Þjóðólfur - 23.04.1851, Page 1
3. Ár.
33. April.
64 og 65.
Dómnr
fallinn í hinum islenzka landsyfirrjetti 31.
day rnarztn. 1851.
Eptir skipun stiptanitnianns greifa 'Trampes
3. dag októberm. í haust er var, akærfti sýslu-
mabur Svenzon meft stefnu 16. dag s. m. dóm,
sem 24. dag októberm. 1849 haf&i við auka-
rjett í Gullbringu og Kjósarsýslum fallift í
máli því, sem er á milli konungssjóðsins ann-
ars vegar, og hins vegar kaupinanns D. Thom-
sen, út af |>ví, hvort og að hve miklu leyti
umboðsmanninum yfir laxveiðinni, sem Herra
konungurinn á í Ellifta - ánum í grend við
Reykjavík, er heimylt að fara ferða sinna nið-
ur að ánum, til jiess að stunda áður nefnda
veiði, yfir land jiað, er liggur undir jarðirnar
Rústaði og Ártún, (sem liinn stefndi kaup-
maður á) og á j>eirri lóð, sem jiessar jarðir
eiga, taka bæði mold og grjót, sem jiarf til
jiess að lilaða garð í árnar, svo veiðin verði
notuð. Hafði áður nefndur hjeraðsdómur skor-
ið á jiá leið úr þessum spurningum: að um-
boðsmanninum yfir laxveiðinni væri enginn
vegur heimyll að ánum utan við almennings-
vegina, nje önnur notkun af lóð hins stefnda
til laxveiðarinnar; eins og hann j)á líka dæmdi
umboðsmanninum, að greiða kaupmanni bætur,
eptir áliti óvilhallra manna, fyrir notkun hans
á landiriu sumarið áður; en málskostnaður
var látinn niður falla.
Eptir skipun ráðherra innanríkismálefn-
anna 16. dag maím. f. á. ljet stiptamtmaður,
eins og áður er sagt, kæra jiennan dóm fyrir
landsyfirrjettinum, hvar kærandi hefur lagt
fram konunglegt leyfisbrjef frá 3. dag októ-
berm. i haust, er var, til að mega áfría dóm-
inn, og heimtað, að dómurinn væri gjörður ó-
gyldur að svo miklu leyti, sem hann ónýtir
undan gengi» fógeta - úrskurð 7. dag júlím.
1849, í hverjum umboðsmanni laxveiðarinnar
er heimylaður vegur að árium yfir lóð að-
liggjandi jarða og fl. jþennan úrskurð heimt-
ar kærandi staðfestan i ölluin hans orðum og
atriðum, einnig konungssjóði dæmdar fullar
bætur fyrir inálskostnaðinn útaf hinum stefnda,
sem krafizt hefur þar á móti, að dómurinn
yrði staðfestur, og sjer dæmdur málskostn-
aður með 130 rbd. o. s. frv.
Á þvi eru engin tvímæli, að jarðirnar,
Bústaðir og Ártún, sem Herra konungurinn
átti, voru með afsalsbrjefum 30. dag septem-
berm. 1837, og 8. dag nóvemberm. 1838 seldar
undan konungi öðrum, og að þærsíðan 8. dag
októberm. 1848 urðu eign hins stcfiida. Á því
eru heldur engin tvimæli, að laxveiðin í EU-
iða-ánum, sem renna á milli landa nefndra
jarða, eins og afstaðan sýnir á fram lögðui
landabrjefi, var árið 1848 eptir skipun stipt-
amtmannsins boðin upp til leigu til ágóða
fyrir konungssjóð, án þess, að þá verandi
jarðeigendur mæltu i móti þvi, að laxveiðin
væri leigð öðrum, eöa áskildu sjer nokkurn
hlut í henni. Að sönnu hreifði þá verandi
eigandi jarðarinnar, Bústaða, þá er veiðin í
ánum var hið fyrsta sinn boðin npp 27. dag
júnim. 1838, mótmælum gegn laxveiðinni fvr-
ir landi hans; en síðan 16. dag. júlím. næst
á eptir tók hann aptur þessi mótmæli sín,
svo sem ástæðulaus; og úr því var veiðin í
ánum stunduð án nokkurrar tálmunar frá hendi
hlutaöeigandi jarðeigenda, þangað til hinn
stefndi árið 1848 var orðinn eigandi jarðanna.
Já fór hann vegna orðatiltækjanna í hinuin
fyrstu afsalsbrjefum, að jarðirnar væru seldar
með „ölluin rjettindum og herlegheitum til
lands og vatns, til yztu ummerkja til full-
komlegrar eignar og umráða* að fara því á
flot, að umboðsmaðurinn yfir laxveiðinni i án-