað.
ýý Styð|ið framgang
þess.
■ Spyrjið kosninga-
smala og þingmanns-
efni.
RÍKISSTJÓRNIN hefur lagt
frain frurttvarp á alþíngi og
Friðjón Skarphéðinsson félags-
. málráðherra hefur mreii með
því, um tuttugu prósent hækkun
á ellilaunum, örorkubótum,
barnalífeyri, mæðralaunum og
svo framvegis. Þetta eru mikil
tíðiriði fýrir alla þá, sem þurfa
á þessum stuðningi þjóðfélags-
heildarinnar að lialda, og einnig
þá, sem rætt hafa um naðsyn
endurbóta á tryggingunum í
ræðu og riti.
EN SEGJA MÁ, að málinu
haf-i aðeins verið hrúndið af stað.
Eftir er að vinna að samþykkt
þess á alþingi. Það getur tekið
tíma, en reynslan sýnir, að góð
mál ná fram að ganga að lokum,
þó að erfiðlega gangi fyrst í stað
að opna augu manna fyrir nauð-
syn þeirra og réttlæti. —
Þegar það næst fram, felur það
í sér mikla endurbót, en þó get
ég ekki litið öðruvísi á það en
þannig að aðeins sé um áfanga
að ræða.
ÞEGAR RÍKISSTJÖRNIN hjó
á hinn óleysanlega hnút stjórn-
arkreppunnar og allt var á hverf
anda hveli, dýrtíðarfólðið hótaði
að færa allt í kaf og stöðvun at-
vinnuveganna var fyrirsjáanleg,
greip hún um leið til ráðstaf-
ana, sem reynslan hefur sýnt að
gátu stöðvað dýrtíðarskrúfuna
um sinn að minnsta kosti. Þá var
þess farið á leit við alla þegna,
að þeir færðu fórnir í bili til
þess að þetta mætti takast, nema
gamla fólkið og aðrir þeir, sem
nutu trygginganna.
ÉG GAT UM ÞETTA — og
orð mín ollu misskilningi. Ástæð
an var sú, áð ellilaunin og bæt-
urnar lækkuðu nokkuð. Sú lækk
un stafaði af lækkaðri vísitölu,
en tryggingarnar fylgja eins og
sjálfsagt er vísitöiunni. Hins
végar slapp gamla fólkið alveg
við tíu vísitölustiga eftirgjöfina,
sem allir launþegar sættu sig
4 25. apríl 1959 — Alþýðublaðið
fyrir fullnægjandi málssókn £
opinberum málúm fyxir
Hæstarétti, ef sami sérfróður
maður, saksóknari, er fylgzt
hefur með málmum frá upp-
hafi, sækir mál þessi þar.
Mál þetta var rætt á fundí
Lögfræðingafélags íslands nú
í vetur og er mikill áhugi um
það hjá því félagi og stjórn
þess hefur látið frá sér fara
áskorun um, að hafizt yrði
handa um breytingar í þess-
um efnum.
Hingað til mun.mál þetta jafn.
an hafa strandað hér á Al-
þingi á því, að kostnaður rík-
issjóðs við breytinguna. yrði
of mikill. Vafalaust mundi af
þessu ' vérð nókkur kostnað-
arauki. Hins vegar mun hann
ekki verða svo mikill, sem
ýmsi.r munu ætla. Kemur þar
hvort tveggja til, að starfs-
menn, sem nú' vinna að þess-
um málum í dómsmálaráðnu-
neytinu, mundu væntanlegá
verða starfsmenn saksóknara
ríkisins og að saksóknari rík-
isins mun án sérsfaks endur-
gjalds sækja öll opinber máí
fyrir Hæstarétti og sparast þá
greiðslur sækjenda, sem nu
eru inntar af hendi. Sakfelld-
ir menn verða hér eftir sem
hingað til dæmdir til að greiða
kostnað áf málssókn og renna
þær fjárhæðir í ríkissjóð. MiS
að við undanfarin ár, er hér
um að ræða um 100 þús. kr.
á ári.
Þegar máli þessu hefur ver-
ið hreyft hér á Alþingi hefur
jafnan verið lögð áherzla á
það, að saksóknari ríkisins
yrði algjörlega sjálfstæður og
óháður handhafi ákæruvalds-
ins. í því efni verður þó að
athuga, að ekki verður komið
á í formi venjulegra laga
stofnun slíks nýs, algjörlega
óháðs stjórnvalds. Slíkt
mundi ekki vera í samræmi
við þá skipan um skiptingu
ríkisvalds, sem stjórnarskráin
byggir á, heldur mundi vera
um að ræða stofnun nýs stjórn
valds, sem ekki yrði stofnað
til nema með breytingu á
(Frambald á 10. sfðu).
við. Þetta olli nokkrum misskiln
ingi hjá gömlu fólki urn sinn.
NÚ HEFUR ríkisstjórnin lýst
yfir því meö frumvarpi sínu, að
hún telji nauðsynlegt að hækka
ellilaunin, örorkubæturnar o. s.
frv. um tuttugu af hundraði. Ef
það fæst nú fram, er mikil bót á
ráðin. Maður verður að gera ráð
fyrir því, að alþingismenn, hvar
í flokki sem þeir standa, sjái
nauðsyn á þessari endurbót,
enda má segja það með vissu,
að éf nokkur „stétt“ eða hópur í
þjóðfélaginu þarf nauðsynlega
að fá kjör sín bætt, þá er það
gamla fólkið og öryrkjarnir.
ÉG VIL OG BENDA Á, að þó
að svo kunni að fara, að þetta
nái ekki fram að ganga fyrr en
á haustþinginu, þá er brýn nauð
syn á því, að gamalt fólk, ör-
yrkjar, yfirleitt allir þeir, sem
njóta þessara launa og einnig
þeir, sem vilja ljá málinu lið,
liggi ekki á liði sínu, heldur
vinni markvisst að framgangi
þess. Ég skora á fólk að spyrja
kosningasmalana hvort flokkur
þeirri muni verða með þessu
. máli.
ÉG BÝST LÍKA VIÐ að inn-
an skamms fari þingmannaefni
að heimsækja staðina, félögin
og einstaklingana. Spyrjið þá.
Heimtið skýr svör. Látið lieyra
á ykkur áhuga ykkar fyrir þessu
máli. Það er ekki nóg, að einn
flokkur berf málið fram. Kjós-
endurnir verða að styðja að því
með öllum ráðum. Hér er um
réttlætismál að ræða, nauðsynja
mál.
Hannes á horninu.