Alþýðublaðið - 01.10.1959, Qupperneq 4

r
Ötgefandi. AlþýSuflokkurinn. — Framkvæmdastjórl: Ingólfur Kristjfinsson.
— Ritstjórar: Benedikt Gröndal, Gisli J. Ástþórsson og Helgi Sæmundsson
(áb.). — Fulltrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálmarsson. — Fréttastjóri: Björg-
Tin GuSmundsson. — Símar: 14 900 — 14 901 — 14 902 — 14 903. Auglýa-
Ingasiml 14 906. — ASsetur: Alþýðuhúsið. — Prentsmiðja Alþýðublaðskur,
Hverfisgata 8—10.
Gamall steinn og nýr
TÍMINN hefur eftir Eysteini Jónssyni, að bar
átta Framsóknarflokksins gegn kjördæmabreyt-
ingunni eigi að halda áfram. Þetta er ný útgáfa
þess að berja höfðinu við steininn — og er Eysteini
víst ekki of gott að þreyta þá viðleitni. Hitt mun
sannast, að barátta Framsóknarflokksins gegn
kjördæmabreytingunni hafi verið fráleit afstaða.
Enn mun naumast tímabært að rekja í einstökum
atriðum, hversu Framsóknarflokknum skjátlaðist
í þessu efni, en nokkrar athyglisverðar staðreynd-
ir liggja þó fyrir og mættu verða nokkurt íhugun-
arefni. Hér skal minnzt á eina þeirra að þessu gefna
tilefni.
Framsóknarflokkurinn staðhæfði í vor og
sumar, að áhrif héraðanna úti á landi myndu
stórminnka á alþingi við kjördæmabreytinguna.
Framboð stjórnmálaflokkanna nú fyrir haust-
kosningarnar segja hins vegar allt annað. Menn
búsettir í héruðunum munu nú fleiri í framboði
en áður var. Kjördæmabreytingiri hefur því að
þessu Ieyti aukið „jafnvægið í byggð landsins“,
en ekki raskað henni héruðunum í óhag eins og
Framsóknarflokkurinn fullyrti fyrir nokkr-
um mánuðum. Og reynslan á öðrum sviðum mun
verða hliðstæð, þegar hægt verður að skera úr
um þetta deilumál á grundvelli staðreyndanna.
Ýmsir leiðtogar Framsóknarflokksrns verða
líka þessa dagana að meta kjördæmabreytinguna
öðru vísi með hliðsjón af haustkosningunum en
þeir gerðu í áróðri sínum í vor. Tveir þingmenn
Framsóknarflokksins á Norðurlandi reyndu þá
sér í lagi að telja kjósendum sínum trú um, að
kj ördæmabreytingin gerði þingmenn óhæfa til
umboðs á löggjafarsamkomunni. Þar var um að
ræða Gísla Guðmundsson og Karl Kristjánsson,
sem eru glöggir menn og vel verki farnir, þegar
flokksáróðurinn spillir ekki hæfileikum þeirra
og starfsgetu. Nú ferðast þeir hins vegar um
byggðir á Norðurlandi eystra til að telja fólki trú
um, hvað tveir Þingeyingar séu ágætlega til þess
fallnir að vera umboðsmenn Eyfirðinga og Ak-
ureyringa á alþingi. Þessir sjálfkjörnu vinir og
styrktarmenn Eyfirðinga og Akureyringa eru
Gísli Guðmundsson og Karl Kristjánsson, enda
kræktu þeir sér í örugg sæti á framboðslista
Framsóknarflokksins í nýja kjördæminu, þó að
þeir leggi á borð með sér færri atkvæði en sam-
'herjar þeirra fengu í Eyjafirði og á Akureyri við
kosningarnar í sumar. Gísli og Karl standa þann
ig uppi á nýjum steini. En Eysteinn Jónsson ber
höfðinu við gamla steininn.
Til sölu
frá ISjörgunarstöðinni í Örfirisey
Dráttarsþil með viðfestum 12 ha Lister-
mótor, í góðu ásigkomulagi.
Slysavarnafélag íslands.
AðEINS rúm vika er til
þingkosninganna í Bretlandi
og enginn getur með nokkurri
vissu spáð um úrslit þeirra.
Þegar Macmillan forsætisráð-
herra tilkynnti fyrir þremur
vikum þá ákvörðun sína að
efna til kosninga voru flestir
á þeirri skoðun, að íhaldsflokk
urinn væri nokkurn veginn
öruggur með hreinan meiri-
hluta en nú er annað upp á
teningunum. Fjárglæframál
hafa komið fram í dagsljósið,
sem gera talsmönnum hins
frjálsa framtaks erfiðara fyrir
um áróður sinn.
