Þjóðólfur - 18.02.1853, Side 1

Þjóðólfur.
185 3.
5. Ár 18. febrúarí. 104 og 105.
A( blaði þessu koma að öllu förf'allalausu út 2 Nr. cður cin örk hvern inánuðinn oktöber — martz, en 2 arkir
cður 4 Nr. hvern mánaðauna apríl—september, alls 18 arkir eður 36 Nr.; árgángurinn kostar 1 rbrld. alstaðar
á Islandi og í Danmörku, kostnaðarlaust fyrir kaupendur; hvert einstakt Nr. kostar 8 sk. 8. hvert blað taka
sölumenn fyrir að standa full skil af andvirði hinna 7.
(Að fengið).
IJm stefnu stjórnarmála Is/ands
eplir bónda i Dalasýslu ‘).
Sifian Friðrekur sjöundi setti.st á veldis-
stól feðra sinna í Daninörku, og; liann boöaöi
breytíngu á stjórnarskipun veldis síns, hefir
svo margt og inikið verið rædt og ritað, uin
lögun hinnar tilvonandi nj'u stjórnar á Islandi,
og hvernig henni ýrfti bezt. komift fyrir, að
fáum eftur engum mun auðiö af> framtelja þær
uppástúngur, skýra frá jieim hugmyndum, eft-
ur upp telja allar {>ær mótsagnir, sem fram
hafa komifl á fundum og í riturn. £n allt er
nú {ietta lagzt i dvala; enda eru margar radd-
ir {)agnaf>ar, sem fyrir hálfu öðru ári, og áður,
voru háVærar. En {>ó nokkurt óánægju kvak
liafi upp komift í stöku staö, yfif auglýsing-
unni af 12. maí síöstlifina, síðan hún birtist,
liafa faar eöa engar uppástúngur kornifr fyrir
altnennings augu, stjórnarbót landsins vifivíkj-
andi. $ar eg nú vona og veit: af) jijóöin yfir
höfuf) af) tala, er fulltrúa um, af> sannleiki og
réttindi, meö krapti þjóðræknis og almenn-
íngsálitsins, muni fyrr eður síðar sigra allar
mótspyrnur, kem eg hérfrain með mína fyrstu
uppástúngu, unr stefnu stjórnarmá/a Islands.
Híngað til hafa flestir þeir, sein rædt eð-
ur ritað hafa uin stjórn íslands, — þá er menn
trúðu að bráðuni mundi verða stofnsett, eptir
loforði konúngs 23. september 1848, og þjóð-
rjettindum vorunr, — byrjað á binunr æðstu
völdum, vali þeirra, ábyrgð og skyldum, fyr-
ii'koniulagi, störfuin og valdi alþíngis, og fleiru
viðvíkjandi yfirstjórn landsins, en ætlað til, að
!) þessa ritgjörð höfiim vér borið undir nokkra niáls-
metnndi menn, og þykir breði þeim og oss hún vera
svo skynsamleg j hugsan og stefnu, og svo Ijóslega
saniin, að vér launiiin liana með 1 rbd. fyrir hvern
dálk prcntaðan. Abin.
liinar smærri stjórnargreinir yrðu siðar ákveðn-
ar með lögum. Nú þar vér vorum hindraðir
frá að fá þau stjórnarlög, er vér álitum oss
hagfeld með þessu móti, þá höldunr samt ó-
trauðir áfram, en byrjum nú iiröan t.il og
stefnum þaðan upp eptir, jeg meina: komum
fýrst í gott lag hjá oss lmsstjórninni, að því
leyti sem hún verður með lögum á kveðin,
að óskertum rétti hverrar manneskju; þar
næst sókna- og sveitastjórninni, með þeim
stiptunuin, sem þar til heyra, svo héraða-
stjórninni, og síðast yfir - landstjórninni. Með
þessari aðferð mundi það græðast:
1. að stjórnarbót vorri mundi betur verða
framgengt, og hún betur grundvölluð og
affarasælli;
2. að þjóðin fengi betri þekkíngu, og al-
mennari, á stjórnarstörfunum; og þar af
flyti það:
3. að stjórnarlögin yrðu þjóðinni alment
kœrari, og yrði þeirn þvi ljúflegar hlýdt.
1. j>að er ekki ástæðulaust, þó stjórnin
hiki við að fá oss landstjórnina í hendur, á
meðau vér getum ekki sýnt. henni, að hús-
og sveitastjórn vor sé svo haganleg sein unt
er; en þegar hin smærri stjórn vor væri búin
að fá gott skipulag, og þjóðin fyndi að hún
nyti góðs af því, mundi hin danska stjórn
bæði fá þekkíngu og sannfærast, svo hún
segði ekki upp í opið geð vort: „aö ef uppá-
stúngum vorum yrði franrgengt, mundi það
verða þjóöinni til tjóns og skaða“. En líklegt
er, að hún lofaði oss að ráða hús- og sveita-
stjórn vorri, og samþykti uppástúngur vorai
uin hana. j?að getur verið, að stjórninni kon
þetta eða þvílikt til hugar: nsá sem illastjórr
ar heimili sínu, er ekki fær um að stjóri
sveit; sá senr ekki erfærurn að stjórna sveí
jafnvel þó hann stjórni lýtalitið húsi sínu,