Þjóðólfur - 07.11.1857, Blaðsíða 2

Þjóðólfur - 07.11.1857, Blaðsíða 2
- 2 - hver í sína áttina, eins og optar er hjá oss, og nóg- ar hendr til ab vinna þab sem gjöra skal, ef vér viljum hverfa frá gamla súrdeiginu ab hver poti sér, heldr vera samhuga og samtaka og leggjast allir á eitt, veröa sem flestir á einu og sama málinu, slaka til hver viö annan, og hvorki byggja loptkhstala og ímynda oss, a& véi séim subr í hitabelti þar sem æ er sól og sumar, e&r í hinum fjölbygímstu alls- nægta löndum þar sem ekki þarf annab en benda til þe3S er vib þarf, — né heldr láta hendr fallast og örvílnast. Menn hafa sagt og segja, þab vitum vér vel, bæfci vinir vorir og abrir: „þaö er ekkert a& marka •„Í>jóöólf“ e&a „Jón Gu&mnndsson“, í klá&amáiinu; liann er í því máli hvorki hrár né so&inn, aldrei þessu vanr, heldr haltrar hann í því á bá&ar hli&- ar og þa& óskiljanlega"; þetta segja ni&rskur&ar- mennimir í nor&rlandi og hér sy&ra, þessi mann- grúi, mebal hverra eru svo ótal margir hinir hei&r- legustu menn er allir ver&a a& vir&a og meta mik- ils; þetta segja og hinir mjög fáu hér sy&ra, einn- ig mikib hei&rlegir menn, sem anna&hvort byggja álit sitt og tillögur á sérstaklegri búveltu og gyllini búsástæ&um sjálfra þeirra, er vart hundra&asti hver búandi hér á landi á a& fagna, e&a sem hafa enga verulega reynslu e&r þekkíngu til hins sanna búna&arástands hér á landi og hér sy&ra eins og þa& er nú og almennast, heldr einblýna ímist á þa& hvernig hagar í ö&rum lödum, hvernig ein- stöku mönnum hér tekst a& búa og hvernig þa& ætti og gæti verib hjá öllum, ef búna&ará- standib væri sem bezt og algjör&ast a& hugsast mætti. þab er satt, vér höfum verib og erum enn öndver&ir móti þessum hugarbur&armönnum sem, a& því er vér getum framast skilib, hugsa sér a& geta á svipstundu og me& fáum or&um umskapab heilan lý&, þótt fámennr sé, ví&svegar um allt land, alla búna&arháttu sem nú eru, landslag, loptslag, og kipt hólma þessum 300 vikuni sjáfar sunnar á jar&arhnöttinn; vér segjum allt því um líkt fagr- lega hugsab, vér eigum allir af alefli a& sty&ja a& öllum mögulegum framförum hjá oss, enda þótt þær vir&ist óvinnandi nú í svipinn, en — „Rómaborg var ekki byg& á einum degi“. Vér höfum þann- ig aldrei getab séb annab en von eymdar og ey&i- leggíngar fjárins, ef forma& væri a& lækna allan e&a mestallan þann fjárgíúa sem almenníngr átti í fyrra; vér höfum predikab, og þa& af fullri sannfæríngu og af ástæ&um er aldrei ver&a hraktar, a& til læknínga væri hér ekki a& hugsa, nema a& eins á fáu fé hjá hveijjum búanda í samanbur&i vi& fjáreign þá sem nú er, og vér höfum sagt þa& hina fyrstu og helgustu skyldu klá&ahéra&anna, a& fækka einkum geldfénu, af því ef þa& væri látib lifa, þá gæti þa& fært klá&ann yfir í hin heil- bryg&u héru& og einnig eitrab fjárstofninn þar þótt heilbrig&r væri undir. A& þessu hvorutveggja leyt- inu hefir nú almenníngr hér sy&ra stórum láti& sannfærast, er bændr hér í klá&asýslunum hafa í haust flest allir fargab mestum hluta geldfjárins og lamba, og þar a& auki talsver&um ærstofni margir hverir; svo a& nú er ekki annab eptir í því tilliti, en a& hinir fáu er þetta hafa látib ógjört, láti sann- færast og tillei&ast af almenníngsálitinu, og hinni almennu nau&syn, a& tefla ekki á tvær hættur ine& fjárstofn og hagsmuni sjálfra sín, til þess þar me& ef klá&asjúkt geldfé sleppr a& sumri á fjöll innan um fjallfé úr liinum ósjúku hérn&um, a& geta or&- i& valdir a& ómetanlegu tjóni, ef til vill. En me& þeim skilyr&um, a& hver búandi haíi a& eins fáar ær e&r gimbrar, hver eptir heyfor&a sínum, vinnufólks afla og ö&ru búna&arástandi, á- lítum vér og erum fyllilega sannfær&ir um, a& fjárklá&i þessisé læknandi, hvort heldr hann er af útlendri e&r innlendri rót sprottinn. Ni&r- skur&armennirnir segja í móti þessu, a& þa& hafi þó hvergi tekizt a& lækna klá&ann í fyrravetr, sízt svo a& hann hafi ekki brotizt út aptr í sumar og haust í sömu kindunum; og til hvers er þa&, segja þeir, a& kosta tíma og mebölum til þeirra læknínga sem ekki gefast ö&ruvísi en svona og ekki lei&a me& sér neinn verulegan e&a varanlegan bata? til hvers er þa&, nema a& ala „pestina" í fjárstofnin- um? er ekki nær a& útry&ja þessum spillta stofni til hinnar sí&ustu klaufar, og kaupa sér í sta&inn nýjan, hraustan og heilan stofn a& nor&an? Um lækníngarnar í fyrra vetr ver&r me& sanni ekki annab sagt, en a& þær gáfust fremr öllum vonum á hverjum þeim bæ þar sem full alú& var vi& höf& og ástæ&ur voru til a& veita fénu nægilega hir&- íngu, hjúkrun og fó&r, en þetta var mjög svo ó- ví&a, þa& játum vér, af því flestir e&r allir höf&u reist sér hur&arás um öxl me& ásetnínguna eptir því sem vetrinn fór a&; fjöldi klá&afjár sem leit- azt haf&i verib til vi&, drapst í páskakastinu hjá mörgum manni, en þa& var ekki klá&aveikin ein er drap þa& fé, heldr sjálft páskakastib, eitt af þessum mjög almennu vorköstum er jafna&- arregla hefir drepi& varlegan og dreginn sau&pen- ínn þótt heilbrig&r hafi verib. þa& er eitt sem er árei&anlegt og víst í þessu efni, er öllum ber sam- an um hér sy&ra og ni&rskur&armennirnir sjálfir

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.