Bretar hafa í ár lifað sólrík-
,asta sumar í heila öld, atvinnu
leysi minnkar stöðugt og skoð
anakannanir hafa leitt í ljós,
að íhaldsmenn hafa 5 prósent
meira fylgi en Verkamanna-
flokkurinn, en það er mesti
munur sem verið hefur á
flokkunum frá síðustu kosn-
ingum. Jafnvel þeir, sem gram
astir voru við Macmillan fyrir
— efna ekki til kosninga í vor,
gátu ekki annað en dáðzt að
stjórnkænsku hans. Með því
að takmarka kosningabarátt-
una við aðeins fjórar vikur
virtist liggja í augum uppi, að
hann mundi sigla inn á nýja
þingleið í hagstæðasta byr, —
sem flokkur hans hefur hlotið
á síðari árum.
RÁTT fyrir þetta vöruðu
kosningasérfræðingar við því,
að telja úrslitin örugg. 1950
og 1951 náði Verkamanna-
flokkurinn meirihluta þrátt
fyrir að hann var með 10 pró-
sent minna fylgi í skoðana-
könnunum mánuði fyrir kosn-
ingar. Þá hafa allar aukakosn
ingar á þessu ári verið óhag-
stæðar fyrir íhaldsmenn og
við skoðanakannanir verður
að reikna með þeim, sem
ekki verið ráðnir í hvað kjósa
skuli, eða ákveðið að kjósa
Frjálslynda flokkinn.
EGAR kosningabardaginn
er nú hálfnaður sýnir það sig,
að Verkamananflokkurinn hef
ur unnið allmikið inná Íhalds-
menn. Nýlega birtist úrslit
skoðf nakönnunar í íhaldsblað
inu Daily Mail og sézt þar, að
forskot íhaldsmanna hefur
minnkað um helming. Þá er
ljóst, að Verkamannaflokkur-
inn er betur skipulagður nú
en við kosningarnar 1955, sér-
staklega í þeim 60 vafakjör-
dæmum, sem ráða munu úrslií
um. Það lítur út fyrir, að í-
haldsmenn hafi gert skyssu í
Því, að forðast meiriháttar
kosningadeilur en treysta í
staðinn á, að bætt kjör al-
mennings og ánægja meðlífið
veiti þeim meirihluta án þess
nokkuð sé að gert.
r
K
GREININGSEFNI MILLI
flokkanna eru fá. Mikilvæg-
asta mál Verkamannaflokks-
ins er efnahagsleg útþensla,
en þrátt fyrir hálfa milljón at-
vinnuleysingja í Bretlandi
gætir þess ekki í kosningun-
um. Stöðnun brezka iðnaðar-
ins þrjú síðustu árin er mál,
sem almenningur veitir ekki
athygli. í hvert skipti, sem
Verkamannaflokkurinn hefur
lagt fram tillögur, sem líklega
hafa verið til vinsælda, hefur
KOSNINGAR í ENGLANDI..
2
íhaldsflokkurinn tekið þær
upp og gert að sínum. Á mörg-
um sviðum eru stefnuskrár
flokkanna svo til samhljóða.
Utanríkismálin
eru glöggt dærni um það. För
Hannes
á h o r n i n u
•fe Hvert er stefnt með
þessu?
'jÝ Ætla þeir að leiða
þjóðina aftur út í kvik-
syndi.
Tillaga um hagfræð-
inganefnd.
ýV Saga um skattaáþján-
B. J. SKRIFAR: „ÞaS er ekki
annað sjáanlegt en að þrír flokk-
ar hafi lýst yfir andstöðu sinni
við bráðabirgðalögin um að
sama verölag gildi á landbúnað-
arafurðum og verið hefur. Tveir
flokkar: Framsóknarflokkurinn
og Sjálfstæðisflokkurinn hafa
lýst yfir því, að þeir vilji greiða
bændum 3,18% hækkun — og I
raun og veru segja kommúnist-
ar nú það sama.
HVAÐ þýðir þetta. Það þýð-
ir ekkert annað en það, að það
á að hleypa dýrtíðaflóðum aft-
ur yfir okkur. Verkalýðsfélög-
unum verður áreiðanlega ekki
skotaskuld úr því að finna sann-
anir fyrir því að félagar þeirra
þurfi að fá sínar 3,18% uppbæt-
ur vegna tjóns, sem þeir hafa
beðið. — Sjá því allir hvert
stefnt er með hroka Framsókn-
ar, hugleysi Sjálfstæðisflokks-
ins og spekúlasjónum kommún-
ista.
J. H. SKRIFAR: „Ég held það
væri sterkur leikur að skipa nú
þegar hlutlausa hagfræðinga-
nefnd til þess að gera samanburð
á efnahagsástandi þjóðarinnar í
dag og því sem var, þegar nú-
verandi ríkisstjórn tók við völd-
um. Slíkt nefndarálit gæti ver-
ið mjög þarflegt fyrir nýtt Al-
þingi, einmitt þegar ákveða skal
framtíðarleið í efnahagsmálun-
um, og ég held að núverandi rík-
istsjórn þyrfti ekki að óttast
slíkan reisupássa.
ÞÓRA SKRIFAR: „Ég hef les-
Macmilláns til Sovétríkjanna
og kröfur hans um fund æSstu
manna hafa algerlega dregið
athygli frá tillögum Gaitskells
um fækkun herafla í Mið-
Evrópu og ,atómlausan klúbb*
— Eina málið, sem flokkana
greinii' freklega á um, er Mið-
Afríka og stefna stjórnarinn-
ar þar. Það mál hefur þó ekki
vakið sérstaka eftirtekt al-
mennings og er í mesta lagi
að vænta að Verkamannaf lokk
urinn græði örfá atkvæði á af-
stöðu sinni til nýlendumál-
anna. Það eru því engin stór-
mál, sem einkenna kosnmga-
baráttuna að þessu sinni, en
þess hefur orðið vart, að fólk
er að komast á þá skoðun, að
ríkisstjórnin hafi lagt reykský
yfir kosningabaráttuna, sem
eigi eftir að draga allan mátt
úr brezkri stjórnmálabaráttu
ef ekkert verður að gert.
E
GáITSKELL virðist sífellt
auka við vinsældir sínar með-
al þjóðarinnar og hafa ekki
sízt sjónvarpsræður hans orð-
ið til þess. Macmillan hefur
manna mest gert til að rétta
flokk sinn við eftir Suez-æv-
intýrið, en hann er ekki eins
sannfærandi sem leiðtogi
flokks með jákvæða stefnu-
skrá. Margir kjósendur íhalds
flokksins eru líka óánægðir
með að hann neitar að reká
stéttapólitík að gömlum sið
íhaldsmanna. Þetta getur orð-
ið til þess að allmargir kjós-
endur flokksins sitji heima.
KETTA eru höfuðástæðurnar
fyrir uppgangi Verkamanna-
flokksins síðustu vikurnar. En
kosningaáhuginn er hverfandi
og óvæntir atburðir geta orð-
ið til þess að bylta öllum kosn-
ingaspádómum. Báðir flokk-
arnir virðast geta náð örugg-
um meirihluta, en hvor það
verður veit enginn.
Denis Healy.
ið allt, sem þú hefur skrifað um
skattana í Alþýðublaðið. Það er
eins og talað út úr mínu hjarta.
Okkar saga er þannig í stuttu
máli: Maðurinn minn er 52 ára
gamall verkamaður og er að
k°ma yfir sjg 2ja herbergja í-
búð í fjölbýlishúsi. Hann keyptj
hana fokhelda fyrir 1 Vz ári og
flutti í hana s. 1. nóvember, þó
margt væri ógert.
HANN VANN sjálfur allt, —-
sem hann mögulega gat í íbúð-
inni. Nú kemur mergurinn máis-
ins. Hann fékk 27 þús. í skatta
(hafði í fyrra 9 þús.). En nú var
hann ekki búinn að greiða nema
7 þús. fyrirfram. Hvernig á .hann
nú að greiða þessar 20 þús. ef
hann fær ekki lækkaða skatt-
ana, af 4700 kr. mánaðarkaupi?
Þó hver einasti eyrir væri tek-
inn af kaupinu myndi það ekki
nægja.
ALLT hans líf hefur gengið
út á það að skulda helst skki
neitt og borga hverjum sitt. En
ef íbúðin verður tekin upp í
skatta þá segist hann gefast upp
og leggja upp laupana. Hvað á
svona álagning að þýða? Er ver-
ið að reyna að koma heiðarlegu
fólkj á kaldan klaka. — Ég er
ekki að vænta þess að þú setir
þetta í blaðið. En það er gott að
trúa öðrum fyrir áhyggjum sín-
um“.
llannes á horninu. '
4 30. sept. 1959 — Alþýðublaðið